کاردرمانی (OT) سنگ بنای توانبخشی برای کودکانی است که دچار قطع عضو شده‌اند. این تخصص، با تمرکز بر ارتقای توانایی‌های عملکردی روزمره، رویکردی شخصی‌سازی‌شده و جامع را برای کمک به بازیابی استقلال کودکان دارای قطع عضو ارائه می‌دهد.
نقش جامع کاردرمانی در توانبخشی قطع عضو
کاردرمانی با تمرکز بر حداکثرسازی استقلال بیماران و توانایی‌های عملکردی آن‌ها در مهارت‌های زندگی روزمره، نقشی حیاتی در توانبخشی ایفا می‌کند. کاردرمانگران در طول کاردرمانی استراتژی‌هایی مختلفی ازجمله درمان ترمیمی، آموزش خودمدیریتی و تکنیک‌های تطبیقی را که متناسب با نیازهای فردی هستند، به کار می‌گیرند.
- آموزش تکنیک‌های تطبیقی: کاردرمانگران در انجام کارهایی خاص مانند لباس پوشیدن با یک دست، آموزش‌هایی ارائه می‌دهند تا کودک در انجام این فعالیت‌ها به استقلال برسد. این آموزش‌ها به افزایش اعتمادبه‌نفس کودک و سازگاری او با روال جدید زندگی کمک می‌کنند. مداخله کاردرمانگران جامع است و نه‌تنها جنبه‌های فیزیکی توانبخشی، بلکه عوامل روان‌شناختی و اجتماعی مؤثر بر بهبودی را نیز مورد توجه قرار می‌دهد.
- وسایل کمکی و اصلاحات منزل: کاردرمانگران اصلاحات منزل را برای ایجاد محیط زندگی ایمن‌تر و قابل دسترس‌تر توصیه می‌کنند. این اصلاحات می‌توانند شامل نصب رمپ، نرده یا دستگیره باشند که موانع را به حداقل می‌رسانند و حرکت را در سراسر خانه راحت‌تر می‌کنند. چنین تغییراتی برای ارتقای ایمنی و تحرک پس از قطع عضو حیاتی هستند.
- حمایت روان‌شناختی و فیزیکی: جنبه روان‌شناختی بهبودی به همان اندازه مهم است؛ زیرا بسیاری از کودکانی که دچار قطع عضو شده‌اند، با چالش‌های عاطفی مانند اضطراب یا افسردگی روبرو هستند. کاردرمانگران در ارزیابی مهارت‌های مقابله‌ای و ارائه منابعی مانند گروه‌های حمایتی نقش دارند. علاوه‌براین، آن‌ها بر توانبخشی فیزیکی پیش از پروتز شامل تقویت عضلات و استراتژی‌های مدیریت درد تمرکز کرده و اطمینان حاصل می‌کنند که بیماران برای استفاده مؤثر از وسایل پروتزی به‌خوبی آماده شده‌اند و می‌توانند در فعالیت‌های اجتماعی حاضر شوند.
نقش کاردرمانگران در آموزش و استفاده از وسایل پروتزی
کاردرمانگران نقش حیاتی در راهنمایی کودکان قطع عضو در فرایند توانبخشی، به‌ویژه در استفاده از وسایل پروتزی ایفا می‌کنند. مشارکت آن‌ها از همان مرحله پیش از عمل جراحی آغاز می‌شود و بر مدیریت زخم و توصیه‌هایی برای تجهیزات تطبیقی تمرکز دارد که بیماران را برای جراحی آماده می‌کند.
پس از جراحی، آموزش‌ها تشدید می‌شوند؛ زیرا درمانگران به بیماران در سازگاری با اندام پروتزی جدیدشان کمک می‌کنند. این آموزش‌ها شامل آموزش مهارت‌های ضروری مانند نحوه صحیح پوشیدن و درآوردن پروتز، حفظ بهداشت پوست، و انجام ایمن فعالیت‌های روزمره از مراقبت‌های شخصی گرفته تا کارهای مربوط به تحرک هستند.
آموزش‌های ارائه‌شده درخصوص استفاده از ارتز و پروتز شامل موارد زیر هستند:
- آموزش استفاده از پروتز: فاز اولیه آموزش بر مهارت‌های بنیادی ازجمله تکنیک‌های انتقال و تمرینات حرکتی که متناسب با نوع خاص قطع عضو بیمار هستند، تمرکز دارد. پس از اینکه بیماران اعتمادبه‌نفس لازم را کسب کردند، درمانگران تمرکز را بر تطبیق تکنیک‌ها برای استفاده از پروتز در کارهای مختلف روزمره و افزایش استقلال عملکردی پیش می‌برند.
- مهارت‌های پیشرفته و تکنیک‌های تطبیقی: در ادامه درمانگران به کارهای پیچیده‌تری که نیاز به مهارت و کنترل دارند، مانند آشپزی یا دوچرخه‌سواری می‌پردازند و آموزش‌های پیشرفته متناسب با نیازهای هر فرد را ارائه می‌دهند.
مدیریت درد فانتوم اندام با کاردرمانی
کاردرمانی نقشی حیاتی در رسیدگی به درد فانتوم اندام (درد یا احساسی که شخص در رابطه با اندام یا عضوی که به‌طور فیزیکی جزئی از بدن نیست، تجربه می‌کند) که بسیاری از افراد قطع عضو را تحت تأثیر قرار می‌دهد، دارد. درمانگران برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده‌ای را توسعه می‌دهند که بر جنبه‌های فیزیکی و روان‌شناختی مدیریت درد تمرکز دارند.
برخی از تکنیک‌های مؤثر مدیریت درد عبارت‌اند از:
- آینه درمانی: این روش شامل استفاده از آینه برای ایجاد توهم اندام از دست رفته است که می‌تواند مغز را فریب داده و حس درد را کاهش دهد.
- تصویرسازی حرکتی تدریجی: این تکنیک مسیرهای حسی و حرکتی مغز را درگیر کرده و به بازسازی پاسخ‌های عصبی و کاهش درد فانتوم کمک می‌کند.
- تکنیک‌های حساسیت‌زدایی: درمانگران با بیماران کار می‌کنند تا به‌تدریج تحمل آن‌ها را نسبت به محرک‌ها افزایش دهند. همچنین ناحیه اندام باقیمانده و مناطق اطراف آن را هدف قرار می‌دهند. درنتیجه ناراحتی آن‌ها تسکین پیدا می‌کند.
علاوه‌براین روش‌ها، کاردرمانگران استراتژی‌های مقابله‌ای را برای مدیریت درد آموزش می‌دهند. آن‌ها آموزش‌هایی را درمورد استفاده مؤثر از پروتز ارائه می‌دهند و به کودکان کمک می‌کنند تا عملکرد خود را بازیابند و مهارت‌های زندگی روزمره را بهبود بخشند. حمایت عاطفی نیز بسیار مهم است؛ زیرا درمانگران به چالش‌های سلامت روان مرتبط با از دست دادن اندام می‌پردازند.
جمع‌بندی
کاردرمانی جزء جدایی‌ناپذیر توانبخشی موفقیت‌آمیز کودکانی است که دچار قطع عضو شده‌اند. کاردرمانگران با رسیدگی به چالش‌های فیزیکی، روان‌شناختی و اجتماعی زندگی این بیماران، آن‌ها را قادر می‌سازند تا پس از قطع عضو با شرایط سازگار شوند و پیشرفت کنند. تکامل فناوری و روش‌های درمانی، نقش کاردرمانی و ارزش حمایتی و تطبیقی آن را در ارتقای استقلال و بهبود کیفیت زندگی کودکان قطع عضو برجسته می‌سازد. کلینیک توانبخشی راه کمال، یکی از مراکز فعال درزمینه کاردرمانی کودکان قطع عضو است که با کمک کادر درمانی باتجربه به فرزندان شما کمک می‌کند. بنابراین اگر فرزند دلبندتان دچار قطع عضو شده است، به کلینیک ما مراجعه کرده و در جلسات کاردرمانی شرکت کنید.
منابع
سوالات متداول
کاردرمانی معمولاً خیلی زود شروع می‌شود؛ حتی قبل از اینکه کودک پروتز داشته باشد. ممکن است چند روز بعد از جراحی در بیمارستان آغاز شود. در ابتدا، هدف اصلی این است که کودک یاد بگیرد چطور با بدن جدیدش حرکت کند و کارهای ساده مثل جابجایی در تخت یا نشستن را انجام دهد. هرچه زودتر کاردرمانی شروع شود، کودک سریع‌تر به شرایط جدید عادت می‌کند.
مطالب مشابه
علائم ADHD در دختران اغلب به‌عنوان ویژگی‌های شخصیتی تلقی می‌شوند. به همین دلیل است که اغلب نادیده گرفته یا توجیه می‌شوند. اگر بیش فعالی در دختران تشخیص داده نشود، می‌تواند به مشکلاتی مانند عدم تطبیق شرایط در کلاس درس، عزت نفس پایین و سرزنش خود منجر شود. حتی می‌تواند سلامت روان را تا بزرگسالی تحت تأثیر قرار دهد.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به‌طور مؤثر به درمان اضطراب، افسردگی، و اختلال بی‌نظمی خلقی اخلال‌گرانه (DMDD) در کودکان کمک می‌کند. این روش با آموزش تکنیک‌هایی به کودکان برای تنظیم احساسات و رفتارهایشان کار می‌کند.
کاردرمانگران نقش حیاتی در راهنمایی کودکان قطع عضو در فرایند توانبخشی، به‌ویژه در استفاده از وسایل پروتزی ایفا می‌کنند. مشارکت آن‌ها از همان مرحله پیش از عمل جراحی آغاز می‌شود و بر مدیریت زخم و توصیه‌هایی برای تجهیزات تطبیقی تمرکز دارد که بیماران را برای جراحی آماده می‌کند.
اتیسم غیرکلامی زمانی است که کودک مبتلا به اوتیسم صحبت نمی‌کند، اما ممکن است انواع صداهای آوایی را تولید کند. اوتیسم غیرکلامی به این معنی نیست که کودک نمی‌تواند تعامل داشته باشد، یا کلمات و گفتار را درک کند. بلکه به این معناست که آن‌ها قادر به استفاده از زبان کلامی برای برقراری ارتباط نیستند.
لکنت زبان اختلالی گفتاری است که عضلات مورد استفاده برای صحبت کردن، به‌طور غیرقابل کنترلی منقبض شده یا حرکت می‌کنند و باعث مکث، صداهای ناخواسته و گیر کردن روی کلمات می‌شود.
کلاترینگ با ویژگی‌هایی مانند صحبت کردن بسیار سریع و استفاده از کلمات پُرکننده مانند «اِم» و «آه» همراه است. استفاده گاه‌به‌گاه از این کلمات در گفتار منسجم کاملاً عادی است، اما درصورت ابتلای کودک به این وضعیت، این ویژگی‌ها به عادتی همیشگی تبدیل شده و اغلب مانع از درک صحبت‌های او توسط دیگران می‌شوند.
زمانی که فردی اختلال لیسپ دارد، زبان خود را به گونه‌ای قرار می‌دهد که جریان هوای لازم برای تولید صداهای «س» و «ز» را مسدود یا تحریف می‌کند. این تحریف جریان هوا باعث می‌شود کودک به‌صورت نوک زبانی حرف بزند.
با گذشت زمان، کودکان مبتلا به سندرم رت مشکلات فزاینده‌ای در استفاده از عضلات کنترل‌کننده حرکت، هماهنگی و ارتباط پیدا می‌کنند. سندرم رت همچنین می‌تواند باعث تشنج و ناتوانی‌های ذهنی شود.
سندرم تورت، اختلالی است که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد تیک می‌شود. تیک‌ها، حرکات یا صداهایی هستند که کودک بارها و بارها تکرار می‌کند و قادر به کنترل آن‌ها نیست. به‌عنوان مثال، کودکان مبتلا به سندرم توره ممکن است مدام گلوی خود را صاف کنند یا چشمک بزنند.
تشخیص اولیه کف پای صاف در کودکان اغلب توسط متخصصان اطفال انجام می‌شود. اگر فرزند شما هیچ درد یا علائم دیگری را تجربه نکند، معمولاً نیازی به آزمایش بیشتر نیست. کودکانی که علائم دارند باید توسط متخصصان ارتوپدی کودکان معاینه شوند.