اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) اختلالی عصبی‌رشدی است که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هنگامی که بیش فعالی درمان نشود، می‌تواند تأثیر عمیقی بر زندگی کودک داشته باشد و بر عملکرد تحصیلی، تعاملات اجتماعی و رفاه کلی او تأثیر بگذارد. در این مطلب، پیامدهای بیش‌فعالی درمان‌نشده در کودکان را بررسی میکنیم، علائم و نشانه‌ها را مورد بحث قرار می‌دهیم و بر اهمیت مداخله زودهنگام تأکید میکنیم.
دلایل عدم درمان اختلال بیش فعالی
در بسیاری از موارد اختلال بیش فعالی در کودکان تشخیص داده می‌شود اما والدین به‌خاطر مشکلات مالی، تردید در مصرف دارو یا برچسب‌گذاری‌های اجتماعی به‌دنبال درمان بیماری نمی‌روند. در برخی موارد نیز عدم تشخیص بیماری باعث عدم درمان می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند علائم بیش فعالی در دخترها کمتر از پسرها ظاهر می‌شوند و علائم دخترها بیشتر بهصورت بی‌توجهی بروز پیدا می‌کنند و باعث اختلال کمتری در کلاس درس، روابط اجتماعی و ... می‌شوند. به‌علاوه دخترها بهتر از پسرها به پنهان کردن علائم خود در محیط‌های عمومی می‌پردازند و در اکثر موارد اختلال بیش فعالی آنها با افسردگی یا اضطراب اشتباه گرفته می‌شود. بنابراین بیماری آنها تا سنین بزرگسالی بدون درمان باقی می‌ماند.
علائم بیش فعالی درمان‌نشده
برای پرداختن به عواقب بیش فعالی درمان‌نشده، شناخت علائم و نشانه‌ها بسیار مهم هستند. علائم شایع بیش فعالی در کودکان عبارت‌اند از:
- بی‌توجهی و حواس‌پرتی
- تکانشگری
- بیش فعالی
- سازمان‌دهی و مدیریت زمان ضعیف
- فراموشی و بی‌نظمی
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها
- خیال‌پردازی‌های مکرر
- ناتوانی در تکمیل وظایف
- مشکل در تمرکز
- بی‌قراری مداوم
- حرف زدن زیاد
- قطع حرف دیگران
- عمل بدون فکر
- ناتوانی برای منتظر ماندن در صف
تأثیر عدم درمان بیش فعالی بر عملکرد تحصیلی کودک
عدم درمان بیش فعالی در کودکان می‌تواند به عملکرد مدرسه آنها آسیب برساند. درواقع کودکان درمان‌نشده برای تمرکز، سازمان‌دهی فعالیت‌ها، مدیریت زمان و به پایان رساندن وظایف دچار مشکل می‌شوند و این مسئله می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- نمرات پایین‌تر. فراموشی، بی‌توجهی و بی‌نظمی منجر به اشتباهات یا فراموشی در انجام تکالیف می‌شوند. این مسئله می‌تواند منجر به نمرات ضعیف و عزت نفس پایین کودکان در مدرسه شود.
- تأخیر در یادگیری. بیش فعالی و مشکل در تمرکز، توجه کودکان را در کلاس دشوار می‌کنند و ممکن است کیفیت آموزشی مشابه همکلاسی‌های خود را دریافت نکنند.
- افزایش احتمال تکرار پایه‌ای خاص. ناتوانی کودک در تمرکز و تأخیر او در یادگیری باعث می‌شود قادر به گذراندن موفقیت‌آمیز پایه‌ای خاص نباشد.
- افزایش نرخ ترک تحصیل. بی‌توجهی، بی‌نظمی و ناتوانی در تمرکز در کودکان درمان‌نشده باعث واکنش‌هایی منفی از طرف والدین و معلمان شده که موجب کاهش علاقه کودک به ادامه تحصیلی می‌شود.
- افزایش ناامیدی کودک. کودکی که قادر نیست مانند همسالان خود پیشرفت کند و برچسب‌های مختلفی از طرف دیگران دریافت می‌کند، با ناامیدی و انزوا مواجه می‌شود.
درمان زودهنگام می‌تواند مشکلات تحصیلی کودکان بیش فعال را مدیریت کرده و آنها را برای موفقیت در مدرسه آماده کند.
حتما بخوانید: بیش فعالی در کودکان کلاس اول
اثرات اجتماعی و عاطفی عدم درمان بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی درمان‌نشده می‌تواند به رفاه اجتماعی و عاطفی کودک آسیب برساند. کودکان درمان‌نشده ممکن است با کنترل تکانه، احساسات و توجه در طول مکالمه مشکل داشته باشند. آنها در نوبت گرفتن، درک نشانه‌های اجتماعی و کنترل احساسات خود دچار مشکل می‌شوند که این مسئله باعث ایجاد مشکلاتی در دوست‌یابی می‌شود. ناتوانی در ایجاد روابط اجتماعی باعث بروز مشکلات زیر می‌شود:
- دوستی‌های تیره و تار
- افزایش احتمال قلدری
- عزت نفس پایین
- اضطراب و افسردگی
- احساس انزوا
درمان به‌موقع اختلال کمبود توجه و بیش فعالی می‌تواند به فرزند شما کمک کند تا روابط سالم و انعطاف‌پذیری داشته باشد.
تأثیر عدم درمان بیش فعالی بر رفتارهای ریسک‌پذیر کودکان
کودکان مبتلا به بیش فعالی درمان‌نشده ممکن است بیشتر درگیر رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند رفتارهای زیر باشند:
- تمایل به انجام رفتارهای ناسالم مانند سوءمصرف مواد یا بزهکاری
- رفتار تکانشی و تصمیمات ضعیف
- غفلت و فراموشکاری
این رفتارها می‌توانند اثرات ماندگاری بر سلامت و رفاه فرزند شما داشته باشند. مداخله زودهنگام می‌تواند راهبردهای مقابله‌ای و مهارت‌های تصمیم‌گیری را برای کاهش رفتارهای پرخطر به کودکان آموزش دهد.
تأثیر عدم درمان بیش فعالی بر عزت نفس
چالش‌های موجود در زندگی کودک مبتلا به بیش فعالی درمان‌نشده می‌توانند عزت نفس کودک را از بین ببرند. این مسئله باعث می‌شود کودک خود را فردی ناتوان یا ناکافی بداند و احساس ناامیدی و افسردگی کند. این امر به‌ویژه درمورد کودکانی که با بازخورد منفی از طرف معلمان و والدین درخصوص ناتوانی‌های خود در هنگام توجه، تمرکز یا مدیریت رفتار مواجه می‌شوند، صادق است.
از طرفی وقتی والدین نمی‌دانند فرزندشان به بیش فعالی مبتلا است، ممکن است به شکست او در عملکرد یا رفتار در مدرسه و عدم کنترل بر احساسات واکنش تندی نشان دهند. این مسئله باعث ایجاد استرس در محیط خانه و کاهش اعتمادبه‌نفس کودک می‌شود.
حتما مطالعه کنید: افزایش اعتماد به نفس در کودکان
عدم درمان بیش فعالی و ابتلا به بیماری‌های دیگر
کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی ممکن است بیماری‌های دیگری نیز داشته باشند، مانند:
- ناتوانی‌های یادگیری
- اختلالات اضطرابی
- افسردگی
- اختلال نافرمانی مقابله‌ای (ODD)
اگر بیش فعالی درمان نشود، این بیماری‌ها نیز ممکن است تشخیص داده نشوند و این مسئله باعث بدتر شدن مشکلات و چالش‌های موجود در زندگی فرزند شما می‌شود. درمان بیش‌فعالی می‌تواند به مدیریت این بیماری‌ها و بهبود کیفیت کلی زندگی کودکان کمک کند.
پیامدهای بلندمدت عدم درمان بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی درمان‌نشده در کودکان می‌تواند زندگی بزرگسالی آنها را نیز تحت تأثیر قرار دهد. عواقب بلندمدت احتمالی عدم درمان این اختلال عبارت‌اند از:
- مشکل در حفظ شغل
- روابط متشنج و نرخ طلاق بالاتر
- مشکلات مالی
- افزایش خطر تصادفات و جراحات
توجه به اختلال بیش فعالی و درمان آن در سنین پایین می‌تواند به کودک شما برای آینده‌ای موفق کمک کند.
نقش والدین در حمایت از فرزندتان
اکنون که عواقب بالقوه بیش فعالی درمان‌نشده را می‌دانید، بهتر است به‌سرعت اقدام کرده و از کودک خود حمایت کنید. در ادامه مراحل درمان کودک مبتلا به بیش فعالی ذکر شده‌اند:
- به متخصص مراجعه کنید. اگر فکر می‌کنید فرزندتان مبتلا به بیش فعالی است، به متخصص مراجعه کنید تا به تشخیص و ارائه گزینه‌های درمانی بپردازد.
- گزینه‌های درمانی بیش فعالی را بررسی کنید. درمان بیش فعالی اغلب شامل دارو، درمان و حمایت آموزشی است. با تیم مراقبت‌های بهداشتی فرزندتان همکاری کنید تا بهترین رویکرد درمانی را بیابید.
- از فرزندتان در مدرسه حمایت کنید. با معلمان و کارکنان مدرسه فرزندتان صحبت کنید و برنامه آموزشی فردی مختص فرزند خود تهیه کنید تا مطمئن شوید از حمایت موردنیاز برخوردار می‌شود.
- محیطی ساختاریافته در خانه ایجاد کنید. روال‌ها، انتظارات روشن و پیامدهای ثابتی را تنظیم کنید تا به فرزندتان کمک کنید تا مهارت‌ها و عادات مهم خود را توسعه دهد.
- ارتباط باز را تشویق کنید. محیطی حمایتی در منزل ایجاد کنید که در آن کودک شما احساس راحتی کرده و درمورد چالش‌ها و موفقیت‌های خود با شما صحبت کند.
- فعالیت بدنی را تشویق کنید. ورزش کودکان بیش فعال به طور منظم می‌تواند به بهبود تمرکز، کاهش بیش فعالی و تقویت خلق‌وخوی آنها کمک کند.
با انجام این مراحل، می‌توانید به فرزند خود کمک کنید تا اختلال بیش فعالی را پشت سر بگذارد و در مسیری موفقیت‌آمیز قدم بردارد. افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی با تمرکز بر استعدادها و نقاط قوت طبیعی خود می‌توانند شانس خود را برای موفقیت و رضایت در زندگی افزایش دهند. پیشنهاد میکنیم مطلب "آینده افراد بیش فعال" را مطالعه نمایید.
جمع‌بندی
بیش فعالی درمان نشده می‌تواند عواقب جدی و طولانی‌مدتی برای فرد به همراه داشته باشد. این اختلال ممکن است باعث مشکلات تحصیلی، ضعف در روابط اجتماعی، کاهش عملکرد شغلی، و در برخی موارد اختلالات روانی همچون اضطراب و افسردگی شود. با درمان مناسب و به موقع، می‌توان از پیشرفت این مشکلات جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید. آقای کمال بنی اسدی یکی از بهترین متخصصان درمان بیش فعالی است که در حوزه کودکان تخصص دارد. برای دریافت مشاوره رایگان و یا نوبت ویزیت با شماره های کلینیک تماس بگیریرد. اگر فکر می کنید فرزند شما از بیش فعالی رنج می برد، می‌توانید با گروه توانبخشی راه کمال تماس بگیرید و برای دریافت مشاوره و درمان تخصصی گام بردارید. تیم ما آماده است تا شما را در مسیر بهبود و پیشرفت همراهی کند.
منابع:
مطالب مشابه
علائم ADHD در دختران اغلب به‌عنوان ویژگی‌های شخصیتی تلقی می‌شوند. به همین دلیل است که اغلب نادیده گرفته یا توجیه می‌شوند. اگر بیش فعالی در دختران تشخیص داده نشود، می‌تواند به مشکلاتی مانند عدم تطبیق شرایط در کلاس درس، عزت نفس پایین و سرزنش خود منجر شود. حتی می‌تواند سلامت روان را تا بزرگسالی تحت تأثیر قرار دهد.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به‌طور مؤثر به درمان اضطراب، افسردگی، و اختلال بی‌نظمی خلقی اخلال‌گرانه (DMDD) در کودکان کمک می‌کند. این روش با آموزش تکنیک‌هایی به کودکان برای تنظیم احساسات و رفتارهایشان کار می‌کند.
کاردرمانگران نقش حیاتی در راهنمایی کودکان قطع عضو در فرایند توانبخشی، به‌ویژه در استفاده از وسایل پروتزی ایفا می‌کنند. مشارکت آنها از همان مرحله پیش از عمل جراحی آغاز می‌شود و بر مدیریت زخم و توصیه‌هایی برای تجهیزات تطبیقی تمرکز دارد که بیماران را برای جراحی آماده می‌کند.
اتیسم غیرکلامی زمانی است که کودک مبتلا به اوتیسم صحبت نمی‌کند، اما ممکن است انواع صداهای آوایی را تولید کند. اوتیسم غیرکلامی به این معنی نیست که کودک نمی‌تواند تعامل داشته باشد، یا کلمات و گفتار را درک کند. بلکه به این معناست که آنها قادر به استفاده از زبان کلامی برای برقراری ارتباط نیستند.
لکنت زبان اختلالی گفتاری است که عضلات مورد استفاده برای صحبت کردن، به‌طور غیرقابل کنترلی منقبض شده یا حرکت می‌کنند و باعث مکث، صداهای ناخواسته و گیر کردن روی کلمات می‌شود.
کلاترینگ با ویژگی‌هایی مانند صحبت کردن بسیار سریع و استفاده از کلمات پُرکننده مانند «اِم» و «آه» همراه است. استفاده گاه‌به‌گاه از این کلمات در گفتار منسجم کاملاً عادی است، اما درصورت ابتلای کودک به این وضعیت، این ویژگی‌ها به عادتی همیشگی تبدیل شده و اغلب مانع از درک صحبت‌های او توسط دیگران می‌شوند.
زمانی که فردی اختلال لیسپ دارد، زبان خود را به گونه‌ای قرار می‌دهد که جریان هوای لازم برای تولید صداهای «س» و «ز» را مسدود یا تحریف می‌کند. این تحریف جریان هوا باعث می‌شود کودک بهصورت نوک زبانی حرف بزند.
با گذشت زمان، کودکان مبتلا به سندرم رت مشکلات فزاینده‌ای در استفاده از عضلات کنترل‌کننده حرکت، هماهنگی و ارتباط پیدا می‌کنند. سندرم رت همچنین می‌تواند باعث تشنج و ناتوانی‌های ذهنی شود.
سندرم تورت، اختلالی است که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد تیک می‌شود. تیک‌ها، حرکات یا صداهایی هستند که کودک بارها و بارها تکرار می‌کند و قادر به کنترل آنها نیست. به‌عنوان مثال، کودکان مبتلا به سندرم توره ممکن است مدام گلوی خود را صاف کنند یا چشمک بزنند.
تشخیص اولیه کف پای صاف در کودکان اغلب توسط متخصصان اطفال انجام می‌شود. اگر فرزند شما هیچ درد یا علائم دیگری را تجربه نکند، معمولاً نیازی به آزمایش بیشتر نیست. کودکانی که علائم دارند باید توسط متخصصان ارتوپدی کودکان معاینه شوند.