بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و تخلیه انرژی کودکان بیش فعال می شوند. در ادامه به معرفی این ورزش ها و تاثیر هریک از آنها در درمان ADHD می پردازیم.
حتما بخوانید: درمان بیشفعالی
شنا
شنا به سوزاندن انرژی اضافی در کودکان مبتلا به بیشفعالی کمک می‌کن. مدتی طولانی است که شنا را به‌عنوان فعالیتی آرامش‌بخش برای بیماری‌های مختلف در نظر می‌گیرند. شنا به شکل‌های زیر به کودکان بیش‌فعال کمک میکند:
- شنا به کودکان بیش‌فعال کمک میکند تا انرژی اضافی خود را بسوزاند. انرژی زیاد یکی از علائم اصلی بیشفعالی است و کودکان بیش‌فعال برای تخلیه بخشی از انرژی اضافی خود به تحرک نیاز دارند. تخلیه انرژی به روش‌های سالم باعث می‌شود کودک از اقدامات نامناسب اجتماعی مانند فریاد زدن بپرهیزد.
- شنا ممکن است نیاز به دارو را کاهش دهد. در حالی که هنوز ممکن است داروها برای متمرکز نگه داشتن کودکان بر روی فعالیت‌های آهسته‌تر مانند نحوه خواندن و نوشتن ضروری باشند، فعالیت‌های پرانرژی مانند شنا می‌توانند به تحریک کودکان بیش‌فعال کمک کنند تا برای هوشیاری و تمرکز روی کار به داروی کمتری نیاز داشته باشند.
- شنا فعالیتی ساختاریافته و تکراری است. ماهیت تمرینات شنا میتواند به کودکان بیش‌فعال کمک کند تا روی مجموعه‌ای از حرکات یا وظایف ساده متمرکز شوند و آن حرکات را اصلاح کنند.
- شنا باعث تحریک حسی می شود. مناظر، صداها، بوها و لامسه میتواند به ورزش مغز به روش‌های پیچیده کمک کرده و به مبارزه با بیشفعالی و کمبود توجه بپردازد.
هنرهای رزمی
کودکان بیش‌فعال اغلب بی‌نظم هستند اما این ویژگی معمولاً مظهر انرژی بیش‌ازحد و مشکل در عملکرد اجرایی است. درحالی‌که بسیاری از کودکان بیش‌فعال در ورزش‌های گروهی به‌دلیل رعایت نکردن قوانین یا بی‌حوصلگی در طول زمان استراحت بین مسابقات یا بازی‌ها ازنظر اجتماعی طرد می‌شوند، همین کودکان می‌توانند در ورزش‌های فردی که بر روی حرکات پیچیده مهارت‌های متعادل‌کننده تمرکز می‌کنند برتری داشته باشند. هنرهای رزمی به روش‌های زیر به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند:
- کلاس‌های هنرهای رزمی اغلب با سرعتی سریع و با دستورالعمل‌های کوتاه و ساده برای هر مجموعه از حرکات طراحی می‌شوند. این کلاس‌ها همچنین اغلب انواع سیگنال‌های شنیداری، بصری و جنبشی را در خود جای میدهند.
- نشان داده شده است که هنرهای رزمی مانند سایر فعالیت‌های تمرکز مبتنی بر مغز مانند یوگا یا مدیتیشن مسیرهای عصبی جدیدی در مغز ایجاد می‌کنند. این فعالیت‌ها می‌توانند هم تمرکز و هم تنظیم عاطفی را بهبود بخشند.
- هنرهای رزمی می‌توانند اعتمادبهنفس و عزت نفس را افزایش دهند. هنرهای رزمی با گنجاندن انرژی اضافی خود در فعالیتی که میتواند به سمت اقدامات مثبت هدایت شود، به تقویت اعتمادبهنفس کمک می‌کنند.
مدیتیشن و یوگا
کودکان مبتلا به بیشفعالی مانند کودکان اوتیسم تمایل دارند با اضطراب دست‌وپنجه نرم کنند. کودک مضطرب بیش‌فعال ممکن است در پاسخ به سیل افکار یا تحریک حسی دچار اضطراب شود. مدیتیشن ذهن‌آگاهی و یوگا به‌عنوان راه‌هایی برای بیشفعالی عمل می‌کنند تا تناسب ذهنی را توسعه دهند و درنهایت یک لنگر ذهنی در برابر افکار مزاحم ایجاد می‌کنند که منجر به احساس اضطراب عمومی یا حملات کسالت می‌شود.
اغلب عدم تمرکز فیزیکی در کودکان بیش‌فعال نتیجه مستقیم عدم تمرکز ذهنی است. این به این معنی نیست که کودک تنبل است بلکه برعکس، کودکان بیش‌فعال اغلب به طرز ترسناکی باهوش هستند. مدیتیشن و یوگا به روش‌های زیر به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند:
- کنترل توجه را تقویت می‌کنند. یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف ذهن بیش‌فعال این است که درمورد آگاهی و توجه، کنترل ندارد، اما این‌ها ویژگی‌هایی هستند که حتی در کودکان مبتلا به بیشفعالی نیز قابل بهبود هستند.
- تحقیقات نشان میدهند مدیتیشن باعث ضخیم شدن قشر جلوی مغز می‌شود. این قشر بخشی از مغز انسان است که با توجه، برنامه‌ریزی و کنترل تکانه مرتبط است. مدیتیشن میتواند به تقویت توانایی تمرکز کودک بیش‌فعال کمک کند.
- مدیتیشن و یوگا باعث افزایش سطح دوپامین در مغز می‌شوند. این ماده شیمیایی که باعث ایجاد احساس خوب می‌شود در بسیاری از اختلالات عصبی مانند بیشفعالی و اوتیسم به مقدار کم وجود دارد.
تنیس
اگر فرزند شما بیش‌فعال است و درگیر کردن او در ورزش‌های گروهی برایتان سخت بوده است، ورزش‌های انفرادی معمولاً برای این کودکان بهترین گزینه هستند. تنیس انتخاب خوبی است؛ زیرا به‌طور یکپارچه کنش و واکنش را با هم ترکیب میکند. تنیس به روش‌های زیر به کودک بیش‌فعال کمک میکند:
- در تنیس، مربی معمولاً با یک بازیکن به‌جای یک تیم از بازیکنان در حال تعامل است و کودکان بیش‌فعال که مشکل تمرکز دارند، می‌توانند از این توجه ویژه بهره ببرند.
- در بسیاری از ورزش‌های گروهی مانند فوتبال که دارای وقفه‌های طولانی در بازی یا چرخش‌های پیچیده هستند، کودکان بیش‌فعال خسته و بی‌قرار می‌شوند. بی‌قراری کودک منجر به عدم توجه او به بازی می‌شود و ارتکاب اشتباهات فنی می‌شود. فعالیت مداوم در تنیس به کودک کمک میکند تا درگیر بازی باشد و از سرگردانی ذهن او جلوگیری میکند.
- انواع تمرین‌هایی که مربیان تنیس به دانش‌آموزان می‌آموزند و به آنها کمک می‌کنند توپ تنیس را در حال پرواز ردیابی کنند، میتواند به کودکان بیش‌فعال کمک کند تا توانایی تمرکز و واکنش خود را در زمینه‌های مختلف زندگی بهبود بخشند.
تمرینات قدرتی
تمرینات قدرتی می‌توانند فعالیت خوبی برای کودکان بیش‌فعال باشند. البته استفاده کودک از وزنه‌ها و دستگاه‌های وزنه‌برداری برای بار اول به نظارت بزرگسالان نیاز دارد ولی وقتی کودکان نحوه استفاده از این نوع تجهیزات را یاد بگیرند، می‌توانند به راحتی آنها را در برنامه روزانه خود بگنجانند. تمرینات قدرتی به روش‌های زیر به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند:
- کودکان بیش‌فعال می توانند به‌دلیل رفتارهای نامنظم یا تکانشی خود مورد آزار و اذیت قرار گیرند. یکی از راه‌های جلوگیری از این آزارها قوی شدن آنها ازنظر بدنی است. قدرت بدنی به دست‌آمده از تمرینات قدرتی میتواند به قدرت ذهنی و عاطفی نیز تبدیل شود.
- انگیزه برای پشت سر گذاشتن مداوم بهترین رکورد شخصی، کودک را تشویق میکند بر روی وظایف تکراری تمرکز کند.
- تمرینات قدرتی به افزایش اعتمادبهنفس و انعطاف‌پذیری ذهنی کودک کمک می‌کنند. همچنین به تقویت سلامت روان کودکان کمک می‌کنند و تأثیر مثبتی بر رشد عصبی آنها دارند.
موسیقی و رقص
بیشتر مردم ارتباط عاطفی قوی با موسیقی دارند. موسیقی در هر دو ابزار یادگیری و رقص میتواند به کودکان بیش‌فعال کمک کند تا از موانع توجه خود عبور کنند و یاد بگیرند که چگونه فعالیت‌های مثبت را بیش‌ازحد تثبیت کنند. درحالی‌که برخی از کودکان بیش‌فعال ممکن است به راحتی یک ساز را یاد بگیرند، برخی دیگر ممکن است فعالیت موسیقی‌محور متمرکز بر حرکت جنبشی مانند رقص را بهتر بیاموزند.
شرکت در کلاس‌های موسیقی مانند کلاس‌های پیانو یا ویولن میتواند مزایایی مشابه سایر فعالیت‌های فردی تخصصی مانند اسب‌سواری یا تنیس برای کودکان بیش‌فعال داشته باشد. قرار گرفتن در کانون توجه بزرگسالان میتواند به جلوگیری از بی‌حوصلگی کودکان بیش‌فعال کمک کند. جذب مداوم اطلاعات جدید همراه با ورودی حسی میتواند به حفظ توجه کودک بیش‌فعال منجر شود. موسیقی و رقص به روش‌های زیر به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند:
- از فرزندان بیش‌فعال خود بخواهید لیستی از آهنگ‌های موردنظر خود ایجاد کنند. این فعالیت متمرکز میتواند به کودک کمک کند موسیقی موردعلاقه خود را بررسی کند.
- از موسیقی ریتمیک برای ایجاد تمرکز استفاده کنید. اگر صبح‌ها به سختی کودک بیش‌فعال خود را بیدار می‌کنید و به او انگیزه می‌دهید، پخش آهنگی ریتمیک در هنگام آماده شدن برای رفتن به مدرسه میتواند به مغز کودک کمک کند مجموعه‌ای خاص از وظایف را انجام دهد.
- نیازی نیست فرزندتان را به کلاس رقص ببرید تا از رقصیدن لذت ببرد. می‌توانید انواع مهمانی‌های رقص با مضمون‌های مختلف را در خانه برپا کنید. سازماندهی یک مهمانی رقص زمانی که کودکان بیش‌فعال به‌طور خاص بی‌قرار یا پر از انرژی به نظر می‌رسند، میتواند به آنها کمک کند تا قدرت خود را به شیوه‌ای لذت‌بخش و کنترل‌شده بسوزانند.
پیاده‌روی در طبیعت
مانند بسیاری از کودکان، کودکان مبتلا به بیشفعالی اغلب در هوای خوب مجبور به بیرون رفتن از خانه می‌شوند. مطالعات علمی نشان داده‌اند انجام فعالیت‌های بدنی در محیط‌های طبیعی، مانند جنگل، میتواند تأثیرات مثبت زیادی بر سلامتی کودکان داشته باشد. طبیعت‌گردی منظم به روش‌های زیر به کودکان مبتلا به بیشفعالی کمک میکند:
- پیاده‌روی فعالیتی بدنی و نسبتاً سخت است که به سوزاندن انرژی اضافی کمک میکند. درگیر شدن زودهنگام کودکان بیش‌فعال با آن میتواند به فعال نگه داشتن آنها کمک کرده و از هدایت بیشفعالی آنها به سمت رفتارهای منفی مانند عصبانیت جلوگیری کند.
- گذراندن زمان در طبیعت علائم منفی بیشفعالی را کاهش می‌دهد. مطالعات نشان میدهند کودکانی که مدت زمان کمی را در خارج از منزل برای پیاده‌روی در طبیعت می‌گذرانند (20 دقیقه) نسبت به کودکانی که به محیط طبیعی دسترسی ندارند، میزان بروز علائم و رفتارهای منفی بیشفعالی را کاهش میدهند.
- کودکان مبتلا به بیشفعالی پس از قرار گرفتن درمعرض محیط طبیعی، توجه بیشتری نشان میدهند. پیاده‌روی در طبیعت نه تنها به کاهش علائم منفی بیشفعالی کمک میکند، بلکه این پیاده‌روی‌ها همچنین به بهبود ضعف‌های مرتبط با بیشفعالی مانند کمبود توجه و مشکلات تمرکز نیز کمک می‌کنند.
- پیاده‌روی به جلوگیری از افزایش وزن در اثر تماشای بیش‌ازحد تلویزیون و بازی با تلفن همراه کمک میکند. پیاده‌روی و سایر اشکال فعالیت بدنی می‌توانند به کودکان بیش‌فعال کمک کنند زمان کمتری را صرف تلویزیون و کامپیوتر کنند. استفاده بیش‌ازحد از تلویزیون، کامپیوتر و تلفن همراه باعث افزایش رفتارهای تکانشی می‌شود. زمان صرف‌شده در طبیعت اثر معکوس دارد.
پیاده‌روی در طبیعت می تواند به جلب کنجکاوی ذاتی کودک درمورد دنیای اطراف کمک کند. تعیین اهداف برای پیاده‌روی، مانند آوردن تعداد معینی سنگ یا سایر اشیاء طبیعی به خانه، میتواند پیاده‌روی خسته‌کننده را به یک بازی جذاب تبدیل کند.
ورزش‌های هوازی
ورزش‌های هوازی قلب کودک را به تپش می‌اندازند. انجام ورزش‌های هوازی به مدت 30 تا 40 دقیقه باعث افزایش ضربان قلب می‌شود. ورزش هوازی مسیرهای جدیدی را در مغز کودک ایجاد کرده و آن را با مواد شیمیایی پر می‌کنند که منجر به افزایش تمرکز و توجه می‌شوند.
ورزش‌های هوازی شامل موارد زیر هستند:
- دویدن
- تند راه رفتن
- دوچرخه‌سواری
- شنا
می‌توانید این فعالیت‌ها را در فضای باز یا داخل خانه انجام دهید. مطالعات نشان میدهند حضور در طبیعت در حین ورزش میتواند علائم بیشفعالی کودک را حتی بیشتر از زمانی که در داخل ورزش می کند، کاهش دهد.
جمع‌بندی
ورزش‌های مختلفی وجود دارند که برای کودکان بیش‌فعال مناسب هستند، اما ممکن است قبل از تعیین ورزش مناسب برای کودک نیاز به بررسی فعالیت‌های مختلف داشته باشید. پیدا کردن فعالیتی که کودک از آن لذت می‌برد بسیار مهم است؛ زیرا این فعالیت‌ها می‌توانند زندگی کودکان بیش‌فعال را تغییر دهند و باعث بهبود علائم آنها شوند.
منابع
سوالات متداول
والدین ممکن است تعجب کنند که آیا ورزش میتواند جای داروهای بیشفعالی را بگیرد یا خیر. در حال حاضر، به نظر میرسد که پاسخ منفی باشد. ورزش کردن به کودکان کمک میکند تا علائم خود را مدیریت کنند، اما نمیتواند تأثیرات قابل توجه دارودرمانی، رفتاردرمانی یا ترکیب آنها را جبران کند.
مطالب مشابه
کودکان مبتلا به بیشفعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیشفعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیشفعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی میتواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیشفعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده میکند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.
اگر والدینی هستید که با لجبازی کودکان بیش‌فعال سر و کار دارید، احتمالاً این رفتار آنها را بسیار طاقت‌فرسا می‌دانید؛ زیرا احساس می‌کنید دائماً با مسائل مربوط به مدیریت خشم فرزند خود درگیر هستید. لجبازی کودکان مقاومت آشکار آنها در برابر قوانین و دستورالعمل‌ها است.
ارتوپدی فنی کودکان از فناوری‌های مختلف برای بهبود کیفیت زندگی و حفظ استقلال کودک بهره می‌گیرند.ارتزها بریس‌هایی هستند که پس از آسیب، ضعف یا عملکرد نادرست به کودک کمک می کنند.
مشاوره کودکان بیش‌فعال ازطریق رفتاردرمانی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ... به بهبود رفتارهای تکانشی کودکان کمک میکند. بیشفعالی اختلالی است که به سه نوع بی‌توجهی، بیشفعالی/ تکانشی و نوع ترکیبی دسته‌بندی می‌شود.
آریپیپرازول میتواند برای کودکان بیش‌فعال مفید باشد و به مدیریت چالش‌های خاصی که ممکن است با آنها مواجه شوند، می‌پردازد. مصرف این دارو به‌شکل قابل توجهی باعث بهبود علائم بیشفعالی و کاهش سطح پرولاکتین در کودکان می‌شود.
فلوکستین داروی ضدافسردگی رایجی است که دهه‌ها مورداستفاده قرار گرفته است. این دارو اغلب برای افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب و سایر بیماری‌های سلامت روان تجویز می‌شود. بااین‌حال، فلوکستین را برای درمان بیشفعالی نیز تجویز می‌کنند.