فلج مغزی نوعی ناتوانی حرکتی‌عصبی است و افراد مبتلا به این اختلال دچار آسیب مغزی به نواحی مرتبط با حرکت می‌شوند. این آسیب منجر به اختلال در مهارت‌های حرکتی، مانند حرکات نامنظم، تون عضلانی بالا یا پایین و وضعیت نامناسب می‌شود. بااین‌حال، تا 50٪ از افراد مبتلا به فلج مغزی دچار اختلالات ذهنی نیز می‌شوند.
ناتوانی ذهنی وضعیت تداعی‌کننده فلج مغزی است، به این معنی که این دو وضعیت اغلب با هم رخ می‌دهند. بااین‌حال، فلج مغزی و ناتوانی ذهنی ارتباط مستقیمی با هم ندارند؛ زیرا در اثر آسیب به دو ناحیه مجزا از مغز ایجاد می‌شوند.
فلج مغزی در اثر آسیب به نواحی در حال رشد مغز که حرکت را تنظیم می‌کند، ازجمله قشر حرکتی، تالاموس، عقده‌های قاعده‌ای یا مخچه ایجاد می‌شود. هنگامی که یک فرد مبتلا به فلج مغزی دارای ناتوانی ذهنی است، به این دلیل است که بخش‌هایی از مغز که با عملکرد شناختی مرتبط است نیز آسیب دیده است.
به‌طور کلی، ناتوانی‌های ذهنی در بین افراد مبتلا به انواع شدیدتر فلج مغزی شایع‌تر است. این به این دلیل است که اختلالات حرکتی شدیدتر با آسیب بیشتر به مغز مرتبط هستند.
نشانه‌های ناتوانی ذهنی در کودکان سی پی
در حالی که فلج مغزی باعث ناتوانی ذهنی نمی‌شود، این دو اختلال اغلب با هم اتفاق میفتند که ارزش آگاهی از علائم بالقوه اختلال شناختی را دارد. هر چه زودتر ناتوانی ذهنی تشخیص داده شود، مداخله درمانی زودتر شروع می‌شود.
ناتوانی‌های ذهنی در هر فردی می‌توانند خود را متفاوت نشان دهند. بسته به شدت آسیب مغزی، ناتوانی‌های ذهنی می‌توانند خفیف (IQ 50-70)، متوسط (IQ 36-49)، شدید (IQ 20-35) یا بسیار شدید (IQ زیر 20) باشند. اختلالات ذهنی خفیف‌تر ممکن است در کودکان خردسال مورد توجه قرار نگیرند و با افزایش سن بیشتر آشکار شوند.
علائم ناتوانی ذهنی عبارت‌اند از:
- مشکلات در برقراری ارتباط
- پاسخ‌های تأخیری
- حافظه ضعیف
- طغیان‌های عاطفی
- مشکلات تفکر منطقی و حل مسئله
- تأخیر در رشد (زبان، خزیدن، راه رفتن و غیره)
- پرهیز از تعامل اجتماعی
- تمرکز ضعیف
- ناتوانی در تشخیص صداها یا چهره‌های آشنا
- مشکل در پردازش محرک‌های شنیداری یا بینایی
در حالی که این علائم نشانه‌های مطلق ناتوانی ذهنی نیستند، اما می‌توانند به‌عنوان نشانه‌ای برای صحبت با پزشک فرزندتان برای تشخیص رسمی عمل کنند. مداخله زودهنگام ممکن است از بروز رفتارهای مشکل‌ساز مانند خودآزاری و پرخاشگری جلوگیری کند.
سنجش هوش در کودکان فلج مغزی
اغلب، اختلالات حرکتی بیمار می‌توانند باعث شوند که با وجود داشتن ظرفیت فکری کاملاً طبیعی، بیمار توانایی برقراری ارتباط نداشته باشد. بنابراین، ایجاد تطابق برای شناسایی دقیق اینکه آیا فرد مبتلا به فلج مغزی دارای اختلال در هوش است، ضروری است.
برای تشخیص ناتوانی ذهنی، اغلب از کودکان خواسته می‌شود تا ارزیابی شناختی انجام دهند. بااین‌حال، بسیاری از ارزیابی‌های شناختی کودکان می‌توانند باعث شوند که کودکان مبتلا به فلج مغزی نمرات بسیار کمتری نسبت به ظرفیت واقعی ذهنی خود کسب کنند؛ زیرا اختلالات حرکتی آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شوند.
به‌عنوان مثال، کودکانی که دچار اختلال در مهارت‌های حرکتی دهانی هستند، ممکن است در مقیاس فرعی کلامی عملکرد خوبی نداشته باشند و کودکانی که مهارت‌های حرکتی ظریف ضعیفی دارند ممکن است نتوانند به اشیا اشاره کنند یا پاسخ‌ها را به‌طور دقیق ذکر کنند. بنابراین، ارزیابی شناختی سنتی ممکن است بهترین معیار برای توانایی‌های شناختی کودک را ارائه نکند.
هنگام تست کودکان مبتلا به فلج مغزی از نظر اختلالات شناختی، ضروری است که اختلالات حرکتی آن‌ها را در نظر بگیرید. این مسئله ممکن است مستلزم این باشد که آن‌ها در نوعی تست کاملاً متفاوت شرکت کنند یا زمان بیشتری برای تکمیل تست در نظر بگیرند.
مدیریت ناتوانی‌های ذهنی در کودکان فلج مغزی
در حالی که ناتوانی ذهنی می‌تواند در توانایی فرد برای تعامل با محیط اطراف و مراقبت از خود تداخل ایجاد کند، مداخلات مدیریتی وجود دارند که می‌توانند به طور قابل توجهی به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کنند.
مدیریت ناتوانی‌های ذهنی در افراد مبتلا به فلج مغزی می تواند شامل موارد زیر باشد:
فعالیت‌های کمک آموزشی
فعالیت‌های کمک آموزشی می‌توانند به ارائه حمایت شخصی و توجه به فرزند شما برای موفقیت تحصیلی کمک کنند. از نظر قانونی، مدارس باید تسهیلات مناسب برای کمک به افراد دارای ناتوانی ذهنی در یادگیری و موفقیت فراهم کنند.
گفتاردرمانی
تکنیک‌های گفتاردرمانی می‌توانند به افراد کمک کنند تا مهارت‌های گفتار، گوش دادن و زبان دریافتی خود را توسعه دهند. اگر فرد مبتلا به فلج مغزی غیرکلامی باشد، آسیب‌شناس گفتار-زبان ممکن است به او یاد دهد که چگونه از روشهای ارتباطی تقویتی و جایگزین برای بهبود مهارت‌های ارتباطی خود استفاده کند. گفتاردرمانگر همچنین ممکن است به افراد کمک کند تا راه‌های بهبود یا جبران مشکلات شناختی را بیاموزند.
کاردرمانی
کاردرمانی بر توسعه استقلال عملکردی فرد تمرکز دارد. این روش درمانی ممکن است شامل تمرین فعالیت‌های روزمره یا یادگیری نحوه استفاده از ابزارهای تطبیقی برای جبران حرکات محدود باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی بر بهبود عملکردهای حرکتی فرد ازطریق تمرینات مکرر هدفمند تمرکز دارد. در حالی که این امر عمدتاً به بهبود حرکتی می‌پردازد، اما بخش مهمی از مدیریت فلج مغزی است که می‌تواند به بهبود کیفیت کلی زندگی کمک کند.
درمان شناختی‌رفتاری
درمان شناختی‌رفتاری بر بهبود الگوهای فکری منفی مانند الگوهای مرتبط با افسردگی و اضطراب، که ممکن است افراد مبتلا به فلج مغزی و ناتوانی‌های ذهنی آن را تجربه کنند، تمرکز دارد. علاوه بر این، درمان شناختی‌رفتاری بر شناسایی رفتارهای مشکل‌ساز و جایگزینی آن‌ها با استفاده از تقویت مثبت تمرکز دارد. این روش درمانی می‌تواند مهارت‌های بهبودیافته را در زمینه‌هایی مانند ارتباط و حل مسئله ارتقا دهد.
هر بیماری فلج مغزی و اختلالات فکری را به‌صورت متفاوت تجربه می‌کند. شرکت در مداخلات مدیریتی مختلف، مراقبت شخصی را برای فرزند شما فراهم کرده و بر رفع نقاط ضعف خاص تمرکز می‌کند.
جمع‌بندی
در حالی که فلج مغزی بر هوش تأثیر نمی‌گذارد، بسیاری از افراد مبتلا به فلج مغزی دچار ناتوانی‌های ذهنی همزمان می‌شوند. بااین‌حال، این دو بیماری در اثر آسیب به دو ناحیه مجزا از مغز ایجاد می‌شوند. با حمایت و مدیریت صحیح، افراد دارای ناتوانی ذهنی می‌توانند یاد بگیرند چگونه استقلال خود را به حداکثر برسانند و فعالیت‌های روزمره زندگی را انجام دهند. در صورت نیاز می توانید از خدمات تخصصی ما در گروه توانبخشی راه کمال برای کمک به فرزند خود استفاده نمایید. جهت دریافت مشاوره رایگان و یا دریافت وقت ویزیت با ما در تماس باشید.
منابع
مطالب مشابه
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در ارتباطات اجتماعی و تعامل با دیگران با چالش‌هایی مواجه هستند. در 18ماهگی، والدین باید توجه دقیقی به نحوه تعامل فرزندشان با اطرافیان داشته باشند. نشانه‌های رایجی که ممکن است در این سن ظاهر شوند عبارت‌اند از: فقدان تماس چشمی مؤثر، پاسخ محدود به نام، عدم علاقه به بازی‌های تعاملی و مشکلات در تقلید حرکات یا رفتارها
گزارش‌های موجود از سوی اسپکتروم نشان می‌دهند که سن 6سالگی برای کودکان مبتلا به اوتیسم نقطه عطف مهمی است؛ چرا که طبق مطالعه‌ای طولانی‌مدت، شدت ویژگی‌های اوتیسم در بسیاری از کودکان از سنین 3 تا 6 سالگی کاهش می‌یابند، ولی این پیشرفت معمولاً برای سه‌چهارم کودکان متوقف می‌شود.
تشخیص زودهنگام اوتیسم در کودکان 2 ساله نقشی حیاتی در بهبود نتایج بلندمدت دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که شناسایی و مداخله به‌موقع، به‌ویژه در دوران حساس رشد مغز، می‌تواند به توسعه مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری کودک کمک چشمگیری کند.
گفتاردرمانی و کاردرمانی پایه‌های اصلی مدیریت اوتیسم محسوب می‌شوند. بااین‌حال، بسیاری از خانواده‌ها برای تکمیل این روش‌ها به سراغ درمان‌های طبیعی و سنتی مانند شاهدانه، داروهای گیاهی و ... می روند.
یکی از مواردی که افراد مبتلا به اوتیسم برای جبران ناراحتی در هنگام برقراری ارتباط چشمی انجام می‌دهند، نگاه کردن به چیزی غیر از چهره دیگران در حین تعامل اجتماعی است. برای مثال دانش‌آموز مبتلا به اوتیسم در مدرسه می‌تواند هنگام نگاه کردن و ور رفتن با شیئی خاص، مانند اسباب‌بازی یا مداد بهتر روی درس تمرکز کند.
تیک‌ها، حرکات یا صداهای ناگهانی و سریعی هستند که کودک به‌طور مکرر و غیرارادی انجام می‌دهد. اگر کودک تیک حرکتی داشته باشد، ممکن است به‌طور مکرر پلک بزند یا شانه‌های خود را بارها و بارها بالا بیندازد. اگر تیک صوتی داشته باشد، احتمالاً به‌صورت ناخواسته صدای خرخر ایجاد می‌کند یا احساس نیاز به صاف کردن مداوم گلو دارد. تیک‌ها اغلب با گذشت زمان تغییر می‌کنند.
هنگامی که کودک به وسواس فکری عملی مبتلا می‌شود، افکار وسواسی و رفتاری اجباری می‌توانند بسیار مکرر و شدید شوند و در زندگی روزمره و رشد طبیعی کودک اختلال ایجاد کنند.
اختلال انفجاری متناوب (IED) نوعی اختلال رفتاری است که با دوره‌های مکرر خشم و پرخاشگری شدید مشخص می‌شود. این فوران‌ها می‌توانند کلامی یا جسمی باشند و اغلب غیرقابل پیش بینی هستند.
هنگامی که مغز در درک ورودی بصری دریافتی مشکل داشته باشد، اطلاعات به‌درستی درک نشده و نمی‌توانند با سایر حواس ادغام شوند.توجه به این نکته بسیار مهم است که اختلال حس بینایی به مشکلات مربوط به بینایی اشاره ندارد. درواقع کودکی که ازنظر بینایی دید 20/20 کامل دارد، اگر با اختلال حس بینایی دست و پنجه نرم کند، همچنان در درک آنچه می‌بیند با مشکل مواجه می‌شود.
آسیب سر می تواند به خفیفی ضربه، کبودی (کوفتگی) یا بریدگی روی سر باشد. یا می تواند ضربه مغزی، بریدگی عمیق یا زخم باز، شکستگی استخوان جمجمه، خونریزی داخلی یا آسیب به مغز باشد.