جهان برای نوزادان و خردسالان مکانی جدید است و چیزهای زیادی را باید یاد بگیرند. کودکان هنگام کشف آنچه در اطرافشان است، اغلب از راهنمایی دیگران بهره‌مند می‌شوند.
برای کودکان نوروتیپیک (کودکانی که به اختلال خاصی مبتلا نیستند)، این فرایند معمولاً شامل کپی کردن کارهای والدین یا مراقبان آن‌ها است. این موضوع ممکن است درمورد کودک مبتلا به اوتیسم صدق نکند.
اختلال طیف اوتیسم، اختلالی رشدی است که بر یک نفر از هر 100 کودک تأثیر می‌گذارد. این اختلال به روش‌های متفاوت و در سطوح مختلف شدت بروز می‌کند. نیازها و توانایی‌های کودک مبتلا به اوتیسم می‌توانند با گذشت زمان تغییر کنند.
درحالی‌که این بیماری در کودکان مختلف، متفاوت است ، ممکن است برخی از ویژگی‌ها، ازجمله نحوه تقلید آن‌ها از دیگران، مشترک باشند.
تقلید، مهارتی اساسی برای رشد اجتماعی است ؛ زیرا به کودکان اجازه می‌دهد با مشاهده افراد اطراف خود و به‌طور سریع و مؤثری یاد بگیرند. بسیاری از مهارت‌های مربوط به اوایل کودکی به‌طور ناخودآگاه تنها با مشاهده والدین، خواهر و برادر و همسالان به دست می‌آیند.
در سال‌های اول زندگی، کودکان افزایش سریعی در مهارت‌های ارتباط کلامی و غیرکلامی خود و توانایی استفاده مناسب از اشیاء مختلف نشان می‌دهند. روانشناسی رشد نشان می‌دهد که چنین یادگیری‌ای نتیجه توانایی انسان در تقلید از رفتارها و حرکات فیزیکی دیگران است. کودکان به‌ویژه در سال اول زندگی، ظرفیت بالایی برای تقلید از حالات چهره، حرکات و صداهای اطراف خود نشان می‌دهند. اما احتمال تقلید در کودکان مبتلا به اوتیسم کمتر است.
چرا کودکان از دیگران تقلید میکنند؟
کودکان برای یادگیری نحوه کاوش و تعامل با جهان به بزرگسالان و کودکان بزرگ‌تر در زندگی خود متکی هستند. تقلید نقش مهمی در این امر دارد.
نوزادان و کودکان خردسال معمولاً اقدامات یا رفتارهای اطرافیان خود را کپی میکنند. این رفتارها می‌توانند شامل نحوه برخورد با اشیاء، انجام حرکات یا استفاده از صداها یا کلمات مختلف باشند.
تقلید در مراحل اولیه رشد به‌دلایل بسیاری اهمیت دارد. تقلید نه‌تنها به نوزادان و خردسالان کمک می‌کند تا چیزهای جدید یاد بگیرند، بلکه می‌تواند به آن‌ها در موارد زیر نیز کمک کند:
- ایجاد مهارت‌های اجتماعی
- ارتباط برقرار کردن با دیگران
- به اشتراک گذاشتن احساسات خود
- بیان نیازهای خود
- توجه به دیگران
برای کودکان نوروتیپیک ، تقلید از دیگران اغلب به‌طور طبیعی اتفاق میفتد. بااین‌حال، تقلید در کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است چالش‌برانگیزتر باشد.
آیا کودکان مبتلا به اوتیسم تقلید میکنند؟
برای بسیاری از کودکان اوتیستیک، تقلید کردن از دیگران راحت نیست و آن‌ها اغلب به‌طور متفاوتی نسبت به کودکان غیراوتیستیک درگیر تقلید می‌شوند.
طبق اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، آن‌ها همچنین ممکن است در برقراری ارتباط، ابراز احساسات با استفاده از حالات چهره و بازی‌های وانمودی مشکل داشته باشند.
کودک اوتیستیک ممکن است علاقه کمی به افراد اطراف خود نشان دهد؛ درواقع بعید است اقدامات یا رفتارهای دیگران را درک کند.
این مسئله می‌تواند نتیجه رشد کندتر کودکان مبتلا به اوتیسم باشد. مطالعه‌ای قدیمی (2011) نشان می‌دهد کودکان مبتلا به اوتیسم مهارت‌های تقلید را با سرعت کمتری نسبت به کودکان غیراوتیستیک، به‌ویژه تا سن سه سالگی، توسعه می‌دهند.
این تأخیر ممکن است به تشخیص زودهنگام اتیسم کمک کند و به والدین و مراقبان اجازه دهد تا استراتژی‌های حمایتی را زودتر در زندگی فرزند خود شروع کنند. این استراتژی‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- راهنمایی کودک در انجام تمرینات تقلیدی
- گنجاندن تقلید در بازی‌های کودک
- تماشای ویدیوهایی که اقدامات ساده را به کودک نشان می‌دهند
طبقه‌بندی مهارت‌های تقلید
مهارت‌های تقلید بسته به مهارت و رفتاری که خواسته می‌شود طبقه‌بندی می‌شوند. برای این منظور، ابتدا باید مهارت‌هایی که کودک به کسب آن‌ها نیاز دارد، تعیین شوند. به‌عنوان مثال، بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، اختلالات گفتاری دارند. آن‌ها نمی‌توانند به‌تنهایی تمرین گفتار را انجام دهند. برای این کودکان باید از روش تقلید صدا استفاده شود.
اگر کودک به‌جای توانایی‌های گفتاری، فاقد توانایی‌های رفتاری باشد، باید از تمرینات عملکردی استفاده شود. بااین‌حال، پیچیده‌ای مانند نگه داشتن قاشق-چنگال ممکن است زمان‌بر باشند. هدف اصلی اقدامات عملکردی، کمک به کودکان برای کسب مهارت‌های حرکتی است. هر چه زودتر اوتیسم تشخیص داده شده و توانبخشی آغاز شود، نتایج اقدامات عملکردی موفقیت‌آمیزتر خواهند بود.
مهارت‌های تقلید به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
- بسته به نقطه‌ای که روی بدن قرار دارد
- تقلید شیء
- تقلید حرکتی
- تقلید صدا
- تقلید کلامی
- بسته به مد زمان
- تقلید فوری
- تقلید تأخیری
- تقلید تعمیم‌یافته
- بسته به نوع عملکرد
- تقلید هدفمند
- تقلید انتخابی
- تقلید منطقی
- تقلید شناختی
اهمیت کسب مهارت‌های تقلید
شرطی‌سازی عامل در فرایند آموزش و توانبخشی افراد مبتلا به اوتیسم جایگاه اساسی دارد. توانبخشی در این اصل باعث می‌شود کودک انگیزه مثبت پیدا کند و فرایند یادگیری تسریع شود. این اصل در مهارت‌های تقلید نیز اهمیت دارد. زمانی که کودک عملی را که می‌خواهد تقلید کند کامل می‌کند، پاداش می‌گیرد و زمانی که این کار را انجام نمی‌دهد، رفتار او اصلاح می‌شود.
همان‌طور که گفته شد، کودکان مبتلا به اوتیسم فعالیت‌های آموزشی طبیعی ندارند. آن‌ها ممکن است نتوانند به‌تنهایی برخی از عملکردها، الگوهای رفتاری، زبان و اطلاعات را بیاموزند. بنابراین نیاز به الگویی خاص دارند. ایجاد الگو، هدف مهارت‌های تقلید است. کودکان با الگوبرداری از الگوهای مشخص، عملکردها و مهارت‌های خاصی را کسب میکنند.
عملکرد اجتماعی تقلید
تقلید در طول یادگیری امری ضروری است. این رفتار همچنین علاوه‌بر یادگیری زبان، رفتارها و عملکردهای خاص، امکان اجتماعی شدن را نیز برای کودک فراهم می‌کند. تقلید از رفتارهای والدین و واکنش‌های والدین نسبت به آن‌ها، اولین تجربیات اجتماعی نوزادان است. به این ترتیب آن‌ها در وهله اول روابط خود را با دیگران برقرار میکنند. تقلید نه‌تنها فرایند یادگیری را تسریع می‌کند، بلکه به اجتماعی شدن نیز کمک می‌کند. در جلسات تقلید گروهی، توسعه اجتماعی کودکان باید به‌طور مؤثر مدیریت شود. مشخص شده است که افرادی که ازطریق مهارت‌های تقلید توانبخشی می‌شوند، بهتر مهارت‌های ارتباطی خود را توسعه می‌دهند.
بازی‌ها و نکات عملی برای آموزش تقلید به کودکان مبتلا به اوتیسم
راههای زیادی برای حمایت از فرزندتان وجود دارند. می‌توانید از بازی‌های زیر برای تشویق مهارت‌های تقلید در کودک خود استفاده کنید:
کودکان با تقلید کردن از آن‌ها یاد می‌گیرند، بنابراین از فرزند خود تقلید کنید.
کودک خود را از نزدیک تماشا کرده و به اقدامات، حرکات، حالات چهره و صداهای او توجه کنید. سپس آنچه را که او انجام می‌دهد، کپی کنید. به‌عنوان مثال، اگر فرزند شما روی میز ضربه می‌زند، این عمل را تقلید کنید و بگویید: «ببین! من دارم از تو تقلید می‌کنم!» یا وقتی فرزند شما صدایی تولید می‌کند، آن را کپی کنید و به کودک نشان دهید که در حال تقلید کردن از او هستید. پس از کپی کردن، منتظر بمانید تا کودک به شما توجه کند و سپس دوباره شروع به کپی کردن کنید. همچنین داشتن دو مجموعه از اسباب‌بازی‌های خاص، مانند طبل، مفید خواهد بود. به این ترتیب شما نیز می‌توانید عمل فرزند خود را روی اشیاء تقلید کنید.
فعالیت‌های تقلیدی را در بازی با اسباب‌بازی‌های مختلف بگنجانید.
از اسباب‌بازی مورد علاقه فرزندتان استفاده کنید. سپس وانمود کنید که اسباب بازی واقعی بوده و در حال حرکت است. حرکات را انجام دهید و صدایی خنده‌دار و جذاب ایجاد کنید. به‌عنوان مثال، ماشین یبردارید، آن را جلو و عقب بغلتانید و بگویید: «غان، غان». به این ترتیب می‌توانید توجه فرزند خود را جلب کنید. وقتی توجه او را جلب کردید، بگویید: «این کارو بکن» و دوباره حرکت را نشان دهید. پس از آن، ماشین را به فرزندتان بدهید و به او کمک کنید تا همین کار را انجام دهد. وقتی این کار را انجام داد، وقت آن است که به او نشان دهید که کار بزرگی انجام داده است! رفتار مطلوب کودک را تشویق کنید، یا با دادن چیزی که دوست دارد به او پاداش بدهید، یا با گفتن جمله‌ای تشویق‌کننده، مانند: «وای! تو این کارو کردی! خیلی خوبه!»، او را ترغیب به تقلید کنید. ماشین را پس بگیرید و دوباره و دوباره همین سناریو را بازی کنید، تا زمانی که فرزند شما بلافاصله و بدون زحمت رفتار شما را تقلید کند. سعی کنید تغییراتی در بازی ایجاد کرده و هر از گاهی اسباب‌بازی‌های جدید اضافه کنید.
بازی‌های وانمودی انجام دهید.
همچنین می‌توانید از بازی‌های تخیلی برای آموزش تقلید به فرزند خود استفاده کنید. به‌عنوان مثال، می‌توانید از اسباب‌بازی‌ها و وسایل برای بازی استفاده کرده و وانمود کنید که چیز دیگری هستند. به‌عنوان مثال، می‌توانید از کاسه و قاشق استفاده کرده و وانمود کنید که در حال نواختن طبل هستید. سپس می‌توانید از فرزندتان بخواهید که او نیز بازی کند. یا می‌توانید بازی‌هایی انجام دهید که شامل تقلید از شخصیت کارتونی یا فیلم مورد علاقه فرزندتان هستند. علاوه‌براین، می‌توانید وانمود کنید که عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌ها واقعی بوده و در حال حرکت هستند یا باید به آن‌ها غذا بدهید.
از آینه برای آموزش حرکات صورت و حالات چهره استفاده کنید.
به‌عنوان مثال، از حالات چهره و حرکاتی مانند باد کردن گونه‌ها یا فرستادن بوسه استفاده کنید. سپس از فرزندتان بخواهید این کار را انجام دهد. وقتی سعی می‌کند از شما تقلید کند، به او آینه بدهید تا بتواند خود را در حال ادا درآوردن و حالت چهره جدید تماشا کند. همچنین می‌توانید به آینه اشاره کنید و بگویید: «ببین! تو داری این کارو می‌کنی! عالیه»!
برای جذاب‌تر کردن آن، سعی کنید هنگام نشان دادن چهره‌ها، صداهای خنده‌دار تولید کنید.
برای آموزش تقلید، حرکات کاربردی را انتخاب کنید.
برای تمرین تقلید، حرکاتی را انتخاب کنید که بعداً بتوان از آن‌ها برای آموزش مهارت‌های رشد اجتماعی، عاطفی یا زبانی استفاده کرد. به‌عنوان مثال، از حالات چهره مانند اخم کردن، لبخند زدن یا خندیدن استفاده کنید. همچنین از حرکات بدن مانند دست زدن، اشاره کردن یا دست تکان دادن استفاده کنید. برای فرزندتان دست تکان دهید و بگویید: «این کارو بکن». اگر فرزندتان تقلید کرد، او را تحسین کنید. در غیر این صورت، با گرفتن دست او و حرکت دادن آن به او کمک کنید تا دست تکان دهد. سپس او را تحسین کنید.
تعامل برای یادگیری بسیار مهم است. یادگیری را سرگرم‌کننده کنید.
سعی کنید تمرین تقلید را در بازی‌های خنده‌دار و جذاب بگنجانید. اگر بازی برای فرزند شما جذاب و جالب باشد، او بیشتر همکاری خواهد کرد و سریع‌تر یاد می‌گیرد. تقلید را در بازی‌هایی که فرزند شما بیشتر دوست دارد بگنجانید و از اسباب‌بازی‌هایی که او ترجیح می‌دهد استفاده کنید. با دقت به فرزند خود نگاه کنید و دریابید که ترجیح او چیست و در چه نوع بازی‌هایی راحت‌تر درگیر می‌شود.
تا جایی که ممکن است به فرزند خود کمک کنید، اما تا حدامکان کمک کمتری ارائه کنید.
فرزند شما در ابتدای کار به کمک و بازخورد مثبت زیادی برای تقلید از شما نیاز دارد. به‌عنوان مثال، ممکن است نیاز باشد دست او را بگیرید و کاملاً آن را حرکت دهید تا به او کمک کنید دست تکان دهد یا حرکت بدنی را نشان دهید. اما ایده آموزش یکی از مهارت‌های زندگی، این است که اطمینان حاصل شود که فرزند شما می‌تواند از آن مهارت به‌طور مستقل استفاده کند. بنابراین، کاهش کمک خود در اسرع وقت بسیار مهم است. بنابراین به‌عنوان مثال، اگر در چند جلسه تمرین اول از حمایت کامل فیزیکی برای بلند کردن دست فرزند خود استفاده می‌کنید، به‌تدریج آن را کاهش دهید و به‌آرامی دست او را لمس کنید تا او خودش دستش را بلند کند. این رفتار به‌عنوان «کاهش محرک» شناخته می‌شود و باید برای اطمینان از کسب استقلال توسط کودک اجرا شود.
جمع‌بندی
تقلید روشی مؤثر برای یادگیری مهارت‌های مختلف در کودکی و بزرگسالی است. کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند رفتارهای مختلف را با تقلید از الگوهای خود بیاموزند. هنگامی که کودک مبتلا به اوتیسم تقلید کردن را یاد بگیرد، مهارت‌های زبانی و حرکتی را به‌راحتی می‌آموزد. همچنین، کودکانی که برای یادگیری از تقلید استفاده میکنند، جهان را بسیار آسان‌تر کشف خواهند کرد. در حالی که تقلید یک فرآیند پیچیده است، با استفاده از استراتژی‌های توانبخشی مناسب، می‌توان به کودکان اوتیسم کمک کرد تا این مهارت را به طور مؤثرتر یاد بگیرند و در تعاملات اجتماعی خود پیشرفت کنند. اگر شما با کودکتان با این چالش‌ها روبرو هستید، گروه توانبخشی راه کمال آماده است تا شما را در مسیر درمانی و توانمندسازی او یاری دهد. برای مشاوره غربالگری رایگان و یا دریافت نوبت ویزیت، با ما تماس بگیرید و قدم اول را به سوی بهبود بردارید.
منابع
https://psychcentral.com/autism/autistic-kids-tend-to-imitate-efficiently-not-socially#how-to-help
مطالب مشابه
گروه توانبخشی راه کمال، یکی از بهترین مراکز کاردرمانی در تهران است که با بهره‌گیری از کادری مجرب و دلسوز، خدمات تخصصی کاردرمانی را در محیطی مجهز و کودک‌پسند ارائه می‌دهد.
اتاق‌های حسی فضاهایی چندمنظوره هستند که می‌توانند به طیف وسیعی از افراد، ازجمله کسانی که با چالش‌های پردازش حسی، معلولیت‌ها یا نیازهای درمانی خاص روبرو هستند، کمک کنند.
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی معمولاً در زمینه‌هایی مانند خواندن، رمزگشایی زبان، املا، واژگان یا یادآوری موارد مشکلی ندارند؛ بااین‌حال، ممکن است در ادراک بصری، فضایی یا لمسی دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به اختلال زبان دریافتی ممکن است در پردازش و درک کلمات، جملات و دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند. آن‌ها ممکن است در فهم معنا، زمینه و ظرافت‌های زبان دچار مشکل شوند.
اختلال زبان بیانی، که به آن تأخیر گفتار بیانی نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که با ناتوانی در استفاده از کلمات و ساخت جملات متناسب با سن کودک، مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است برای تشکیل جملات منسجم، پیدا کردن کلمات مناسب و انتقال مؤثر پیام‌های خود با مشکل روبرو شوند.
تأخیر در گفتار کودکان، نوعی اختلال ارتباطی است که بر تکلم کودک تأثیر می‌گذارد. اگر فرزند شما با وجود تکامل جسمی همچنان به نقاط عطف گفتار نرسیده باشد، ممکن است اختلال در تکلم داشته باشد.
اختلال پردازش زبان، نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی کودک در درک یا تولید کلمات تأثیر می‌گذارد. این مشکل به‌دلیل ناتوانی در شنیدن یا تولید فیزیکی صداها نیست، بلکه به توانایی فرد در ایجاد معنا از صداها برای برقراری ارتباط مربوط می‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند فرایند یادگیری را مختل کنند. این کودکان ممکن است در مهارت‌هایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه، درک مطالب، به خاطر سپردن اطلاعات، انجام ریاضی یا هماهنگی حرکات مشکل داشته باشند. انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل نارساخوانی (دیسلکسیا)، اختلال نوشتن (دیسگرافی)، اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکولیا)، اختلاللات پردازش زبان، بینایی، شنوایی وناتوانی یادگیری غیرکلامی هستند.
اختلال حسی حرکتی زمانی رخ می‌دهد که مغز در دریافت و پاسخ دادن به اطلاعاتی که ازطریق حواس می‌آیند و بر حرکت و هماهنگی بیمار تأثیر می‌گذارند، مشکل داشته باشد. این اختلال باعث ناتوانی بیمار در پردازش ورودی‌های حسی و هماهنگی پاسخ‌های حرکتی می‌شود و چالش‌هایی در تعادل، حرکت و کنترل کلی بدن ایجاد می‌کند.
اختلال دوقطبی، اختلال سلامت روان است که باعث چرخه‌های شدید تغییرات عاطفی می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی دو دوره را تجربه میکنند: دوره‌هایی که در آن‌ها فوق‌العاده شاد و پرانرژی هستند، که به آن دوره شیدایی گفته می‌شود. و دوره‌های دیگری که در آن‌ها بسیار افسرده هستند.