اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری زمانی است که کودک در یادگیری برخی درس‌های مدرسه مشکل داشته باشد. فرزند شما ممکن است در خواندن، ریاضیات یا نوشتن با مشکل مواجه شود. در این صورت، مهارت‌های کودک کمتر از حد انتظار برای سن، سطح پایه و هوش او بوده و مشکل آنقدر بد استکه در مدرسه یا فعالیت‌های روزمره او اختلال ایجاد می‌کند.
در این اختلال،مغز اطلاعات را به‌روشی غیرمعمول دریافت و پردازش می‌کند. اختلال یادگیری، کودک را از یادگیری برخی مهارت‌ها و استفاده صحیح از آنها بازمی‌دارد. کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ممکن است دارای هوش متوسط یا بالاتر از حد متوسط بوده اما در بعضی از دروس و الگوهای مهارتی دچار مشکل باشند. بنابراین بین برخی مهارت‌های مورد انتظار از آنها بر اساس سن و هوش، و نحوه عملکرد آنها در مدرسه فاصله وجود دارد.
به عنوان مثال اکثر کودکان زمانی که در کلاس اول هستند، شروع به خواندن، نوشتن، و محاسبات ساده می‌کنند. اما برای برخی از آنها، درک این مهارت‌های اساسی گیج‌کننده و خسته‌کننده است. با علائم اختلال یادگیری در کلاس اول بیشتر آشنا شوید.
علت اختلالات یادگیری
مواردی که ممکن است در ابتلای کودکان به اختلالات یادگیری نقش داشته باشند به شرح ذیل می‌باشند:
- سابقه خانوادگی و ژن:داشتن خویشاوندی خونی، مانند والدین مبتلا به اختلال یادگیری، خطر ابتلای کودک به این اختلال را افزایش می‌دهد.
- خطرات قبل از تولد و کمی پس از آن:اختلالات یادگیری با رشد ضعیف جنین در رحم و قرار گرفتن در معرض الکل یا مواد مخدر قبل از تولد مرتبط هستند. همچنین زود به دنیا آمدن و داشتن وزن بسیار کم در هنگام تولد در ابتلای کودک به اختلالات یادگیری بی‌تأثیر نیستند.
- ضربه عاطفی:ضربه عاطفی می‌تواند شامل تجربه‌ای استرس‌زا و شدید یا سوءاستفاده عاطفی باشد. اگر هر کدام از این موارد در اوایل کودکی اتفاق بیفتند، ممکن است بر نحوه رشد مغز تأثیر بگذارند و خطر ابتلا به اختلالات یادگیری را افزایش دهند.
- ضربه جسمی:آسیب‌های سر یا بیماری‌های سیستم عصبی ممکن است در ایجاد اختلالات یادگیری نقش داشته باشند.
- مواد سمی:قرار گرفتن در معرض سطوح بالای سموم، مانند سرب، احتمال ابتلا به اختلالات یادگیری را افزایش می‌دهد.
علائم اختلال یادگیری در کودکان
برخی از علائم مشترک کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری عبارت‌اند از:
- حافظه ضعیف
- مشکل در تمرکز
- بازه توجه کوتاه
- مشکل در خواندن یا نوشتن
- ناتوانی در تشخیص صداها، حروف یا اعداد
- مرتب کردن اعداد یا حروف با ترتیبی اشتباه
- ناتوانی در گفتن زمان
- سردرگمی بین سمت راست و چپ
- تمایل به معکوس کردن حروف
- مشکل در درک کلمات و مفاهیم خاص
- مشکل در بیان افکار و احساسات
- هماهنگی ضعیف دست و چشم
- تأخیر در رشد گفتار
- مشکل در گوش دادن و پیروی از دستورالعمل‌ها
- واکنش‌های نامناسب
- بی‌قراری و تکانشگری
- مقاومت در برابر تغییر
انواع ناتوانی یادگیری
«اختلال یادگیری» اصطلاحی کلی است که انواع بسیاری از اختلالات یادگیری خاص را دربرمی‌گیرد. این اختلالات به شرح ذیل می‌باشند:
- دیسلکسیا یا نارساخوانی: نارساخوانی، شایع‌ترین اختلال یادگیری است که 80 درصد از موارد این اختلال را تشکیل می‌دهد. نارساخوانی، اختلال پردازش زبان است که در آن کودک با مشکل در صحبت کردن، خواندن، نوشتن، یا درک کلمات مواجه می‌شود. درنتیجه دایره لغات کودک با سرعت کمتری توسعه می‌یابد و مشکلاتی در گرامر، درک مطلب و سایر مهارت‌های زبانی ایجاد می‌شوند.
- دیسگرافیا یا نارسانویسی:افراد مبتلا به نارسانویسی ممکن است به‌دلیل مشکلات مربوط به واژگان، املا، دستور زبان، حافظه و تفکر انتقادی قادر نباشند افکار خود را بنویسند. کودک مبتلا به این اختلال دست‌خط خوبی ندارد و ممکن است با فاصله حروف، آگاهی فضایی و برنامه‌ریزی حرکتی مشکل داشته باشد. نارسانویسی تفکر و نوشتن همزمان را برای کودک سخت می‌کند.
- دیسکلکولیا یا اختلال ریاضی:این وضعیت شامل اختلالات یادگیری مرتبط با ریاضیات، مانند مشکل در درک اعداد، مفاهیم و استدلال است. کودکان مبتلا به اختلال ریاضی برای شمارش پول، خواندن ساعت و تشخیص زمان، انجام محاسبات ریاضی ذهنی، شناسایی الگوهای اعداد و به کار بردن فرمول‌های ریاضی دچار مشکل می‌شوند.
- اختلال پردازش شنوایی(APD):کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی در پردازش صداها مشکل دارند؛ زیرا مغز آنها اطلاعات شنیداری دریافتی توسط گوش را اشتباه تفسیر می‌کند. درنتیجه، شاید ترتیب صداها را در کلمات خاص اشتباه بگیرند، یا نتوانند بین صداهایی مانند صدای معلم و صدای پس‌زمینه کلاس تمایز قائل شوند.
- اختلال پردازش زبان(LPD):اختلال پردازش زبان زیرمجموعه‌ای از اختلال پردازش شنوایی است که با مشکلاتی در پردازش زبان گفتاری شناخته می‌شود. کودک ممکن است در برقراری ارتباط میان معنی و صداهای مختلف کلمات، جملات و داستان‌ها مشکل داشته باشد.
- اختلال یادگیری غیرکلامی(NVLD):اختلال یادگیری غیرکلامی با مشکل در تفسیر نشانه‌های غیرکلامی مانند حالات چهره، زبان بدن، لحن صدا و سایر سیگنال‌های غیرکلامی مشخص می‌شود.
- نقص حرکتی‌بینایی/ ادارکی‌بینایی:کودکان مبتلا به این بیماری احتمالاً در هماهنگی چشم و دست و فعالیت‌های حرکتی مشکل دارند. آنها مکرراً هنگام مطالعه محل کلمات و جملات را گم می‌کنند، حرکات غیرمعمول چشم حین خواندن یا نوشتن دارند، حروف مشابه را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند، در مسیریابی مشکل دارند و برای استفاده از وسایلی مانند خودکار، مداد، مداد رنگی، چسب و قیچی تلاش زیادی می‌کنند.
تشخیص اختلالات یادگیری
پزشک می‌تواند اختلالات یادگیری را با استفاده از روش‌های زیر تشخیص دهد:
- آزمون آکادمیک: پزشک ممکن است از آزمون پیشرفت استاندارد که مهارت‌های خواندن، نوشتن، و ریاضی فرد را بررسی می‌کند و همچنین از تست هوش استفاده کند. اگر کودک در تست هوش عملکرد خوبی داشته باشد اما در آزمون پیشرفت نمره کمتری کسب کند، می‌تواند نشان‌دهنده اختلال یادگیری باشد.
- بررسی عملکرد:پزشک ممکن است عملکرد تحصیلی، حرفه‌ای، اجتماعی و رشدی کودک را بررسی و ارزیابی کند.
- سابقه پزشکی:پزشک احتمالاً درمورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی کودک سؤال می‌پرسد.
- معاینه فیزیکی و عصبی:در این روش، پزشک معاینه‌ای فیزیکی و عصبی برای بررسی سایر بیماری‌ها مانند بیماری‌های مغزی، بیماری‌های سلامت روان و ناتوانی‌های رشدی و فکری انجام می‌دهد.
در صورت نیاز به اطلاعات کامل تر، صفحه نحوه تشخیص اختلالا یادگیری را مطالعه نمایید.
اختلال یادگیری در کودکان چگونه درمان می‌شود؟
درمان به علائم، سن، سلامت عمومی کودک و شدت اختلال بستگی دارد.
والدین، معلمان و درمانگران برای کمک به کودک با هم همکاری می‌کنند. درمان‌های رایج شامل موارد زیر هستند:
- کلاس‌های انفرادی یا گروهی
- کلاس‌ها یا امکاناتخاص
- گفتاردرمانی
- خانواده‌درمانی
- دارودرمانی (اگر حواس کودک به‌راحتی پرت می‌شود یا بیش‌فعال است)
برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد میکنیم مقاله درمان اختلالات یادگیری را به طور کامل بخوانید.
چگونه می‌توانم به پیشگیری از اختلال یادگیری در فرزندم کمک کنم؟
کارشناسان نمی‌دانند چگونه از اختلالات یادگیری در کودکان جلوگیری کنند. اماتشخیصو درمان زودهنگام می‌تواند علائم را کاهش دهد و رشد طبیعی کودک شما را تقویت کند. همچنین می‌تواند کیفیت زندگی فرزند شما را بهبود بخشد.
اگر فرزندم ناتوانی یادگیری داشته باشد چه انتظاری می‌توانم داشته باشم؟
حتی اگر کودکان با بالا رفتن سن از ناتوانی‌های یادگیری رها نشوند، باز هم می‌توانند یاد بگیرند که مهارت‌های خود را تطبیق دهند و بهبود بخشند. کودکانی که تشخیص ودرمان زودهنگام دریافت می‌کنند، بیشتر می‌توانند بر چالش‌ها غلبه کنندو درعین‌حال تصویر مثبتی از خود دارند.
آنها حتی ممکن است نقاط قوت شخصی‌ای داشته باشند که از اختلالات یادگیری آنها ناشی می‌شوند. برای مثال، افراد مبتلا به نارساخوانی اغلب خلاقیت خاصی دارند. کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند رشد کنند و به بزرگسالانی بسیار سازنده و موفق تبدیل شوند.
عوارض ناتوانی‌های یادگیری چیست؟
اگر فرزند شما مبتلا به ناتوانی یادگیری باشد، ممکن است مشکلات مرتبط با عزت نفس را تجربه کند یا فکر کند باهوش نیست. او همچنین در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های روانی مانند اضطراب یا افسردگی قرار دارد.
حمایت مثبت مراقبان، معلمان و دوستان می‌تواند به فرزند شما کمک کند تا بر این موانع غلبه کند.بااین‌حال برای مراجعه به متخصص سلامت روان تردید نکنید.
اختلالات یادگیری چقدر طول می‌کشند؟
اختلالات یادگیری مادام‌العمر هستند. بنابراین بزرگسالان نیز ناتوانی‌های یادگیری دارند. اگرچه این اختلالات بیشتر در کودکان اتفاق میفتند، برخی از افراد تا زمانی که بالغ نشده‌اند متوجه ناتوانی یادگیری خود نمی‌شوند.
چگونه می‌توانم به فرزندم کمک کنم با اختلال یادگیری زندگی کند؟
اختلال یادگیری درمان قطعی ندارد. اما تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند شدت آن را کاهش دهد. همچنین پتانسیل یادگیری و کیفیت زندگی فرزند شما را بهبود می‌بخشد.
شما نقشی کلیدی در درمان و بهبود زندگی فرزندتان دارید. در ادامه مواردیرا مطرح میکنیم که می‌توانید برای کمک به فرزند خود انجام دهید:
- به‌طور مرتب با متخصصان درمانی کودک و پرسنل مدرسهاو در ارتباط باشید.
- برای شروع برنامه درمانی بادرمانگرانو معلمان فرزندتان همکاری کنید.فرزند شما توسط تیمی از متخصصان درمانی، روانشناسان مدرسه، درمانگران، مددکاران اجتماعی و کارشناسان مدرسه حمایت می‌شود.
- بهتر است با سایر والدین کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ارتباط برقرار کنید و از تجربیات آنها بهره‌مند شوید.
کلام پایانی
هر انسانی دارای مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف منحصربه‌فرد است که او را قادر می‌سازد تا برخی کارها را بدون زحمت انجام دهد، اما در زمینه‌های دیگر به تلاش و مبارزه بیشتر نیاز دارد. اگرچه افراد مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری در یادگیری با چالش‌هایی روبرو هستند، اما به‌هیچ وجه از دیگران پایین‌تر نیستند. آموزش ویژه، درمان، حمایت، مهربانی و صبر می‌توانند به موفقیت آنها کمک کنند. برای بررسی کودک خود و درمان مشکلات او می توانید از خدمات گروه توانبخشی راه کمال، بهترین مرکز درمان اختلال یادگیری در تهران بهره مند شوید. جهت دریافت مشاوره رایگان و یا دریافت وقت ویزیت با کلینیک های گروه توانبخشی راه کمال در تماس باشید.
سوالات متداول
بله، تکنولوژی می‌تواند ابزار بسیار مؤثری برای کمک به کودکان دارای اختلال یادگیری باشد. نرم‌افزارهای آموزشی، ابزارهای کمک‌خوانی، و برنامه‌های تمرینی می‌توانند به بهبود مهارت‌های یادگیری این کودکان کمک کنند.
مطالب مشابه
اتاق‌های حسی فضاهایی چندمنظوره هستند که می‌توانند به طیف وسیعی از افراد، ازجمله کسانی که با چالش‌های پردازش حسی، معلولیت‌ها یا نیازهای درمانی خاص روبرو هستند، کمک کنند.
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی معمولاً در زمینه‌هایی مانند خواندن، رمزگشایی زبان، املا، واژگان یا یادآوری موارد مشکلی ندارند؛ بااین‌حال، ممکن است در ادراک بصری، فضایی یا لمسی دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به اختلال زبان دریافتی ممکن است در پردازش و درک کلمات، جملات و دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند. آنها ممکن است در فهم معنا، زمینه و ظرافت‌های زبان دچار مشکل شوند.
اختلال زبان بیانی، که به آن تأخیر گفتار بیانی نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که با ناتوانی در استفاده از کلمات و ساخت جملات متناسب با سن کودک، مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است برای تشکیل جملات منسجم، پیدا کردن کلمات مناسب و انتقال مؤثر پیام‌های خود با مشکل روبرو شوند.
تأخیر در گفتار کودکان، نوعی اختلال ارتباطی است که بر تکلم کودک تأثیر می‌گذارد. اگر فرزند شما با وجود تکامل جسمی همچنان به نقاط عطف گفتار نرسیده باشد، ممکن است اختلال در تکلم داشته باشد.
اختلال پردازش زبان، نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی کودک در درک یا تولید کلمات تأثیر می‌گذارد. این مشکل به‌دلیل ناتوانی در شنیدن یا تولید فیزیکی صداها نیست، بلکه به توانایی فرد در ایجاد معنا از صداها برای برقراری ارتباط مربوط می‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند فرایند یادگیری را مختل کنند. این کودکان ممکن است در مهارت‌هایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه، درک مطالب، به خاطر سپردن اطلاعات، انجام ریاضی یا هماهنگی حرکات مشکل داشته باشند. انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل نارساخوانی (دیسلکسیا)، اختلال نوشتن (دیسگرافی)، اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکولیا)، اختلاللات پردازش زبان، بینایی، شنوایی وناتوانی یادگیری غیرکلامی هستند.
اختلال حسی حرکتی زمانی رخ می‌دهد که مغز در دریافت و پاسخ دادن به اطلاعاتی که ازطریق حواس می‌آیند و بر حرکت و هماهنگی بیمار تأثیر می‌گذارند، مشکل داشته باشد. این اختلال باعث ناتوانی بیمار در پردازش ورودی‌های حسی و هماهنگی پاسخ‌های حرکتی می‌شود و چالش‌هایی در تعادل، حرکت و کنترل کلی بدن ایجاد می‌کند.
اختلال دوقطبی، اختلال سلامت روان است که باعث چرخه‌های شدید تغییرات عاطفی می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی دو دوره را تجربه می‌کنند: دوره‌هایی که در آنها فوق‌العاده شاد و پرانرژی هستند، که به آن دوره شیدایی گفته می‌شود. و دوره‌های دیگری که در آنها بسیار افسرده هستند.
کف پای صاف اختلال رایجی است که در آن قوس داخلی پاها در زمان تحمل فشار صاف می شود. هنگامی که افراد دارای کف پای صاف می‌ایستند، پاهای آنها به سمت بیرون بوده و تمام کف پا پایین آمده و با زمین در تماس است.