اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) اختلالی عصبی‌رشدی است که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هنگامی که بیش فعالی درمان نشود، می‌تواند تأثیر عمیقی بر زندگی کودک داشته باشد و بر عملکرد تحصیلی، تعاملات اجتماعی و رفاه کلی او تأثیر بگذارد. در این مطلب، پیامدهای بیش‌فعالی درمان‌نشده در کودکان را بررسی میکنیم، علائم و نشانه‌ها را مورد بحث قرار می‌دهیم و بر اهمیت مداخله زودهنگام تأکید میکنیم.
دلایل عدم درمان اختلال بیش فعالی
در بسیاری از موارد اختلال بیش فعالی در کودکان تشخیص داده می‌شود اما والدین به‌خاطر مشکلات مالی، تردید در مصرف دارو یا برچسب‌گذاری‌های اجتماعی به‌دنبال درمان بیماری نمی‌روند. در برخی موارد نیز عدم تشخیص بیماری باعث عدم درمان می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند علائم بیش فعالی در دخترها کمتر از پسرها ظاهر می‌شوند و علائم دخترها بیشتر به‌‌صورت بی‌توجهی بروز پیدا می‌کنند و باعث اختلال کمتری در کلاس درس، روابط اجتماعی و ... می‌شوند. به‌علاوه دخترها بهتر از پسرها به پنهان کردن علائم خود در محیط‌های عمومی می‌پردازند و در اکثر موارد اختلال بیش فعالی آنها با افسردگی یا اضطراب اشتباه گرفته می‌شود. بنابراین بیماری آنها تا سنین بزرگسالی بدون درمان باقی می‌ماند.
علائم بیش فعالی درمان‌نشده
برای پرداختن به عواقب بیش فعالی درمان‌نشده، شناخت علائم و نشانه‌ها بسیار مهم هستند. علائم شایع بیش فعالی در کودکان عبارت‌اند از:
- بی‌توجهی و حواس‌پرتی
- تکانشگری
- بیش فعالی
- سازمان‌دهی و مدیریت زمان ضعیف
- فراموشی و بی‌نظمی
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها
- خیال‌پردازی‌های مکرر
- ناتوانی در تکمیل وظایف
- مشکل در تمرکز
- بی‌قراری مداوم
- حرف زدن زیاد
- قطع حرف دیگران
- عمل بدون فکر
- ناتوانی برای منتظر ماندن در صف
تأثیر عدم درمان بیش فعالی بر عملکرد تحصیلی کودک
عدم درمان بیش فعالی در کودکان می‌تواند به عملکرد مدرسه آنها آسیب برساند. درواقع کودکان درمان‌نشده برای تمرکز، سازمان‌دهی فعالیت‌ها، مدیریت زمان و به پایان رساندن وظایف دچار مشکل می‌شوند و این مسئله می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- نمرات پایین‌تر. فراموشی، بی‌توجهی و بی‌نظمی منجر به اشتباهات یا فراموشی در انجام تکالیف می‌شوند. این مسئله می‌تواند منجر به نمرات ضعیف و عزت نفس پایین کودکان در مدرسه شود.
- تأخیر در یادگیری. بیش فعالی و مشکل در تمرکز، توجه کودکان را در کلاس دشوار می‌کنند و ممکن است کیفیت آموزشی مشابه همکلاسی‌های خود را دریافت نکنند.
- افزایش احتمال تکرار پایه‌ای خاص. ناتوانی کودک در تمرکز و تأخیر او در یادگیری باعث می‌شود قادر به گذراندن موفقیت‌آمیز پایه‌ای خاص نباشد.
- افزایش نرخ ترک تحصیل. بی‌توجهی، بی‌نظمی و ناتوانی در تمرکز در کودکان درمان‌نشده باعث واکنش‌هایی منفی از طرف والدین و معلمان شده که موجب کاهش علاقه کودک به ادامه تحصیلی می‌شود.
- افزایش ناامیدی کودک. کودکی که قادر نیست مانند همسالان خود پیشرفت کند و برچسب‌های مختلفی از طرف دیگران دریافت می‌کند، با ناامیدی و انزوا مواجه می‌شود.
درمان زودهنگام می‌تواند مشکلات تحصیلی کودکان بیش فعال را مدیریت کرده و آنها را برای موفقیت در مدرسه آماده کند.
حتما بخوانید: بیش فعالی در کودکان کلاس اول
اثرات اجتماعی و عاطفی عدم درمان بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی درمان‌نشده می‌تواند به رفاه اجتماعی و عاطفی کودک آسیب برساند. کودکان درمان‌نشده ممکن است با کنترل تکانه، احساسات و توجه در طول مکالمه مشکل داشته باشند. آنها در نوبت گرفتن، درک نشانه‌های اجتماعی و کنترل احساسات خود دچار مشکل می‌شوند که این مسئله باعث ایجاد مشکلاتی در دوست‌یابی می‌شود. ناتوانی در ایجاد روابط اجتماعی باعث بروز مشکلات زیر می‌شود:
- دوستی‌های تیره و تار
- افزایش احتمال قلدری
- عزت نفس پایین
- اضطراب و افسردگی
- احساس انزوا
درمان به‌موقع اختلال کمبود توجه و بیش فعالی می‌تواند به فرزند شما کمک کند تا روابط سالم و انعطاف‌پذیری داشته باشد.
تأثیر عدم درمان بیش فعالی بر رفتارهای ریسک‌پذیر کودکان
کودکان مبتلا به بیش فعالی درمان‌نشده ممکن است بیشتر درگیر رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند رفتارهای زیر باشند:
- تمایل به انجام رفتارهای ناسالم مانند سوءمصرف مواد یا بزهکاری
- رفتار تکانشی و تصمیمات ضعیف
- غفلت و فراموشکاری
این رفتارها می‌توانند اثرات ماندگاری بر سلامت و رفاه فرزند شما داشته باشند. مداخله زودهنگام می‌تواند راهبردهای مقابله‌ای و مهارت‌های تصمیم‌گیری را برای کاهش رفتارهای پرخطر به کودکان آموزش دهد.
تأثیر عدم درمان بیش فعالی بر عزت نفس
چالش‌های موجود در زندگی کودک مبتلا به بیش فعالی درمان‌نشده می‌توانند عزت نفس کودک را از بین ببرند. این مسئله باعث می‌شود کودک خود را فردی ناتوان یا ناکافی بداند و احساس ناامیدی و افسردگی کند. این امر به‌ویژه درمورد کودکانی که با بازخورد منفی از طرف معلمان و والدین درخصوص ناتوانی‌های خود در هنگام توجه، تمرکز یا مدیریت رفتار مواجه می‌شوند، صادق است.
از طرفی وقتی والدین نمی‌دانند فرزندشان به بیش فعالی مبتلا است، ممکن است به شکست او در عملکرد یا رفتار در مدرسه و عدم کنترل بر احساسات واکنش تندی نشان دهند. این مسئله باعث ایجاد استرس در محیط خانه و کاهش اعتمادبه‌نفس کودک می‌شود.
حتما مطالعه کنید: افزایش اعتماد به نفس در کودکان
عدم درمان بیش فعالی و ابتلا به بیماری‌های دیگر
کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ممکن است بیماری‌های دیگری نیز داشته باشند، مانند:
- ناتوانی‌های یادگیری
- اختلالات اضطرابی
- افسردگی
- اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD)
اگر بیش فعالی درمان نشود، این بیماری‌ها نیز ممکن است تشخیص داده نشوند و این مسئله باعث بدتر شدن مشکلات و چالش‌های موجود در زندگی فرزند شما می‌شود. درمان بیش‌فعالی می‌تواند به مدیریت این بیماری‌ها و بهبود کیفیت کلی زندگی کودکان کمک کند.
پیامدهای بلندمدت عدم درمان بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی درمان‌نشده در کودکان می‌تواند زندگی بزرگسالی آنها را نیز تحت تأثیر قرار دهد. عواقب بلندمدت احتمالی عدم درمان این اختلال عبارت‌اند از:
- مشکل در حفظ شغل
- روابط متشنج و نرخ طلاق بالاتر
- مشکلات مالی
- افزایش خطر تصادفات و جراحات
توجه به اختلال بیش فعالی و درمان آن در سنین پایین می‌تواند به کودک شما برای آینده‌ای موفق کمک کند.
نقش والدین در حمایت از فرزندتان
اکنون که عواقب بالقوه بیش فعالی درمان‌نشده را می‌دانید، بهتر است به‌سرعت اقدام کرده و از کودک خود حمایت کنید. در ادامه مراحل درمان کودک مبتلا به بیش فعالی ذکر شده‌اند:
- به متخصص مراجعه کنید. اگر فکر می‌کنید فرزندتان مبتلا به بیش فعالی است، به متخصص مراجعه کنید تا به تشخیص و ارائه گزینه‌های درمانی بپردازد.
- گزینه‌های درمانی بیش فعالی را بررسی کنید. درمان بیش فعالی اغلب شامل دارو، درمان و حمایت آموزشی است. با تیم مراقبت‌های بهداشتی فرزندتان همکاری کنید تا بهترین رویکرد درمانی را بیابید.
- از فرزندتان در مدرسه حمایت کنید. با معلمان و کارکنان مدرسه فرزندتان صحبت کنید و برنامه آموزشی فردی مختص فرزند خود تهیه کنید تا مطمئن شوید از حمایت موردنیاز برخوردار می‌شود.
- محیطی ساختاریافته در خانه ایجاد کنید. روال‌ها، انتظارات روشن و پیامدهای ثابتی را تنظیم کنید تا به فرزندتان کمک کنید تا مهارت‌ها و عادات مهم خود را توسعه دهد.
- ارتباط باز را تشویق کنید. محیطی حمایتی در منزل ایجاد کنید که در آن کودک شما احساس راحتی کرده و درمورد چالش‌ها و موفقیت‌های خود با شما صحبت کند.
- فعالیت بدنی را تشویق کنید. ورزش کودکان بیش فعال به طور منظم می‌تواند به بهبود تمرکز، کاهش بیش فعالی و تقویت خلق‌وخوی آنها کمک کند.
با انجام این مراحل، می‌توانید به فرزند خود کمک کنید تا اختلال بیش فعالی را پشت سر بگذارد و در مسیری موفقیت‌آمیز قدم بردارد. افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی با تمرکز بر استعدادها و نقاط قوت طبیعی خود می‌توانند شانس خود را برای موفقیت و رضایت در زندگی افزایش دهند. پیشنهاد میکنیم مطلب "آینده افراد بیش فعال" را مطالعه نمایید.
جمع‌بندی
بیش فعالی درمان نشده می‌تواند عواقب جدی و طولانی‌مدتی برای فرد به همراه داشته باشد. این اختلال ممکن است باعث مشکلات تحصیلی، ضعف در روابط اجتماعی، کاهش عملکرد شغلی، و در برخی موارد اختلالات روانی همچون اضطراب و افسردگی شود. با درمان مناسب و به موقع، می‌توان از پیشرفت این مشکلات جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید. اگر فکر می کنید فرزند شما از بیش فعالی رنج می برد، می‌توانید با گروه توانبخشی راه کمال تماس بگیرید و برای دریافت مشاوره و درمان تخصصی گام بردارید. تیم ما آماده است تا شما را در مسیر بهبود و پیشرفت همراهی کند.
منابع:
مطالب مشابه
گروه توانبخشی راه کمال با داشتن دو کلینیک تخصصی در تهران، یکی از معتبرترین مراکز درمان اختلالات یادگیری برای کودکان محسوب می‌شود.
دوران نوجوانی یک مرحله پر از تغییرات است و برای نوجوانان مبتلا به اوتیسم می‌تواند به‌ویژه چالش‌برانگیز باشد. اگر نگران گذراندن این دوره توسط فرزند نوجوان خود هستید، باید بدانید که شما تنها نیستید. اگرچه مدیریت اوتیسم در دوران نوجوانی دشوار است، اما غیرممکن نیست.
اوتیسم پسرونده نوعی از اختلال اوتیسم است که در آن کودک، پس از یک دوره رشد طبیعی در اوایل کودکی، معمولاً بین 1.5 تا 3 سالگی، در زمینه‌هایی مانند زبان، تعامل اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی دچار افت یا پسرفت می‌شود.
گروه توانبخشی راه کمال با بهره‌گیری از دو کلینیک مجهز و تخصصی در تهران، یکی از بهترین مراکز درمان و توانبخشی برای کودکان مبتلا به اوتیسم است. این مجموعه به مدیریت آقای کمال بنی‌اسدی فعالیت می‌کند و خدمات متنوعی را در حوزه‌های مختلف توانبخشی ارائه می‌دهد.
اوتیسم در پسران بیشتر از دختران مشاهده شده و به طور معمول در سنین پایین‌تر شناسایی می‌شود. در حالی که تجربیات اوتیسم در هر فرد متفاوت است، پسران اغلب ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شود تشخیص آنها زودتر از دختران انجام شود.
پزشکان ممکن است اوتیسم را در دختران کمتر شناسایی کنند؛ زیرا دخترها ممکن است رفتارهای معمول مرتبط با اوتیسم را نشان ندهند یا در پنهان کردن علائم خود توانمندتر باشند.
انتخاب بهترین متخصص اوتیسم بستگی به عوامل مختلفی ازجمله تخصص، تجربه، روش‌های درمانی مورد استفاده و میزان ارتباط مؤثر با خانواده‌ها دارد.
معیارهای DSM-5 برای تشخیص اوتیسم شامل سه نقص اساسی در ارتباطات اجتماعی و تعاملات اجتماعی است. پزشکان باید مطمئن شوند که این ویژگی‌ها تنها به دلیل تأخیر در رشد نیستند.
اگر فرزند شما مبتلا به اوتیسم است، ممکن است از خود بپرسید که چگونه می‌توان در خانه به او کمک کرد و آیا اصلاً اوتیسم قابل درمان است. گرچه اوتیسم به طور کامل درمان نمی‌شود، اما روش‌هایی وجود دارند که می‌توانید در خانه برای حمایت از فرزندتان به کار ببرید.
اکولالیا به تکرار دقیق کلمات و صداها (پژواک با صدای بلند) گفته می‌شود. این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌هایی مانند آفازی، زوال عقل، آسیب مغزی تروماتیک یا اسکیزوفرنی باشد، اما بیشتر با اختلال طیف اوتیسم (ASD) مرتبط است.