• ۰۹۰۲۳۹۵۱۱۱۱
  • پیروزی، بین مترو‌ نبردو‌ پیروزی، صددستگاه، کوچه ایلخان، پلاک۱۲، طبقه۵، واحد۹
  • خیابان شریعتی، بالاتر از ظفر، کوچه آبان، پلاک۹، طبقه ۵، واحد۹
  • درمان در منزل - ویزیت آنلاین
اختلال نوشتن (دیسگرافیا) - انواع، علائم، نحوه تشخیص و درمان

اختلال نوشتن (دیسگرافیا) - انواع، علائم، نحوه تشخیص و درمان

مدت مطالعه: دقیقه
انتشار : ۲۳ دی ۱۴۰۲

اختلال نوشتن یا دیسگرافیا نوعی ناتوانی در یادگیری است که بر توانایی نوشتن تأثیر می‌گذارد. نوشتن یکی از اصلی‌ترین مهارت‌های اساسی است که پیش‌نیاز موفقیت‌های تحصیلی بوده و در زندگی روزمره افراد کاربرد بسیار زیادی دارد.

مشاورین زیبایی جراحان
نیاز به مشاوره بیشتر دارید؟
برای صحبت با متخصصین توانبخشی کودکان تماس بگیرید.
۰۹۰۲۳۹۵۱۱۱۱
مشاوره رایگان

اختلال نوشتن چیست؟

اختلال نوشتن،  دیسگرافیا یا نارسانویسی نوعی مشکل عصبی و  ناتوانی در یادگیری است که بر توانایی نوشتن فرد متناسب با سن خودش تأثیر می‌گذارد. در این اختلال شخص علی‌رغم آموزش کافی، در تبدیل افکار خود به زبان نوشتاری (با توجه به سن و توانایی تفکر خود) مشکل دارد. نارسانویسی در سنین مختلف،‌ دارای علائم متفاوتی است. 

نوشتن فرایندی پیچیده است که شامل مهارت‌ها و عملکردهای مغزی زیر است:

  • مهارت‌های حرکتی ظریف
  • ادراک فضایی (توانایی درک فضای اطراف)
  • حافظه کاری (توانایی نگهداری و دستکاری اطلاعات در ذهن)
  • کدگذاری املایی (قابلیت تشکیل، ذخیره و یادآوری حروف، اعداد و نمادها)
  • پردازش زبان
  • مفهوم‌سازی
  • سازمان‌دهی


نارسانویسی معمولاً زمانی ظاهر می‌شود که کودکان برای اولین بار نوشتن را یاد می‌گیرند. این نوع اختلال، دیسگرافیای تکاملی نامیده می‌شود. اگر فرد به‌طور ناگهانی و پس از نوعی ضربه به سر یا مغز دچار دیسگرافیا شود، به دیسگرافیای اکتسابی مبتلا شده است.

 

دیسگرافیا چیست؟

 

انواع اختلال نوشتن

نارسانویسی معمولاً به دو صورت زیر در نظر گرفته می‌شود:

  • دیسگرافیای اکتسابی: این اختلال تحت تأثیر آسیب مغزی یا بیماری‌های مخرب اتفاق میفتد و باعث می‌شود فرد (معمولاً در بزرگسالی) مهارت‌های قبلی خود را در نوشتن از دست بدهد.
  • دیسگرافیای رشدی: این اختلال به مشکلات مربوط به کسب مهارت‌های نوشتاری اشاره دارد. این نوع دیسگرافیا بیشتر در دوران کودکی مورد توجه قرار می‌گیرد. علل نارسایی تکاملی (رشدی) مشخص نیستند، اما محققان چندین زیرگروه را شناسایی کرده‌اند که با مکانیسم‌های عصبی خاصی مطابقت دارند:
    • دیسگرافیای حرکتی: فقدان هماهنگی حرکتی ظریف و ادراک بصری مدت‌هاست که با نارسانویسی مرتبط بوده و احتمالاً مربوط به مشکلات تولید متن نوشتاری است. افراد مبتلا به نارسایی حرکتی معمولاً دست‌خط ناخوانا و آهسته، مهارت‌های ترسیمی و ردیابی ضعیف از خود نشان می‌دهند.
    • دیسگرافیای فضایی: این اختلال احتمالاً به مشکلات ادراک فضایی مربوط می‌شود که بر فاصله حروف و توانایی ترسیم تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به نارسا‌نویسی فضایی با دست‌خط و نقاشی مشکل دارند اما سرعت املاء آن‌ها طبیعی است.
    • دیسگرافیای زبانی: نارسانویسی زبانی بر مهارت‌های موردنیاز پردازش زبان در فرایند نوشتن تأثیر می‌گذارد. این اختلال باعث ناخوانایی متن می‌شود. اما ترسیم، کپی کردن و املای شفاهی تحت تأثیر اختلالات زبانی قرار نمی‌گیرند.

خدمات درمان اختلالات یادگیری

خدمات درمان اختلالات یادگیری

دیسگرافیا چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

نارسانویسی در کودکان و بزرگسالان اتفاق میفتد. دیسگرافیا مانند بسیاری از بیماری‌های عصبی‌رشدی، در پسرها بیشتر از دخترها دیده می‌شود. اختلال نوشتن در افراد مبتلا به اوتیسم و اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی رایج است و به‌صورت ژنتیکی از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. 

 

دیسگرافیا با چه علائمی همراه است؟

افراد مبتلا به دیسگرافیا احتمالاً در هنگام نوشتن مشکلات مختلفی را تجربه می‌کنند و ممکن است راحت‌تر و روان‌تر از نوشتن به صحبت کردن بپردازند. آن‌ها در حین نوشتن با مشکلات ذیل مواجه می‌شوند:

  • شکل حروف یا خوانایی آن‌ها
  • اندازه حروف و فاصله‌ها
  • املای کلمات
  • هماهنگی حرکتی خوب
  • سرعت نوشتن
  • گرامر
  • ترکیب‌بندی


به‌علاوه افراد مبتلا به اختلال نوشتن علائم زیر را از خود نشان می‌دهند:

  • ناتوانی در نوشتن روی خط مستقیم
  • ناتوانی در نگه داشتن و کنترل ابزار نوشتاری
  • مشکل در نوشتن حروف به‌صورت معکوس
  • مشکل در یادآوری نحوه تشکیل حروف
  • مشکل در استفاده از حروف کوچک یا بزرگ
  • ناتوانی در ایجاد جملات نوشتاری با دستور زبان و علائم نگارشی صحیح
  • حذف کلمات از جمله‌ها
  • ترتیب نادرست کلمات در جملات
  • استفاده نادرست از افعال و ضمایر


داشتن یکی از این نشانه‌ها به این معنا نیست که فرد دچار دیسگرافیا است، اما اگر فرزند شما در یادگیری مهارت‌های اساسی نوشتن (متناسب با سنش)‌ مشکل دارد، باید به پزشک مراجعه کنید و آزمایش‌های تشخیصی را انجام دهید.

 

علت اختلال نوشتن چیست؟

دانشمندان و متخصصان مغز و اعصاب مطمئن نیستند چه عواملی باعث ایجاد اختلالات رشدی می‌شوند. نوشتن فعالیتی پیچیده است و چندین ناحیه از مغز را به‌صورت همزمان درگیر می‌کند. در ادامه دلایل ابتلا به نارسانویسی را توضیح می‌دهیم:

 

دلایل ابتلا به دیسگرافیا

 

عوامل ژنتیکی: در بسیاری از موارد اختلال نارسانویسی از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. در برخی موارد نیز این اختلال به‌دلیل تولد زودتر از موعد یا نقص در رشد کامل جنین اتفاق میفتد. 
عوامل محیطی: عوامل محیطی یکی دیگر از علل ابتلا به اختلال نوشتن هستند. کم‌توجهی، حساسیت‌های غذایی، تغذیه نامناسب، آموزش نادرست، کمک نکردن به رشد ذهنی کودک و ... می‌توانند منجر به اختلال یادگیری شوند. 

 

اختلال نوشتن چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک در طول معاینه بیمار و ارزیابی نارسانویسی موارد زیر را بررسی می کند:

  • بررسی نقاط قوت و ضعف
  • تاریخچه آموزشی بیمار
  • میزان مشکلات نوشتن بیمار
  • نوع مشکلات نوشتاری بیمار
  • بررسی تأثیر آموزش درمانی هدفمند و حمایت بر سطوح پیشرفت تحصیلی فعلی بیمار


تشخیص دیسگرافیا معمولاً در محیطی آموزشی توسط ارزیابی تیمی انجام می‌شود. متخصصان حاضر در تیم عبارت‌اند از:

  • کاردرمانگران
  • فیزیوتراپ‌ها
  • معلمان آموزش استثنایی
  • روانشناسان تربیتی
  • گفتاردرمانگران
  • روانشناسان اعصاب

متخصصان برای تشخیص نارسانویسی از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کنند:

  • ارزیابی دست‌خط: این تست‌ها می‌توانند به اندازه‌گیری سرعت و خوانایی نوشتن کمک کنند.
  • تست یکپارچگی دیداری حرکتی (VMI): این تست به ارزیابی میزان توانایی بیمار در ادغام مهارت‌های بینایی و حرکتی که برای نوشتن ضروری هستند، کمک می‌کند.

 

درمان دیسگرافیا

هیچ درمانی برای دیسگرافیا وجود ندارد، اما بیماران می‌توانند روش‌هایی برای مدیریت علائم خود بیاموزند تا با چالش‌های کمتری در مدرسه و زندگی مواجه شوند.

تکنیک‌های درمان و مدیریت نارسانویسی شامل موارد زیر می‌باشند:

 

دارودرمانی برای سایر بیماری‌ها

بیمارانی که به‌صورت همزمان به دیسگرافیا و اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی مبتلا هستند، با مصرف داروهای بیش‌فعالی متوجه بهبودی هر دو بیماری می‌شوند.

 

کاردرمانی

کاردرمانگر در طول کاردرمانی به آموزش مهارت‌ها و تکنیک‌های خاصی برای آسان‌تر کردن نوشتن می‌پردازد. کاردرمانی به بیماران کمک می‌کند مهارت‌های حرکتی ظریف خود را بهبود بخشند و روش‌های استفاده از خودکار و مداد را برای تسهیل نوشتن بیاموزند. کاردرمانگر به بیمار توصیه می‌کند از روش‌های زیر برای بهبود توانایی‌های خود استفاده ‌کند: 

  • استفاده از انواع مختلف خودکار، مداد و گیره مداد 
  • استفاده از کاغذ با خطوط برجسته برای کمک به نوشتن بر روی خطی مستقیم
  • استفاده از طرح‌های درسی چاپی در کلاس برای سهولت یادداشت‌برداری
  • استفاده از نرم‌افزار دیکته هنگام نوشتن
  • استفاده از کامپیوتر برای تایپ تکلیف
  • درخواست زمان بیشتر برای انجام تکالیف

خدمات کاردرمانی کودکان

خدمات کاردرمانی کودکان


بازی‌درمانی

انجام بازی‌های ساده در درمان اختلال نوشتن نباید نادیده گرفته شود. این بازی‌ها و تمرین‌های ساده درصورت تداوم نتایج معجزه‌آسایی خواهند داشت. در ادامه به برخی از این بازی‌ها اشاره می‌شود:

 

بازی‌درمانی

 

بازی‌های هماهنگی حرکتی و دیداری: برای انجام این سری بازی‌ها راه‌های زیادی وجود دارند. به‌عنوان مثال، می‌توان با نقطه‌چین شکلی رسم کرد. سپس از کودک بخواهید با وصل کردن نقطه‌چین‌ها به یکدیگر تصویر مفهومی را شکل دهد.
بازی‌های تشخیص شکل از زمینه: برای مثال می‌توانید اشکال مختلفی در بخشی از کاغذ رسم کنید و از کودک بخواهید تنها داخل اشکال و پس‌زمینه آن‌ها را رنگ کند.
بازی شباهت و تفاوت‌ها: از کودک بخواهید تصاویری را که مرتبط هستند به هم وصل کند یا دور تصویر متفاوت خط بکشد.
تقویت تمایز دیداری: تمایز دیداری یکی از ادراک بینایی است که تقویت آن در درمان اختلال نوشتن، بسیار مؤثر خواهد بود؛ زیرا در خواندن یک متن لازم است فرد بتواند تمایز و فرق بین حروف و کلمات را درک کند.


تقویت حافظه بینایی

حافظه بینایی ارتباط مستقیم با اختلال نوشتن دارد. در صورتی که بتوان حافظه فرد مبتلا به این اختلال را بهبود داد، قدم بزرگی در درمان اختلال بینایی و سپس درمان اختلال نوشتن برداشته خواهد شد.

 

روش نوروفیدبک

نوروفیدبک درواقع دستگاهی برای انتشار امواج به مغز است که درنهایت باعث آموزش عملکرد بهتر مغز می‌شود. این روش بدون عوارض جانبی بوده و مانند باشگاهی برای مغز است. هر قسمت از مغز که دچار افت عملکرد شده است، در این باشگاه تقویت می‌شود. از این روش برای درمان اختلالات یادگیری و درمان اختلال نوشتن استفاده می‌شود که مشکلاتی مانند اضطراب، استرس و یا عدم تمرکز را هم بهبود می‌بخشد.

 

راهکارهای بهبود اختلال نوشتن

برخی از راهکارها به کودک کمک می‌کنند تا به مرور زمان توانایی او در نوشتن ارتقا پیدا کند. جهت بهبود این اختلال در کودکان می‌توانید راه‌حل‌های زیر را به کار ببرید:

  • از کودک بخواهید با استفاده از روان‌نویس، خطوطی به‌صورت دلخواه بر روی کاغذ بکشد.
  • وایت‌برد کوچک و قابل‌حملی در اختیار کودک قرار دهید تا بتواند بر روی آن نقاشی بکشد یا بنویسد.
  • اغلب کودکان مبتلا به اختلال نوشتن در گرفتن مداد مشکل دارند. به آن‌ها کمک کنید تا مداد را به‌شکل صحیح در دست بگیرند.
  • بهتر است از مدادهای مناسب استفاده کنید. در صورتی که انگشتان کودک‌ شما کوچک یا ضعیف هستند، مدادهای باریک‌تر را در اختیار او قرار دهید.
  • از کودک بخواهید با دستی که تکالیف مدرسه را انجام می‌دهد، کاغذ باطله یا روزنامه را مچاله کند. این روش در تقویت عضلات دست و انگشتان و بهبود اختلال نوشتن مؤثر است. 
  • کاغذهای باطله را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید با قیچی آن‌ها را ببرد.
  • از کودک بخواهید تا حتماً زیپ، دکمه‌های لباس و بند کفش‌هایش را خودش باز و بسته کند.
  • خطوط موازی با فاصله‌های متفاوت بکشید و از کودک بخواهید تا درست در وسط خطوط موازی، یک خط راست بکشد. این کار به افزایش تمرکز کودک کمک می‌کند.
  • شکل‌هایی را به‌صورت نقطه‌چین رسم کنید و از کودک بخواهید آن‌ها را کامل کند.
  • یکی دیگر از روش‌ها این است که کلمات را به‌صورت ناقص بنویسید و از کودک بخواهید تا کامل‌شده‌ آن‌ها را در کنارشان بنویسد.

کلام پایانی

اختلال نوشتن می‌تواند تأثیرات جدی بر عملکرد تحصیلی و اعتماد به نفس کودکان داشته باشد، زیرا آن‌ها در انتقال افکار خود به کلمات با مشکل مواجه می‌شوند. این اختلال ممکن است شامل دشواری در نوشتن کلمات به درستی، ترتیب‌دهی افکار و یا ساختاردهی جملات باشد. با این حال، درمان‌های تخصصی و رویکردهای توانبخشی می‌توانند به کودک کمک کنند تا مهارت‌های نوشتن خود را تقویت کند و به موفقیت‌های بیشتری در تحصیل دست یابد. گروه توانبخشی راه کمال با تیم متخصص خود می‌تواند در شناسایی این اختلال و طراحی برنامه درمانی مناسب به شما کمک کند. برای مشاوره و دریافت خدمات تخصصی، همین حالا با ما تماس بگیرید

خدمات توانبخشی کودکان

خدمات توانبخشی کودکان

منابع

my.clevelandclinic.org
additudemag.com

medicalnewstoday.com


سوالات متداول

چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنم؟

اگر علائم دیسگرافیا را در خود یا فرزندتان مشاهده می‌کنید، باید به متخصص مراجعه کنید.

آیا می‌توان از ابتلا به دیسگرافیا جلوگیری کرد؟
میزان شیوع دیسگرافیا چقدر است؟
آیا دیسگرافیا نوعی اوتیسم است؟
آیا دیسگرافیا نوعی نارساخوانی است؟

مطالب مشابه

آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم با روش های مختلف
آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم با روش های مختلف

آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم پروسه‌ای چالش‌برانگیز است؛‌ زیرا نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، صبر و حوصله است. ازآنجایی‌که مهارت‌های سوادآموزی برای زندگی روزمره بسیار حیاتی هستند، باید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنید در این توانایی‌ها رشد کند.

علائم اوتیسم در کودک 18 ماهه: راهنمای کامل
علائم اوتیسم در کودک 18 ماهه: راهنمای کامل

کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در ارتباطات اجتماعی و تعامل با دیگران با چالش‌هایی مواجه هستند. در 18ماهگی، والدین باید توجه دقیقی به نحوه تعامل فرزندشان با اطرافیان داشته باشند. نشانه‌های رایجی که ممکن است در این سن ظاهر شوند عبارت‌اند از: فقدان تماس چشمی مؤثر، پاسخ محدود به نام، عدم علاقه به بازی‌های تعاملی و مشکلات در تقلید حرکات یا رفتارها

علائم اوتیسم در کودکان 6 ساله: راهنمای والدین
علائم اوتیسم در کودکان 6 ساله: راهنمای والدین

گزارش‌های موجود از سوی اسپکتروم نشان می‌دهند که سن 6سالگی برای کودکان مبتلا به اوتیسم نقطه عطف مهمی است؛ چرا که طبق مطالعه‌ای طولانی‌مدت، شدت ویژگی‌های اوتیسم در بسیاری از کودکان از سنین 3 تا 6 سالگی کاهش می‌یابند، ولی این پیشرفت معمولاً برای سه‌چهارم کودکان متوقف می‌شود.

علائم اولیه اوتیسم در ۲ سالگی کودک: راهنمای والدین
علائم اولیه اوتیسم در ۲ سالگی کودک: راهنمای والدین

تشخیص زودهنگام اوتیسم در کودکان 2 ساله نقشی حیاتی در بهبود نتایج بلندمدت دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که شناسایی و مداخله به‌موقع، به‌ویژه در دوران حساس رشد مغز، می‌تواند به توسعه مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری کودک کمک چشمگیری کند.

درمان اوتیسم با طب سنتی و گیاهان دارویی
درمان اوتیسم با طب سنتی و گیاهان دارویی

گفتاردرمانی و کاردرمانی پایه‌های اصلی مدیریت اوتیسم محسوب می‌شوند. بااین‌حال، بسیاری از خانواده‌ها برای تکمیل این روش‌ها به سراغ درمان‌های طبیعی و سنتی مانند شاهدانه، داروهای گیاهی و ... می روند.

عدم برقراری ارتباط چشمی در اوتیسم و نحوه آموزش این مهارت
عدم برقراری ارتباط چشمی در اوتیسم و نحوه آموزش این مهارت

یکی از مواردی که افراد مبتلا به اوتیسم برای جبران ناراحتی‌ در هنگام برقراری ارتباط چشمی انجام می‌دهند، نگاه کردن به چیزی غیر از چهره دیگران در حین تعامل اجتماعی است. برای مثال دانش‌آموز مبتلا به اوتیسم در مدرسه می‌تواند هنگام نگاه کردن و ور رفتن با شیئی خاص، مانند اسباب‌بازی یا مداد بهتر روی درس تمرکز کند.

اختلال تیک چیست و چطور آن را درمان کنیم؟
اختلال تیک چیست و چطور آن را درمان کنیم؟

تیک‌ها، حرکات یا صداهای ناگهانی و سریعی هستند که کودک به‌طور مکرر و غیرارادی انجام می‌دهد. اگر کودک تیک حرکتی داشته باشد، ممکن است به‌طور مکرر پلک بزند یا شانه‌های خود را بارها و بارها بالا بیندازد. اگر تیک صوتی داشته باشد، احتمالاً به‌صورت ناخواسته صدای خرخر ایجاد می‌کند یا احساس نیاز به صاف کردن مداوم گلو دارد. تیک‌ها اغلب با گذشت زمان تغییر می‌کنند.

اختلال وسواس فکری عملی در کودکان (OCD) چیست و چطر درمان می شود؟
اختلال وسواس فکری عملی در کودکان (OCD) چیست و چطر درمان می شود؟

هنگامی که کودک به وسواس فکری عملی مبتلا می‌شود، افکار وسواسی و رفتاری اجباری می‌توانند بسیار مکرر و شدید شوند و در زندگی روزمره و رشد طبیعی کودک اختلال ایجاد کنند.

همه چیز در مورد اختلال انفجاری متناوب و بهترین روش های درمان آن
همه چیز در مورد اختلال انفجاری متناوب و بهترین روش های درمان آن

اختلال انفجاری متناوب (IED) نوعی اختلال رفتاری است که با دوره‌های مکرر خشم و پرخاشگری شدید مشخص می‌شود. این فوران‌ها می‌توانند کلامی یا جسمی باشند و اغلب غیرقابل پیش بینی هستند.

همه چیز در مورد اختلال پردازش حس بینایی و بهترین روشهای درمان آن
همه چیز در مورد اختلال پردازش حس بینایی و بهترین روشهای درمان آن

هنگامی که مغز در درک ورودی بصری دریافتی مشکل داشته باشد، اطلاعات به‌درستی درک نشده و نمی‌توانند با سایر حواس ادغام شوند.توجه به این نکته بسیار مهم است که اختلال حس بینایی به مشکلات مربوط به بینایی اشاره ندارد. درواقع کودکی که ازنظر بینایی دید 20/20 کامل دارد، اگر با اختلال حس بینایی دست و پنجه نرم کند، همچنان در درک آنچه می‌بیند با مشکل مواجه می‌شود.

درمان آسیب مغزی در کودکان: روش‌های نوین توانبخشی
درمان آسیب مغزی در کودکان: روش‌های نوین توانبخشی

آسیب سر می تواند به خفیفی ضربه، کبودی (کوفتگی) یا بریدگی روی سر باشد. یا می تواند ضربه مغزی، بریدگی عمیق یا زخم باز، شکستگی استخوان جمجمه، خونریزی داخلی یا آسیب به مغز باشد.

نظرات

فیلدهای ضروری با علامت

×