گاهی‌اوقات انتخاب نوع درمان مناسب برای کودک می‌تواند دلهره‌آور و طاقت‌فرسا باشد. درمان فردی مزایای زیادی برای کودک دارد؛ این روش درمانی به‌صورت شخصی و متناسب با نیازها و توانایی‌های کودک ارائه می‌شود، از کودک در یادگیری مهارت‌های جدید و پیچیده در انزوا حمایت می‌کند و برای آموزش و حمایت والدین وقت می‌گذارد. اما برای بسیاری از کودکان (و والدین)، تمرین این مهارت‌ها در محیطی واقعی دشوار است. درنتیجه برنامه‌های گروهی وارد عمل می‌شوند.
فرزند شما می‌تواند با پیوستن به جلسات گروه درمانی همراه با همسالان همفکر خود در محیط‌های واقعی بر روی اهداف گفتاردرمانی خود کار کرده، مهارت‌های ارتباط اجتماعی را بیاموزد و حتی دوستانی پیدا کند. همچنین والدین می‌توانند با شرکت در این جلسات درمانی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
گروه درمانی چیست؟
گروه درمانی، جلساتی درمانی است که در محیطی گروهی شامل 5 تا 8 کودک ارائه می‌شود. کودکان در گروه سنی مشابهی هستند و اغلب در جهت اهداف درمانی یکسانی فعالیت می‌کنند. این جلسات تضمین می‌کنند کودکان می‌توانند به‌صورت گروهی فعالیت داشته باشند، مهارت‌های مهمی را بیاموزند، شباهت‌هایی با همسالان خود پیدا کرده و دوستانی پیدا کنند.
در جلسات گروه درمانی مانند درمان انفرادی، پزشکی باتجربه جلسه را اداره می‌کند و فعالیت‌های سرگرم‌کننده و جذابی را که با علایق شرکت‌کننده‌ها همسو هستند، پیشنهاد می‌دهد.
گروه درمانی رویکردی انعطاف‌پذیر به خانواده‌ها ارائه می‌دهد و در طول جلسات، از متخصصان مختلف بهره‌مند می‌شود. به‌عنوان مثال، گروه ممکن است توسط کاردرمانگر و آسیب‌شناس گفتار به‌طور همزمان اداره شود.
روش‌های گروه درمانی برای کودکان
در جلسات گروه درمانی، گروه‌های مختلف، مشکلات متفاوتی را بررسی می‌کنند. به‌طور کلی، کودکانی که با استرس‌های مشابهی مواجه هستند، در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. اندازه گروه‌ها معمولاً کوچک است و حدود 8 تا 10 شرکت‌کننده بسته به ماهیت گروه در هر گروه حضور دارند. در برخی موارد، گروه‌ها بر اساس جنسیت سازمان‌دهی می‌شوند، اما بسیاری از گروه‌ها بر روی موضوعی خاص (مثلاً مهارت‌های اجتماعی، اضطراب و غیره) تمرکز می‌کنند. نمونه‌هایی از گروه درمانی عبارت‌اند از:
- رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT): این روش درمانی بر ترکیبی از روان‌درمانی فردی و کلاس‌های آموزشی مهارت‌های گروهی برای کمک به کودکان برای یادگیری و استفاده از استراتژی‌های جدید برای بهبود عملکرد عاطفی خود تأکید دارد. مهارت‌های آموخته‌شده شامل ذهن‌آگاهی، تنظیم هیجان، تحمل پریشانی و اثربخشی بین‌فردی هستند. رفتاردرمانی دیالکتیکی شاخه‌ای از روش رایج‌تر درمان شناختی‌رفتاری (CBT) است.
- گروه‌های فرایندی: این گروه‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا ازطریق استرس‌های روانی-اجتماعی در محیطی امن و حمایت‌کننده کار کنند. فرایند گروه درمانی، ابزاری قدرتمند برای کمک به کودکان در یادگیری نحوه اعتماد به دیگران و به اشتراک گذاشتن تجربیات است.
- گروه‌های مهارت‌های اجتماعی: این گروه‌ها شامل تمرین‌های مهارت‌سازی و تمرین با همسالان متناسب با سن و سال آن‌ها هستند. هدف گروه‌های مهارت‌های اجتماعی، توسعه مهارت‌های اجتماعی در کودکان کوچک‌تر، تقریباً دو تا هشت ساله است. جلسات گروه درمانی مهارت‌های اجتماعی شامل شیوه‌های ایفای نقش هستند تا کودکان بتوانند نحوه شروع مکالمات و همچنین زبان بدن مناسب را بهتر درک کنند.
- گروه‌های درمان شناختی‌رفتاری (CBT): این گروه‌ها به شناسایی تفکر نادرستی که رفتارهای منفی را تقویت می‌کند و عموماً روی موضوعی خاص متمرکز می‌شود، کمک می‌کنند. گروه‌های CBT به‌ویژه درمورد اختلالات اضطرابی مؤثر هستند.
گروه درمانی برای چه کودکانی مفید است؟
گروه درمانی به‌عنوان محیطی حمایتی و امن، به رشد و تقویت مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودکان کمک می‌کند. این نوع درمان برای گروه‌های مختلفی از کودکان می‌تواند سودمند باشد، ازجمله:
- کودکان با مشکلات اعتمادبه‌نفس: گروه درمانی به این کودکان کمک می‌کند تا با حضور در جمع و تجربه تعاملات مثبت، به ارزش‌های خود پی ببرند. شرکت در فعالیت‌های گروهی و دریافت بازخوردهای مثبت از همسالان می‌توانند عزت نفس و اعتماد آن‌ها را به‌تدریج تقویت کنند.
- کودکان با مشکلات در برقراری دوستی: کودکانی که در دوستیابی و برقراری روابط پایدار مشکل دارند، می‌توانند از گروه درمانی برای مشاهده تعاملات دیگران و یادگیری شیوه‌های صحیح برقراری ارتباط استفاده کنند. این کودکان یاد می‌گیرند چگونه روابط سالم و دوستانه برقرار کنند و با دیگران تعاملات مؤثر داشته باشند.
- کودکان دارای مشکل در کنترل هیجانات: گروه درمانی به کودکانی که مشکل کنترل هیجانات دارند، کمک می‌کند احساسات خود را بهتر بشناسند و در محیطی امن، با روش‌های مدیریت این هیجانات آشنا شوند. مشاهده و تمرین راه‌های مؤثر برای بیان و کنترل احساسات به آن‌ها کمک می‌کنند تا در موقعیت‌های چالش‌برانگیز واکنش‌های بهتری نشان دهند.
- کودکان کم‌رو و خجالتی: گروه درمانی به کودکان خجالتی و کم‌رو کمک می‌کند تا به‌آرامی خود را در محیطی پذیرنده و حمایت‌کننده ابراز کنند. فعالیت‌های گروهی به این کودکان اجازه می‌دهند که بدون ترس از قضاوت، با دیگران تعامل کرده و اعتمادبه‌نفس بیشتری برای حضور در جمع پیدا کنند.
- کودکان با مشکلات مهارت‌های اجتماعی: گروه درمانی به کودکانی که مهارت‌های اجتماعی ضعیفی دارند، کمک می‌کند تا رفتارها و الگوهای تعامل مثبت را بیاموزند. آن‌ها در این محیط یاد می‌گیرند چگونه به صحبت‌های دیگران گوش دهند، نظرات خود را محترمانه ابراز کنند و با تفاوت‌ها کنار بیایند.
گروه درمانی به این کودکان فرصت می‌دهد تا در کنار همسالان خود، مسائل و چالش‌هایشان را به اشتراک بگذارند و از تجربیات دیگران بهره‌مند شوند. آن‌ها در این محیط متوجه می‌شوند تنها نیستند و می‌توانند به‌تدریج بر مشکلات خود غلبه کنند.
مزایای گروه درمانی چیست؟
گروه درمانی می‌تواند راهی کاربردی و معنادار برای تشویق فرزند شما به یادگیری مهارت‌های جدید و تمرین این مهارت‌ها در محیطی واقع‌گرایانه باشد.
مزایای گروه درمانی عبارت‌اند از:
- فرصتی برای تعمیم مهارت‌های درمانی کودکان
- فرصتی برای توسعه مهارت‌های اجتماعی و جلب حمایت کودکان هم‌سن
- شرکت در فعالیت‌های سرگرم‌کننده دنیای واقعی
- هدف قرار دادن اهداف فردی در گروه
- تقلید از موقعیت‌های دنیای واقعی
- توسعه روابط
- تمرین و یادگیری مهارت‌های اجتماعی و حد و مرزها
- درک اینکه تنها نیستند
- فرصتی برای تشویق دوستان
- ایجاد محیط یادگیری آرامش‌بخش در کنار همسالان
- تفریح و سرگرمی در کنار دوستان
- فرصتی برای پیشرفت
- کاهش استرس عاطفی غیرقابل کنترل در کودکان
- فرصتی برای توجه به کودک و حمایت از او
- تقویت مهارت دوستیابی و همدردی در کودکان
- تمرین کشف احساسات و ایجاد ابزارهای ارتباطی مؤثر
- ایجاد اعتمادبه‌نفس در کودکان و تقویت مهارت‌های ارتباط با دیگران
یکی از بزرگ‌ترین مزایای گروه درمانی، ایجاد فرصتی برای دوستیابی است. تمرین مهارت‌های اجتماعی تنها یکی از مراحل گروه درمانی است. با پیوستن به گروهی از همسالان که نه‌تنها به فعالیت یا موضوعی یکسان علاقه‌مند هستند، بلکه چالش‌های مشابهی را نیز تجربه می‌کنند، دوستی‌های طولانی‌مدتی ایجاد می‌شوند که بر پایه درک و پذیرش استوار هستند.
باورهای غلط رایج درمورد گروه درمانی
باورهای غلط رایج درمورد گروه درمانی شامل موارد زیر هستند:
- کودک باید عمیق‌ترین و تاریک‌ترین رازهایش را در طول جلسات گروه درمانی بگوید.
هیچ کس فرزند شما را مجبور نخواهد کرد هر چیزی را که از اشتراک‌گذاری آن ناراحت می‌شود، فاش کند. فرزند شما به‌تنهایی تصمیم می‌گیرد چه بگوید و چه زمانی آن را بگوید. بااین‌حال، برای اینکه جلسات گروه درمانی مؤثر باشند و به کودک کمک کنند، بهتر است بدانیم آنچه کودک در جلسات گروهی می‌گوید به یادگیری او کمک می‌کند.
- درمان گروهی بیشتر از درمان فردی طول می‌کشد؛ زیرا کودک باید زمان خود را با سایر اعضا تقسیم کند.
درواقع، گروه درمانی به دو دلیل از درمان فردی کارآمدتر است. اولاً، فرزند شما حتی اگه چیز زیادی نگوید، می‌تواند با گوش دادن به صحبت‌های دیگران چیزهای جدیدی یاد بگیرد. او متوجه خواهد شد که شباهت‌های زیادی با سایر اعضای گروه دارد. همان‌طور که دیگر اعضا روی مسائل، نگرانی‌ها و ترس‌های خود کار می‌کنند، فرزند شما نیز می‌تواند بیشتر درمورد خودش بیاموزد. ثانیاً، اعضای گروه اغلب مسائلی را مطرح می‌کنند که ممکن است کودک شما از آن آگاه نبوده یا خودش آن را مطرح نکرده باشد.
- گروه درمانی به‌خوبی درمان فردی نیست.
تحقیقات نشان داده‌اند شرکت‌کنندگان گروه درمانی معمولاً نتایج رضایت‌بخشی را تجربه می‌کنند. درواقع، برخی معتقدند که گروه درمانی حتی بهتر از درمان فردی است. گروه درمانی زمانی توصیه می‌شود که درمانگر کودک شما معتقد باشد این روش درمانی بهترین راه برای رفع نیازهای فرزندتان است. بنابراین زمانی گروه درمانی توصیه می‌شود که مؤثرترین روش برای کمک به کودک شما در نظر گرفته شود.
تفاوت درمان فردی و گروهی
درمان فردی، منبعی فوق‌العاده برای یادگیری مدیریت علائم اضطراب و اختلالات خلقی، پردازش احساسات، مقابله با انواع عوامل استرس‌زا (غم و اندوه، مسائل اجتماعی، عزت نفس پایین و غیره) و بهبود نیاز به کمک است. درمان فردی فضایی امن برای کودکان فراهم می‌کند تا مبارزات خود را به‌صورت کلامی بیان کنند و به‌دنبال کمک باشند. در بسیاری از موارد، کار با درمانگر برای غلبه بر مشکلات و یادگیری خودتنظیمی کودکان کافی است.
بااین‌حال، برخی از کودکان از گروه درمانی نیز سود می‌برند. درحالی‌که درمان فردی به کشف احساسات کودکان، واکنش آن‌ها نسبت به استرس و اقدامات بهبود‌دهنده سلامت عاطفی کمک می‌کند، اما مشکلات آن‌ها در کلاس درس، زمین بازی یا گروه‌های کوچک را در نظر نمی‌گیرد.
گروه درمانی به درمانگران اجازه می‌دهد ببینند کودکان چگونه با یکدیگر در محیط گروهی ارتباط برقرار می‌کنند.
درمانگر در محیط گروهی به رفع مشکلات کودکانی که با اضطراب اجتماعی، مهارت‌های اجتماعی ضعیف یا بی‌توجهی دست و پنجه نرم می‌کنند، کمک می‌کند. گروه درمانی همچنین می‌تواند منبعی حمایتی برای کودکانی باشد که با غم و اندوه، اضطراب و افسردگی و سایر مسائل مربوط با سلامت روان سر و کار دارند.
بررسی 56 مطالعه نشان داد کودکان یا نوجوانانی که تحت درمان گروهی قرار گرفتند در پایان درمان، نسبت به 73 درصد از افرادی که تحت درمان نبودند، وضعیت بهتری داشتند.
هنگامی که کودک با مهارت‌های تعامل اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کند، والدین اغلب به‌دنبال کمک برای بهبود توانایی کودک در برقراری ارتباط با دیگران هستند. در درمان فردی، کودک بر روی اهداف خاصی کار می‌کند تا به این مهارت‌ها رسیدگی کند. به‌عنوان مثال ممکن است با شروع مکالمه و استفاده از مهارت‌های گوش دادن فعال، دوست جدیدی پیدا کند. این روش به کودک کمک می‌کند تا مجموعه‌ای از مهارت‌های خاص را تمرین کند. بااین‌حال، در محیط گروهی، کودک این فرصت را دارد که روی این مهارت‌ها با سایر کودکان کار کند. اگر کودک به‌دلیل اضطراب قادر به تعامل اجتماعی نباشد، می‌تواند از محیط امن گروه برای برقراری ارتباط با دیگران استفاده کند.
جمع‌بندی
گروه درمانی، روشی مناسب برای حمایت از رشد عاطفی-اجتماعی کودکان ارائه می‌دهد. این روش درمانی باعث افزایش اعتمادبه‌نفس، توانایی حل مسئله، توسعه مهارت‌های ارتباطی و ... می‌شود. همچنین محیطی امن برای حمایت از کودک فراهم می‌کند، مهارت‌های اساسی زندگی را به او آموزش می‌دهد و توانایی او را برای برقراری ارتباطی سالم تقویت می‌کند. در این راستا، کارشناسان گروه توانبخشی راه کمال با تشکیل جلسات گروه درمانی می‌توانند به تقویت مهارت‌های فرزند شما کمک کنند. جهت دریافت مشاوره رایگان و یا دریافت وقت ویزیت با کلینیک های گروه توانبخشی راه کمال در تماس باشید.
منابع
prosperhealthcollective.com.au
مطالب مشابه
علائم ADHD در دختران اغلب به‌عنوان ویژگی‌های شخصیتی تلقی می‌شوند. به همین دلیل است که اغلب نادیده گرفته یا توجیه می‌شوند. اگر بیش فعالی در دختران تشخیص داده نشود، می‌تواند به مشکلاتی مانند عدم تطبیق شرایط در کلاس درس، عزت نفس پایین و سرزنش خود منجر شود. حتی می‌تواند سلامت روان را تا بزرگسالی تحت تأثیر قرار دهد.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به‌طور مؤثر به درمان اضطراب، افسردگی، و اختلال بی‌نظمی خلقی اخلال‌گرانه (DMDD) در کودکان کمک می‌کند. این روش با آموزش تکنیک‌هایی به کودکان برای تنظیم احساسات و رفتارهایشان کار می‌کند.
کاردرمانگران نقش حیاتی در راهنمایی کودکان قطع عضو در فرایند توانبخشی، به‌ویژه در استفاده از وسایل پروتزی ایفا می‌کنند. مشارکت آن‌ها از همان مرحله پیش از عمل جراحی آغاز می‌شود و بر مدیریت زخم و توصیه‌هایی برای تجهیزات تطبیقی تمرکز دارد که بیماران را برای جراحی آماده می‌کند.
اتیسم غیرکلامی زمانی است که کودک مبتلا به اوتیسم صحبت نمی‌کند، اما ممکن است انواع صداهای آوایی را تولید کند. اوتیسم غیرکلامی به این معنی نیست که کودک نمی‌تواند تعامل داشته باشد، یا کلمات و گفتار را درک کند. بلکه به این معناست که آن‌ها قادر به استفاده از زبان کلامی برای برقراری ارتباط نیستند.
لکنت زبان اختلالی گفتاری است که عضلات مورد استفاده برای صحبت کردن، به‌طور غیرقابل کنترلی منقبض شده یا حرکت می‌کنند و باعث مکث، صداهای ناخواسته و گیر کردن روی کلمات می‌شود.
کلاترینگ با ویژگی‌هایی مانند صحبت کردن بسیار سریع و استفاده از کلمات پُرکننده مانند «اِم» و «آه» همراه است. استفاده گاه‌به‌گاه از این کلمات در گفتار منسجم کاملاً عادی است، اما درصورت ابتلای کودک به این وضعیت، این ویژگی‌ها به عادتی همیشگی تبدیل شده و اغلب مانع از درک صحبت‌های او توسط دیگران می‌شوند.
زمانی که فردی اختلال لیسپ دارد، زبان خود را به گونه‌ای قرار می‌دهد که جریان هوای لازم برای تولید صداهای «س» و «ز» را مسدود یا تحریف می‌کند. این تحریف جریان هوا باعث می‌شود کودک به‌صورت نوک زبانی حرف بزند.
با گذشت زمان، کودکان مبتلا به سندرم رت مشکلات فزاینده‌ای در استفاده از عضلات کنترل‌کننده حرکت، هماهنگی و ارتباط پیدا می‌کنند. سندرم رت همچنین می‌تواند باعث تشنج و ناتوانی‌های ذهنی شود.
سندرم تورت، اختلالی است که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد تیک می‌شود. تیک‌ها، حرکات یا صداهایی هستند که کودک بارها و بارها تکرار می‌کند و قادر به کنترل آن‌ها نیست. به‌عنوان مثال، کودکان مبتلا به سندرم توره ممکن است مدام گلوی خود را صاف کنند یا چشمک بزنند.
تشخیص اولیه کف پای صاف در کودکان اغلب توسط متخصصان اطفال انجام می‌شود. اگر فرزند شما هیچ درد یا علائم دیگری را تجربه نکند، معمولاً نیازی به آزمایش بیشتر نیست. کودکانی که علائم دارند باید توسط متخصصان ارتوپدی کودکان معاینه شوند.