ارتوپدی فنی کودکان حوزه‌ای تخصصی در پزشکی است که به تشخیص و درمان مشکلات حرکتی کودکان می‌پردازد. پزشکان از فناوری‌های مختلف برای بهبود کیفیت زندگی و حفظ استقلال کودک بهره می‌گیرند. در این مطلب به بررسی ارتوپدی فنی کودکان می‌پردازیم.
ارتوپدی فنی
ارتوپدی فنی حوزه‌ای تخصصی در پزشکی است که به تشخیص و درمان مشکلات، اختلالات مختلف ساختاری و عملکردی در اعضای حرکتی کودکان کمک می‌کند. ارتوپدی فنی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و دانش علمی به بهبود عملکرد حرکتی و کیفیت زندگی کودکان می‌پردازد.
ارتز و پروتز در ارتوپدی فنی
ارتزها بریس‌هایی هستند که پس از آسیب، ضعف یا عملکرد نادرست به کودک کمک کرده یا حرکات او را اصلاح می‌کنند.
پروتزها وسایلی هستند که جایگزین حرکات و عملکرد قسمت‌های از دست رفته بدن می‌شوند.
حتما بخوانید: اسپیلینت کودکان (انواع وسایل کمک درمانی وارتز و پروتز)
انواع اصلی پروتزهای مورداستفاده برای کودکان
پروتزها در انواع مختلفی برای کمک به افراد دارای معلولیت جسمی وجود دارند. دستگاه‌های فعال دارای موتور و اجزای الکترونیکی هستند تا حرکات طبیعی و دقیق‌تری را امکان‌پذیر کنند، درحالی‌که دستگاه‌های غیرفعال ثبات و تعادل را فراهم می‌کنند. پروتز دست عموماً غیرفعال است، درحالی‌که پروتز پاها و مچ‌ها برای حمایت بیشتر استفاده می‌شوند.
پروتزهای اندام فوقانی کودکان
پروتزهای اندام فوقانی بسته به محل نصب و نحوه عملکرد به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- پروتز ترنس رادیال: این پروتز ساعد و مچ را می‌پوشاند و روی بازو و زیر آرنج قرار داده می‌شود.
- پروتز ترنس شومرال: این پروتز، اندامی مصنوعی است که جایگزین بازو از آرنج به بالا شده و ازطریق بند به قسمت باقیمانده بازو متصل می‌شود. اگرچه پیشرفت‌هایی در ساخت این پروتزها صورت گرفته است، اما پروتزهای بازویی ترنس شومرال برای کودکان، حرکات طبیعی را به‌طور کامل تکرار نمی‌کنند.
- پروتزهای غیرفعال: این پروتزها اغلب به‌عنوان اولین پروتز برای نوزادان تجویز شده و عمدتاً باعث زیبایی اندام از دست رفته می‌شوند. پروتزهای غیرفعال به حرکت فعال کمک نمی‌کنند اما عملکرد را به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌بخشند.
- پروتزهای مکانیکی: این پروتزها از کابل‌ها برای هدایت حرکت اندام استفاده می‌کنند. کودک به‌طور مکانیکی پروتز جدید خود را با استفاده از حرکت سایر قسمت‌های بدن خود کنترل می‌کند.
- پروتزهای میوالکتریک: این پروتزها با باتری کار کرده و از عضلات بازوی آسیب‌دیده برای کنترل باز و بسته شدن دستگاه ترمینال (دست یا قلاب) استفاده می‌کنند.
پروتزهای اندام تحتانی کودکان
پروتزهای مورداستفاده برای قسمت تحتانی بدن با توجه به قطع عضو و سطح فعالیت کودک مشخص می‌شوند.
سوکت پروتز اندام باقیمانده را می‌پوشاند و می‌تواند مطابق با نیازهای راحتی و عملکرد کودک شما تنظیم شود. تعلیق پروتز، که به نحوه ماندن پروتز در بدن کودک اشاره دارد، بسته به‌اندازه، وزن و سطح فعالیت روزانه کودک متغیر است.
برای زانوهای مصنوعی دو گزینه وجود دارند: ریزپردازنده (میکروپروسسور) و بدون ریزپردازنده (غیرمیکروپروسسور). زانوهای ریزپردازنده کامپیوتری هستند، با باتری کار کرده و از فناوری برای بهبود تحرک و راه رفتن استفاده می‌کنند. زانوهای غیرمیکروپروسسوری دارای اجزای مکانیکی با طراحی مناسب برای ایمنی و پایداری هنگام راه رفتن و ایستادن هستند.
بیماری‌هایی که توسط ارتز و پروتز اصلاح می‌شوند چیست؟
بیماری‌هایی که معمولاً در کودکان توسط ارتز یا پروتز اصلاح می‌شوند عبارت‌اند از:
- آرتروگریپوزیس: آرتروگریپوزیس باعث سفت شدن مفاصل و ضعف عضلانی می‌شود که می‌تواند بر حرکت کودک شما تأثیر بگذارد. این اختلال اغلب شانه‌ها، آرنج‌ها، مچ دست‌ها، باسن، زانوها و پاها را درگیر می‌کند. پزشکان برای بهبود دامنه حرکتی از آتل‌ها و بریس‌ها استفاده می‌کنند. آنها همچنین فیزیوتراپی را توصیه می‌کنند.
- فلج مغزی: نوعی اختلال حرکتی مزمن ناشی از آسیب به بخش‌های مغز و سیستم عصبی مرکزی در دوران قبل از تولد یا اوایل زندگی است که بر تون عضلانی و توانایی کودک شما برای حرکت به روشی هماهنگ تأثیر می‌گذارد. فلج مغزی می‌تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی ازجمله ناتوانی‌های یادگیری و مشکلات بینایی، شنوایی و گفتاری شود و اغلب در اثر آسیب به مغز ایجاد می‌شود. هیچ درمانی برای این اختلال وجود ندارد.
- پاچنبری: نوزادانی که با پای پرانتزی متولد می‌شوند، یک پا یا هر دو پای آنها به سمت پایین و داخل هستند. انگشتان پا به سمت پای مخالف و پایین پاهایشان به سمت داخل هستند. در برخی موارد به نظر می‌رسد پای نوزاد وارونه است. پاچنبری به خودی خود بهتر نمی‌شود و اگر درمان نشود، می‌تواند باعث ناراحتی و ضعف کودک شود. پاچنبری شایع‌تری نوع پای پرانتزی در نوزادان است.
- دیسپلازی رشدی لگن: دیسپلازی رشدی لگن به مشکلات مختلفی در نحوه شکل‌گیری باسن کودک شما اشاره دارد. برخی از این مشکلات در بدو تولد وجود دارند و دیگران با رشد کودک رشد می‌کنند. این اختلال باعث می‌شود استخوان‌های پای کودک شما از مفصل ران خارج شود.
- کمبودهای اندام: کودکانی که دچار کمبود اندام هستند، بخشی یا تمام پاها، بازوها یا دست‌های خود را از دست داده‌اند. برخی از کودکان با کمبود اندام متولد می‌شوند. برخی دیگر به‌دلیل جراحت یا تصادف یا برای درمان بیماری‌های جدی با برداشتن اندام‌ها مواجه می‌شوند.
- پکتوس کاریناتوم: پکتوس کاریناتوم یا سینه کبوتری اختلالی در استخوان سینه (استرنوم) و غضروف دنده است که باعث می‌شود قفسه سینه به سمت بیرون رانده شود. این اختلال به‌دلیل نقص در بافت همبند سخت (غضروف) که دنده‌ها را به استخوان سینه وصل می‌کند، ایجاد می‌شود.
- پلاژیوسفالی موضعی: پلاژیوسفالی موضعی صافی در پشت یا کنار سر نوزاد است که باعث تغییر شکل سر نوزاد می‌شود. یک ناحیه از سر نوزاد می‌تواند با فشار روی استخوان‌های جمجمه تا حدودی صاف شود. این فشار می‌تواند از وضعیت قرارگیری نوزاد در رحم مادر در دوران بارداری یا از استراحت نوزاد در همان وضعیت در چند ماه اول زندگی ناشی شود.
- اسکولیوز: اسکولیوز انحنای جانبی در ستون فقرات است. در عکس‌برداری با اشعه ایکس، ستون فقرات (مهره‌ها) اکثر کودکان صاف به نظر می‌رسد. ستون فقرات کودکان مبتلا به اسکولیوز به طرفین منحنی است.
- اسپینا بیفیدا: اسپینا بیفیدا نقصی لوله عصبی است. لوله عصبی همان چیزی است که در مغز و ستون فقرات نوزاد متولدنشده رشد می‌کند. اسپینا بیفیدا زمانی رخ می‌دهد که لوله عصبی بسته نشود. اشکال زیادی از نقص لوله عصبی وجود دارند که شدت آنها متفاوت است.
- اسپوندیلولیز: اسپوندیلولیز نقص ستون فقرات است و کودکان مبتلا به اسپوندیلولیز در استخوان‌های (مهره‌ها) کمرشان مشکل دارند. پزشکان فکر می‌کنند این مشکل ممکن است به‌دلیل ترک‌های ریز در استخوان‌ها (شکستگی‌های استرسی) ایجاد شود.
- آسیب تروماتیک مغز: تروما به صدمات و حوادثی گفته می‌شود که باعث می‌شوند کودکان به ارتز یا پروتز نیاز پیدا کنند.
- براکی سفالی: بیماری‌ای است که با صاف شدن پشت جمجمه مشخص می‌شود.
- سوختگی‌های مختلف
- اختلالات عصبی
انتخاب پروتز ایده‌آل برای کودک
برای انتخاب پروتز مناسب و ایده‌آل کودک خود به نکات زیر توجه کنید:
- با متخصص مشورت کنید: پزشک ارتوپد یا متخصص پروتز نیازهای کودک شما را ارزیابی کرده و بهترین نوع پروتز را توصیه می‌کند.
- سطح فعالیت فرزند خود را در نظر بگیرید: سطح فعالیت کودک شما و سن او را در نظر بگیرید. به‌عنوان مثال، یک کودک فعال نسبت به کودک خردسالی که راه رفتن را یاد می‌گیرد، به پروتز بادوام‌تری نیاز دارد.
- درباره انواع پروتزها تحقیق کنید: درباره پروتزهای موجود تحقیق کنید تا متوجه شوید کدام یک از آنها نیازهای کودک شما را برآورده می‌کند.
- بودجه خود را مشخص کنید: زمانی که به‌دنبال خرید پروتز هستید، بودجه خود را در نظر بگیرید. همچنین، با ارائه‌دهنده بیمه خود درخصوص پوشش کامل یا جزئی صحبت کنید.
- فرزندتان را درگیر کنید: نظر فرزندتان را درباره پروتزهای مختلفی که امتحان می‌کند، بپرسید.
تفاوت بین پروتزهای بزرگسالان و کودکان
پروتزهای بزرگسالان معمولاً از مواد بادوام (فلز، پلاستیک) ساخته شده و به‌صورت سفارشی برای بیماران تولید می‌شوند. در مقابل، پروتزهای کودکان معمولاً از مواد سبک‌تر (فوم، سیلیکون) ساخته شده و به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که بدن در حال رشد را در خود جای دهند. علاوه بر این، آنها اغلب دارای الگوهای رنگارنگ هستند تا برای بچه‌ها جذاب‌تر باشند.
به یاد داشته باشید کودکان در حال رشد هستند. بنابراین پروتز موردنظر باید متناسب با سرعت رشد آنها و برای حمایت از تحرک و عملکرد آنها طراح شود.
مزایای انجام ارتوپدی فنی برای کودکان
علاوه بر مزایای آشکار افزایش تحرک، پروتز می‌تواند ابزار ارزشمندی برای کودکانی باشد که عضوی از بدن خود را از دست داده‌اند و به آنها اجازه می‌دهد تا اعتمادبهنفس خود را بازیابند. در ادامه به توضیح مزایای مختلف پروتز برای کودکان اشاره می‌کنیم:
افزایش تحرک
یکی از مهم‌ترین مزایای پروتزها، تطبیق‌پذیری آنها است. پروتزهای اندام تحتانی بسیار سودمند هستند؛ زیرا به کودکان اجازه می‌دهند مانند اندام‌های واقعی تحرک داشته باشند.
پروتزهای اندام فوقانی نیز باعث افزایش تحرک می‌شوند. پروتزها آزادی تحرک بیشتری را در طول روز فراهم می‌کنند و منجر به افزایش استقلال کودک می‌شوند.
حفظ استقلال
اگرچه ممکن است پذیرش آن دشوار باشد، اما کودکان باید خودکفا باشند. این مسئله نه تنها به رشد آنها در بزرگسالی بلکه به رفاه عاطفی آنها نیز کمک می‌کند. کودکان با قبول وظایف و مسئولیت‌ها، مهارت‌های ارزشمندی را یاد می‌گیرند که به موفقیت آنها در آینده کمک می‌کنند.
راحتی بیشتر
پروتزها باعث تسهیل حرکات کودک می‌شوند. این حالت برای کودکانی که فاقد توانایی‌های فیزیکی برای انجام فعالیت‌های ساده هستند، تجربه‌ای بسیار مفید است. کودکان با استفاده از پروتز می‌توانند حرکات مختلف را به‌صورت طبیعی و راحت‌تر انجام دهند.
تعاملات اجتماعی
پروتزها به کودکان کمک می‌کنند در جامعه حضور داشته باشند، در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند، به ورزش و تفریح بپردازند و با همسالان خود ارتباط داشته باشند.
افزایش عزت نفس
تصور کودک از خود به‌طور چشمگیری بر توانایی او برای موفقیت تأثیر می‌گذارد. اگر او تصور ضعیفی از خود داشته باشد، تمایل به گوشه‌گیری دارد و ابتکار عمل را برای آزمایش چیزهای جدید به دست نمی‌گیرد. بااین‌حال، بهبود عزت نفس کودک می‌تواند به او کمک کند تا برای دنبال کردن فرصت‌ها و تجربیاتی که ممکن است کشف نکرده باشد، اعتمادبهنفس پیدا کند. بنابراین یکی دیگر از مزایای پروتز افزایش عزت نفس کودکان است.
نحوه انجام ارتوپدی فنی کودکان
ارتوپدی فنی فرایندی پیچیده است که به تخصص و همکاری بین گروه‌های مجهز پزشکی مختلف نیاز دارد. در ادامه مراحل مهم انجام ارتوپدی فنی برای کودکان توضیح داده شده‌اند:
مرحله اول: تشخیص و ارزیابی
ابتدا باید مشکلات حرکتی و اختلالات ساختاری بدن کودک تشخیص داده شوند. این مرحله شامل مصاحبه با خانواده، بررسی تاریخچه پزشکی، انجام آزمون‌ها و تصویربرداری ام‌آرآی می‌باشد.
مرحله دوم: برنامه درمان در ارتوپدی فنی کودکان
گروه پزشکی برنامه‌ای درمانی تعیین می‌کند که با همکاری خانواده شروع می‌شود. این روش شامل تعیین اهداف درمانی و تصمیم‌گیری درباره راهکارهای ارتوپدی فنی است.
مرحله سوم: ساخت یا تهیه تجهیزات
تجهیزات مخصوص کودک توسط ارتوپد سفارش داده می‌شوند. این تجهیزات یا به‌صورت آماده تهیه می‌شوند و یا برای تهیه آنها به‌صورت سفارشی اقدام می‌شود.
مرحله چهارم: تنظیم و تست تجهیزات
تجهیزات باید بادقت تنظیم شده و با بدن کودک منطبق شوند. سپس تست عملکرد و تصویربرداری انجام می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که تجهیزات به‌درستی عمل می‌کنند.
مرحله پنجم: آموزش به کودک و خانواده
کودک و خانواده باید یاد بگیرند چگونه با تجهیزات جدید کار کرده و چگونه از آنها نگهداری کنند. همچنین به آنها آموزش تمرینات توانبخشی داده می‌شود.
مرحله ششم: پیگیری در ارتوپدی فنی کودکان
در طول زمان ممکن است تجهیزات به تغییراتی نیاز داشته باشند. از این نظر پیگیری منظم توسط گروه پزشکی و ارتوپدی فنی انجام می‌شود و تغییرات لازم اعمال می‌شوند.
کودک در چه سنی می‌تواند از پروتز استفاده کند؟
به‌طور کلی، کودکان معمولاً در حدود 9 تا 12 ماهگی، که می‌توانند بایستند، باید شروع به استفاده از پروتز کرده تا در طول رشد به استفاده از آن عادت کنند. پروتز آنها باید سالی یک‌بار یا بیشتر تعویض شود تا زمانی که مطابق با نیازهای متغیر آنها عمل کند.
به‌طور کلی برای کودکانی که قطع عضو بالای زانو دارند، استفاده از زانوی بدون قفل تا سن 3-4 سالگی توصیه نمی‌شود. در مقابل، کسانی که قطع دوطرفه بالای زانو دارند می‌توانند قبل از انجام اولین پروتز خود تا شش سالگی یا بیشتر صبر کنند.
تعویض پروتز کودک: هر چند وقت یک‌بار ضروری است؟
تعویض مکرر اندام‌های مصنوعی می‌تواند برای کودک مضر باشد. بنابراین توصیه می‌شود که پروتز بزرگ‌تر باشد تا کودک بتواند با آن سازگار شود و رشد کند. نصب، ساخت و تراز کردن پروتز جدید نیز به زمان نیاز دارند. تحقیقات حاکی از آن است که کودک دارای اندام مصنوعی تا سن 5 سالگی سالانه، از سن 5 تا 12 سالگی هر دو سال یک‌بار و از سن 4 تا 21 سالگی هر سه سال یک‌بار نیاز به پروتز جدید دارد.
حمایت از اندام و مراقبت از پروتز کودک
آموزش نحوه مراقبت از پروتز باعث می‌شود کودک احساس کند این اندام عضوی از بدن او است و چیزی نیست که مجبور به پوشیدن آن باشد. این امر همچنین به کودک کمک می‌کند تا احساس استقلال و کنترل بر روی پروتز داشته باشد.
برای حفظ سلامت پروتز و جلوگیری از هرگونه عفونت، موارد زیر را به کودک خود آموزش دهید:
- دست، پا یا پروتز کودک را به‌طور منظم بشویید و مطمئن شوید که پس از آن کاملاً خشک شده است.
- علائم قرمزی یا عفونت را بررسی کنید.
- هر قسمتی از پروتز را که با پوست کودک در تماس است تمیز کنید.
- پروتز را روزانه تنظیم کنید تا از تناسب آن اطمینان حاصل کنید و همیشه لوازم ضروری مانند جوراب اضافی در دسترس داشته باشید.
خدمات گروه راه کمال برای ارتوپدی فنی کودکان
ارتوپدی فنی کودکان یکی از حوزه‌های تخصصی برای درمان مشکلات و اختلالات حرکتی کودکان است. این رشته پزشکی به کودکانی که دچار اختلالات اسکلتی، عضلانی، عصبی و کمبود اندام هستند کمک می‌کند و با استفاده از ارتزها و پروتزهای مختلف دامنه حرکتی آنها را توسعه می‌دهد. یکی از خدمات گروه توانبخشی راه کمال کمک به کودکانی است که دچار ضعف حرکتی هستند. متخصصان و کارشناسان این مرکز پس از معاینه کودک، پروتز یا ارتز مناسب او را مشخص کرده و آن را تولید می‌کنند. بنابراین اگر فرزند شما مشکل حرکتی دارد یا به‌خاطر مشکلات مختلف دچار کمبود عضو شده است، به ما مراجعه کنید و از خدمات ما بهره‌مند شوید.
مطالب مشابه
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.
اگر والدینی هستید که با لجبازی کودکان بیش‌فعال سر و کار دارید، احتمالاً این رفتار آنها را بسیار طاقت‌فرسا می‌دانید؛ زیرا احساس می‌کنید دائماً با مسائل مربوط به مدیریت خشم فرزند خود درگیر هستید. لجبازی کودکان مقاومت آشکار آنها در برابر قوانین و دستورالعمل‌ها است.
ارتوپدی فنی کودکان از فناوری‌های مختلف برای بهبود کیفیت زندگی و حفظ استقلال کودک بهره می‌گیرند.ارتزها بریس‌هایی هستند که پس از آسیب، ضعف یا عملکرد نادرست به کودک کمک می کنند.
مشاوره کودکان بیش‌فعال ازطریق رفتاردرمانی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ... به بهبود رفتارهای تکانشی کودکان کمک می‌کند. بیش‌فعالی اختلالی است که به سه نوع بی‌توجهی، بیش‌فعالی/ تکانشی و نوع ترکیبی دسته‌بندی می‌شود.
آریپیپرازول می‌تواند برای کودکان بیش‌فعال مفید باشد و به مدیریت چالش‌های خاصی که ممکن است با آنها مواجه شوند، می‌پردازد. مصرف این دارو به‌شکل قابل توجهی باعث بهبود علائم بیش‌فعالی و کاهش سطح پرولاکتین در کودکان می‌شود.
فلوکستین داروی ضدافسردگی رایجی است که دهه‌ها مورداستفاده قرار گرفته است. این دارو اغلب برای افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب و سایر بیماری‌های سلامت روان تجویز می‌شود. بااین‌حال، فلوکستین را برای درمان بیش‌فعالی نیز تجویز می‌کنند.
ریسپریدون دارو‌یی است که برای اختلال کمبود توجه یا بیش‌فعالی استفاده می‌شود، ریسپریدون باعث بهبود قابل توجه رفتارهای پرخاشگرانه و سایر رفتارهای مخرب جدی کودکان بیش‌فعال می‌شود.