تأخیر حرکتی، اختلالی رشدی است که سبب کند شدن رشد حرکتی کودک می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال نمی‌توانند مهارت‌های حرکتی را در زمان مورد انتظار کسب کنند و نسبت به همسالان خود دارای تأخیر در حرکت هستند. این اختلال موجب ناتوانی کودک در انجام فعالیت‌های مختلف می‌شود. بنابراین درمان زودهنگام این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است.
درمان تأخیرهای حرکتی معمولاً شامل کار درمانی، فیزیوتراپی و درمان پردازش حسی است. هم فیزیوتراپ و هم کاردرمانگر نقش مهمی در درمان کودکانی که تأخیر حرکتی دارند، ایفا می‌کنند. آن‌ها با هم می‌توانند به کودک شما کمک کنند تا مهارت‌های حرکتی خود را به دست آورد. بااینکه در آنچه این دو متخصص ارائه می‌دهند همپوشانی وجود دارد، تنظیم برنامه‌ای هماهنگ و متشکل از دانش و راهنمایی هر دوی آن‌ها، می‌تواند به رشد مهارت‌های حرکتی کودکان کمک کند. اگر تأخیر به‌خاطر بیماری دیگری باشد، پزشک اطفال، کودک را به متخصص مغز و اعصاب ارجاع می‌دهد. اما اگر آزمایشات نشان دهند که فرزند شما اختلال هماهنگی رشدی (تأخیر در رشد مهارت‌های حرکتی یا اختلال در هماهنگی حرکات که باعث اختلال در عملکرد ورزشی و فعالیت‌های روزانه می‌شوند) یا دیسپراکسی (اختلال حرکتی مبتنی بر مغز) دارد، ممکن است لازم باشد کاردرمانی را با تمرینات منظم در خانه ترکیب کنید. در ادامه هر یک از این روش‌های درمانی را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم:
فیزیوتراپی
همان‌طور که به آن اشاره کردیم، فیزیوتراپی یکی از روش‌های درمانی تأخیر حرکتی کودکان است. فیزیوتراپ در جلسات فیزیوتراپی، به کودک کمک می‌کند تا به نقاط عطف رشدی خود برسد و به‌تدریج مهارت‌های حرکتی درشت مانند نشستن، چهار‌و‌دست‌پا رفتن، ایستادن، راه رفتن، شوت کردن توپ و پریدن را رشد دهد. او همچنین کودک را به‌دقت ارزیابی می‌کند تا نیاز یا عدم نیاز او به وسایل کمکی مانند استندر، ویلچر یا ارتز را تعیین کرده و به خود کودک و خانواده او برای آشنایی با این تجهیزات کمک کند.
کاردرمانی تاخیر حرکتی
کاردرمانگر در ابتدا به ارزیابی شرایط کودک می‌پردازد. او پس از مصاحبه با والدین و انجام تست‌هایی برای ارزیابی مهارت‌های حرکتی، ادراک حسی و توانایی‌های شناختی، ناتوانی‌های کودک را تعیین می‌کند و به ترسیم طرحی درمانی می‌پردازد. درمان مهارت‌های حرکتی شبیه بازی می‌باشد و این فعالیت‌ها اغلب برای کودکان بسیار لذت‌بخش هستند. به‌عنوان مثال کاردرمانگر از اسباب‌بازی‌ها استفاده می‌کند تا کودک را تحریک کند روی شکمش بچرخد. او همچنین از بازی‌هایی برای تشویق کودک به لباس پوشیدن، بستن دکمه‌ها یا زیپ استفاده می‌کند. بااین‌حال، درمانگر توانایی کودک را با دقت و به‌طور سیستماتیک ازطریق بهترین شیوه‌های مبتنی بر تحقیق بهبود می‌دهد.
کاردرمانگر از فعالیت‌های زیر برای آموزش کودک استفاده می‌کند:
- بازی‌های هماهنگی دست و چشم
- دوره‌های مانع
- حلقه‌های تعامل
- توپ‌های درمانی
- بازی‌های لمسی
- فعالیت‌های ورزشی مختلف برای هماهنگی دست و چشم
- بازی‌های پرشی و حفظ تعادل
کاردرمانگر در جلسات کاردرمانی، موارد ذیل را انجام می‌دهد:
- به بهبود مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف و ادراک بصری، پردازش حسی، مهارت‌های بینایی و خودمراقبتی کودک کمک می‌کند.
- فعالیت‌های معمولی را در طول جلسات برنامه‌ریزی می‌کند. این امر شامل گرفتن و رها کردن اسباب‌بازی‌ها، بهبود هماهنگی دست و چشم، مهارت‌های نوشتن، و یادگیری نحوه حمام کردن، لباس پوشیدن و تغذیه است.
- مهارت‌های اجتماعی، مدیریت خشم و نکاتی برای بهبود تمرکز را آموزش می‌دهد.
- روی تقویت دست‌ها، مچ‌ها و انگشتان و آموزش در دست گرفتن مداد تمرکز می‌کند، تاکتیک‌هایی را برای کمک به افزایش آگاهی بدن و کنترل دست ازطریق انجام بازی‌ها و فعالیت‌هایی که درجه سختی دارند، ارائه می‌کند.
- در صورت نیاز، اعمال تغییرات و استفاده از وسایل تطبیقی مختلف مانند گرفتن مداد، استفاده از آتل برای ارتقای عملکرد دست، کارد و چنگال اصلاح‌شده، را در نظر می‌گیرد. بر این اساس، کاردرمانگر بازی‌های خاصی را که برای دستیابی به مهارت‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند، به والدین پیشنهاد می‌دهد.
اهداف کار درمانی تأخیر حرکتی
کاردرمانگر می‌تواند فرزند شما را در رابطه با تأخیر حرکتی ارزیابی و درمان کرد. او نحوه تکمیل فعالیت‌ها و توانایی کودک را در انجام این کار در مقایسه با همسالان کودک مقایسه و تجزیه‌وتحلیل می‌کند. اهداف کاردرمانی تأخیر حرکتی عبارت‌اند از:
- افزایش مهارت‌های حرکتی درشت
- افزایش مهارت‌های حرکتی ظریف مانند نوشتن
- بهبود نمرات کودک در مدرسه
- افزایش استقلال کودک در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی
- بهبود اعتمادبه‌نفس کودک
- افزایش توانایی‌های کودک برای رقابت با همسالان
- دستیابی به نقاط عطف رشدی
- توسعه الگوهای حرکتی نرمال
- افزایش قدرت عضلانی
- بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی
- توسعه مهارت‌های خودمراقبتی
- توسعه مهارت‌های ارتباطی و تعاملات اجتماعی
چه زمانی باید به کاردرمانگر مراجعه کنم؟
اگر متوجه شدید فرزند شما در انجام فعالیت‌های خاصی مشکل دارد باید بلافاصله به متخصص کاردرمانی تأخیر حرکتی مراجعه کنید تا شانس فرزندتان برای دستیابی به پتانسیل کامل را به حداکثر برسانید. مداخله سریع کاردرمانگر خطر تأخیر حرکتی را که با عواقب شدیدتری همراه است، کاهش می‌دهد. ازآنجایی‌که کودک مجبور است در مدرسه به‌صورت مستقل وظایف خود را انجام دهد، ناتوانی‌های او در مدرسه راحت‌تر تشخیص داده می‌شوند. بنابراین والدین در بیشتر مواقع در سنین مدرسه به کاردرمانگر مراجعه می‌کنند. اما بهتر است هر زمانی که احساس کردید فرزند شما مشکل تأخیر حرکتی دارد به پزشک مراجعه کنید. عدم درمان به‌موقع کودک باعث بروز علائم زیر می‌شود:
- ضعف در تعادل
- ناهماهنگی در حرکات دوطرفه بدن
- ضعف در بالا و پایین رفتن از پله
- ضعف در پریدن و جست‌و‌خیز کردن و انجام فعالیت با توپ
- ناتوانی در درک مفهوم چپ و راست بدن
- اجتناب از انجام فعالیت‌های حرکتی که نیاز به عبور از خط وسط،حرکات ضربدری و دوطرفه دارند
- ضعف در استفاده از اسباب‌بازی‌ها و پازل‌ها
- ناتوانی در استفاده درست از قاشق، چنگال، باز و بسته کردن دکمه و زیپ و ...
- عدم استقلال در فعالیت‌های روزمره زندگی
- ضعف در مهارت‌هایی مانند استفاده از مداد، نقاشی کردن، قیچی کردن و ...
- دست‌خط بد و ناتوانی در نوشتن درست حروف و اعداد
- ضعف در مهارت‌های نوشتاری و اجتناب از انجام تکالیف مدرسه
در اولین جلسه درمانی چه اتفاقی میفتد؟
اولین جلسه با متخصص کلینیک ما، یک جلسه ارزیابی است که شامل موارد ذیل خواهد بود:
- مصاحبه با والدین یا مراقبان کودک، شرح حال و درک مشکلات اصلی و اطلاعات رشدی او
- ارزیابی و مشاهده مستقیم کودک
- ارائه گزارشی جامع که اطلاعات جمع‌آوری‌شده را خلاصه می‌کند
- تعیین هدف برای درمان بر اساس گزارش ارائه‌شده
خدمات گروه توانبخشی راه کمال در درمان تاخیر حرکتی
یکی از روش‌های درمان تأخیر حرکتی، کاردرمانی است. کلینیک توانبخشی راه کمال با تشکیل جلسات کاردرمانی به درمان کودکان مبتلا به این اختلال می‌پردازد. کاردرمانگر پس از بررسی و معاینه کودک، به طراحی برنامه درمانی می‌پردازد. او از فعالیت‌ها و بازی‌های مختلف برای تشویق کودک استفاده می‌کند. بنابراین اگر فرزند شما مبتلا به اختلال تأخیر حرکتی است به ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
مطالب مشابه
گروه توانبخشی راه کمال با داشتن دو کلینیک تخصصی در تهران، یکی از معتبرترین مراکز درمان اختلالات یادگیری برای کودکان محسوب می‌شود.
دوران نوجوانی یک مرحله پر از تغییرات است و برای نوجوانان مبتلا به اوتیسم می‌تواند به‌ویژه چالش‌برانگیز باشد. اگر نگران گذراندن این دوره توسط فرزند نوجوان خود هستید، باید بدانید که شما تنها نیستید. اگرچه مدیریت اوتیسم در دوران نوجوانی دشوار است، اما غیرممکن نیست.
اوتیسم پسرونده نوعی از اختلال اوتیسم است که در آن کودک، پس از یک دوره رشد طبیعی در اوایل کودکی، معمولاً بین 1.5 تا 3 سالگی، در زمینه‌هایی مانند زبان، تعامل اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی دچار افت یا پسرفت می‌شود.
گروه توانبخشی راه کمال با بهره‌گیری از دو کلینیک مجهز و تخصصی در تهران، یکی از بهترین مراکز درمان و توانبخشی برای کودکان مبتلا به اوتیسم است. این مجموعه به مدیریت آقای کمال بنی‌اسدی فعالیت می‌کند و خدمات متنوعی را در حوزه‌های مختلف توانبخشی ارائه می‌دهد.
اوتیسم در پسران بیشتر از دختران مشاهده شده و به طور معمول در سنین پایین‌تر شناسایی می‌شود. در حالی که تجربیات اوتیسم در هر فرد متفاوت است، پسران اغلب ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شود تشخیص آن‌ها زودتر از دختران انجام شود.
پزشکان ممکن است اوتیسم را در دختران کمتر شناسایی کنند؛ زیرا دخترها ممکن است رفتارهای معمول مرتبط با اوتیسم را نشان ندهند یا در پنهان کردن علائم خود توانمندتر باشند.
انتخاب بهترین متخصص اوتیسم بستگی به عوامل مختلفی ازجمله تخصص، تجربه، روش‌های درمانی مورد استفاده و میزان ارتباط مؤثر با خانواده‌ها دارد.
معیارهای DSM-5 برای تشخیص اوتیسم شامل سه نقص اساسی در ارتباطات اجتماعی و تعاملات اجتماعی است. پزشکان باید مطمئن شوند که این ویژگی‌ها تنها به دلیل تأخیر در رشد نیستند.
اگر فرزند شما مبتلا به اوتیسم است، ممکن است از خود بپرسید که چگونه می‌توان در خانه به او کمک کرد و آیا اصلاً اوتیسم قابل درمان است. گرچه اوتیسم به طور کامل درمان نمی‌شود، اما روش‌هایی وجود دارند که می‌توانید در خانه برای حمایت از فرزندتان به کار ببرید.
اکولالیا به تکرار دقیق کلمات و صداها (پژواک با صدای بلند) گفته می‌شود. این رفتار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌هایی مانند آفازی، زوال عقل، آسیب مغزی تروماتیک یا اسکیزوفرنی باشد، اما بیشتر با اختلال طیف اوتیسم (ASD) مرتبط است.