نکات کلیدی
- اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) اغلب با درمان مناسب قابل مدیریت است.
- توصیه های درمانی برای گروه سنی مختلف، متفاوت است.
- انواع درمان بیش فعالی شامل رفتار درمانی و داروها است.
بیش فعالی در کودکان بر نحوه تفکر، پردازش احساسات و واکنش کودک نسبت به محیط اطراف تأثیر می‌گذارد. اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع این اختلال در کودکان به‌دلیل تأثیرات بلندمدتی که بر زندگی آنان دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
حتما بخوانید: اگر بیش فعالی درمان نشود چه عواقب و خطراتی دارد؟
مطالعات نشان می‌دهند که درمان طولانی‌مدت با ترکیبی از رفتاردرمانی و دارودرمانی از مصرف دارو به‌تنهایی مؤثرتر است.
برای کودکان زیر 6 سال، رفتاردرمانی توصیه میشود. با افزایش سن، پزشک ممکن است دارودرمانی را نیز تجویز کند. به‌علاوه، برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند در بهبود علائم کودکان مبتلا به بیش فعالی مؤثر عمل کنند. در ادامه به بررسی هر یک از این روش‌ها می‌پردازیم:
کودک من مبتلا به بیش فعالی تشخیص داده شده است - حالا چکار کنم؟
هنگامی که کودک مبتلا به بیش فعالی تشخیص داده می شود، والدین اغلب نگران این هستند که کدام درمان برای فرزندشان مناسب است. بیش فعالی اغلب با درمان مناسب قابل مدیریت است. گزینه های درمانی زیادی وجود دارد، و بهترین نتیجه ممکن است به فرد، خانواده و محیط اطراف او بستگی داشته باشد.
برای یافتن بهترین گزینه‌های درمانی برای کودکان، توصیه میشود والدین از نزدیک با دیگرانی که در زندگی فرزندشان دخیل هستند - معلمان، مربیان و سایر اعضای خانواده - همکاری کنند.
درمان های رایج بیش فعالی عبارتند ار:
رفتار درمانی
- رفتار درمانی، از جمله آموزش به والدین؛ و
داروها
- محرک ها
- غیر محرک ها
توصیه های درمانی بر اساس گروه سنی
- برای کودکان مبتلا به ADHD کمتر از 6 سال، آکادمی اطفال آمریکا (AAP) آموزش والدین در مدیریت رفتار را به عنوان اولین خط درمان، قبل از استفاده از دارو توصیه می کند.
- برای کودکان 6 سال و بالاتر، توصیه‌ها شامل دارودرمانی و رفتار درمانی با هم میشود - آموزش والدین در مدیریت رفتار برای کودکان تا 12 سال و انواع دیگر رفتار درمانی و آموزش برای نوجوانان. مدارس نیز می توانند بخشی از درمان باشند. توصیه های AAP همچنین شامل اضافه کردن مداخله رفتاری در کلاس درس و مدرسه است.
برنامه‌های درمانی خوب شامل نظارت دقیق بر اینکه آیا درمان به رفتار کودک کمک می‌کند یا خیر، و همچنین در صورت لزوم ایجاد تغییرات در طول مسیر است. می خواهیم دو نوع درمان رایج را بررسی کنیم:
رفتار درمانی
رفتار درمانی به مراقبان کودکان مبتلا به بیش فعالی کمک می کند و می تواند معلمان و والدین را هم دربربگیرد. رفتار درمانی معمولاً شامل مدیریت رفتار بوده و از سیستم پاداش دهی استفاده می‌کند تا کودکان را جهت کنترل ADHD خودشان تشویق کند.
اگر فرزند شما بیش فعالی دارد، می توانید رفتارهایی را که می خواهید تشویق کنید، مانند نشستن پشت میز برای غذا خوردن، تعیین نمایید. سپس برای رفتار خوب فرزند شما پاداش کوچکی به او داده می شود.
برای معلمان، مدیریت رفتار شامل یادگیری نحوه برنامه‌ریزی و تنظیم فعالیت ها و تحسین و تشویق کودکان حتی برای پیشرفتهای بسیار کوچک است.
|
نکات مدیریت رفتار برای والدین |
نمونه پیشنهادات |
|
یک روال ایجاد کنید. |
برای کارهایی که هر روز انجام می شوند، سعی کنید هر روز از زمان بیدار شدن تا زمان خواب یک برنامه را دنبال کنید. |
|
منظم باشید. |
فرزندتان را تشویق کنید که هر روز کیف مدرسه، لباس و اسباب بازی هایش را در یک مکان قرار دهد تا احتمال گم شدن آنها کمتر شود. |
|
عوامل حواس پرتی را مدیریت کنید |
تلویزیون و شبکه های اجتماعی را خاموش کنید، سر و صدا را محدود کنید و زمانی که فرزندتان در حال انجام تکالیف است، یک فضای کاری تمیز فراهم کنید. برخی از کودکان مبتلا به بیش فعالی اگر در حال حرکت یا گوش دادن به موسیقی پس‌زمینه باشند، به خوبی یاد می‌گیرند. حواستان به فرزندتان باشد و ببنید کدام کار برای او بهتر است. |
|
انتخاب ها را محدود کنید |
برای اینکه فرزندتان احساس اضطراب یا تحریک بیش از حد نداشته باشد، گزینه های انتخابی کمی را مطرح کنید. به عنوان مثال، از آنها بخواهید بین این لباس یا آن لباس، این غذا یا آن یکی، یا این اسباب بازی یا آن یکی، انتخاب کنند. |
|
وقتی با فرزندتان صحبت می کنید واضح و مشخص باشید. |
با توصیف آنچه شنیده اید به فرزندتان بفهمانید که به او گوش می دهید. هنگامی که آنها نیاز به انجام کاری دارند از دستورالعمل های واضح و مختصر استفاده کنید. |
|
به فرزندتان کمک کنید برنامه ریزی کند. |
کارهای پیچیده را به مراحل ساده تر و کوتاه تر تقسیم کنید. برای کارهای طولانی، شروع زودهنگام و استراحت می تواند به کاهش استرس کمک کند. |
|
از اهداف و تمجید یا سایر پاداش ها استفاده کنید. |
از یک نمودار برای فهرست کردن اهداف و ردیابی رفتارهای مثبت استفاده کنید، سپس با گفتن به او یا پاداش دادن به تلاش‌هایش به روش‌های دیگر، به فرزندتان بگویید که خوب عمل کرده است. اهداف باید واقع بینانه باشند—گام های کوچک مهم هستند. |
|
انضباط موثر |
به جای سرزنش، فریاد زدن یا کتک زدن، از راهنمایی های موثر، وقفه های زمانی یا حذف امتیازات به عنوان پیامدهای رفتار نامناسب استفاده کنید. |
|
فرصت های مثبت ایجاد کنید. |
کودکان مبتلا به ADHD ممکن است موقعیت های خاصی را استرس زا ببینند. پیدا کردن کارهایی که فرزندتان به خوبی انجام می دهد و تشویق او، چه در مدرسه، ورزش، هنر، موسیقی یا بازی – می تواند به ایجاد تجربیات مثبت کمک کند. |
| سبک زندگی سالم داشته باشید. |
غذای مغذی، فعالیت بدنی زیاد و خواب کافی مهم هستند و می توانند به جلوگیری از بدتر شدن علائم بیش فعالی کمک کنند. |
|
نکات مدیریت رفتار برای والدین |
نمونه پیشنهادات |
|
یک روال ایجاد کنید. |
برای کارهایی که هر روز انجام می شوند، سعی کنید هر روز از زمان بیدار شدن تا زمان خواب یک برنامه را دنبال کنید. |
|
منظم باشید. |
فرزندتان را تشویق کنید که هر روز کیف مدرسه، لباس و اسباب بازی هایش را در یک مکان قرار دهد تا احتمال گم شدن آنها کمتر شود. |
|
عوامل حواس پرتی را مدیریت کنید |
تلویزیون و شبکه های اجتماعی را خاموش کنید، سر و صدا را محدود کنید و زمانی که فرزندتان در حال انجام تکالیف است، یک فضای کاری تمیز فراهم کنید. برخی از کودکان مبتلا به بیش فعالی اگر در حال حرکت یا گوش دادن به موسیقی پس‌زمینه باشند، به خوبی یاد می‌گیرند. حواستان به فرزندتان باشد و ببنید کدام کار برای او بهتر است. |
|
انتخاب ها را محدود کنید |
برای اینکه فرزندتان احساس اضطراب یا تحریک بیش از حد نداشته باشد، گزینه های انتخابی کمی را مطرح کنید. به عنوان مثال، از آنها بخواهید بین این لباس یا آن لباس، این غذا یا آن یکی، یا این اسباب بازی یا آن یکی، انتخاب کنند. |
|
وقتی با فرزندتان صحبت می کنید واضح و مشخص باشید. |
با توصیف آنچه شنیده اید به فرزندتان بفهمانید که به او گوش می دهید. هنگامی که آنها نیاز به انجام کاری دارند از دستورالعمل های واضح و مختصر استفاده کنید. |
|
به فرزندتان کمک کنید برنامه ریزی کند. |
کارهای پیچیده را به مراحل ساده تر و کوتاه تر تقسیم کنید. برای کارهای طولانی، شروع زودهنگام و استراحت می تواند به کاهش استرس کمک کند. |
|
از اهداف و تمجید یا سایر پاداش ها استفاده کنید. |
از یک نمودار برای فهرست کردن اهداف و ردیابی رفتارهای مثبت استفاده کنید، سپس با گفتن به او یا پاداش دادن به تلاش‌هایش به روش‌های دیگر، به فرزندتان بگویید که خوب عمل کرده است. اهداف باید واقع بینانه باشند—گام های کوچک مهم هستند. |
|
انضباط موثر |
به جای سرزنش، فریاد زدن یا کتک زدن، از راهنمایی های موثر، وقفه های زمانی یا حذف امتیازات به عنوان پیامدهای رفتار نامناسب استفاده کنید. |
|
فرصت های مثبت ایجاد کنید. |
کودکان مبتلا به ADHD ممکن است موقعیت های خاصی را استرس زا ببینند. پیدا کردن کارهایی که فرزندتان به خوبی انجام می دهد و تشویق او، چه در مدرسه، ورزش، هنر، موسیقی یا بازی – می تواند به ایجاد تجربیات مثبت کمک کند. |
| سبک زندگی سالم داشته باشید. |
غذای مغذی، فعالیت بدنی زیاد و خواب کافی مهم هستند و می توانند به جلوگیری از بدتر شدن علائم بیش فعالی کمک کنند.
|
آموزش روانی
در آموزش روانی شما یا فرزندتان تشویق می شوید در مورد بیش فعالی و اثرات آن صحبت کنید. این کار می تواند به کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کمک کند تا مفهوم تشخیص بیش فعالی را درک کنند و به شما کمک کند تا با این بیماری کنار آمده و زندگی کنید.
برنامه های آموزشی و تربیتی والدین
اگر فرزند بیش فعال دارید، برنامه‌های آموزشی ویژه والدین می‌تواند به شما کمک کند تا روش‌های خاص صحبت کردن با فرزندتان را آموخته و بدانید چطور با بازی و همکاری به بهبود توجه و رفتار آنها کمک کنید.
ارائه برنامه آموزشی به والدین به این معنی نیست که شما والدین بدی بوده اید – بلکه هدف آن آموزش مدیریت رفتار به والدین و مراقبان است که در عین حال اعتماد شما به توانایی هایتان برای کمک به کودک و بهبود روابطتان را افزایش می دهد.
آموزش مهارت های اجتماعی
آموزش مهارت‌های اجتماعی شامل شرکت فرزند شما در موقعیت‌های ایفای نقش میشود و هدف آن این است که با آموزش اینکه رفتار فرزندتان چه تاثیری بر دیگران می‌گذارد، به او بیاموزد در موقعیت‌های اجتماعی چگونه رفتار کند.
دارودرمانی
دارو می تواند به کودکان کمک کند تا علائم بیش فعالی خود را در زندگی روزمره مدیریت کنند و به آنها کمک کند رفتارهایی را که باعث ایجاد مشکلات با خانواده، دوستان و در مدرسه می شود، کنترل کنند.
بسیاری از داروهای بیش فعالی به شکل‌های کوتاه‌اثر (با رهش سریع)، طولانی‌اثر، و متوسط‌اثر (بین کوتاه و طولانی) موجود هستند.
برای درمان بیش فعالی در کودکان زیر 6 سال چند نوع داروی مختلف مورد تایید FDA هستند:
- محرک ها شناخته شده ترین و پرمصرف ترین داروهای بیش فعالی هستند. بین 70 تا 80 درصد از کودکان مبتلا به ADHD هنگام مصرف این داروهای سریع الاثر، علائم کمتری دارند.
- آمفتامین‌ها
- متیل‌فنیدات
- داروهای غیر محرک برای درمان بیش فعالی در سال 2003 تایید شدند. آنها به سرعت محرک ها عمل نمی کنند، اما اثر آنها می تواند تا 24 ساعت ادامه داشته باشد.
داروها می توانند بر کودکان تأثیر متفاوتی بگذارند و می توانند عوارض جانبی مانند کاهش اشتها یا مشکلات خواب داشته باشند. کودکی ممکن است به یک دارو پاسخ خوب دهد، اما به داروی دیگر پاسخ ندهد.
برای کودکان زیر 6 سال، متخصصان استفاده از دارو را تنها پس از انجام رفتار درمانی توصیه می کنند، زیرا ممکن است دارو به اندازه کافی موثر نبوده و عوارض جانبی آن شدیدتر باشد.
متخصصی که دارو تجویز می کند باید داروها و دوزهای مختلف را امتحان کند. دوز دارو مشخص نیست و باید برای یافتن تعادل مناسب بین فواید و عوارض جانبی بررسی صورت گرفته و دوز دارو تعیین شود. والدین باید با متخصص فرزندشان همکاری کنند تا دارویی را که برای فرزندشان بهترین نتیجه را دارد، بیابند.
اقدامات درمانی جایگزین
تحقیقات کمی وجود دارند که نشان می‌دهند درمان‌های جایگزین می‌توانند علائم بیش فعالی کودکان را کاهش دهند. قبل از در نظر گرفتن هرگونه درمان جایگزین، با پزشک خود صحبت کنید تا از ایمن بودن آن مطمئن شوید. برخی از درمان‌های جایگزین که هنوز ازنظر علمی ثابت نشده‌اند اما از آنها استفاده شده است، عبارت‌اند از:
تغذیه مناسب
تحقیقات نشان می‌دهند تغذیه مناسب به‌طور مثبت بر عملکرد و توانایی‌های کودک مبتلا به بیش فعالی تأثیر می‌گذارد. در ادامه روش‌های توجه به تغذیه مناسب ذکر شده‌اند:
مراقب سطح قند خون کودک خود باشید
یکی از عوامل مهم در تغذیه کودک، شاخص گلیسمی (GI) یا سرعت تبدیل کربوهیدرات‌ها به قند می‌باشد. همه کربوهیدرات‌ها به قند تبدیل می‌شوند، اما برخی سریع‌تر (شاخص گلیسمی بالا) و برخی کندتر (شاخص گلیسمی پایین) تبدیل می‌شوند. این نرخ‌های تبدیل بر سطوح انرژی کودک در طول روز تأثیر می‌گذارند. مصرف مواد غذایی با قند خون بالا (مانند غذاهای شیرین و فرآوری‌شده) باعث افزایش سریع سطح قند خون کودک میشود. در این حالت، بدن شروع به فعالیت می‌کند تا قند خون را کاهش بدهد و آن را به زیر سطح طبیعی برساند. درنتیجه کودک تحریک‌پذیر، بی‌قرار و عصبی میشود و نمی‌تواند به‌خوبی تمرکز کند.
برای ثابت و نرمال نگه داشتن سطح قند خون از روش‌های زیر استفاده کنید:
- کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها و قندهای فرآوری‌شده: سعی کنید در رژیم غذایی کودک از مواد غذایی‌ای مانند پنکیک، ژله و بستنی که به‌راحتی در بدن به قند تبدیل می‌شوند، استفاده نکنید. برای افزایش تمرکز و عملکرد، سراغ غذاهای با شاخص گلیسمی پایین، مانند جو دو سر یا نان سبوس‌دار بروید. تحقیقات نشان می‌دهند کودکانی که صبحانه‌ای با شاخص گلیسمی پایین می‌خورند، عملکرد اجرایی، حافظه کاری و توجه بهتری در مقایسه با کودکانی که غذاهای فرآوری‌شده مصرف می‌کنند، دارند. همچنین می توانید سایر تکنیک های افزایش تمرکز در کودکان بیش فعال را بیاموزید.
- مصرف غذاهای ارگانیک: برخی از تحقیقات نشان می‌دهند سموم و آفت‌کش‌ها منجر به ایجاد اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی می‌شوند. بنابراین سعی کنید از مواد غذایی ارگانیک در رژیم غذایی کودک خود استفاده کنید.
- مصرف پروتئین: پروتئین‌ها سیرکننده هستند و انرژی ثابتی را در طول روز فراهم می‌کنند. تخم‌مرغ و گوشت بدون چربی منابع عالی پروتئین هستند.
- مصرف مقدار کمی چربی: چربی‌ها در رژیم غذایی مهم هستند. آنها برای کاهش جذب و پردازش کربوهیدرات‌ها به قند استفاده می‌شوند. بنابراین مقدار کمی چربی در رژیم غذایی کودک خود بگنجانید.
به حساسیت‌های غذایی کودک خود توجه کنید
درصد قابل‌توجهی از کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی به نوعی غذا حساس هستند. البته این به معنی آلرژی غذایی نیست. حذف غذاهایی که کودک نسبت به آنها حساس است منجر به بهبود علائم او میشود. اگر نمی‌دانید کودک شما نسبت به چه غذایی حساس است، مجموعه کاملی از مواد غذایی شامل لبنیات، گندم، ذرت، سویا و تخم‌مرغ را به مدت سه هفته از رژیم غذایی او حذف کرده و نتایج را بررسی کنید.
- اگر علائم کودک بهبود یافتند، مواد غذایی حذف‌شده را یکی‌یکی به رژیم غذایی اضافه کنید. به هر ماده غذایی سه تا چهار روز فرصت بدهید تا تأثیر آن را بر علائم کودک بررسی کنید. این پروسه در مجموع باید شش هفته طول بکشد.
- اگر علائم کودک بهبود نیافتند، احتمالاً حساسیت غذایی تأثیری بر اختلال بیش‌فعالی در کودک شما نداشته است.
طبق تحقیقات، کودکانی که سابقه آلرژی، اگزما و مشکلات گوارشی دارند، بیشتر در معرض حساسیت غذایی قرار می‌گیرند.
رنگ‌های مصنوعی را حذف کنید
تحقیقات نشان می‌دهند رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌ها و مواد نگهدارنده احتمال اختلال کمبود توجه و بیش فعالی را در کودکان افزایش می‌دهند و باعث بدتر شدن علائم آنها می‌شوند.
مصرف مکمل‌ها
مصرف مکمل‌های مختلف باعث کاهش علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی در کودکان میشود. مکمل‌هایی که به درمان بیش‌فعالی کمک می‌کنند عبارت‌اند از:
- روغن ماهی و امگا 3: این مکمل رایج‌ترین مکمل مورد استفاده برای بیماران مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالی است. طبق تحقیقات انجام‌شده، اسیدهای چرب امگا 3 تأثیر قابل‌توجهی بر کودکان مبتلا به بیش‌فعالی دارند و کمبود آنها بر عملکرد مغز تأثیر می‌گذارد.
- آهن: بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی با کمبود آهن (فریتین سرم) مواجه هستند که منجر به تنظیم نامنظم دوپامین در مغز آنها میشود. بنابراین مصرف آهن باعث کاهش علائم بیش فعالی میشود.
- ویتامین دی: کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی، ویتامین دی کمتری نسبت به سایر کودکان دارند و مصرف مکمل باعث کاهش علائم آنها میشود.
- روی: مصرف روی باعث بهبود علائم بیش فعالی در کودکان میشود.
- منیزیم: سطح این ماده معدنی در اکثر کودکان طبیعی است. مکمل‌های منیزیم تأثیر آرام‌بخشی بر روی کودکان داشته و برای کسانی که مشکل خواب دارند، مفید هستند.
خواب کافی
خواب کافی تأثیر قابل‌توجهی بر علائم بیش فعالی دارد. درواقع نیم ساعت خواب اضافی به رفع بی‌قراری و تکانشگری در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی کمک می‌کند.
یکی از رایج‌ترین مشکلات خواب در کودکان بیش فعال این است که آنها نمی‌توانند آرام بگیرند و بخوابند. بنابراین خستگی ناشی از شب قبل باعث بدتر شدن علائم آنها در روز بعد میشود. درحالی‌که برخی از پزشکان داروهای خواب‌آور مانند ملاتونین را توصیه می‌کنند، شما باید با تمرین عادات خوب، خواب کودک را مدیریت کنید. این عادات عبارت‌اند از:
- حتی در آخر هفته زمان خواب کودک ثابت باشد.
- اتاق خواب کودک را خنک و تاریک نگه دارید.
- از روش‌های آرامش‌بخش مانند نوازش کردن کودک قبل از خواب استفاده کنید.
- قبل از خواب تلویزیون، کامپیوتر، تلفن همراه و ... را از اتاق کودک خارج کنید تا حواس او پرت نشود.
ورزش و فعالیت بدنی
ورزش فقط برای بدن مفید نیست، بلکه برای ذهن نیز خوب است. فعالیت متوسط تا شدید باعث میشود مغز شما مواد شیمیایی بیشتری به نام انتقال‌دهنده‌های عصبی ترشح کند که باعث افزایش هوشیاری و تمرکز می‌شوند.
به نظر می‌رسد فعالیت‌هایی مانند هنرهای رزمی، ژیمناستیک، باله یا اسکیت روی یخ که مغز و همچنین بدن را به کار می‌اندازند، برای کودکان بیش فعال مفیدتر از تمرینات هوازی ساده مانند دویدن هستند. به‌علاوه ورزش در فضای باز بیشتر از فضاهای بسته بر کاهش علائم بیش فعالی تأثیر می‌گذارد.
برخی از مطالعات نشان می‌دهند کودک مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی پس از 30 دقیقه ورزش راحت‌تر می‌تواند تمرکز کرده و افکار خود را سازماندهی کند.
یوگا و مدیتیشن
ذهن‌آگاهی منجر به تغییرات مغزی مفید میشود. این تکنیک در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی باعث کاهش استرس و بهبود تمرکز و توجه میشود.
یوگا می‌تواند علائم بیش فعالی را کاهش دهد و بر مدیتیشن، تنفس و وضعیت بدن تمرکز دارد. به‌طور کلی یوگا و مدیتیشن بی‌خطر هستند اما بهتر است برای درمان کودک بیش‌فعال از مربی‌های باتجربه کمک بگیرید.
مدیریت استرس
استرس بخشی طبیعی از زندگی است. اما کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی بیشتر در معرض استرس هستند؛ زیرا به‌طور منظم با بازخوردهای منفی مواجه می‌شوند که بر عزت‌نفس آنها تأثیر می‌گذارند. روش‌های زیر به کاهش استرس در کودکان بیش فعال کمک می‌کنند:
- بر روی نقاط قوت تمرکز کنید: بر روی نقاط قوت کودک او تمرکز کنید. همچنین مطمئن شوید کودک برای انجام کارهایی که در آنها مهارت دارد، وقت کافی صرف می‌کند.
- رابطه خانوادگی مثبت داشته باشید: فعالیت‌های کودک را زیر نظر بگیرید و کارهایی را که به‌درستی انجام می‌دهد، تشخیص دهید و او را تشویق کنید.
- به کودک فشار نیاورید: کودک مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی به خودی خود استرس زیادی در انجام فعالیت‌ها دارد. بنابراین سعی کنید در حین انجام فعالیت‌ها یا تکالیف به او فشار نیاورید.
- بر نوع بازخوردهایی که فرزندتان از مدرسه دریافت می‌کند، نظارت کنید: طبق تحقیقات، کودکان مبتلا به بیش‌فعالی روابط ضعیف‌تری با همکلاسی‌ها و معلم‌ها دارند. این مسئله بر عزت نفس و عملکرد آنها در مدرسه تأثیر می‌گذارد.
نوروفیدبک
نوروفیدبگ به فرد مبتلا به اختلال بیش فعالی می‌آموزد چگونه امواج مغزی را برای تمرکز بهتر تغییر دهد. مغز چهار موج دارد: آلفا (متوسط)، بتا (سریع)، تتا (آهسته) و دلتا (خواب عمیق).
نوروفیدبگ بر اساس یافته‌هایی است که نشان می‌دهند افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی امواج تتای بیشتر و بتای کمتری نسبت به سایر افراد دارند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، آموزش مغز برای افزایش امواج سریع بتا و کاهش امواج آهسته تتا می‌تواند علائم بیش فعالی را کاهش دهد.
متخصص در طول آموزش، امواج مغزی کودک بیش‌فعال را زیر نظر می‌گیرد. سپس فرکانس مناسب را مشخص می‌کند و به بیمار اطلاع می‌دهد. آموزش و تمرین باعث میشود کودک بیش فعال یاد بگیرد چگونه امواج مغزی خود را تغییر دهد.
درمان‌های رفتاری و مرتبط با سبک زندگی
ازآنجایی‌که بیش فعالی پیچیده بوده و هر کودک مبتلا به آن منحصربه‌فرد است، ارائه توصیه‌هایی که برای همه کودکان مؤثر باشند، کار آسانی نیست. اما برخی از پیشنهاد‌های زیر ممکن است به ایجاد محیطی کمک کنند که کودک شما بتواند در آن موفق شود:
- به کودک‌تان محبت زیادی نشان دهید. کودک باید بشنود که دیگران او را دوست دارند. تمرکز بر جنبه‌های منفی رفتار او می‌تواند به رابطه شما آسیب برساند و بر اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس او تأثیر بگذارد. اگر کودک‌تان در پذیرش محبت‌های کلامی مشکل دارد، لبخند زدن، حلقه کردن دست دور شانه یا در آغوش گرفتن او می‌تواند نشان‌دهنده توجه شما باشد. به دنبال رفتارهایی در کودک خود باشید تا ازطریق آنها به‌طور مرتب از او تعریف کنید.
- راه‌هایی برای بهبود عزت‌نفس کودک خود پیدا کنید. کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب در پروژه‌های هنری، درس‌های موسیقی یا رقص یا کلاس‌های هنرهای رزمی خوب عمل می‌کنند. فعالیت‌های کودک خود را بر اساس علایق و توانایی‌های او انتخاب کنید. همه کودکان استعدادها و علایق خاصی دارند که می‌توان آنها را پرورش داد. موفقیت‌های مکرر کوچک به ایجاد عزت‌نفس در آنها کمک می‌کنند.
- هنگام ارائه دستورالعملها به کودک‌تان از کلمات ساده استفاده کنید. آهسته و آرام صحبت کنید و بسیار دقیق و واضح باشید. به او فقط یک دستورالعمل بدهید و قبل و حین آن، با او تماس چشمی برقرار کنید.
- موقعیت‌های دشوار را شناسایی کنید. سعی کنید از موقعیت‌هایی که برای کودک‌تان دشوار هستند، مانند شرکت در سخنرانی‌های طولانی یا خرید در فروشگاه‌هایی که کالاهای زیادی دارند، اجتناب کنید.
- از تایم‌اوت‌ها یا پاداش‌های مناسب برای ایجاد نظم و انضباط استفاده کنید. با نظم و انضباط محکم و محبت‌آمیز شروع کنید که به رفتار خوب پاداش می‌دهد و رفتار منفی را منع می‌کند. تایم‌اوت‌ها باید نسبتاً کوتاه باشند، اما به‌اندازه‌ای طولانی باشند که کودک شما بتواند کنترل خود را دوباره به دست آورد. هدف از این کار، جلوگیری از رفتارهای خارج از کنترل است. همچنین می‌توان از کودکان انتظار داشت که نتایج انتخاب‌های خود را بپذیرند و با آنها روبرو شوند.
- روی سازماندهی کارهای کودک خود متمرکز شوید. به کودک خود کمک کنید تا یادداشتی از تکالیف و فعالیت‌های روزانه را سازماندهی و نگهداری کند و مکانی آرام را برای مطالعه او ایجاد کنید. اشیاء را در اتاق کودک گروه‌بندی کرده و به او کمک کنید تا محیط اطراف خود را منظم و به دور از شلوغی نگه دارد. همچنین او را تشویق کنید که هر روز کیف مدرسه، لباس و اسباب‌بازی‌ها را در یک مکان قرار دهد تا احتمال گم شدن آنها کمتر شود.
- سعی کنید یک برنامه منظم برای وعده‌های غذایی، چرت زدن و زمان خواب داشته باشید. کودکان مبتلا به بیش‌فعالی با پذیرش و سازگاری با تغییرات مشکل دارند. از یک تقویم بزرگ برای علامت‌گذاری فعالیت‌های ویژه آتی و کارهای روزمره استفاده کنید. از تغییر ناگهانی یک فعالیت به فعالیت دیگر اجتناب کنید یا حداقل او را از آن آگاه کنید.
- تعامل اجتماعی را تشویق کنید. با الگوبرداری، شناخت و پاداش دادن به تعاملات مثبت با همسالان، به کودک‌تان کمک کنید تا مهارت‌های اجتماعی را بیاموزد.
- سبک زندگی سالمی داشته باشید. از خواب و استراحت کافی کودک‌تان مطمئن شوید. سعی کنید او را از خستگی بیشازحد دور نگه دارید؛ زیرا خستگی اغلب علائم بیش فعالی را تشدید می‌کند. مهم است که کودک شما یک رژیم غذایی متعادل برای رشد سالم داشته باشد. ورزش منظم و فعالیت بدنی زیاد علاوه بر فواید سلامتی، ممکن است در صورت اضافه شدن به درمان، تأثیر مثبتی بر رفتار داشته باشند.
- برنامه‌های مدرسه کودک خود را پیگیری کنید. مدارس موظف‌اند برنامه‌ای داشته باشند تا کودکانی که معلولیت خاصی دارند که در یادگیری آنها اختلال ایجاد می‌کند، حمایت موردنیاز خود را دریافت کنند. این حمایت می‌تواند شامل ارزشیابی، تعدیل برنامه درسی، تغییر کلاس درس، تکنیک‌های آموزشی اصلاح‌شده، آموزش مهارت‌های مطالعه، استفاده از رایانه و افزایش همکاری بین والدین و معلمان باشد.
- با معلمان کودک‌تان صحبت کنید. با معلمان کودک خود ارتباط نزدیک داشته باشید و از تلاش‌های آنها برای کمک به او در کلاس حمایت کنید. مطمئن شوید که معلمان به‌دقت بر کار فرزند شما نظارت دارند، بازخورد مثبت ارائه می‌دهند و انعطاف‌پذیر و صبور هستند. از آنها بخواهید که درمورد دستورالعملها و انتظارات خود بسیار شفاف باشند.
- عوامل حواس‌پرتی را مدیریت کنید. وقتی کودک‌تان در حال انجام تکالیف است، تلویزیون را خاموش کنید، سروصدا را محدود کنید و یک فضای کاری تمیز فراهم کنید. برخی از کودکان مبتلا به ADHD اگر در حال حرکت یا گوش دادن به موسیقی پس‌زمینه باشند، به‌خوبی یاد می‌گیرند. مراقب کودک خود باشید و ببینید چه شرایطی برای او بهتر هستند.
- انتخاب‌ها را محدود کنید. برای اینکه کودک‌تان بیشازحد تحریک یا سردرگم نشود، فقط چند گزینه را انتخاب کنید. به‌عنوان مثال، از او بخواهید بین این لباس یا آن لباس، این غذا یا آن غذا، یا این اسباب‌بازی یا آن اسباب‌بازی فقط یکی را انتخاب کند.
- به کودک خود کمک کنید تا برنامه‌ریزی کند. کارهای پیچیده را به مراحل ساده‌تر و کوتاه‌تر تقسیم کنید. برای کارهای طولانی، شروع زودهنگام و استراحت می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
- فرصت‌های مثبت ایجاد کنید. برخی موقعیت‌های خاص برای کودکان مبتلا به بیش فعالی استرس‌زا هستند. پی بردن به کارهایی (تحصیلی، ورزشی، هنری، موسیقی یا بازی) که کودک شما به‌خوبی انجام می‌دهد و تشویق او به انجام آنها می‌توانند به ایجاد تجربیات مثبت کمک کنند.
کلام پایانی
اختلال بیش فعالی یکی از بیماری‌های شایع در میان کودکان است که تأثیر قابل‌توجهی بر فعالیت‌های آنها می‌گذارد. بنابراین درمان این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. روش‌های مختلفی برای درمان بیش‌فعالی وجود دارند که منجر به کاهش علائم کودکان بیش فعال می‌شوند. این روش‌ها شامل دارو درمانی، تراپی ها ، تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی، خواب کافی و ... هستند. متخصصان گروه توانبخشی راه کمال با ارائه برنامه ورزشی، رژیم غذایی مناسب، رفتاردرمانی و ... به درمان کودکان بیش فعال شما کمک می‌کنند.
منابع