کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است حتی با وجود توانایی صحبت کردن، از گاز گرفتن به‌عنوان راهی برای بیان نیازها و احساسات خود استفاده کنند. این کودکان به دلیل محدودیت‌های ارتباطی، ممکن است در بیان خواسته‌های خود از طریق کلام دچار مشکل شوند. این امر می‌تواند در نهایت به احساس ناامیدی، اضطراب یا حتی بروز حملات خشم غیرمنتظره منجر شود. از طرفی، گاز گرفتن ممکن است به‌عنوان ابزاری برای بیان ناراحتی یا آزردگی عمل کند. بنابراین والدین و مراقبان باید با دقت رفتار کودک خود را زیر نظر بگیرند و عواملی را که منجر به گاز گرفتن می‌شوند، شناسایی کنند. با شناسایی شرایط یا موقعیت‌های خاصی که این رفتار را تحریک می‌کند، آنها می‌توانند استراتژی‌های مناسبی را برای حل مشکلات ارتباطی اساسی و کاهش عمل گاز گرفتن به کار گیرند.
شناسایی محرک‌های گاز گرفتن کودکان اوتیسم
برای مدیریت و کاهش رفتار گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم، بسیار مهم است که محرک‌های این رفتار شناسایی شوند. با درک عوامل پشت این رفتار، والدین و مراقبان می‌توانند اقدامات مؤثری برای پیشگیری از آن انجام دهند. عوامل رایجی که باید در نظر گرفته شوند عبارت‌اند از:
مشکلات پزشکی و دندانپزشکی
گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اتیسم ممکن است ناشی از مشکلات پزشکی یا دندانی باشد. ضروری است که هر گونه عامل فیزیکی که می‌تواند در این رفتار نقش داشته باشد، شناسایی و برطرف شود. برخی کودکان ممکن است به دلیل مشکلات دهانی خاص یا حساسیت‌های بیش‌ازحد در ناحیه دهان، احساس ناراحتی کنند که می‌تواند به رفتار گاز گرفتن منجر شود.
اگر گاز گرفتن ناگهانی یا همراه با نشانه‌هایی از درد و ناراحتی ظاهر شد، توصیه می‌شود با یک پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید. این متخصصان می‌توانند وضعیت سلامت دهان و دندان کودک را بررسی کرده و مشکلات احتمالی را که ممکن است این رفتار را تحریک کنند، شناسایی کنند.
رسیدگی به این عوامل می‌تواند به کاهش ناراحتی و در نتیجه کاهش رفتار گاز گرفتن کمک کند.
حساسیت‌های حسی
حساسیت‌های حسی در کودکان مبتلا به اتیسم بسیار شایع هستند. گاز گرفتن ممکن است به‌عنوان راهی برای تنظیم یا پاسخ به اضافه‌بار حسی عمل کند. این رفتار می‌تواند راهی برای دستیابی به یک تجربه حسی خاص یا تنظیم ورودی حسی باشد.
استفاده از ابزارهای حسی می‌تواند جایگزین مناسبی برای این رفتار باشد. این ابزارها شامل مواردی مانند غذاهای ترد، وسایل جویدنی، یا اسباب‌بازی‌های حسی هستند.
با فراهم کردن گزینه‌های مناسب حسی، می‌توان نیازهای حسی کودک را تأمین کرد و رفتار گاز گرفتن را به شکل‌های قابل‌قبول‌تری از تنظیم حسی هدایت کرد.
برقراری ارتباط
گاهی اوقات، گاز گرفتن می‌تواند روشی باشد که کودک مبتلا به اوتیسم برای بیان نیازهای خود به کار می‌برد. این حالت می‌تواند در شرایطی که کودک کلامی یا غیرکلامی باشد، اتفاق بیفتد. طبق توضیحات مرکز درمان اوتیسم، اگر کودک شما متوجه شود که با گاز گرفتن سریع‌تر می‌تواند نیازهای خود را برآورده کند، احتمالاً این رفتار را بیشتر انجام می‌دهد. همچنین، ممکن است گاز گرفتن ناشی از ناتوانی در برقراری ارتباط صحیح با نیازهای خود باشد که این امر منجر به ناامیدی و اضطراب در کودک می‌شود.
رویکرد چهار مرحله‌ای برای مدیریت رفتار گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم
ارزیابی
ابتدا، موقعیت‌ها و محرک‌هایی را که منجر به رفتار گاز گرفتن می‌شوند، شناسایی کنید. این مرحله شامل مشاهده و ثبت شرایطی است که هر حادثه گاز گرفتن در آن رخ می‌دهد، مانند زمان، مکان و افرادی که درگیر هستند. شناسایی الگوهای رفتاری می‌تواند بینش ارزشمندی درباره عوامل محرک ارائه دهد و به شما در طراحی یک برنامه پیشگیری مؤثر کمک کند.
تدوین برنامه
پس از شناسایی محرک‌ها، یک برنامه جامع برای مقابله با رفتار گاز گرفتن تهیه کنید. این برنامه باید شامل استراتژی‌هایی برای جلوگیری از گاز گرفتن و مدیریت آن باشد. همچنین، روش‌های ارتباطی جایگزین برای آموزش به کودک باید در نظر گرفته شود تا بتواند نیازها و احساسات خود را به شیوه‌های مناسب‌تری بیان کند.
آموزش راهبردهای پیشگیری
به کودک رفتارهای جایگزین و استراتژی‌هایی برای پیشگیری از گاز گرفتن بیاموزید. این مرحله شامل آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق یا استفاده از ابزارهای حسی است تا به کودک در تنظیم احساساتش کمک کند. علاوه بر این، از روش‌های ارتباط شفاف و مداوم برای تقویت رفتارهای مناسب استفاده کنید و کودک را تشویق به استفاده از جایگزین‌های مثبت برای گاز گرفتن کنید.
جمع‌آوری داده‌ها و پایش پیشرفت
پیگیری پیشرفت کودک برای ارزیابی اثربخشی تکنیک‌های پیشگیری ضروری است. زمان‌های گاز گرفتن را ثبت کرده و تغییرات در تعداد یا شدت این رفتار را یادداشت کنید. این داده‌ها می‌توانند به شما در اصلاح برنامه پیشگیری کمک کنند و هرگونه پشتیبانی یا مداخله اضافی را که ممکن است نیاز باشد، مشخص نمایند.
با استفاده از این رویکرد چهار مرحله‌ای، می‌توان گاز گرفتن را به طور مؤثر مدیریت کرد و به کودک کمک کرد تا نیازهای خود را به روش‌های سازنده‌تری بیان کند.
تکنیک‌های پیشگیری از گاز گرفتن
برای کاهش رفتار گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم، پیشگیری رویکردی اساسی و مؤثر است. با استفاده از روش‌های مناسب، والدین و مراقبان می‌توانند احتمال بروز این رفتار را به حداقل برسانند.
استراتژی‌های کلیدی که می‌توانند برای پیشگیری از رفتار گاز گرفتن به کار گرفته شوند عبارت‌اند از:
تقویت استراتژی‌های ارتباطی
یکی از راه‌های مقابله و توقف رفتار گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم، استفاده از راهبردهای ارتباطی مؤثر است. با ارائه روش‌های ارتباطی جایگزین و استفاده از ابزارهای حسی، والدین و مراقبان می‌توانند به کودکان خود کمک کنند تا نیازهای خود را بیان کنند و احتمال رفتار گاز گرفتن را کاهش دهند.
برای افراد اوتیستیک غیر کلامی یا کسانی که نقص ارتباط دارند، یافتن راه‌های جایگزین برای برقراری ارتباط بسیار مهم است.
دستگاه‌های ارتباطی تقویت‌کننده و جایگزین (AAC)، مانند دستگاه‌های تولیدکننده گفتار یا سیستم‌های ارتباط تصویری، می‌توانند توانایی خود را برای بیان نیازها و مشکلاتشان وسایل به افراد اجازه می‌دهند تا از شکل‌ها یا کلمات برای انتقال افکار، احساسات و خواسته‌های خود استفاده کنند.
زبان اشاره همچنین می‌تواند وسیله ارتباطی مؤثری برای برخی افراد باشد.
استفاده از ابزارهای حسی
چالش‌های حسی یکی از عواملی است که می‌تواند به رفتار گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم منجر شود. ارائه ابزارها و راهبردهای حسی مناسب به این کودکان کمک می‌کند تا تجربیات حسی خود را تنظیم کرده و احساس استرس یا ناامیدی را که ممکن است باعث رفتار گاز گرفتن شود، کاهش دهند.
در ادامه، چند راهکار و ابزار حسی که می‌توانند در مدیریت این رفتارها کمک‌کننده باشند، آورده شده‌اند:
- اقلام جویدنی. استفاده از ابزارهایی مانند گردنبند یا دستبندهای جویدنی می‌تواند تمایل کودک به گاز گرفتن را به خروجی‌های ایمن‌تر و مناسب‌تر هدایت کند. این اقلام با ایجاد تحریک حسی در ناحیه دهان، نیازهای حسی کودک را برطرف می‌کنند.
- پتوها یا جلیقه‌های وزن‌دار. این ابزارها با ارائه فشار عمیق و ملایم، اثر آرام‌بخشی بر کودکان مبتلا به اوتیسم دارند. فشار اعمال‌شده به تنظیم سیستم حسی کمک می‌کند و احتمال رفتارهایی مانند گاز گرفتن را کاهش می‌دهد.
- استراحت‌های حسی. برنامه‌ریزی استراحت‌های منظم برای انجام فعالیت‌های حسی مانند تاب خوردن، پریدن روی ترامپولین، یا بازی با اسباب‌بازی‌های حسی می‌تواند به تنظیم ورودی‌های حسی و کاهش استرس کمک کند. این فعالیت‌ها فرصتی برای تخلیه انرژی اضافی فراهم می‌کنند و احتمال رفتارهای مرتبط با گاز گرفتن را کاهش می‌دهند.
ضروری است که ابزارها و راهبردهای حسی بر اساس نیازهای خاص هر کودک طراحی شوند. مشاوره با کاردرمانگران یا متخصصان درمان یکپارچگی حسی می‌تواند در شناسایی و اجرای مؤثر این ابزارها بسیار ارزشمند باشد. انتخاب راهکارهای مناسب می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده کمک کند.
مشغول نگه داشتن کودک
یکی از روش‌های مؤثر برای کمک به فرزندتان در جلوگیری از گاز گرفتن این است که او را در یک برنامه منظم و قابل پیش‌بینی مشغول نگه دارید. این استراتژی به ویژه زمانی که کودک شما از روی بی‌حوصلگی یا ناامیدی گاز می‌گیرد، می‌تواند مؤثر باشد و به او کمک کند تا با دانستن برنامه و پیش بینی کارها، رفتار خود را کنترل کند.
در اینجا چند روش برای کمک به فرزندتان در ماندن در برنامه آورده شده‌اند:
- ایجاد یک برنامه بصری که به کودک نشان دهد چه اتفاقاتی در آینده در انتظار اوست
- ارائه فعالیت‌هایی که به برآورده شدن نیازهای حسی کودک کمک کند
جلوگیری از تحریک بیش‌ازحد
یکی دیگر از نکات مهم این است که از تحریک بیش‌ازحد خودداری کنید، چرا که این مشکل می‌تواند به رفتار گاز گرفتن مربوط باشد. تحریک بیش‌ازحد در کودکان مبتلا به اوتیسم اتفافی رایج است، و اگر کودکان نتوانند احساسات خود را به درستی بیان کنند، این موضوع ممکن است باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه‌ای مانند گاز گرفتن شود.
تغییر مسیر رفتار
یکی از استراتژی‌های کلیدی برای مدیریت کودک مبتلا به اوتیسم که گاز می‌گیرد، تغییر مسیر رفتار است. این روش شامل هدایت کودک به سمت راه‌های مناسب‌تر برای بیان نیازها و احساسات خود می‌شود. تغییر مسیر به ویژه زمانی مؤثر است که رفتار گاز گرفتن ناشی از تحریکات یا خودتحریکی باشد.
تحریک معمولاً زمانی رخ می‌دهد که کودک مبتلا به اوتیسم تحت فشار، اضطراب، تحریک بیش‌ازحد، خستگی، ناراحتی یا بی‌حوصلگی قرار گیرد. با شناسایی محرک‌های این تحریکات و ارائه جایگزین‌های حسی مانند جویدن حسی یا اسباب‌بازی‌های فیجت، کودک می‌تواند رفتار گاز گرفتن خود را به سمت شکلی قابل قبول‌تر از تحریک حسی هدایت کند.
این روش می‌تواند به کاهش وقوع گاز گرفتن کمک کرده و راه‌های سالم‌تری برای ابراز احساسات و نیازهای کودک فراهم آورد.
در فرآیند تغییر مسیر رفتار، مهم است که بر تقویت مثبت و تشویق کودک تمرکز کنید. زمانی که کودک رفتارهای مناسب‌تری نشان می‌دهد یا از روش‌های جایگزین ارتباطی استفاده می‌کند، باید او را تشویق کنید و پاداش دهید. این کار کودک را ترغیب می‌کند تا به استفاده از این تکنیک‌ها ادامه دهد و درک کند که گاز گرفتن، روش مناسبی برای بیان احساسات و نیازها نیست.
در مدیریت رفتار گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم، ضروری است که استراتژی‌ها و روش‌ها مطابق با نیازها و ترجیحات خاص هر کودک تنظیم شوند. هر کودک ویژگی‌های منحصر به فردی دارد و ممکن است به روش‌های مختلفی واکنش نشان دهد. بنابراین، با اجرای استراتژی‌های مناسب و پایدار، والدین و مراقبان می‌توانند به طور مؤثر این رفتار را مدیریت کنند.
در مقابله با رفتارهای چالش‌برانگیز، ثبات، صبر و درک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. با صبر و پشتکار، می‌توان به کودک کمک کرد تا رفتارهای سالم‌تر و مؤثرتر را یاد بگیرد.
جمع‌بندی
گاز گرفتن در کودکان مبتلا به اوتیسم می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی ازجمله مشکلات حسی، ناامیدی در بیان نیازها، یا تلاش برای برقراری ارتباط باشد. برای مدیریت این رفتار، مهم است که والدین و مراقبان به شناسایی محرک‌ها و علل احتمالی آن بپردازند و استراتژی‌هایی مانند تغییر مسیر رفتار، استفاده از ابزارهای حسی و ایجاد یک برنامه منظم و قابل پیش‌بینی برای کودک خود پیاده‌سازی کنند. همچنین، تقویت رفتارهای مثبت و ارائه روش‌های جایگزین برای بیان نیازها می‌تواند به کاهش تمایل به گاز گرفتن کمک کند.
اگر این رفتار همچنان ادامه داشته باشد و نیاز به پشتیبانی بیشتر داشته باشید، مراجعه به گروه‌های تخصصی توانبخشی مانند گروه توانبخشی راه کمال می‌تواند به بهبود وضعیت کودک شما کمک کند. این گروه با ارائه خدمات جامع و متناسب با نیازهای ویژه هر کودک، می‌تواند به مدیریت و کاهش رفتارهای چالش‌برانگیز مانند گاز گرفتن کمک کند و راهکارهای مناسب برای بهبود مهارت‌های ارتباطی و رفتاری کودک شما فراهم آورد. جهت دریافت مشاوره رایگان و یا دریافت وقت ویزیت با کلینیک های گروه توانبخشی راه کمال در تماس باشید.
منابع
مطالب مشابه
اتاق‌های حسی فضاهایی چندمنظوره هستند که می‌توانند به طیف وسیعی از افراد، ازجمله کسانی که با چالش‌های پردازش حسی، معلولیت‌ها یا نیازهای درمانی خاص روبرو هستند، کمک کنند.
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی معمولاً در زمینه‌هایی مانند خواندن، رمزگشایی زبان، املا، واژگان یا یادآوری موارد مشکلی ندارند؛ بااین‌حال، ممکن است در ادراک بصری، فضایی یا لمسی دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به اختلال زبان دریافتی ممکن است در پردازش و درک کلمات، جملات و دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند. آنها ممکن است در فهم معنا، زمینه و ظرافت‌های زبان دچار مشکل شوند.
اختلال زبان بیانی، که به آن تأخیر گفتار بیانی نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که با ناتوانی در استفاده از کلمات و ساخت جملات متناسب با سن کودک، مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است برای تشکیل جملات منسجم، پیدا کردن کلمات مناسب و انتقال مؤثر پیام‌های خود با مشکل روبرو شوند.
تأخیر در گفتار کودکان، نوعی اختلال ارتباطی است که بر تکلم کودک تأثیر می‌گذارد. اگر فرزند شما با وجود تکامل جسمی همچنان به نقاط عطف گفتار نرسیده باشد، ممکن است اختلال در تکلم داشته باشد.
اختلال پردازش زبان، نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی کودک در درک یا تولید کلمات تأثیر می‌گذارد. این مشکل به‌دلیل ناتوانی در شنیدن یا تولید فیزیکی صداها نیست، بلکه به توانایی فرد در ایجاد معنا از صداها برای برقراری ارتباط مربوط می‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند فرایند یادگیری را مختل کنند. این کودکان ممکن است در مهارت‌هایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه، درک مطالب، به خاطر سپردن اطلاعات، انجام ریاضی یا هماهنگی حرکات مشکل داشته باشند. انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل نارساخوانی (دیسلکسیا)، اختلال نوشتن (دیسگرافی)، اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکولیا)، اختلاللات پردازش زبان، بینایی، شنوایی وناتوانی یادگیری غیرکلامی هستند.
اختلال حسی حرکتی زمانی رخ می‌دهد که مغز در دریافت و پاسخ دادن به اطلاعاتی که ازطریق حواس می‌آیند و بر حرکت و هماهنگی بیمار تأثیر می‌گذارند، مشکل داشته باشد. این اختلال باعث ناتوانی بیمار در پردازش ورودی‌های حسی و هماهنگی پاسخ‌های حرکتی می‌شود و چالش‌هایی در تعادل، حرکت و کنترل کلی بدن ایجاد می‌کند.
اختلال دوقطبی، اختلال سلامت روان است که باعث چرخه‌های شدید تغییرات عاطفی می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی دو دوره را تجربه می‌کنند: دوره‌هایی که در آنها فوق‌العاده شاد و پرانرژی هستند، که به آن دوره شیدایی گفته می‌شود. و دوره‌های دیگری که در آنها بسیار افسرده هستند.
کف پای صاف اختلال رایجی است که در آن قوس داخلی پاها در زمان تحمل فشار صاف می شود. هنگامی که افراد دارای کف پای صاف می‌ایستند، پاهای آنها به سمت بیرون بوده و تمام کف پا پایین آمده و با زمین در تماس است.