اسپلینت، ارتز موقتی است که برای ثابت نگه داشتن بخشهای مختلف بدن استفاده میشود. این ابزارها انواع مختلفی دارند که بسته به نوع آسیب یا بیماری مورد استفاده قرار میگیرند. در این مطلب به بررسی اسپلینتها، انواع، کاربردها و ... میپردازیم. با ما همراه باشید.
اسپلینت چیست؟
اسپلینت (بریس یا ارتز) وسیلهای پزشکی است که بخشی از بدن شما را ثابت میکند و آن را در جای خود نگه میدارد. پزشکها از اسپلینت برای محافظت و حمایت از بدن شما پس از آسیب یا برای درمان برخی بیماریها استفاده میکنند. نوع بریس مورداستفاده و مدتزمان استفاده از آن، به شدت آسیب بستگی دارند.
انواع اسپلینت
پزشک از بریس برای بیحرکت کردن قسمتهایی از بدن که پس از آسیب نیاز به حمایت دارند، استفاده میکند. این قسمتها عبارتاند از:
- انگشتان
- مچ دست
- آرنج و ساعد
- زانو
- مچ پا و پا
پزشک نوع اسپلینت موردنیاز شما را تعیین میکند. او راهنماییهای لازم درخصوص خرید و استفاده از ارتز را در اختیار شما قرار میدهد.
رایجترین انواع اسپلینتها در ادامه توضیح داده شدهاند:
- اسپلینت استاتیک: این بریسها قسمتی از بدن شما را کاملاً ثابت نگه میدارند. در حین استفاده از این ارتز اصلاً نمیتوانید آن قسمت از بدن خود را حرکت دهید.
- اسپلینت استاتیک پیشرونده: این نوع اسپلینت به شما اجازه حرکت نمیدهد، اما قابلتنظیم است. پزشک در ابتدا بریس را تنظیم میکند و در طول بهبودی موقعیت آن را تغییر میدهد.
- اسپلینت پویا: در هنگام استفاده از اسپلینت پویا، میتوانید قسمت آتلشده بدن خود را حرکت دهید، اما حرکت باید به اندازه باشد که مورد تأیید پزشک قرار گیرد.
برای چه بیماریهایی کاربرد دارد ؟
پزشکان از ارتز برای درمان برخی از شایعترین آسیبها استفاده میکنند. این آسیبها شامل موارد زیر میباشند:
- رگبهرگ شدن
- کشیدگیهای عضلانی
- آسیبهای تاندون یا رباط
- برخی از انواع شکستگیهای استخوان
- دررفتگیها
ممکن است برای درمان برخی از بیماریهایی که بر مغز، ماهیچهها، استخوانها و مفاصل شما تأثیر میگذارند، نیاز به استفاده از اسپلینت داشته باشید. این بیماریها در ادامه ذکر شدهاند:
- نوروپاتی محیطی (زمانی ایجاد میشود که اعصاب اندامهای بدن آسیب میبینند)
- آرتروز
- بیماریهایی که مفاصل شما را ضعیف یا شل میکنند (مانند سندروم بیشحرکتی مفاصل «در این بیماری، مفاصل بیشازحد معمول خم میشوند» یا سندروم اهلرز-دانلوس «این سندروم، بیماری ارثیای است که بر بافتهای همبند بدن تأثیر میگذارد»)
- بیماریهای عصبی (ازجمله اماس، اسپینا بیفیدا «شکاف مادرزاد مهرهها» و فلج مغزی)
ممکن است بعد از انواع خاصی از جراحیهای ارتوپدی نیز به استفاده از ارتز نیاز داشته باشید.
حتما بخوانید: فلج مغزی در کودکان چیست و چگونه درمان میشود؟
اسپلینت چگونه کار میکند؟
بریس بخشی از بدن شما را در موقعیتی خاص نگه میدارد و باعث بیحرکتی آن قسمت میشود. اسپلینت از موادی سفت و سخت مانند فلز یا پلاستیک ساخته شده است و معمولاً دارای بالشتکی از فوم یا پارچه برای جلوگیری از زخمهای ناشی از فشار در هنگام پوشیدن است.
مزایای استفاده
پوشیدن و درآوردن ارتز نسبت به سایر اشکال بیحرکت آتل (مانند گچ) آسانتر است. اسپلینتها همچنین قابل تنظیم هستند و میتوان از تسمهها یا نوارهای پارچهای برای تنظیم آنها استفاده کرد. تنظیم آنها بهویژه در صورتی مفید است که بلافاصله پس از آسیبدیدگی ورم داشته باشید.
اسپلینتها معمولاً از سایر اشکال آتلها کوچکتر هستند و فضای کمتری را نسبت به آتلهای گچی اشغال میکنند. بنابراین انجام کارهای روزمره را کمی آسانتر میکنند. بهعلاوه پس از مشورت با پزشک میتوانید در طول حمام کردن ارتز را باز کنید.
تا چه زمانی باید از اسپلینت استفاده کنم؟
مدت زمان استفاده از بریس به آسیب اصلی یا وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. افرادی که پس از آسیبدیدگی بهبود مییابند معمولاً باید برای چند هفته از اسپلینت استفاده کنند، اما در برخی موارد بیمار به مدت یک ماه یا بیشتر به بریس نیاز دارد. اگر بیمار مبتلا به بیماریای مزمن باشد، ممکن است به استفاده از اسپلینت برای مدتی طولانیتر (شاید تا پایان عمر) نیاز داشته باشد. پزشک مدت زمان استفاده از ارتز را به شما میگوید.
درخصوص استفاده از بریس در موقعیتهای مختلف مانند زمان ورزش یا فیزیوتراپی با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد عدم پوشیدن اسپلینت در طول ورزش مشکلی ایجاد نمیکند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید:
- درد شدید
- تورمی که در حال بدتر شدن است
- تغییر رنگ یا کبودی
- احساس مور مور شدن
- بیحسی
- ناتوانی در تکان دادن انگشتان دست یا پا
کلام پایانی
اسپلینتها، ابزارهایی کمکی هستند که برای ثابت نگه داشتن موقتی بخش آسیبدیده بدن استفاده میشوند. ارتزها با بیحرکت کردن استخوان و مفاصل موجب کاهش درد اندامها و جلوگیری از آسیبهای بیشتر میشوند. متخصصان گروه توانبخشی راه کمال پس از مشاهده وضعیت بیمار و ساخت ارتز، روشهای استفاده از آن و مدت زمان استفاده را برای بیمار توضیح میدهند. بنابراین اگر دچار آسیب شدهاید و نیاز به استفاده از اسپلینت دارید، به مرکز ما مراجعه کرده و از خدمات کادر درمانی ما استفاده کنید.
منابع