اختلال طیف اوتیسم یکی از اختلالات عصبی-رشدی است که هنوز بسیاری از علل دقیق آن مشخص نیست، اما تحقیقات علمی نشان میدهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی میتوانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. برخی از کودکان با پیشزمینههای ژنتیکی خاص به اوتیسم مبتلا میشوند، در حالی که عوامل محیطی مانند عفونتها، اختلالات دوران بارداری و حتی مواد شیمیایی میتوانند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند. در این مقاله به بررسی عوامل مختلفی که ممکن است باعث بروز اوتیسم در کودکان شوند، پرداختهایم.
ژنتیک
تحقیقات نشان میدهند اوتیسم معمولاً در خانوادهها ایجاد میشود و یک متاآنالیز از 7 مطالعه دوقلو ادعا میکند که 60 تا 90 درصد از خطر ابتلا به اوتیسم از ژنوم والدین ناشی میشود. بنابراین اگر کودک مبتلا به اوتیسم داشته باشید، احتمال اینکه فرزند اوتیسم دیگری نیز داشته باشید بیشتر است. احتمال داشتن فرزند اتیسمی در سایر اعضای خانواده شما نیز افزایش مییابد.
تغییرات در ژنهای خاص یا ژنوم والدین خطر ابتلای کودک به اوتیسم را افزایش میدهند. اگر والدین حامل یک یا چند مورد از این تغییرات ژنی باشند، ممکن است اتیسم به کودک منتقل شود (حتی اگر والدین اوتیسم نداشته باشند). برای برخی افراد، خطر بالای اتیسم میتواند با یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم رت یا سندرم ایکس شکننده مرتبط باشد. برای اکثر مبتلایان به اوتیسم، تغییرات متعدد در سایر مناطق DNA والدین خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم را افزایش میدهند. اکثر این تغییرات DNA به خودی خود باعث اوتیسم نمیشوند، بلکه در ارتباط با بسیاری از ژنها و عوامل محیطی دیگر باعث ایجاد اوتیسم میشوند.
عوامل محیطی
محققان در حال حاضر در حال بررسی این موضوع هستند که آیا عواملی مانند عفونتهای ویروسی، داروها یا عوارض دوران بارداری، یا آلایندههای هوا در ایجاد اختلال طیف اوتیسم نقش دارند یا خیر.
کمبود ویتامین قبل از تولد
یک مطالعه در سال 2020 کمبود آهن در بارداری را ارزیابی کرد و نشان داد که مصرف کمتر آهن در دوران بارداری با خطرات اوتیسم بیشتر مرتبط است. آهن پایین مادر با اختلالات رشد مغز مرتبط است، بنابراین بعید است که یک عامل خطر مستقل باشد. برای اوتیسم، به این معنی که بعید است کمبود آهن در دوران بارداری به تنهایی خطر ابتلا به اوتیسم را در کودک افزایش دهد. با این حال، مصرف کافی آهن در دوران بارداری یک راه ساده برای محافظت از مغز در حال رشد جنین شما است.
علاوه بر این، یک متاآنالیز 10 مطالعه در سال 2022 نشان داد که مصرف اسید فولیک (فولات) در اوایل بارداری به طور قابل توجهی خطر ابتلا به اوتیسم را کاهش میدهد. فولات در رشد سلولی ضروری است و باعث رشد عصبی میشود. کمبودهای اوایل بارداری با نقایص مادرزادی و افزایش خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم مرتبط هستند. محققان میگویند در حالی که کمبود فولات برای رشد جنین مضر است، مقادیر بیشازحد آن نیز میتواند مضر باشد. محققان دریافتند که اگر یک مادر پس از زایمان سطح بسیار بالایی فولات (بیش از چهار برابر مقدار کافی در نظر گرفته شده) مصرف کند، خطر ابتلای فرزندش به اختلال طیف اوتیسم دو برابر میشود.
توصیه میشود همه افرادی که میتوانند باردار شوند (حتی کسانی که در تلاش برای باردار شدن نیستند) باید روزانه بین 400 تا 800 میکروگرم فولات یا اسید فولیک دریافت کنند. اکثر مردم روزانه حدود 150 میکروگرم اسید فولیک را از غذاهای غنی شده مانند نان و غلات دریافت میکنند. بنابراین، برچسب مواد مغذی ویتامین خود را بررسی کنید و در صورت لزوم، غذاهای غنی از فولات (مانند عدس، اسفناج و کلم بروکلی) را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
سطوح بسیار بالای ویتامین ب 12 در مادران جدید نیز بهطور بالقوه مضر است و خطر ابتلای فرزندان او به اختلال طیف اوتیسم را سه برابر میکند. اگر سطح فولات و ویتامین ب 12 بسیار بالا باشد، خطر ابتلای کودک به اختلال اوتیسم 17.6 برابر افزایش مییابد.
آلودگی هوا
یک مطالعه در سال 2022 نشان داد که قرار گرفتن درمعرض آلودگی هوا در طول هر سه ماهه بارداری، خطر ابتلا به اتیسم را بهویژه در نوزادان پسر افزایش میدهد.
راههای مختلفی برای محافظت از خود در برابر آلودگی هوا وجود دارد. بهعنوان مثال، پس از تاریک شدن هوا باک بنزین خود را پر کنید، دور از مناطق پر تردد ورزش کنید و زمانی که سطح آلودگی بالاست در داخل خانه ورزش کنید.
افزایش وزن در بارداری
یک بررسی سیستماتیک در سال 2020 نشان داد که شاخص توده بدنی بالا (BMI) و افزایش وزن اضافی بارداری با خطر ابتلا به اوتیسم در فرزندان مرتبط هستند. محققان حدس میزنند که اختلالات هورمونی مرتبط با افزایش وزن اضافی میتوانند بر رشد مغز جنین تأثیر بگذارند.
دیابت بارداری
مطالعهای در سال 2015 نشان داد کسانی که در هفته بیست و ششم بارداری خود مبتلا به دیابت حاملگی بودهاند، 63 درصد بیشتر احتمال دارد فرزند مبتلا به اوتیسم داشته باشند. این بدان معناست که از هر 1000 نفر مبتلا به دیابت بارداری، هفت نفر از آنها ممکن است یک فرزند مبتلا به اوتیسم داشته باشند.
محققان حدس میزنند قرار گرفتن درمعرض قند خون بالا در دوران بارداری ممکن است بر رشد مغز جنین تأثیر بگذارد و خطر ابتلا به اختلالات رشدی را افزایش دهد. یک مطالعه در سال 2021 همچنین ارتباط احتمالی بین قند خون بالا در دوران بارداری و خطر ابتلا به اوتیسم را نشان داد. عامل مهم ممکن است افزایش سطح قند خون باشد
جالب اینجاست که مطالعه سال 2015 نشان داد که نوزادانی که از والدین بارداری که قبل از باردار شدن دیابت نوع 2 داشتند، به دنیا میآیند (احتمالاً به این دلیل که برای کنترل سطح قند خون خود دارو مصرف میکنند) در معرض خطر ابتلا به اوتیسم نیستند.
دیابت بارداری مشکلات متعددی ازجمله زایمان زودرس، وزن بالا در هنگام تولد و افزایش خطر چاقی و دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی را برای جنین ایجاد میکند. علاوه بر این، والدین حامله در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا، پره اکلامپسی و دیابت نوع 2 هستند.
دارو
محققان ارتباط بالقوهای بین داروهایی که والدین حامله در دوران بارداری مصرف میکنند و خطر ابتلا به اوتیسم جنین پیدا کردهاند. برای مثال، دستهای از داروهای ضدافسردگی که بهعنوان مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) شناخته میشوند، با اوتیسم در ارتباط هستند. بااینحال، محققان میگویند نتایج نشان میدهند که این ارتباط بیشتر بهدلیل افسردگی مادر بهعنوان یک عامل خطر است تا داروهایی که افسردگی را درمان میکنند.
علاوه بر این، مصرف داروهای ضدتشنج، بهویژه والپروات، در دوران بارداری با افزایش خطر ابتلا به اوتیسم مرتبط است.
فاصله سنی بین کودکان
مطالعهای در مجله آکادمی روانپزشکی کودک و نوجوان آمریکا نشان داد که بارداریهایی که بین دو تا پنج سال از هم فاصله دارند، کمترین خطر ابتلای کودک به اوتیسم را دارند.
محققان همچنین دریافتند آن دسته از افرادی که فاصله فرزندان آنها کمتر از 12 ماه است، 50 درصد بیشتر از افرادی که فاصله فرزندان آنها دو تا پنج سال است در معرض بارداری کودک مبتلا به اوتیسم قرار دارند. همچنین آنهایی که فاصله فرزندانشان بیش از 60 ماه است، 30 درصد بیشتر احتمال دارند فرزند مبتلا به اتیسم داشته باشند.
بااینحال، یادآوری این نکته مهم است که خطر اوتیسم با افزایش سن والدین بیولوژیکی در زمان لقاح افزایش مییابد و با افزایش سن، باروری افراد کاهش مییابد. بنابراین، وقتی نوبت به زمانبندی میرسد، با یک پزشک متخصص صحبت کنید تا بهترین برنامه را برای خود و خانوادهتان داشته باشید.
بیماری مادر
محققان میدانند که سلامت مادر در دوران بارداری بر جنین تأثیر میگذارد و اتیسم نیز از این قاعده مستثنی نیست. بهعنوان مثال، کسانی که در دوران بارداری مبتلا به برخی از عفونتها هستند، بیشتر درمعرض ابتلا به اوتیسم قرار دارند. بهطور خاص، مطالعات ارتباط بین تب مادر در دوران بارداری و خطر بعدی ابتلا به اختلال طیف اوتیسم را برای فرزندانشان نشان دادهاند.
بنابراین مادران باید در دوران بارداری نهایت توجه را به سلامتی خود داشته باشند. شستن مکرر دستها، اجتناب از گذراندن وقت با افراد بیمار تا حد امکان، خوردن غذاهای مقوی و مصرف ویتامینهای دوران بارداری راههای خوبی برای مراقبت از خود هستند.
جمعبندی
اگرچه علت دقیق اوتیسم هنوز به طور کامل روشن نشده است، اما شناخت عواملی که میتوانند در بروز این اختلال مؤثر باشند، میتواند به پیشگیری و درمانهای به موقع کمک کند. اگر شما یا خانوادهتان نگرانیهایی در مورد اوتیسم و علل آن دارید، گروه توانبخشی راه کمال با تیم متخصص خود آماده است تا با ارائه مشاوره و خدمات توانبخشی، به شما در درک و مدیریت اوتیسم کمک کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی، همین حالا با ما تماس بگیرید.
منابع
مطالب مشابه
اختلالات تکاملی، شرایط فیزیکی یا مبتنی بر مغز هستند که بر پیشرفت کودک هنگام رشد و کسب مهارتهای ضروری زندگی تأثیر میگذارند. بسیاری از اختلالات تکاملی کودکی قبل از تولد وجود دارند و در طول زندگی ادامه مییابند. همچنین ممکن است درنتیجه آسیب، ضربه یا سایر عوامل پزشکی در طول کودکی رخ دهند.
هیدروتراپی، که به آن آب درمانی نیز گفته میشود، شکل تخصصی فیزیوتراپی است که از آب برای درمان بیماریها استفاده میکند. این نوع درمان محیطی امن و حمایتی را برای کودکان فراهم میکند که در آن میتوانند بدون تنش جاذبه در فعالیتهای فیزیکی شرکت کنند.
والدین میتوانند با استفاده از بازیهای ساده و سرگرمکننده در محیط خانه، رفتارهای کلیدی فرزند خود را در حوزههای مهمی مانند ارتباط چشمی، تقلید، تعاملات اجتماعی و حساسیتهای حسی زیر نظر بگیرند. این بازیها برای کودک جذاب هستند و در عین حال، به والدین کمک میکنند تا درصورت مشاهده علائم نگرانکننده، بهموقع با متخصصان رشد کودک مشورت نمایند.
کودکان مبتلا به CDD تا حداقل ۲سالگی رشد معمولی متناسب با سن را در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، روابط اجتماعی، بازی و رفتار انطباقی دارند. آنها بین سنین ۲ تا ۱۰سالگی، مهارتهای کسبشده قبلی خود را به شکلی قابل توجه در دو یا چند مورد از دست میدهند.
یکی از تفاوتهای بزرگ بین اوتیسم و آسپرگر این است که کودکان مبتلا به اوتیسم دیرتر صحبت کردن را شروع میکنند. اما کسانی که سندرم آسپرگر دارند معمولاً تأخیر زبانی را تجربه نمیکنند. در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب منزوی به نظر میرسند، افراد دارای آسپرگر معمولاً میخواهند با دیگران تعامل داشته باشند اما برای برقراری ارتباط با مشکل مواجه میشوند.
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی تأثیر میگذاشتند، مورد استفاده قرار میگرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) مینامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان میتواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته میشود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ میدهد که مهارتهای زبانی بهدرستی رشد نمیکنند ولی این چالشها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را میفهمند و میتوانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیتهای اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل میکند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.