روماتیسم مفصلی نوجوانان، اختلال مزمن و خودایمنی است که با التهاب مفاصل و درد مشخص میشود و میتواند تأثیر عمیقی بر زندگی کودکان و نوجوانان بگذارد. این بیماری فراتر از درد جسمی، میتواند تحرک، استقلال و توانایی کودک در انجام فعالیتهای روزمره را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. بهعلاوه فعالیتهایی مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن، فعالیت در مدرسه و شرکت در بازی با دوستان نیز به چالش کشیده میشوند.
اینجاست که نقش کاردرمانی پررنگ میشود. کاردرمانگران، متخصصانی هستند که با رویکردی جامع به کودکان و خانوادههایشان کمک میکنند تا با چالشهای روماتیسم مفصلی کنار بیایند. هدف اصلی کاردرمانی، حداکثرسازی استقلال، بهبود کیفیت زندگی و افزایش مشارکت کودک در تمامی جنبههای زندگی، ازجمله خانه، مدرسه، فعالیتهای اجتماعی و تفریحی است. آنها با استفاده از دانش و مهارتهای تخصصی خود، به کودکان میآموزند که چگونه با وجود محدودیتها، به بهترین شکل ممکن زندگی کنند و تواناییهای بالقوه خود را شکوفا سازند.
کاردرمانی روماتیسم برای نوزادان و کودکان نوپا
درمان دریافت بهموقع برای کودکان خردسال مبتلا به رماتیسم مفصلی بسیار حیاتی است؛ زیرا این اختلال تأثیری منفی بر رشد کودک میگذارد. نوزادان برای توسعه مهارتها، باید بتوانند محیط خود را کشف کنند. بااینحال، اگر زانو یا مچ دستشان درد کند، بهسرعت از خزیدن یا راه رفتن باز میایستند، یا اگر مفاصلشان سفت شود، از حرکت دادن مفاصل بهصورت کامل اجتناب میکنند.
کاردرمانی طیفی از مداخلات را برای کمک به کودکان مبتلا به روماتیسم مفصلی پیشنهاد میدهد. این مداخلات شامل ارائه بازیهای طراحیشده ویژه برای حداکثر کردن دامنه حرکت یا ارائه مشاوره درمورد وضعیت قرارگیری، حداکثر کردن مهارتها و گاهیاوقات ارائه آتل هستند.
نکات مهم برای کودکان نوپا عبارتاند از:
- آب گرم به تسکین درد کودک نوپا کمک میکند. همچنین به مفاصل اجازه میدهد آزادانهتر حرکت کنند. در طول حمام کردن کودک میتوانید تمرینات کششی بر روی مفاصل کودک انجام دهید و تحرک را تشویق کنید.
- بازی کردن باعث کاهش سفتی عضلات کودک میشود.
- آهنگهای شاد پخش کنید و از فرزندانتان بخواهید شروع به تحرک و رقص کنند. این روش، راهی عالی برای ورزش دادن مفاصل است.
- حرکات بزرگ را در فعالیتهای بازی بگنجانید تا اطمینان حاصل شود که مفاصل در دامنه کامل خود حرکت میکنند. از بیتحرکی طولانیمدت که ممکن است باعث سفت شدن مفاصل شود، خودداری کنید.
کاردرمانی روماتیسم برای کودکان
زمانی که کودکان به مدرسه میروند، فعالیتهای روزانه آنها بهطور چشمگیری تغییر میکنند. برخی از آنها متوجه میشوند که با همسالان خود متفاوت هستند؛ زیرا ممکن است به اندازه آنها مستقل نباشند یا نتوانند از همه فعالیتهای مشابه لذت ببرند. در این مرحله، افزایش عزت نفس و حداکثر کردن مشارکت به هدفی کلیدی تبدیل میشود.
ازآنجاییکه فعالیتهای مختلفی در مدرسه انجام میشوند، کاردرمانگر باید با مدرسه هماهنگ باشد، یا درصورت امکان، به آنجا مراجعه کند تا کودک را در محیط واقعی مورد ارزیابی قرار دهد. درنتیجه با فعالیتهایی که در محیط مدرسه از کودک انتظار میرود، ازجمله خواستههای فیزیکی مانند ورزش در حیاط مدرسه، نشستن در کلاس و نوشتن، خواستههای شناختی مانند تمرکز، و همچنین چالشهای اجتماعی یا عاطفی آشنا میشود.
کاردرمانی روماتیسم نوجوانان
زمانی که نوجوانان به دبیرستان میروند، با مجموعهای دیگر از چالشهای جدید مواجه میشوند. علاوهبر مسائل اجتماعی مربوط به گروههای اجتماعی بزرگتر و پیچیدهتر و تعداد بیشتر معلمان ناآشنا، محیط بسیار بزرگتر بوده، حجم کارهای مدرسه افزایش یافته است و درنتیجه کتابهای بیشتری برای حمل وجود دارند. دروسی مانند فناوری که مهارتهای عملی پیچیدهای را میطلبند یا آزمایشگاه علوم که نیاز به نشستن طولانیمدت بر روی صندلیای بلند دارند، نیز در این مرحله چالشبرانگیز میشوند.
با بزرگتر شدن نوجوان، افزایش مهارت نهتنها برای استقلال در خانه و جامعه، بلکه برای مدیریت وضعیت او اهمیت پیدا میکند. درنتیجه او مشتاقانه به کاردرمانی رو میآورد.
وظایف کاردرمانگر
کاردرمانگران بر روماتیسم مفصلی نظارت میکنند. آنها میتوانند برای تطبیق فعالیتها یا محیط فیزیکی اطراف کودک مشاوره ارائه دهند. کاردرمانگران در زمینههای زیر آموزشهای ویژهای ارائه میدهند:
- ارزیابی حرکات ظریف و تمرینات برای بهبود مهارتهای حرکتی ظریف (تقویت، هماهنگی دست و چشم، مهارت انگشتان، تمرینات و غیره)
- عملکرد دست
- طراحی و ساخت آتلها
تجهیزات مورد نیاز
روماتیسم مفصلی باعث میشود کودک قادر به انجام فعالیتهای روزمره مانند لباس پوشیدن، شانه کردن مو، نوشتن و غذا خوردن نباشد. برخی از تجهیزات و فناوریهای کمکی به کودک کمک میکنند تا این فعالیتها را بهصورت مستقل انجام دهد.
آتلها
در برخی از کودکان یا نوجوانان، از آتلها برای حمایت و محافظت از مفاصل دردناک استفاده میشود. آتلها به جلوگیری یا اصلاح بدشکلی مفاصل کمک میکنند و باعث بهبود یا حفظ دامنه حرکت و کاهش انقباضات میشوند.
آتل دست به کاهش درد، تورم یا فشار بر مفاصل مچ دست یا انگشتان کمک میکند و آتل زانو انقباضات خمشی را کاهش میدهد.گروه توانبخشی راه کمال با سال ها تجربه و تخصص می توانند بهترین آتل مناسب برای فرزند شما را سفارشی سازی و تولید نماید.
نکات استفاده از آتل شامل موارد زیر هستند:
- به یاد داشته باشید که آتل کودک را بهطور منظم بررسی کنید.
- همیشه پوشیدن آتل را با برنامه ورزشی فعال ترکیب کنید.
- آتل هرگز نباید باعث قرمزی شود. بنابراین هرگونه مشکل را بلافاصله گزارش دهید.
- کودکان و نوجوانان را تشویق کنید تا در انتخاب آتل، مانند رنگ و جنس، مشارکت داشته باشند تا پایبندی آنها افزایش یابد.
مدادگیرها و سطوح شیبدار
اگر روماتیسم مفصلی بر دستهای کودک تأثیر گذاشته باشد، باعث ایجاد مشکل در دستخط میشود. این مسئله در هنگام نوشتن طولانیمدت در طول امتحانات مشکلساز میشود. مدادگیرها و سطوح شیبدار به کاهش درد مچ دست و خستگی هنگام نوشتن کمک میکنند. راههای دیگر برای غلبه بر این مشکل، ارائه یادداشتها به کودک یا ضبط کلاسهای او است. همچنین میتوان از لپتاپ در کلاس برای یادداشتبرداری یا انجام تکالیف استفاده کرد.
یافتن کاردرمانگری مناسب
انتخاب کاردرمانگر مناسب برای کودک مبتلا به روماتیسم مفصلی، گامی حیاتی در مسیر توانبخشی اوست. بنابراین برای اطمینان از بهترین نتایج، بهدنبال کاردرمانگری باشید که درزمینه روماتیسم مفصلی کودکان (پزشکی اطفال) تخصص داشته و ترجیحاً در حوزه بیماری کودک تجربه کافی کسب کرده باشد. این تجربه تخصصی تضمین میکند که کاردرمانگر با پیچیدگیهای وضعیت کودک شما آشناست و میتواند برنامهای کاملاً متناسب با نیازهای فردی او تدوین کند.
همچنین، همکاری و ارتباط مؤثر با کاردرمانگر بسیار مهم است. پس اگر با کاردرمانگر احساس راحتی ندارید، به فردی دیگر مراجعه کنید؛ زیرا همکاری نزدیک شما با درمانگر، پایه و اساس موفقیت در توانبخشی خواهد بود. گروه توانبخشی راه کمال با داشتن کاردرمانگران متخصص و مجرب در حوزه توانبخشی کودکان میتواند خیال شما را درمورد انتخاب کاردرمانگر و دریافت بهترین خدمات آسوده نماید.
نکاتی برای کمک به کودک مبتلا به روماتیسم مفصلی
در مدرسه
- اطمینان حاصل کنید که معلمان کودک از نیازهای او آگاه هستند.
- محل نشستن و وضعیت قرارگیری در کلاس برای راحتی و حداکثر تمرکز کودک بسیار مهم است.
- زمان اضافی برای امتحانات را زودتر هماهنگ کنید.
- اطمینان حاصل کنید که هرگونه تجهیزات و حمایت لازم برای جلسات عملی کودک شما فراهم است.
- از مسئولان و معلمان کودک بخواهید کمدی برای نگهداری وسایل بزرگ یا کتابهای درسی او در اختیارش قرار دهند. همچنین میتوانید نسخهای دیگر از کتابهای درسی کودک را در خانه نگهداری کنید تا از حمل کتابهای سنگین در مسافتهای طولانی جلوگیری شود.
- ترتیبی دهید که کاردرمانگر بتواند محیط مدرسه کودک را ارزیابی کند.
در خانه
- حمام آب گرم بگیرید و اجازه دهید عضلات منقبض کودک شل شوند.
- از نشستن طولانیمدت کودک در موقعیتی خاص خودداری کنید.
- لباسهای کودک را قبل از پوشیدن روی رادیاتور گرم کنید.
- با استفاده از فعالیتهای مورد علاقه، سعی کنید حواس کودک را پرت کنید.
- همیشه به یاد داشته باشید که داروهای کودک را سر وقت به او بدهید.
- درمورد مدیریت درد با تیم درمانی کودک صحبت کنید.
- به کودک اجازه بدهید بهطور منظم استراحت کرده و انرژی خود را برای رویدادهای مهمی که میخواهد انجام دهد، ذخیره کند.
- به کودک بگویید تا جایی که امکان دارد هنگام انجام فعالیتها بنشینید و از ایستادن خودداری کند.
- فضاهای کاری کودک مانند میز تحریر یا کامپیوتر را طوری سازماندهی کنید که از چرخش بیشازحد جلوگیری شود.
- قبل از بیرون رفتن برنامهریزی کرده، مکان پارکینگ، ایستگاه اتوبوس و نقاط استراحت را پیدا کنید.
- اتاق و تخت کودک را طوری مرتب کنید که خواب خوبی داشته باشد.
- انجام فعالیت و ورزش منظم را به کودک توصیه کنید.
- زمانی را برای آرامش اختصاص دهید؛ اتاق کودک را مرتب کنید تا محیطی آرام داشته باشد!
- به او اجازه دهید هر نگرانی که دارد را به اشتراک بگذارد تا از انباشته شدن آنها جلوگیری شود.
- از کاردرمانگر بخواهید به شما و کودکتان مهارتهای آرامشبخش و تمرکز حواس را آموزش دهد.
- روالی منظم برای خوابیدن داشته باشید.
- کودک را تشویق کنید منظم باشد و وسایل مدرسه را شب قبل آماده کند.
- زمانی را برای خاموش کردن تلفنهای همراه یا تبلتها در نظر بگیرید.
- تخت کودک را قبل از خواب با کیسه آب گرم، گرم کنید.
با دوستان
- کودک خود را تشویق کنید تا زمانی برای دیدن دوستانش اختصاص دهد؛ همسالان آنها برای کمک به آنها در دوران سخت بیماری روماتیسم مفصلی بسیار مهم خواهند بود.
- آنها را تشویق کنید تا درخصوص بیماری خود با چند نفر از دوستان صمیمیشان صحبت کنند. آنها متحدان مهمی برایشان خواهند بود.
- اگر کودک شما قرار است به مهمانی یا مناسبت خاصی برود، اطمینان حاصل کنید که قبل از آن بهاندازه کافی استراحت کرده و مقداری انرژی ذخیره کرده است.
تمرینات ورزشی
انجام فعالیتهای بدنی و فیزیکی به شل شدن عضلات منقبض کودک کمک میکنند. بنابراین کودک را تشویق کنید در طول روز بهطور منظم ورزش کند. نکات زیر را در هنگام فعالیت بدنی کودک در نظر داشته باشید:
- تمرینات چرخشی: تمرینات را بهشکلی منظم تغییر دهید تا یکنواخت نباشند.
- ورزش با موسیقی: آهنگ مورد علاقه کودک را پخش کنید و از او بخواهید با آن تحرک داشته باشد.
- مشارکت خانواده: از اعضای خانواده بخواهید در جلسات ورزشی شرکت کنند تا آن را سرگرمکنندهتر کنند.
- تشویق به فعالیتهای سرگرمکننده: کودک را به شرکت در فعالیتهای سرگرمکننده مانند شنا تشویق کنید.
- فعالیتهای هنری: انجام فعالیتهای کاردستی را برای افزایش مهارت دستی یا اکستنشن مچ دست تشویق کنید.
- استفاده از فناوری: از انواع فناوری برای شرکت در بازیهای فیزیکی بهعنوان بخشی از برنامه ورزشی استفاده کنید.
- هماهنگی با معلم ورزش: از فیزیوتراپ یا کاردرمانگر کودک بخواهید با معلم ورزش او صحبت کند تا پیشنهاداتی برای تسهیل مشارکت در کلاسهای تربیت بدنی ارائه دهد.
جمعبندی
روماتیسم مفصلی، اختلالی است که مفاصل کودکان را درگیر میکند و میتواند زندگی روزمره آنها را بهکلی دگرگون سازد. این بیماری فقط به درد جسمی محدود نمیشود، بلکه توانایی کودک را در انجام سادهترین فعالیتها، از بستن بند کفش گرفته تا نوشتن تکالیف مدرسه و حتی شرکت در بازی با دوستان، مختل میکند. اینجا، کاردرمانی وارد عمل میشود تا زندگی را از نو بسازد.
کاردرمانگر نهتنها به مفصل ملتهب کودک مینگرد، بلکه با دیدی جامع به تمامی جنبههای اصلی زندگی او یعنی بازی، یادگیری و رشد توجه میکند. هدف از کاردرمانی این است که با وجود چالشهای روماتیسم مفصلی، هر کودک به حداکثر استقلال، مشارکت و شادی دست یابد. کاردرمانگران با ارزیابی دقیق نیازهای فردی کودک، برنامههایی مبتنی بر بازیهای هدفمند، آموزش مهارتهای زندگی روزمره، استفاده از تجهیزات کمکی هوشمندانه مانند آتلها و ویلچر، و ایجاد تغییرات لازم در محیط خانه و مدرسه، راه را برای زندگی فعال و پربار کودک هموار میکنند. آنها با همکاری نزدیک با خانواده و کادر آموزشی، فضایی حمایتی ایجاد کرده و به کودک کمک میکنند تا با اعتمادبهنفس، بر موانع غلبه کرده و زندگی کودکانه خود را با تمام وجود تجربه کند. برای دریافت مشاوره تخصصی و آغاز مسیر توانبخشی برای کودک دلبندتان، کلینیک توانبخشی راه کمال آماده پاسخگویی به شماست.
منابع
مطالب مشابه
اختلالات تکاملی، شرایط فیزیکی یا مبتنی بر مغز هستند که بر پیشرفت کودک هنگام رشد و کسب مهارتهای ضروری زندگی تأثیر میگذارند. بسیاری از اختلالات تکاملی کودکی قبل از تولد وجود دارند و در طول زندگی ادامه مییابند. همچنین ممکن است درنتیجه آسیب، ضربه یا سایر عوامل پزشکی در طول کودکی رخ دهند.
هیدروتراپی، که به آن آب درمانی نیز گفته میشود، شکل تخصصی فیزیوتراپی است که از آب برای درمان بیماریها استفاده میکند. این نوع درمان محیطی امن و حمایتی را برای کودکان فراهم میکند که در آن میتوانند بدون تنش جاذبه در فعالیتهای فیزیکی شرکت کنند.
والدین میتوانند با استفاده از بازیهای ساده و سرگرمکننده در محیط خانه، رفتارهای کلیدی فرزند خود را در حوزههای مهمی مانند ارتباط چشمی، تقلید، تعاملات اجتماعی و حساسیتهای حسی زیر نظر بگیرند. این بازیها برای کودک جذاب هستند و در عین حال، به والدین کمک میکنند تا درصورت مشاهده علائم نگرانکننده، بهموقع با متخصصان رشد کودک مشورت نمایند.
کودکان مبتلا به CDD تا حداقل ۲سالگی رشد معمولی متناسب با سن را در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، روابط اجتماعی، بازی و رفتار انطباقی دارند. آنها بین سنین ۲ تا ۱۰سالگی، مهارتهای کسبشده قبلی خود را به شکلی قابل توجه در دو یا چند مورد از دست میدهند.
یکی از تفاوتهای بزرگ بین اوتیسم و آسپرگر این است که کودکان مبتلا به اوتیسم دیرتر صحبت کردن را شروع میکنند. اما کسانی که سندرم آسپرگر دارند معمولاً تأخیر زبانی را تجربه نمیکنند. در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب منزوی به نظر میرسند، افراد دارای آسپرگر معمولاً میخواهند با دیگران تعامل داشته باشند اما برای برقراری ارتباط با مشکل مواجه میشوند.
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی تأثیر میگذاشتند، مورد استفاده قرار میگرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) مینامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان میتواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته میشود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ میدهد که مهارتهای زبانی بهدرستی رشد نمیکنند ولی این چالشها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را میفهمند و میتوانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیتهای اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل میکند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.