اختلال فراگیر رشد چیست؟
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی تأثیر می‌گذاشتند، مورد استفاده قرار می‌گرفت.
اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) می‌نامند. این تغییر نام در سال 2013، که انجمن روانپزشکی آمریکا پنج اختلال زیر را در DSM-5 (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) به‌عنوان زیرمجموعه اختلالی واحد طبقه‌بندی کرد، رخ داد:
- اختلال اوتیسم: اوتیسم، اختلالی عصبی-رشدی است که با نقص‌های قابل توجه در تعاملات اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی، علایق محدود و رفتارهای تکراری مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است طیف گسترده‌ای از علائم را با شدت‌های متفاوت از خود نشان دهند. این اختلال می‌تواند بر عملکرد روزانه و تعاملات آنها با دیگران تأثیر بگذارد.
- سندرم رت: سندرم رت، اختلالی عصبی ژنتیکی و نادر است که عمدتاً دختران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. معمولاً این بیماری در دوران نوزادی یا اوایل کودکی تشخیص داده می‌شود. علائم آن شامل پسرفت رشد، از دست دادن مهارت‌های هدفمند دست، حرکات تکراری دست و سایر علائم عصبی هستند.
- اختلال از هم گسیختگی کودکی: CDD که به نام سندرم هلر نیز شناخته می‌شود، اختلالی رشدی و نادر است که در آن کودک میزان قابل توجهی از مهارت‌های اکتسابی خود را در چندین حوزه، مانند زبان، مهارت‌های اجتماعی و توانایی‌های حرکتی از دست می‌دهد. این اتفاق معمولاً پس از دوره‌ای رشد طبیعی رخ می‌دهد. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است پسرفتی عمیق در توانایی‌ها را تجربه کنند که منجر به اختلالات قابل توجهی در عملکرد روزانه و ارتباطات آنها می‌شود.
- سندرم آسپرگر: این اختلال با مشکلاتی در تعامل اجتماعی و ارتباط غیرکلامی، و همچنین الگوهای رفتاری و علایق محدود و تکراری مشخص می‌شود. سندرم آسپرگر مشابه سایر اختلالات اوتیسمی است اما به‌طور معمول شدت علائم کمتر است و تأخیر قابل توجهی بر رشد زبان یا شناختی ندارند. بااین‌حال، پس از اعمال تغییراتی در معیارهای تشخیصی، آسپرگر دیگر به‌عنوان اختلالی مجزا در نظر گرفته نمی‌شود و کودکانی که قبلاً مبتلا به آسپرگر تشخیص داده می‌شدند، اکنون در طیف اوتیسم (ASD) قرار می‌گیرند.
- اختلال فراگیر رشد نامشخص (PDD-NOS): این اختلال، تشخیصی بود که برای توصیف کودکانی استفاده می‌شد که نقایص رشدی فراگیر از خود نشان می‌دادند اما همه معیارهای PDDهای خاص دیگر، مانند اوتیسم یا آسپرگر را برآورده نمی‌کردند. این بیماری شامل طیف گسترده‌ای از علائم و سطوح شدت بود و به همین دلیل تشخیصی ناهمگن محسوب می‌شد. با تغییرات در معیارهای تشخیصی و سیستم‌های طبقه‌بندی، PDD-NOS دیگر به‌عنوان اختلالی متمایز در نظر گرفته نمی‌شود و کودکانی که قبلاً با PDD-NOS تشخیص داده می‌شدند، اکنون مبتلا به ASD در نظر گرفته می‌شوند.
افراد مبتلا به اختلال فراگیر رشد ممکن است مجموعه‌ای از چالش‌ها را تجربه کنند، ازجمله:
- تأخیر در زبان یا ارتباطات
- مشکل در سازگاری با تغییرات در روال‌های روزمره یا محیط اطرافشان
- مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
آیا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) نوعی PDD است؟
خیر، اختلال بیش‌فعالی (ADHD) به‌عنوان PDD یا ASD طبقه‌بندی نمی‌شود. بااین‌حال، اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی می‌تواند به‌طور مکرر در افراد مبتلا به PDD رخ دهد. ADHD اختلالی عصبی-رشدی است که در آن کودکان در تمرکز، تکمیل وظایف، سازماندهی فعالیت‌ها و کنترل تکانه‌ها مشکل دارند. بیش‌فعالی، بی‌توجهی و تکانشگری ناشی از این اختلال باعث مختل شدن عملکرد و رشد روزانه بیمار می‌شوند. در حالی که ADHD و ASD علائم مشترکی دارند، دو اختلال مجزا هستند و به معیارها و رویکردهای درمانی متفاوتی نیاز دارند.
علائم
شایع‌ترین علائم اختلال فراگیر رشد شامل مشکل در ارتباطات و تعاملات اجتماعی هستند. کودکان مبتلا به PDD ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
- بروز رفتارهای تکراری مانند چرخیدن یا تکان دادن دست‌ها
- ناتوانی در بیان افکار خود ازطریق زبان
- مشکل داشتن با تغییر در روال‌های ثابت
- اجتناب از تماس چشمی
- ناتوانی در برقراری ارتباط و مکالمه
- ناتوانی در کنترل احساسات خود
- حرف زدن با صدایی صاف یا زیر
هیچ دو نفری که به اختلال فراگیر رشد مبتلا هستند، شبیه یکدیگر نیستند؛ زیرا علائم می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند و هر فردی نشانه متفاوتی را تجربه کند.
علت PDD
محققان هنوز در تلاش برای یافتن علتی خاص برای اختلال فراگیر رشد هستند، اما به احتمال زیاد این اختلال، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. عوامل احتمالی شامل موارد زیر هستند:
- ژنتیک: بسیاری از متخصصان معتقدند که ژنتیک نقشی اصلی در ابتلا به PDD ایفا می‌کند. بااین‌حال، آنها هنوز در حال تحقیق هستند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال فراگیر رشد دارای جهش‌های ژنی (تغییرات) هستند. درواقع، دانشمندان بیش از 100 ژن در کروموزوم‌های مختلف پیدا کرده‌اند که به نوعی در اختلال طیف اوتیسم نقش دارند. اما این تأثیر پیچیده است؛ زیرا همه افراد مبتلا به PDD جهش‌های یکسانی در هر ژن را ندارند. و برخی از همین جهش‌ها در افرادی که PDD ندارند نیز مشاهده می‌شوند. در حال حاضر، بیشتر محققان موافقند که جهش‌های ژنتیکی خاص احتمالاً باعث علائم خاصی می‌شوند یا شدت علائم را کنترل می‌کنند. درنهایت، این جهش‌های ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا به PDD را افزایش دهند.
- محیط: اگر به‌دلیل جهش ژنتیکی مستعد ابتلا به PDD باشید، موقعیت‌ها یا محیط‌های خاصی می‌توانند احتمال ابتلای شما را افزایش دهند. به‌عنوان مثال، اگر جهش ژنتیکی خاصی داشته باشید، ابتلا به عفونت یا تماس با سمی خاص می‌تواند باعث PDD شود.
- بیولوژی: محققان همچنان عوامل بیولوژیکی‌ای را که خطر ابتلا به PDD افزایش می‌دهند، بررسی می‌کنند. این عوامل عبارت‌اند از شرایطی که بر متابولیسم، سیستم ایمنی یا مناطق خاصی از مغز تأثیر می‌گذارند.
عوامل خطر
عوامل خطری که شانس ابتلا به اختلال فراگیری رشد را افزایش می‌دهند، شامل موارد زیر هستند:
- داشتن خواهر یا برادر مبتلا به PDD یا نوع دیگری از ASD
- برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم ایکس شکننده یا سندرم داون
- داشتن والدین بیولوژیکی که در زمان تولد شما حداقل 35 سال سن داشته‌اند (سن بالای مادر)
- وزن کم هنگام تولد
عوارض PDD
در حالی که هر فرد مبتلا به PDD چالش‌های خاص خود را دارد، شدت علائم می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از کودکان مبتلا به PDD دارای مهارت‌های زبانی معمولی هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است اصلاً صحبت نکنند. پزشک شما می‌تواند به تعیین اینکه فرزندتان به چه نوع منابعی نیاز دارد، کمک کند. تشخیص و درمان زودهنگام می‌توانند علائم فرزند شما را کاهش دهند.
تشخیص اختلال فراگیر رشد
هیچ آزمایش یا معاینه پزشکی‌ای وجود ندارد که بتواند اختلال فراگیر رشد (PDD) را تشخیص دهد. در عوض، پزشکان رفتار کودک را مشاهده کرده و تاریخچه رشدی او را بررسی می‌کنند.
آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که همه کودکان در سنین 18 تا 24ماهگی برای اختلال طیف اوتیسم (ASD) غربالگری شوند. بیشتر پزشکان، کودکان را در طول معاینات معمول رشد و سلامتی غربالگری می‌کنند. در طول این معاینات، پزشک یا متخصص با کودک شما صحبت می‌کند و با او تعامل خواهد داشت. آنها همچنین از شما سؤالاتی درمورد حرکات، رفتارها و نحوه برقراری ارتباط فرزندتان در خانه خواهند پرسید.
در حالی که بیشتر تشخیص‌ها در اوایل کودکی رخ می‌دهند، متخصصان می‌توانند PDD و سایر انواع ASD را در کودکان بزرگ‌تر، نوجوانان و بزرگسالان نیز تشخیص دهند. اگر فکر می‌کنید شما یا فرزندتان ممکن است اختلال فراگیر رشد یا بیماری مرتبطی داشته باشید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند فرزند شما را معاینه کنند یا او را به متخصصی که در ASD تخصص دارد، ارجاع دهند.
درمان اختلال فراگیر رشد
پزشکان از انواع درمان‌ها برای مدیریت PDD استفاده می‌کنند، ازجمله:
- درمان‌های حمایتی
- داروها
- طب مکمل
هیچ دو نفری شبیه هم نیستند. آنچه برای یک نفر مؤثر است ممکن است برای دیگری تأثیرگذار نباشد؛ زیرا هر فرد نیازهای خاص و منحصربه‌فردی دارد. پزشک شما رویکردی شخصی‌سازی‌شده را برای ارائه کمک و حمایت طراحی خواهد کرد.
درمان‌های حمایتی
درمان حمایتی، درمانی اصلی برای اختلال فراگیر رشد است. این روش درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گفتاردرمانی: برای کمک به ایجاد مهارت‌های ارتباطی و درک
- کاردرمانی: برای تقویت هماهنگی و کمک به یادگیری وظایف روزمره مانند حمام کردن، لباس پوشیدن و مسواک زدن
- فیزیوتراپی: برای توسعه مهارت‌های حرکتی و یادگیری راه‌هایی برای ورزش و افزایش استقامت
- تحلیل رفتار کاربردی (ABA): نوعی رفتاردرمانی با هدف افزایش رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی
داروها
هیچ دارویی وجود ندارد که مستقیماً PDD را درمان کند. اما بسیاری از افراد مبتلا به اختلال فراگیر رشد دارای اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، اضطراب، افسردگی یا سایر بیماری‌های مشابه نیز هستند. در این موارد، داروها می‌توانند به بهبود کیفیت کلی زندگی کودک کمک کنند.
طب مکمل
طب مکمل شامل ترکیب رویکردهای غیرسنتی با درمان‌های سنتی است. این روش درمانی می‌تواند شامل طیف گسترده‌ای از موارد باشد ازجمله:
- هنردرمانی
- موسیقی درمانی
- ماساژ
- طب سوزنی
- یوگا
- مدیتیشن
پزشک می‌تواند به فرزند شما کمک کند تا درمان‌های مکمل را برای بهبود سلامت و تندرستی کلی خود پیدا کند.
آیا می‌توان از ابتلا به اختلال فراگیر رشد پیشگیری کرد؟
خیر، هیچ کاری وجود ندارد که بتوانید برای پیشگیری از PDD یا انواع دیگر ASD انجام دهید. اگر شما یا فرزندتان این وضعیت را دارید، به این معنی نیست که کار اشتباهی انجام داده‌اید. دلایل زیادی برای ابتلای افراد به PDD وجود دارند و هیچ یک از آنها تحت کنترل شما نیستند.
تشخیص و مداخله زودهنگام، بهترین راه برای مدیریت اختلال فراگیر رشد هستند. اما هرگز برای شروع درمان دیر نیست؛ زیرا درمان‌ها در هر سنی مفید هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است PDD یا وضعیت مشابهی داشته باشد، با پزشک خود درمورد غربالگری‌های رشدی صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما بگویند که آیا غربالگری‌های فرزندتان به‌روز هستند یا باید برای آزمایش بیشتر به متخصص مراجعه کنید.
جمع‌بندی
تشخیص اختلال فراگیر رشد در فرزندتان می‌تواند ترسناک به نظر برسد؛ انگار در حال سفر در قلمرویی ناشناخته هستید. البته ممکن است پس از تحقیق درمورد این اختلال، احساس آرامش کنید. در هر صورت، پزشکان به فرزند شما کمک می‌کنند. امروزه متخصصان اطلاعات زیادی درمورد اختلال طیف اوتیسم کسب کرده‌اند و بسیار بیشتر از یک یا دو دهه قبل می‌دانند.
افراد مبتلا به ASD دنیا را متفاوت می‌بینند – اما این چیز بدی نیست. گنجاندن ساختار در زندگی روزمره آنها، راهی عالی برای ارائه حمایت از کودک و نشان دادن عشق به فرزندتان است. اگر فکر می‌کنید فرزندتان مبتلا به PDD است، با پزشک خود درمورد روش‌های درمانی مختلف و منابع در دسترس صحبت کنید.
منابع
مطالب مشابه
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی تأثیر می‌گذاشتند، مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) می‌نامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان می‌تواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که مهارت‌های زبانی به‌درستی رشد نمی‌کنند ولی این چالش‌ها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را می‌فهمند و می‌توانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیت‌های اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل می‌کند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.
اختلال سلوک (CD) بیماری سلامت روان است که کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و رفتارهای پرخاشگرانه و اقداماتی که به آسایش دیگران آسیب می‌رساند مشخص می‌شود.
سندرم داون موزاییک نوعی از سندرم داون است. سندرم داون، اختلالی ژنتیکی و مادرزادی است که زمانی رخ می‌دهد که کودک به‌جای دو نسخه (تعداد استاندارد) از کروموزوم ۲۱، سه نسخه از آن را داشته باشد. این وضعیت تریزومی ۲۱ نامیده می‌شود.
ندرم X شکننده، شایع‌ترین نوع اختلال ذهنی، رشدی و ارثی (IDD) است. این نام به این دلیل روی آن گذاشته شده که وقتی به کروموزوم X زیر میکروسکوپ نگاه می‌کنیم، بخشی از آن «شکسته» یا «شکننده» به نظر می‌رسد.
کودکانی که به‌طور مداوم در درک زبان، تولید فیزیکی گفتار، پیدا کردن کلمات مناسب یا ساخت جملات صحیح گرامری برای برقراری ارتباط با اطرافیان خود مشکل دارند، ممکن است دچار نوعی اختلال ارتباطی باشند.
سران مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) ممکن است علائم مرتبط با بیش فعالی بی‌توجهی، بیش فعالی تکانشی، یا ترکیبی را نشان دهند. این علائم در طول رشد معمول کودک مشاهده می‌شوند. برای تشخیص، علائم باید حداقل به‌مدت شش ماه وجود داشته باشند و تأثیرات قابل‌توجهی بر مهارت‌های تحصیلی، اجتماعی و انطباقی بگذارند.