اختلالات تشنجی و صرع به‌عنوان یکی از شایع‌ترین بیماریهای همراه در افراد مبتلا به اوتیسم شناخته می‌شوند. اگرچه وجود ارتباط بین این دو اثبات شده، اما نحوه تعامل و تأثیرگذاری آنها بر یکدیگر هنوز به‌طور کامل مشخص نیست. دانشمندان همچنان در حال بررسی هستند که آیا اوتیسم می‌تواند خطر بروز تشنج را افزایش دهد، تشنج در پیشرفت اوتیسم نقش دارد، یا اینکه این دو وضعیت به‌طور مستقل اما همزمان در برخی افراد رخ می‌دهند.
شیوع تشنج در اوتیسم
شیوع تشنج در افراد مبتلا به اوتیسم بسیار بیشتر از جمعیت عمومی است. درحالی‌که کمتر از 1٪ از کودکان در جمعیت عمومی (تا سن 17سالگی) دچار تشنج‌های بالینی می‌شوند، مطالعات نشان می‌دهند که این میزان در کودکان مبتلا به اوتیسم، به‌ویژه در سنین بالاتر، به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. یکی از مطالعات گسترده‌ای که برای تعیین میزان شیوع صرع در میان کودکان مبتلا به اوتیسم انجام شد، نشان داد که 26٪ از کودکان 13 ساله و بزرگ‌تر مبتلا به اوتیسم دچار صرع تشخیص داده شده‌اند.
این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت نظارت مداوم بر وضعیت سلامت افراد مبتلا به اوتیسم و مدیریت بهینه شرایط همراه مانند صرع هستند.
صرع در کودکان مبتلا به اوتیسم به‌ویژه پس از 9سالگی بیشتر دیده می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که احتمال تشخیص صرع در کودکان 10 ساله و بزرگ‌تر، در مقایسه با کودکان کوچک‌تر، حدود 2.35 برابر افزایش می‌یابد.
صرع و تشنج: تفاوت و تعاریف
تشنج به فعالیت الکتریکی غیرقابل کنترل بین سلول‌های مغزی گفته می‌شود که می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند. این علائم شامل انقباض یا تکان‌های غیرارادی عضلات، گیجی، از دست دادن هوشیاری، و گاهی بروز افکار یا احساسات غیرمعمول هستند.
صرع اختلالی عصبی است که درصورت تجربه حداقل دو تشنج غیرقابل تحریک تشخیص داده می‌شود. «غیرقابل تحریک» به این معناست که تشنج ناشی از عواملی مانند ضربه به سر، واکنش به دارو، یا تب بالا نیست. این وضعیت با وقوع تشنج‌های مکرر و غیرقابل پیش‌بینی همراه است و نیازمند تشخیص و مدیریت دقیق می‌باشد.
تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب این شرایط برای بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم اهمیت زیادی دارد.
انواع تشنج در اوتیسم
اگر در طیف اوتیسم هستید، انواع مختلفی از تشنج‌ها می‌توانند رخ دهند. این تشنج‌ها بسته به اینکه از کدام بخش مغز شروع می‌شوند و چگونه بر بدن تأثیر می‌گذارند، متفاوت هستند. در ادامه انواع رایج تشنج‌ها که ممکن است افراد مبتلا به اوتیسم تجربه کنند آورده شده‌اند:
- تشنج‌های جزئی یا کانونی: این تشنج‌ها در بخش خاصی از مغز آغاز می‌شوند. ممکن است باعث از دست دادن آگاهی شوند، اما همیشه اینطور نیست. اگر فرد دچار از دست دادن هوشیاری شود، احتمالاً هیچ چیزی از وقایع تشنج را به یاد نمی‌آورد. علائم ممکن است شامل انقباضات عضلانی، حرکات تکراری مانند پلک زدن یا ضربه زدن به لب‌ها، و حرکات غیرعادی سر یا چشم باشند.
- تشنج تونیک: در این نوع تشنج، عضلات معمولاً در نواحی پشت، بازوها و پاها سفت می‌شوند.
- تشنج کلونیک: این تشنج باعث حرکات تکان‌دهنده مکرر می‌شود که اغلب هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- تشنج تونیک-کلونیک عمومی: این نوع تشنج که به‌طور معمول هر دو طرف بدن را درگیر می‌کند، ترکیبی از علائم مختلف مانند سفت شدن عضلات و حرکات تکان‌دهنده است.
- تشنج آتونیک: بر خلاف تشنج تونیک، در این نوع، بیمار از دست دادن تون عضلانی را تجربه می‌کند. این نوع تشنج می‌تواند باعث افتادن فرد یا حرکت ناخواسته سر شود؛ زیرا عضلات قادر به نگه داشتن آن نیستند.
- تشنج غیبت: در این نوع تشنج، بیمار ممکن است به‌طور ناگهانی به خود خیره شود و به نظر برسد که در حال تمرکز نیست. برخی از بیماران ممکن است انقباضات جزئی عضلانی هم داشته باشند.
- تشنج ناشی از تب: این نوع تشنج معمولاً در کودکان 3 ماهه تا 6 ساله رخ می‌دهد و به‌علت تب بالا اتفاق میفتد. در بعضی موارد، کودکان مبتلا به اوتیسم که بعداً تشخیص داده می‌شوند، ممکن است تاریخچه‌ای از تشنج ناشی از تب داشته باشند.
این تشنج‌ها می‌توانند شدت‌های متفاوتی داشته باشند و در افراد مختلف به شکل‌های گوناگون بروز کنند. در صورتی که کودک شما یا فردی که به اوتیسم مبتلا است، تشنج را تجربه می‌کند، مشاوره با پزشک برای درمان و مدیریت آن ضروری است.
علائم اوتیسم و تشنج
علائم اوتیسم ممکن است شبیه به علائم صرع به نظر برسند. به‌عنوان مثال، هم اختلال طیف اوتیسم (ASD) و هم صرع می‌توانند بر زبان، ارتباطات و هماهنگی فرد تأثیر بگذارند. تحقیقات نشان داده‌اند که برخی افراد مبتلا به صرع مزمن ممکن است رفتارهایی شبیه به افراد مبتلا به اوتیسم از خود نشان دهند. این رفتارها شامل مشکلاتی در تعاملات اجتماعی و فقدان توجه هستند.
به همین دلیل، تشخیص تشنج در کودکان مبتلا به اوتیسم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. ازآنجایی‌که بسیاری از کودکان اوتیستیک ممکن است در بیان علائم یا احساسات خود به‌دلیل مشکلات زبانی دچار مشکل شوند، شناسایی فعالیت‌های تشنجی می‌تواند پیچیده باشد. بنابراین، والدین و مراقبان باید از علائم بالقوه صرع در این کودکان آگاه باشند.
علائمی که ممکن است نشان‌دهنده تشنج در کودکان مبتلا به اوتیسم باشند عبارت‌اند از:
- بی‌توجهی یا از دست دادن تمرکز
- نگاه‌های خالی یا خیره شدن به نقطه‌ای خاص
- تحریک حسی تکراری مانند پلک زدن یا ضربه زدن به لب
- تجربیات حسی غیرمعمول، مانند هاله‌های بصری
- از دست دادن تعادل و هماهنگی
این شباهت‌ها می‌توانند تشخیص صرع در کودکان اوتیستیک را دشوار کنند، بنابراین توجه به این علائم ضروری است.
عوامل افزایش‌دهنده احتمال ابتلای افراد مبتلا به اوتیسم به تشنج
علت دقیق اینکه چرا برخی افراد اوتیستیک به صرع مبتلا می‌شوند، هنوز مشخص نیست. بااین‌حال، تحقیقات نشان داده‌اند که عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به صرع را در افراد مبتلا به اوتیسم افزایش دهند:
- توانایی شناختی: افراد اوتیستیک با ناتوانی‌های ذهنی شدیدتر احتمال بیشتری برای ابتلا به صرع دارند. به همین ترتیب، افرادی که همزمان دچار صرع هستند، معمولاً در معرض خطر بیشتری برای مشکلات شناختی قرار دارند.
- سن شروع صرع: صرع در افراد اوتیستیک اغلب در دو دوره اوج می‌گیرد: دوران نوجوانی و بزرگسالی. درنتیجه خطر ابتلا به صرع با افزایش سن در افراد طیف اوتیسم بیشتر می‌شود.
- اختلالات عصبی همزمان: وجود بیماریهای عصبی دیگر مانند افسردگی، اضطراب، یا نوسانات خلقی می‌تواند احتمال ابتلا به صرع را در افراد اوتیستیک افزایش دهد.
- جنسیت: بر اساس مطالعه‌ای در سال 2019، اگرچه اوتیسم در مردان شایع‌تر است، زنان مبتلا به اوتیسم اندکی بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به صرع هستند. این یافته‌ها نشان‌دهنده احتمال تأثیر تفاوت‌های جنسی در ارتباط بین این دو اختلال هستند.
اختلالات مرتبط با اوتیسم
برخی از اختلالات همراه با اوتیسم به‌طور خاص با تشنج مرتبط‌اند. این اختلالات عبارت‌اند از:
سندرم Landau-Kleffner (LKS)
نوعی نادر از صرع که با از دست دادن ناگهانی توانایی درک یا بیان زبان همراه است. این وضعیت معمولاً در کودکان 3 تا 7 ساله بروز می‌کند و در مردان دو برابر بیشتر از زنان رخ می‌دهد. حدود 70 درصد از افراد مبتلا به این سندرم به صرع دچار می‌شوند، اما تشنج‌ها اغلب نادر هستند و ممکن است حتی بدون بروز آشکار تشنج نیز اتفاق بیفتند.
سندرم رت (Rett Syndrome)
این اختلال عصبی عمدتاً زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با رفتارهایی مشابه اوتیسم همراه است. افراد مبتلا معمولاً در دوران کودکی رشد طبیعی را تجربه می‌کنند، اما سپس دچار اختلالاتی مانند از دست دادن مهارت‌های گفتاری و حرکتی می‌شوند. صرع در حدود 80 درصد از موارد مبتلایان به سندرم رت مشاهده می‌شود.
سندرم آنجلمن (Angelman Syndrome)
اختلالی ژنتیکی که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد. این بیماری علائمی مانند ناتوانی ذهنی، اختلالات گفتاری، و صرع را شامل می‌شود. علائم اولیه معمولاً در سال اول زندگی ظاهر می‌شوند و ممکن است با اندازه کوچک سر و دیگر نشانه‌های عصبی همراه باشند.
کمپلکس توبروس اسکلروزیس (Tuberous Sclerosis Complex, TSC)
اختلالی ژنتیکی و نادر که باعث ایجاد تومورهای خوش‌خیم در اندام‌های مختلف می‌شود. تخمین زده می‌شود که 40 تا 50 درصد از افراد مبتلا به TSC دچار اختلال طیف اوتیسم باشند. در عین حال، حدود 85 درصد از مبتلایان به TSC نیز به صرع مبتلا هستند.
تشخیص تشنج در افراد مبتلا به اوتیسم
اگر فردی در طیف اوتیسم قرار داشته باشد، تشخیص صرع معمولاً پس از بروز دو یا چند تشنج غیرقابل تحریک انجام می‌شود. منظور از غیرقابل تحریک این است که تشنج‌ها به‌دلیل عاملی مشخص مانند تب بالا یا ضربه به سر رخ نداده‌اند.
پزشکان ممکن است برای تشخیص صرع از الکتروانسفالوگرام (EEG) استفاده کنند. این آزمایش، فعالیت الکتریکی مغز را اندازه‌گیری کرده و شواهدی از فعالیت‌های مغزی غیرطبیعی که مرتبط با صرع هستند را ثبت می‌کند. علاوه‌بر آن، این دستگاه می‌تواند وقایع مرتبط با تشنج‌ها را در مغز ثبت کند.
برای کمک به تشخیص دقیق‌تر، پزشک ممکن است آزمایشات خون و اسکن مغزی خاصی را نیز تجویز کند.
در صورتی که فرد در طیف اوتیسم باشد، فرایند تشخیص صرع مشابه افراد غیر اوتیستیک است و هیچ تشخیص خاصی برای این گروه وجود ندارد.
درمان تشنج در اوتیسم
درمان صرع در افراد مبتلا به اوتیسم مشابه درمان در افراد غیر اوتیستیک است. معمولاً داروهای ضد صرع برای کنترل تشنج تجویز می‌شوند که هدف اصلی آنها کاهش شدت و فرکانس تشنج‌ها است.
برخی از داروهای رایج ضد صرع شامل:
- کاربامازپین (Carbamazepine)
- گاباپنتین (Gabapentin)
- توپیرامات (Topiramate)
- فنی توئین (Phenytoin)
این داروها می‌توانند اثرات جانبی داشته باشند، بنابراین ممکن است پزشک شما را به‌طور دقیق تحت نظر قرار دهد و درصورت لزوم دارو را تغییر دهد.
مداخله زودهنگام در درمان صرع برای کودکان مبتلا به اوتیسم اهمیت زیادی دارد. شروع درمان به‌موقع می‌تواند به بهبود عملکرد طولانی‌مدت کودک، ازجمله در مهارت‌های زبانی، اجتماعی و رفتاری کمک کند.
درنهایت، باید توجه داشت که همه افراد اوتیستیک دچار تشنج نمی‌شوند و همه افرادی که صرع دارند، اوتیسم ندارند. بااین‌حال، تحقیقات نشان داده‌اند که این دو اختلال اغلب با هم همراه هستند. بنابراین، در صورتی که مشکوک به تشنج هستید، ضروری است که به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرده و از درمان‌های زودهنگام بهره‌مند شوید.
جمع‌بندی
تشنج در افراد مبتلا به اوتیسم شایع‌تر از جمعیت عمومی است و تقریباً یک‌سوم از این افراد دچار صرع می‌شوند. این تشنج‌ها می‌توانند انواع مختلفی ازجمله تشنج‌های جزئی، تونیک-کلونیک عمومی، یا ناشی از تبداشته باشند. عوامل متعددی مانند توانایی شناختی، سن شروع تشنج و اختلالات عصبی همزمان می‌توانند بر احتمال وقوع تشنج تاثیر بگذارند.
اوتیسم و تشنج، هر دو چالش‌های بزرگی هستند که می‌توانند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد داشته باشند. با این حال، با شناخت دقیق‌تر از علائم و درمان‌های این وضعیت‌ها، می‌توان کیفیت زندگی افراد مبتلا را بهبود بخشید. گروه توانبخشی راه کمال با تیمی متخصص و با تجربه، می‌تواند در ارائه درمان‌های مؤثر و خدمات تخصصی به شما کمک کند. برای دریافت مشاوره رایگان و یا دریافت وقت ویزیت، همین حالا با ما تماس بگیرید و گام‌های اولیه را برای بهبود وضعیت خود یا عزیزانتان بردارید.
منابع
مطالب مشابه
اتاق‌های حسی فضاهایی چندمنظوره هستند که می‌توانند به طیف وسیعی از افراد، ازجمله کسانی که با چالش‌های پردازش حسی، معلولیت‌ها یا نیازهای درمانی خاص روبرو هستند، کمک کنند.
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی معمولاً در زمینه‌هایی مانند خواندن، رمزگشایی زبان، املا، واژگان یا یادآوری موارد مشکلی ندارند؛ بااین‌حال، ممکن است در ادراک بصری، فضایی یا لمسی دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به اختلال زبان دریافتی ممکن است در پردازش و درک کلمات، جملات و دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند. آنها ممکن است در فهم معنا، زمینه و ظرافت‌های زبان دچار مشکل شوند.
اختلال زبان بیانی، که به آن تأخیر گفتار بیانی نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که با ناتوانی در استفاده از کلمات و ساخت جملات متناسب با سن کودک، مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است برای تشکیل جملات منسجم، پیدا کردن کلمات مناسب و انتقال مؤثر پیام‌های خود با مشکل روبرو شوند.
تأخیر در گفتار کودکان، نوعی اختلال ارتباطی است که بر تکلم کودک تأثیر می‌گذارد. اگر فرزند شما با وجود تکامل جسمی همچنان به نقاط عطف گفتار نرسیده باشد، ممکن است اختلال در تکلم داشته باشد.
اختلال پردازش زبان، نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی کودک در درک یا تولید کلمات تأثیر می‌گذارد. این مشکل به‌دلیل ناتوانی در شنیدن یا تولید فیزیکی صداها نیست، بلکه به توانایی فرد در ایجاد معنا از صداها برای برقراری ارتباط مربوط می‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند فرایند یادگیری را مختل کنند. این کودکان ممکن است در مهارت‌هایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه، درک مطالب، به خاطر سپردن اطلاعات، انجام ریاضی یا هماهنگی حرکات مشکل داشته باشند. انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل نارساخوانی (دیسلکسیا)، اختلال نوشتن (دیسگرافی)، اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکولیا)، اختلاللات پردازش زبان، بینایی، شنوایی وناتوانی یادگیری غیرکلامی هستند.
اختلال حسی حرکتی زمانی رخ می‌دهد که مغز در دریافت و پاسخ دادن به اطلاعاتی که ازطریق حواس می‌آیند و بر حرکت و هماهنگی بیمار تأثیر می‌گذارند، مشکل داشته باشد. این اختلال باعث ناتوانی بیمار در پردازش ورودی‌های حسی و هماهنگی پاسخ‌های حرکتی می‌شود و چالش‌هایی در تعادل، حرکت و کنترل کلی بدن ایجاد می‌کند.
اختلال دوقطبی، اختلال سلامت روان است که باعث چرخه‌های شدید تغییرات عاطفی می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی دو دوره را تجربه می‌کنند: دوره‌هایی که در آنها فوق‌العاده شاد و پرانرژی هستند، که به آن دوره شیدایی گفته می‌شود. و دوره‌های دیگری که در آنها بسیار افسرده هستند.
کف پای صاف اختلال رایجی است که در آن قوس داخلی پاها در زمان تحمل فشار صاف می شود. هنگامی که افراد دارای کف پای صاف می‌ایستند، پاهای آنها به سمت بیرون بوده و تمام کف پا پایین آمده و با زمین در تماس است.