موسیقی درمانی و بیش فعالی
مطالعات تحقیقاتی نشان میدهند که موسیقی درمانی میتواند به افراد مبتلا به بیش فعالی برای بهبود تمرکز، افزایش مهارتهای ارتباطی و کاهش نوسانات خلقی کمک کند. همچنین میتواند اختلالات همزمان با بیش فعالی مانند اضطراب و افسردگی را کاهش دهد. در سالهای اخیر موسیقی درمانی بهعنوان درمانی جایگزین برای بیش فعالی محبوبیت زیادی پیدا کرده است؛ زیرا مؤثر و غیر تهاجمی است و به راحتی در خانه قابل استفاده است.
چگونه موسیقی درمانی به درمان بیش فعالی کمک میکند؟
تحقیقات نشان میدهند علائم بیش فعالی در کودکانی که با موسیقی درمانی کار میکنند یا به موسیقی پسزمینه گوش میدهند، بهبود مییابند. درواقع، موسیقی درمانی برای طیف وسیعی از اختلالات دیگر نیز مؤثر است و به کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نیز کمک میکند. موسیقیدرمانی حتی میتواند به کاهش فشار خون و ضربان قلب در افراد مبتلا به فشار خون نیز کمک کند.
موسیقی درمانی برای برانگیختن پاسخ هوشیاری، افزایش آرامش، افزایش تمرکز، راحتتر به خواب رفتن و افزایش اعتمادبهنفس طراحی شده است و ممکن است به بهبود توانایی مقابله با استرس کمک کند. نتایج مطالعهای تصادفی و کنترلشده نشان دادند موسیقی در قالب بازیهای ویدیویی به حافظه فعال در افراد مبتلا به بیشفعالی کمک میکند.
شواهد موجود حاکی از آن هستند که موسیقی درمانی میتواند با ارائه یک نوع ارتباط ایمن و قابل قبول اجتماعی برای بیان احساسات و حل مشکلات، اثرات مثبتی ایجاد کند. سبکهای مختلف موسیقی، از موسیقی راک گرفته تا موسیقی آرامشبخش، بسته به آنچه که فرد در تلاش برای انجام آن است، دارای مزایایی هستند. بهعنوان مثال، موسیقی راک ممکن است به فعالیت حرکتی کمک کند، درحالیکه موسیقی تکراری و آرامشبخش ممکن است هنگام طراحی یا تلاش برای حفظ خلقوخوی آرام مفید باشد.
محققان هنوز در حال بررسی این هستند که چگونه موسیقیدرمانی به افراد مبتلا به بیش فعالی کمک میکند، اما مجموعه شواهد برای اثربخشی آن همچنان در حال افزایش هستند. موسیقی درمانی ممکن است برای بیماریهایی مانند اختلالات یادگیری، افسردگی و اختلالات سازگاری نیز مفید باشد. مانند بسیاری از درمانهای غیردارویی، موسیقی درمانی ممکن است به افرادی که این بیماری را تشخیص دادهاند کمک کند تا چالشهای مرتبط با بیش فعالی را بهتر مدیریت کنند.
تکنیکهای موسیقی درمانی
ارتباط عاطفی، جسمی و ذهنی با موسیقی میتوانند در حضور بیش فعالی یا سایر بیماریهای عصبی ایجاد شوند. موسیقی درمانی ممکن است به رابطه پیچیده بین مغز انسان و موسیقی کمک کرده و تحریک شنوایی میتواند به رفع نگرانیهای ذهنی و جسمی کمک کند. موسیقیدرمانی نوعی رواندرمانی است و شامل فرایندی مداخله سیستماتیک است که با ورود موسیقی به گوش شروع میشود.
تکنیکهای موسیقی درمانی به اشکال مختلفی وجود دارند که برجستهترین آنها شامل موارد زیر هستند:
- ابتکار
- گوش دادن به موسیقی
- بازآفرینی موسیقی
- نوشتن آهنگ
- شفاهی کردن تجربه موسیقی
تکنیکها میتوانند فعال یا پذیرا باشند. روشهای فعال شامل ایجاد موسیقی مانند نوشتن آهنگ یا نواختن ساز هستند. تکنیکهای پذیرا شامل گوش دادن به موسیقی هستند.
در طول جلسات موسیقی درمانی بر خلق موسیقی، گوش دادن به موسیقی شفابخش یا یادگیری درمورد موسیقی تکیه می شود. در حالی که گوش دادن به یک آهنگ میتواند واکنش عاطفی مثبتی ایجاد کند و تمرکز را افزایش دهد، مهمترین اثرات موسیقی درمانی ممکن است ناشی از فرایند ایجاد موسیقی باشند.
جلسات موسیقی درمانی برای کودکان بیش فعال چگونه هستند؟
جلسات موسیقیدرمانی ممکن است شامل تکالیف ساختاریافته یا پروژههایی خاص مانند رقصیدن، نوشتن آهنگ یا بیان هنری باشند. این جلسات بسته به نیاز مشتری میتوانند از 30 دقیقه تا یک ساعت طول بکشند.
یک جلسه موسیقی درمانی معمولی برای بیشفعالی ممکن است شامل برخی از تمرینات زیر باشد:
- گوش دادن به لیستهای پخش شخصی در حین انجام فعالیتی هنری
- کار بر روی مهارتهای اجتماعی با اصوات
- توسعه مهارتهای پردازش شنوایی
مزایای موسیقی درمانی برای بیش فعالی
موسیقی درمانی مزایای زیادی برای مبتلایان به بیش فعالی دارد؛ زیرا به رفع علائم بیشفعالی و اختلالات همزمان کمک میکند. یکی از مزایای موسیقیدرمانی این است که میتوان آن را در فعالیتهای روزمره گنجاند تا علائم بیش فعالی را که عملکرد روزانه فرد را مختل میکنند، کاهش دهد. این روش درمانی میتواند مدیریت زمان، نوسانات خلقی و مهارتهای حرکتی را بهبود بخشد و در عین حال اضطراب و افسردگی را کاهش دهد. مزایای موسیقی درمانی برای بیش فعالی در ادامه ذکر شدهاند:
ارتباطات و تعاملات اجتماعی را بهبود میبخشد
موسیقی درمانی تکنیکهای مختلفی مانند آواز خواندن، ایجاد موسیقی، نواختن ساز و رقص را با هم ترکیب میکند که همه اینها نیازمند تعامل کودک با دیگران هستند. ازطریق این تعاملات، کودک شروع به بهبود مهارتهای ارتباطی خود میکند. علاوه بر این، با ایجاد تجربیات مثبت از همکاری، موسیقی درمانی میتواند به کسانی که با بیش فعالی و اضطراب اجتماعی دستوپنجه نرم میکنند، کمک کند.
اضطراب را کاهش میدهد
اضطراب و بیش فعالی یکی از شایعترین اختلالات همزمان هستند. اضطراب میتواند علائم برخی از کودکان مبتلا به بیش فعالی را تشدید کند و توانایی آنها را برای عملکرد روزانه کاهش دهد. موسیقی آرامبخش برانگیختگی سمپاتیک را کاهش میدهد و فعالیت پاراسمپاتیک را در مغز افزایش میدهد که به کاهش علائم اضطراب کمک میکند.
روتین خاصی ارائه میدهد
کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب با نابینایی زمانی دستوپنجه نرم میکنند که میتواند دیدن تصویر بزرگ را دشوار کند. بهطور متوسط، آهنگها حدود سه دقیقه طول میکشند و میتوانند به فرد کمک کنند تا بر اساس تغییر یک آهنگ به آهنگ دیگر، متوجه شود که چقدر زمان میگذرد.
دوپامین را تقویت میکند
لذت بردن از موسیقی باعث تقویت دوپامین در مغز میشود. برخی از افراد مبتلا به بیشفعالی عصبی هستند و دوپامین کمتری تولید میکنند. موسیقی درمانی میتواند دوپامین را در فرد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی افزایش دهد و به افزایش انگیزه و کمک به نوسانات خلقی مرتبط با بیش فعالی کمک کند.
حافظه را بهبود میبخشد
موسیقی درمانی حافظه را بهبود میبخشد و به افراد مبتلا به بیش فعالی کمک میکند؛ زیرا مغز را در فعالیتهایی درگیر میکند که حافظه کوتاهمدت و بلندمدت، توجه و تمرکز، ترتیبدهی، حل مسئله و برنامهریزی را تحریک میکنند. موسیقی به سازماندهی توالیهای صوتی کمک میکند که به نوبه خود میتواند باعث بهبود تمرکز، ترتیب حروف، اعداد یا اشکال برای افزایش مهارتهای ریاضی شود.
کیفیت خواب را بهبود میبخشد
موسیقیدرمانی میتواند مشکلات خواب مربوط به بیشفعالی را بهبود بخشد و به کاهش بیخوابی کمک کند. خواب عملکرد شناختی را تقویت کرده و میتواند به کاهش اختلال عملکرد بیش فعالی کمک کند و باعث افزایش تمرکز فرد مبتلا به بیش فعالی میشود. خواب تأثیر زیادی بر سلامت روان دارد و زمانی که فرد خواب مناسبی داشته باشد شاهد کاهش نوسانات خلقی ناشی از بیش فعالی و همچنین علائم همراه خود مانند اضطراب و افسردگی میباشد.
عزت نفس را بهبود میبخشد
موسیقی درمانی شامل تکالیف و پروژههای موسیقایی زیادی مانند نوشتن شعر و کارگردانی رقص است. وقتی فردی شروع به دیدن موفقیت در تکالیف و پروژههای خود میکند، با افزایش عزت نفس مواجه میشود. موسیقیدرمانی همچنین میتواند به معکوس کردن عزت نفس پایینی که ممکن است بهدلیل مشکلات مربوط به بیش فعالی در مدرسه یا محل کار ایجاد باشد کمک کند.
آرامش را افزایش میدهد
تمپوی موسیقی ازنظر فیزیولوژیکی بر ضربان قلب، فشار خون و تنفس فرد تأثیر میگذارد. موسیقی درمانی به فرد میآموزد که چه نوع موسیقیای او را آرام میکند و چه زمانی میتواند از این تغییرات فیزیولوژیکی برای آرام کردن سیستم عصبی خود در هنگام احساس استرس یا اضطراب استفاده کند.
تمرینات موسیقی درمانی در خانه
وقتی جلسات موسیقیدرمانی شما به پایان میرسد، ممکن است از خود بپرسید: «چه کار دیگری میتوانم در خانه انجام دهم تا بیشفعالی خود را بهبود بخشم؟» یکی از مزایای متعدد موسیقی درمانی این است که برخی از تکنیکها را میتوانید در محلهای مختلف استفاده کنید. مهارتهایی را که آموختهاید، در نظر بگیرید و در طول هفته شروع به استفاده از آنها کنید. هر چه بیشتر تمرین کنید، احساس بهتری خواهید داشت.
تمرینات موسیقی درمانی که باید در خانه امتحان کنید عبارتاند از:
- فهرستی از آهنگهای مختلف تهیه کنید. آهنگهای مختلف میتوانند به شما کمک کنند تا از حالات متنوعی استفاده کرده و در تجربیات مختلف شرکت کنید. بهعنوان مثال، آهنگهای پرانرژی میتوانند به شما کمک کنند تا خانه خود را تمیز کنید، درحالیکه آهنگهای دلپذیر میتوانند به شما کمک کنند تا تمرکز کرده یا استراحت کنید.
- نواختن ساز را بیاموزید. یادگیری نواختن ساز میتواند انگیزه شما را تقویت کرده و به طولانیتر شدن دامنه توجه شما کمک کند.
- آهنگ مورد علاقه خود را بخوانید. آواز خواندن حواس شما را درگیر کرده و به شما کمک میکند احساسات خود را تنظیم کنید و بهعنوان یک تکنیک زمینهسازی در لحظه فعلی عمل میکند. میتوانید از خلاقیت خود استفاده کنید تا آهنگهای بهتری بسازید یا با آهنگهایی که دوست دارید آواز بخوانید!
- موسیقی بنویسید. نوشتن موسیقی میتواند به شما کمک کند تا احساسات خود را پردازش کنید و خروجی برای سازماندهی افکار و احساسات خود داشته باشید.
جمعبندی
موسیقی میتواند استراتژی مؤثری برای بهبود دامنه توجه کودکان و بهبود خلقوخوی آنها با تسهیل مدیریت استرس و اضطراب باشد. برای برخی، ممکن است موسیقی درمانی بهعنوان درمانی اولیه در نظر گرفته شود. برای برخی دیگر نیز موسیقی درمانی همراه با رفتاردرمانی یا دارودرمانی مفید واقع میشود. بنابراین یافتن بهترین موارد برای کمک به مدیریت علائم بیش فعالی بسیار مهم است. گروه توانبخشی راه کمال با تیم متخصص موسیقی درمانی خود، آماده است تا به شما در بهبود وضعیت کودکتان کمک کند. برای مشاوره و اطلاعات بیشتر در مورد این روش مؤثر، همین امروز با ما تماس بگیرید و گامهای موثری در بهبود وضعیت روانی و رفتاری کودکتان بردارید.
منابع
مطالب مشابه
هیدروتراپی، که به آن آب درمانی نیز گفته میشود، شکل تخصصی فیزیوتراپی است که از آب برای درمان بیماریها استفاده میکند. این نوع درمان محیطی امن و حمایتی را برای کودکان فراهم میکند که در آن میتوانند بدون تنش جاذبه در فعالیتهای فیزیکی شرکت کنند.
والدین میتوانند با استفاده از بازیهای ساده و سرگرمکننده در محیط خانه، رفتارهای کلیدی فرزند خود را در حوزههای مهمی مانند ارتباط چشمی، تقلید، تعاملات اجتماعی و حساسیتهای حسی زیر نظر بگیرند. این بازیها برای کودک جذاب هستند و در عین حال، به والدین کمک میکنند تا درصورت مشاهده علائم نگرانکننده، بهموقع با متخصصان رشد کودک مشورت نمایند.
کودکان مبتلا به CDD تا حداقل ۲سالگی رشد معمولی متناسب با سن را در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، روابط اجتماعی، بازی و رفتار انطباقی دارند. آنها بین سنین ۲ تا ۱۰سالگی، مهارتهای کسبشده قبلی خود را به شکلی قابل توجه در دو یا چند مورد از دست میدهند.
یکی از تفاوتهای بزرگ بین اوتیسم و آسپرگر این است که کودکان مبتلا به اوتیسم دیرتر صحبت کردن را شروع میکنند. اما کسانی که سندرم آسپرگر دارند معمولاً تأخیر زبانی را تجربه نمیکنند. در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب منزوی به نظر میرسند، افراد دارای آسپرگر معمولاً میخواهند با دیگران تعامل داشته باشند اما برای برقراری ارتباط با مشکل مواجه میشوند.
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی تأثیر میگذاشتند، مورد استفاده قرار میگرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) مینامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان میتواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته میشود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ میدهد که مهارتهای زبانی بهدرستی رشد نمیکنند ولی این چالشها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را میفهمند و میتوانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیتهای اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل میکند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.
اختلال سلوک (CD) بیماری سلامت روان است که کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار میدهد و رفتارهای پرخاشگرانه و اقداماتی که به آسایش دیگران آسیب میرساند مشخص میشود.