شاید بتوان گفت سیستم بینایی مهم‌ترین سیستم حسی بدن است که نه تنها توانایی دیدن محیط را به ما هدیه می‌دهد بلکه تقریباً بر تمامی فعالیت‌های ما مثل راه رفتن، مراقبت از خود، تحصیل، شغل و ... تأثیر می‌گذارد. بنابراین اختلال در بینایی مشکلی اساسی است که باید درمان شود. در این راستا کاردرمانی بینایی یکی از روش‌های درمانی مناسب برای درمان اختلالات بینایی است که به افزایش استقلال فرد کمک می‌کند. در این مطلب به بررسی کاردرمانی بینایی می‌پردازیم.
اختلال بینایی
اختلال بینایی به بیماری‌ای اطلاق می‌شود که از دید طبیعی یک یا هر دو چشم جلوگیری می‌کند و اختلالی است که نمی‌توان آن را به‌طور کامل با عینک یا لنز اصلاح کرد. در این راستا، کاردرمانی راه‌هایی برای به حداکثر رساندن مهارت‌های موجود کودک و ایجاد راه‌های جایگزین و آسان‌تر برای انجام کارها فراهم می‌کند. کاردرمانگران همچنین می‌توانند راه‌هایی برای افزایش استقلال کودک ارائه دهند.
علائم شایع اختلال بینایی
اختلال بینایی می‌تواند بر توانایی کودک برای انجام فعالیت‌های زندگی روزمره مانند خوردن غذا، پیاده‌روی، خواندن کتاب یا مصرف داروها تأثیر بگذارد. علائم شایع اختلال بینایی شامل موارد زیر هستند:
- تاری یا دوبینی
- مشکل در تمرکز
- مشکل در خواندن
- مشکل در تماشای تلویزیون یا استفاده از کامپیوتر
- سرگیجه یا حساسیت به حرکت
- خستگی چشم
- سردرد
- افزایش خطر سقوط
- افزایش خستگی
- از دست دادن دید مرکزی، محیطی یا جانبی
- دست‌خط ضعیف
- دامنه توجه ضعیف
- تعادل ضعیف
- حساسیت به نور یا مه
مشکلات مرتبط با اختلال بینایی
درجات مختلفی از اختلال وجود دارند که شامل از دست دادن خفیف بینایی تا نابینایی کامل هستند. اختلال بینایی می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی روزمره کودک داشته باشد و انجام فعالیت‌هایی مانند موارد زیر را دشوار کند:
- پوشیدن لباس
- شستن دست و صورت
- نوشتن تکالیف
- مسواک زدن
- خواندن تکالیف
- تمیز کردن اتاق
- غذا خوردن
بیماری‌هایی که معمولاً با اختلال بینایی همراه هستند چیست؟
اختلال بینایی می‌تواند خود را به اشکال مختلف نشان دهد. کاردرمانگران می‌توانند به‌طور فعال کودکان مبتلا به بیماری‌های زیر را ارزیابی و درمان کنند:
- آسیب عصب بینایی
- دژنراسیون ماکولا (بیماری چشمی که سبب کاهش دید تدریجی یا ناگهانی می‌شود)
- اختلال بینایی قشر مغز (یکی از دلایل اصلی مشکلات بینایی در کودکان فلج مغزی است که در اثر آسیب به لوب اکسیپیتال (پس‌سری) ایجاد می‌شود)
- استرابیسم (دید تک‌چشمی)
- گلوکوم (آب‌سیاه یا اختلالی که باعث آسیب رسیدن به عصب بینایی و در نهایت کوری می‌شود)
- آسیب مغزی
کاردرمانی برای اختلال بینایی
بهبود استقلال کودکان دارای اختلال بینایی برای کاردرمانگران از اهمیت بالایی برخوردار است. کاردرمانی راهی عالی برای افزایش مشارکت کودکان در فعالیت‌های روزمره و به حداکثر رساندن پتانسیل آنها است. درمان‌های کاردرمانی برای کودکان دارای اختلال بینایی عبارت‌اند از:
آموزش
- برچسب‌های بزرگ نوشته‌شده روی اقلام
- رفع بهم‌ریختگی
- سازماندهی وسایل
- آموزش استفاده از تجهیزات
- ایجاد کنتراست رنگ
- وسایل کمک‌بینایی الکترونیکی
کاردرمانگران دانش و مهارت‌های لازم برای ارائه مشاوره و آموزش مؤثر به کودکان دارای اختلال بینایی را دارند. تمام مشاوره‌ها و آموزش‌های آنها مبتنی بر شواهد هستند و توانایی‌های کودک را برای مشارکت در فعالیت‌های روزمره افزایش می‌دهند.
کمک‌ها و سازگاری‌ها
- الفباء نابینایان
- افزایش روشنایی
- وسایل کمک‌بینایی الکترونیکی
کمک‌ها و سازگاری‌ها به شکل‌های متنوعی وجود دارند و هدفشان افزایش توانایی‌های عملکردی کودکان است. بااین‌حال، بسیار مهم است که قبل از خرید هر وسیله‌ای با درمانگر مشورت کنید؛ زیرا تجهیزات نامناسب ممکن است آسیب بیشتری به فرزند شما وارد کنند.
ارزیابی‌های کاردرمانی برای اختلال بینایی
جمع‌آوری اطلاعات ضروری بخشی از فرایند کاردرمانی است. کاردرمانگران برای تکمیل این کار از ارزیابی استفاده می‌کنند. آنها پس از ارزیابی اختلال بینایی و شرایط کودک، اهداف خاصی را مشخص می‌کنند و راهکارهایی در جهت رسیدن به اهداف ارائه می‌دهند.
کاردرمانگران به‌دلایل زیر به ارزیابی اختلالات بینایی و شرایط کودک می‌پردازند:
- مشاهده کامل فعالیت‌های روزمره کودک
- تشخیص مشکلات
- نظارت بر پیشرفت
- ارزیابی جلسات درمانی
- ارزیابی محیط خانه و مدرسه
- اطمینان از صحیح بودن ساختار برنامه‌های درمانی
- اولویت‌بندی فعالیت‌ها
ارزیابی مناسب برای اختلال بینایی عبارت‌اند از:
- ارزیابی محیط مدرسه
- ارزیابی فعالیت‌های روزمره زندگی
- کمک‌ها و سازگاری‌ها
- ارزیابی ریسک
- ارزیابی پزشکی
دریافت کاردرمانی برای افراد دارای اختلال بینایی مزایای زیادی دارد. یکی از مزایا آموزش تکنیک‌های جدید به‌منظور انجام فعالیت‌های روزمره مانند فعالیت‌های مراقبت شخصی، لباس پوشیدن، نظافت و ... است. کمک‌ها و سازگاری‌ها با محیط خانه و مدرسه نیز می‌توانند توسط کاردرمانگران و به‌منظور افزایش سطح استقلال کودک مبتلا به اختلال بینایی ارائه شوند.
مزایای کاردرمانی بینایی
کاردرمانی بینایی دارای مزایای زیادی است که در ادامه به توضیح برخی از آنها می‌پردازیم:
- افزایش استقلال بیمار: کاردرمانگران برای بهبود توانایی کودک برای انجام فعالیت‌های روزمره به‌طور مستقل تلاش می‌کنند.
- آموزش تکنیک‌های تطبیقی: کاردرمانگران به آموزش تکنیک‌ها و استراتژی‌های انطباقی برای حرکت در محیط، استفاده از وسایل کمکی و انجام وظایف می‌پردازند.
- بهبود مهارت‌های حرکتی: کاردرمانی بر بهبود مهارت‌های حرکتی تمرکز دارد.
- معرفی فناوری‌های کمکی: کاردرمانگران به معرفی فناوری‌های کمکی مانند ذره‌بین‌ها و سایر ابزارهای ارتباطی که باعث تقویت بینایی می‌شوند، می‌پردازند.
- اصلاحات محیطی: کاردرمانگر تغییراتی در محیط خانه یا مدرسه پیشنهاد می‌دهد تا کودک استقلال بیشتری در انجام فعالیت‌های روزمره داشته باشد.
- حمایت روانی‌اجتماعی: مقابله با کاهش بینایی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. کاردرمانگران به حمایت عاطفی و ارائه استراتژی‌هایی برای مدیریت تأثیر روانی اختلال بینایی می‌پردازند.
- حمایت آموزشی: کاردرمانگران با مربیان و معلم‌ها همکاری می‌کنند تا راهبردها و تسهیلاتی را برای حمایت از یادگیری در کلاس درس ارائه کنند.
- آموزش مهارت‌های زندگی: کاردرمانگر در طول کاردرمانی بر ایجاد یا حفظ مهارت‌های موردنیاز برای فعالیت‌های روزمره زندگی، مانند نظافت، غذا خوردن و مراقبت شخصی تمرکز می‌کند.
- جلوگیری از سقوط: اختلال بینایی خطر افتادن را افزایش می‌دهد. کاردرمانی با کار بر روی تعادل، هماهنگی و آموزش کودک درمورد اقدامات پیشگیری از سقوط به این موضوع می‌پردازد.
این مزایا در مجموع به بهبود کیفیت کلی زندگی کودکان مبتلا به اختلال بینایی کمک می‌کند و آنها را قادر می‌سازد تا به‌طور فعال در جوامع مشارکت داشته باشند.
خدمات گروه توانبخشی راه کمال برای کاردرمانی بینایی
بینایی مهم‌ترین سیستم حسی بدن است که برای انجام تمام فعالیت‌های روزمره استفاده می‌شود و اختلال در آن مشکلی اساسی در زندگی کودک ایجاد می‌کند. بنابراین درمان اختلالات بینایی از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از خدمات گروه توانبخشی راه کمال تشکیل جلسات کاردرمانی برای کودکان مبتلا به اختلال بینایی است. متخصصان و کارشناسان مجرب و متعهد این مرکز پس از بررسی اختلال بینایی به ارائه راهکارهای درمانی می‌پردازند. آنها در طول جلسات کاردرمانی با استفاده از روش‌های مختلف به بهبود و تعالی سطح عملکردی و استقلال کودک می‌پردازند. بنابراین اگر فرزند شما مبتلا به اختلال بینایی است به ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
مطالب مشابه
اختلال یادگیری خواندن یا دیسلکسیا، نوعی اختلال یادگیری است که بر نحوه پردازش زبان نوشتاری مغز تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به نارساخوانی، در خواندن و مهارت‌های مرتبط با آن مشکل دارند.
کاردرمانی در کودکان مبتلا به سندرم داون باعث بهبود مهارت‌های ظریف و درشت این کودکان می‌شود. کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی از فعالیت‌های مختلف برای رفع نیازهای رشدی کودکان مبتلا به سندرم داون استفاده می‌کند.
نوزادان نارس با مغزهای رشدنکرده به دنیا می‌آیند و این مسئله آنها را در برابر آسیب‌هایی که می‌توانند باعث فلج مغزی شوند آسیب‌پذیرتر می‌کند. با مداخله زود هنگام علائم و عوارض فلج مغزی را می‌توان برای بهینه‌سازی کیفیت زندگی کودک به حداقل رساند.
فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد اشاره دارد. ازآنجایی‌که آسیب آنقدر شدید نیست، اختلالات حرکتی ممکن است در سال‌های اولیه کودکی ناشناخته بمانند. بااین‌حال، با رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف، اختلالات حرکتی ممکن است آشکارتر شوند. خوشبختانه هیچ وقت برای بهبودی دیر نیست.
طول عمر کودکان فلج مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد با این حال با مراقبت و درمان‌های مناسب بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی می‌توانند زندگی طولانی و پرباری داشته باشند.پس برای آشنایی بیشتر با این موضوع با ما همراه باشید.
علائم فلج مغزی در نوزادان بر هماهنگی و توانایی آنها برای حرکت مستقل تأثیر می‌گذارد و همیشه بلافاصله قابل تشخیص نیست. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که علائم فلج مغزی خفیف باشند.
اختلال پردازش حسی (SPD) کودکان بیش فعال درصورت درک بیش‌ازحد حواس مختلف ازجمله لامسه یا شنوایی ایجاد شده که منجر به دشوار شدن عملکرد برای بیمار، احساس اضطراب یا حتی وحشت می‌شود.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.