اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD) اختلالی است که بر نحوه ارتباط، تعامل اجتماعی و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد. این اختلال در پسران بیشتر از دختران مشاهده شده و به طور معمول در سنین پایین‌تر شناسایی می‌شود. در حالی که تجربیات اوتیسم در هر فرد متفاوت است، پسران اغلب ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شود تشخیص آن‌ها زودتر از دختران انجام شود. درک و شناسایی علائم اوتیسم در پسران اهمیت زیادی دارد؛ زیرا تشخیص زودهنگام می‌تواند به ارائه حمایت‌های مناسب و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند.
شیوع اوتیسم در پسران
تحقیقات نشان می‌دهند که اوتیسم در پسران بیشتر از دختران شایع است، اما دلایل این تفاوت پیچیده و به معیارهای تشخیصی موجود نیز بستگی دارد. بررسی‌های اولیه نشان داده‌اند که نسبت پسران مبتلا به اوتیسم به دختران تقریباً چهار برابر است. اما تحقیقات جدیدتر حاکی از آن است که این تفاوت ممکن است به نحوه ارائه علائم و رفتارها در هر جنس مربوط باشد.
پسران اغلب رفتارهایی را نشان می‌دهند که به وضوح با معیارهای تشخیصی اوتیسم تطابق دارند. این رفتارها ممکن است شامل مشکلات در تعاملات اجتماعی، علایق تکراری و محدود، و الگوهای خاص در ارتباطات باشد که برای متخصصان به راحتی قابل شناسایی است. در مقابل، دختران ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، اما این علائم به‌طور معمول به شکل‌های متفاوتی ظاهر می‌شوند که ممکن است کمتر قابل تشخیص باشد. به عنوان مثال، دختران ممکن است توانایی بیشتری در تقلید رفتارهای اجتماعی داشته باشند یا قادر باشند علائم اوتیسم را پنهان کنند، که این مسئله باعث می‌شود تشخیص اوتیسم در آن‌ها دیرتر انجام شود.
بنابراین، شیوع بالاتر اوتیسم در پسران تا حدی ممکن است به دلیل این باشد که رفتارهای مشخص‌تری از خود نشان می‌دهند که با معیارهای تشخیصی تطابق دارد. از سوی دیگر، به دلیل شیوه‌های متفاوت بروز علائم اتیسم در دختران، برخی از دختران ممکن است تشخیص داده نشوند یا دیرتر شناسایی شوند. این امر به معنای این است که ما ممکن است در حال حاضر شیوع واقعی اوتیسم را به طور کامل درک نکرده باشیم.
چرا پسران بیشتر از دختران به اوتیسم مبتلا می‌شوند؟
هیچ دلیل قطعی و جهانی برای این که چرا پسران بیشتر از دختران در طیف اوتیسم تشخیص داده می‌شوند وجود ندارد، اما این موضوع در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است.
برخی از دلایل احتمالی برای این نابرابری عبارت‌اند از:
- تصور قدیمی مبنی بر اینکه اوتیسم یک «اختلال مردانه» است و این که رسانه‌ها به طور تاریخی بیشتر به پسران مبتلا به اوتیسم پرداخته‌اند.
- ابزارهای تشخیصی ممکن است بیشتر به شناسایی ویژگی‌هایی بپردازند که معمولاً در پسران مشاهده می‌شوند.
- پسرانی که ویژگی‌های اوتیسم دارند، راحت‌تر توسط والدین، معلمان یا متخصصان شناسایی می‌شوند.
- احتمالاً پسران در مقایسه با دختران زودتر تشخیص داده می‌شوند، حتی اگر شدت اختلال مشابه باشد.
- پسران ممکن است کمتر از دختران از استتار یا مخفی‌کردن علائم استفاده کنند.
علائم اوتیسم در پسران
تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است تفاوت‌هایی در ویژگی‌های اوتیسم بین دختران و پسران وجود داشته باشد، که یکی از نتایج احتمالی آن این است که پسران معمولاً در سنین پایین‌تر تشخیص داده می‌شوند.
با اینکه تجربیات افراد از اوتیسم می‌تواند متفاوت باشد، ویژگی‌هایی وجود دارند که پسران در این طیف احتمالاً در دو زمینه خاص نشان می‌دهند:
- مشکلات در ارتباطات اجتماعی و تعاملات اجتماعی
- رفتارها، علایق یا فعالیت‌های تکراری و محدود
(چک‌لیست زیر تنها به‌عنوان یک راهنما است و انتظار نمی‌رود که هر فرد تمام این ویژگی‌ها را داشته باشد.)
(لازم به ذکر است که این اطلاعات فقط فهرستی از برخی از علائم رایج اوتیسم است و ممکن است کامل یا قطعی نباشد. تشخیص اوتیسم تنها باید توسط متخصصان آموزش‌دیده و معتبر انجام شود. اگر پسری برخی از این ویژگی‌ها را نشان می‌دهد، بهتر است با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.)
در صورت تمایل با علائم اوتیسم در دختران آشنا شوید.
ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی
پسران مبتلا به اوتیسم معمولاً ویژگی‌های خاصی در زمینه ارتباطات اجتماعی و تعاملات دارند که ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مشکل در رعایت نوبت هنگام صحبت یا بازی، یا تمایل به تسلط در مکالمات
- تمرکز زیاد بر موضوعات مورد علاقه خود و بی‌میلی به صحبت در مورد موضوعات دیگر
- استفاده از ریتم‌های غیرعادی یا یکنواخت در صحبت کردن، یا زبان بسیار رسمی یا غیررسمی
- برخی پسران ممکن است گفتار محدودی داشته باشند
- دشواری در درک لحن صدا یا زبان غیرکلامی (مثل طعنه یا کنایه) و ناتوانی در فهم قصد یا احساسات گوینده
- مشکل در ایجاد یا حفظ تماس چشمی
- دشواری در پاسخ به نشانه‌های غیرکلامی دیگران، مانند زبان بدن یا حالات چهره؛ ممکن است حالات چهره غیرمنتظره‌ای نشان دهند
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌های چند مرحله‌ای
- عدم انعطاف در رعایت قوانین در مدرسه، خانه یا هنگام بازی
- مشکل در پاسخگویی به سؤالات، صحبت کردن درباره خود یا پاسخ دادن به نام خود؛ برخی پسران ممکن است خود را به جای «من» به عنوان «تو» معرفی کنند
- دشواری در شروع مکالمه با دیگران یا ایجاد و حفظ دوستی‌ها
- مشکل در بیان خواسته‌ها یا نیازها
- ترجیح به گذراندن وقت با بزرگ‌ترها یا کودکان کوچک‌تر به جای همسن‌و سال‌ها
- تمایل به بازی تنها به جای بازی گروهی یا اجتناب از فعالیت‌های گروهی
- مشکل در شناسایی و احترام به حریم شخصی دیگران
رفتار، علایق یا فعالیت‌های تکراری یا محدود
پسران مبتلا به اوتیسم معمولاً ویژگی‌هایی در زمینه رفتار، علایق یا فعالیت‌های تکراری یا محدود دارند که شامل موارد زیر می‌باشند:
- علاقه شدید به سرگرمی‌ها یا اشیاء غیرمعمول، که ممکن است برای سن آن‌ها مناسب نباشد
- علاقه زیاد به اسباب‌بازی‌ها یا اشیاء خاص، گاهی به‌طور انحصاری
- انجام رفتارهای تکراری مانند مرتب کردن اشیاء به صورت خاص یا بستن تمام درها
- تکرار مداوم کلمات یا عبارات
- تولید صداهای غیرمعمول مانند جیغ زدن یا غرغر کردن، یا صاف کردن گلو
- واکنش‌های شدید به تجربیات حسی خاص مانند صدا، بو یا طعم، یا عدم واکنش به احساسات مانند درد، گرما یا سرما
- تمایل به خوردن تنها غذاهای خاص براساس بافت، یا امتناع از خوردن برخی غذاها
- پایبندی شدید به روال‌های روزانه و ناراحتی هنگام تغییر آن‌ها
- مشکل در تطابق با موقعیت‌ها یا محیط‌های جدید یا اجتماعی
- دشواری در انتقال مهارت‌های آموخته‌شده از یک موقعیت به موقعیت دیگر
- امتناع از رفتن به مهدکودک یا مدرسه یا اضطراب زیاد هنگام رفتن
- انجام حرکات تکراری بدن مانند کف زدن، تکان دادن دست، چرخیدن یا تکان دادن انگشتان
- بی‌قراری مداوم و مشکل در نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
- الگوهای خواب نامنظم، مانند بیدار ماندن تا دیروقت یا بیدار شدن مکرر در شب
- احساس اضطراب دائمی، به‌ویژه در پسران نوجوان
چه چیزی باعث اوتیسم می‌شود؟
محققان هنوز به طور کامل نمی‌دانند که چه عواملی باعث اوتیسم می‌شوند و نمی‌توانند به دقت پیش‌بینی کنند که چه کسی اوتیستیک خواهد بود. با این حال، چون افراد اوتیستیک به همین شکل متولد می‌شوند، احتمالاً عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ایجاد اوتیسم دارند. برخی از عواملی که ممکن است در بروز اوتیسم مؤثر باشند عبارت‌اند از:
- کودکانی که خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم دارند، 20 درصد احتمال دارند که خودشان هم اوتیسم داشته باشند. در مطالعات دوقلوها نیز نشان داده شده که اگر یکی از دوقلوها اوتیستیک باشد، احتمال اینکه دوقلو دیگر هم مبتلا شود بین 64 تا 91 درصد است.
- برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندروم X شکننده، سندرم داون و برخی اختلالات عضلانی بیشتر در افراد اوتیستیک دیده می‌شود. این مسئله می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که ژن‌های مرتبط با این اختلالات ممکن است در ایجاد اوتیسم نیز نقش داشته باشند.
- سن والدین نیز می‌تواند با احتمال بالاتری از اوتیسم در کودک ارتباط داشته باشد. والدین مسن‌تر احتمال بیشتری دارند که فرزندشان مبتلا به اوتیسم باشد.
تشخیص اوتیسم در پسران
برای تشخیص اوتیسم، روانشناسان و روانپزشکان معمولاً از ارزیابی‌های روانشناختی استفاده می‌کنند. این ارزیابی‌ها ممکن است شامل مصاحبه‌هایی باشد که در آن والدین یا مراقبان کودک اطلاعاتی درباره تاریخچه و پیشینه فرد ارائه می‌دهند. همچنین، متخصصان ممکن است از ابزارهای مختلفی مانند مقیاس‌های رتبه‌بندی رفتاری و ارزیابی‌های مستقیم استفاده کنند تا بررسی کنند که آیا علائم فرد با معیارهای تشخیصی اوتیسم همخوانی دارد یا نه.
تشخیص اوتیسم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به ویژه اگر فرد سعی کند علائم خود را پنهان کند. در مورد پسران، معمولاً علائم اوتیسم به طور واضح‌تری نمایان می‌شود و به همین دلیل فرآیند تشخیص برای پسرها راحت‌تر است.
بسیاری از معیارهای تشخیص اوتیسم که برای ارزیابی استفاده می‌شوند، بیشتر به تشخیص اوتیسم در پسرها کمک می‌کنند، و به این دلیل پسران معمولاً در سنین پایین‌تری شناسایی می‌شوند. یکی از این ابزارها، ADOS-2 (آزمون مشاهدات تشخیصی اوتیسم، ویرایش دوم)، به عنوان «استاندارد طلایی» برای ارزیابی اوتیسم شناخته می‌شود، اما باید توجه داشت که این ابزار ممکن است نتواند تجربه اوتیسم را به طور کامل برای همه افراد توصیف کند.
اوتیسم چگونه درمان می‌شود؟
اوتیسم یک اختلال عصبی است و مانند بیماری‌های روانی مثل افسردگی یا اضطراب درمان نمی‌شود. اما افراد اوتیستیک ممکن است مشکلات روانی دیگری نیز داشته باشند و به همین دلیل ممکن است به درمان‌هایی برای مشکلات روانی خود نیاز داشته باشند. همچنین، افراد اوتیستیک در معرض خطر بیشتری برای تجربه مشکلات روانی، تروما و سوءاستفاده قرار دارند.
افراد اوتیستیک می‌توانند از روان درمانی برای مقابله با مشکلات روانی خود استفاده کنند. درمان‌هایی که تنوع عصبی را تأیید می‌کنند می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا خود را بهتر بپذیرند و مهارت‌های مقابله‌ای مؤثری پیدا کنند. این نوع درمان‌ها می‌توانند کمک کنند تا رفتارهایی که ممکن است باعث استرس و فرسودگی شوند، شناسایی و مدیریت شوند.
یکی از روش‌های رایج برای درمان اوتیسم، آنالیز رفتاری کاربردی (ABA) است که معمولاً در کودکان استفاده می‌شود. با این حال، برخی افراد اوتیستیک گزارش می‌دهند که این درمان می‌تواند آسیب‌زا باشد، به خصوص زمانی که تمرکز درمانگر روی این باشد که فرد کمتر اوتیستیک به نظر برسد، به جای اینکه نیازهای واقعی فرد را در نظر بگیرد.
افرادی که مشکلات ارتباطی دارند می‌توانند از گفتاردرمانی بهره‌مند شوند تا بتوانند نیازهای خود را به گونه‌ای بیان کنند که دیگران بهتر متوجه شوند. همچنین، کاردرمانی می‌تواند به افراد اوتیستیک کمک کند تا با مشکلات حسی که ممکن است باعث ناراحتی یا اختلال در زندگی روزمره‌شان شود، مقابله کنند.
اگر فرزندم علائم اوتیسم را نشان داد، باید ارزیابی اوتیسم انجام دهم؟
اگر پسر یا کودکی که تحت مراقبت شما قرار دارد ویژگی‌هایی مرتبط با اوتیسم نشان می‌دهد، بهتر است در کوتاه‌مدت و بلندمدت به دنبال مشاوره حرفه‌ای باشید.
هرچند این موضوع ممکن است احساس عدم اطمینان یا ناراحتی ایجاد کند، مشورت با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی واجد شرایط در مراحل اولیه می‌تواند به شما کمک کند تا رشد کودک خود را بهتر درک کنید و خدماتی را که ممکن است به او کمک کنند شناسایی نمایید.
اگر کودک شما تشخیص اوتیسم دریافت کند، این می‌تواند به شما به عنوان والدین کمک کند تا نیازهای فرزندتان را بهتر بشناسید و شیوه‌های مناسب برای حمایت از او در طول رشد را پیدا کنید. همچنین، پسر شما ممکن است با دانستن اینکه دیگر کودکان هم‌سن‌وسالش تجاربی مشابه دارند، احساس هویت بیشتری پیدا کند.
جمع‌بندی
اوتیسم یک اختلال عصبی است که بیشتر در پسران تشخیص داده می‌شود. علائم اوتیسم در پسران معمولاً شامل مشکلات در ارتباطات اجتماعی، تعاملات اجتماعی و رفتارهای تکراری هستند. این اختلال معمولاً در سنین پایین‌تر شناسایی می‌شود و می‌تواند تأثیرات زیادی بر زندگی روزمره فرد داشته باشد. تشخیص اوتیسم به ارزیابی‌های دقیق روانشناختی و رفتاری نیاز دارد.
برای مشاوره و درمان، گروه توانبخشی راه کمال می‌تواند گزینه مناسبی باشد. این گروه با تیم متخصص خود از جمله روانشناسان، گفتار درمانگران و کار درمانگران، خدمات جامع و پشتیبانی لازم را برای افراد اوتیستیک و خانواده‌هایشان ارائه می‌دهد تا به بهبود کیفیت زندگی و رشد اجتماعی فرد کمک کند.
منابع
مطالب مشابه
گروه توانبخشی راه کمال، یکی از بهترین مراکز کاردرمانی در تهران است که با بهره‌گیری از کادری مجرب و دلسوز، خدمات تخصصی کاردرمانی را در محیطی مجهز و کودک‌پسند ارائه می‌دهد.
اتاق‌های حسی فضاهایی چندمنظوره هستند که می‌توانند به طیف وسیعی از افراد، ازجمله کسانی که با چالش‌های پردازش حسی، معلولیت‌ها یا نیازهای درمانی خاص روبرو هستند، کمک کنند.
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی معمولاً در زمینه‌هایی مانند خواندن، رمزگشایی زبان، املا، واژگان یا یادآوری موارد مشکلی ندارند؛ بااین‌حال، ممکن است در ادراک بصری، فضایی یا لمسی دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به اختلال زبان دریافتی ممکن است در پردازش و درک کلمات، جملات و دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند. آن‌ها ممکن است در فهم معنا، زمینه و ظرافت‌های زبان دچار مشکل شوند.
اختلال زبان بیانی، که به آن تأخیر گفتار بیانی نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که با ناتوانی در استفاده از کلمات و ساخت جملات متناسب با سن کودک، مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است برای تشکیل جملات منسجم، پیدا کردن کلمات مناسب و انتقال مؤثر پیام‌های خود با مشکل روبرو شوند.
تأخیر در گفتار کودکان، نوعی اختلال ارتباطی است که بر تکلم کودک تأثیر می‌گذارد. اگر فرزند شما با وجود تکامل جسمی همچنان به نقاط عطف گفتار نرسیده باشد، ممکن است اختلال در تکلم داشته باشد.
اختلال پردازش زبان، نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی کودک در درک یا تولید کلمات تأثیر می‌گذارد. این مشکل به‌دلیل ناتوانی در شنیدن یا تولید فیزیکی صداها نیست، بلکه به توانایی فرد در ایجاد معنا از صداها برای برقراری ارتباط مربوط می‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند فرایند یادگیری را مختل کنند. این کودکان ممکن است در مهارت‌هایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه، درک مطالب، به خاطر سپردن اطلاعات، انجام ریاضی یا هماهنگی حرکات مشکل داشته باشند. انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل نارساخوانی (دیسلکسیا)، اختلال نوشتن (دیسگرافی)، اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکولیا)، اختلاللات پردازش زبان، بینایی، شنوایی وناتوانی یادگیری غیرکلامی هستند.
اختلال حسی حرکتی زمانی رخ می‌دهد که مغز در دریافت و پاسخ دادن به اطلاعاتی که ازطریق حواس می‌آیند و بر حرکت و هماهنگی بیمار تأثیر می‌گذارند، مشکل داشته باشد. این اختلال باعث ناتوانی بیمار در پردازش ورودی‌های حسی و هماهنگی پاسخ‌های حرکتی می‌شود و چالش‌هایی در تعادل، حرکت و کنترل کلی بدن ایجاد می‌کند.
اختلال دوقطبی، اختلال سلامت روان است که باعث چرخه‌های شدید تغییرات عاطفی می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی دو دوره را تجربه می‌کنند: دوره‌هایی که در آن‌ها فوق‌العاده شاد و پرانرژی هستند، که به آن دوره شیدایی گفته می‌شود. و دوره‌های دیگری که در آن‌ها بسیار افسرده هستند.