کاردرمانی سندرم داون - روش‌های درمان و تمرین

سندرم داون اختلالی است که موجب ایجاد مشکلات و چالش‌های زیادی برای کودکان می‌شود. این بیماری بر مهارت‌های حرکتی و توانایی برقراری ارتباط تأثیر قابل‌توجهی می‌گذارد. بنابراین درمان آن از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از روش‌های درمان سندرم داون، کاردرمانی است. در این مطلب به بررسی کاردرمانی سندرم داون می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

سندرم داون چیست؟

سندرم داون، اختلالی ژنتیکی است و زمانی رخ می‌دهد که تقسیم سلولی غیرطبیعی منجر به ماده ‌ژنتیکی اضافی از کروموزوم 21 می‌شود. ویژگی‌های معمولی سندرم داون عبارت‌اند از:

• تون عضلانی کم
• اندام نسبتاً کوتاه، ازجمله دست و انگشتان
• ناتوانی ذهنی خفیف تا متوسط
• تأخیر در رشد

افراد مبتلا به سندرم داون اغلب اعضای فعال جوامع خود هستند، می‌توانند به‌خوبی در مدرسه و رویدادهای اجتماعی شرکت کنند و خانواده تشکیل دهند.

روش‌های درمان سندرم داون

هیچ درمان خاصی برای سندرم داون وجود ندارد، اما گزینه‌های درمانی زیر به رشد جسمی و ذهنی کودک شما کمک می‌کنند:

• فیزیوتراپی یا کاردرمانی
• گفتاردرمانی
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای
• استفاده از عینک برای مشکلات بینایی یا وسایل کمک شنوایی برای کم‌شنوایی

برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب «کاردرمانی کودکان» را مطالعه کنید

کار درمانی کودکان مبتلا به سندرم داون

برخلاف سایر کودکان، کودک مبتلا به سندرم داون برای رشد به حمایت و تشویق بیشتری نیاز دارد. هدف کار درمانی کودکان مبتلا به سندرم داون، اطمینان از حفظ استقلال و تضمین بالاترین کیفیت زندگی برای آن‌ها است.
امروزه با مداخلات اولیه و اقداماتی که شامل کاردرمانی می‌شوند، کودکان مبتلا به سندرم داون می‌توانند در آموزش فراگیر شرکت کنند تا در کنار همسالان عادی خود به تحصیل بپردازند. به‌علاوه، با پیشرفت‌های علمی به‌دست‌آمده، امید به زندگی سندرم داون از 25 سال به 60 سال افزایش یافته است.
کاردرمانگران برای به حداکثر رساندن حمایت و رشد کودکان مبتلا به سندرم داون با سایر متخصصان همکاری می‌کنند. کاردرمانگر پس از ارزیابی کودک، چارچوبی ایجاد کرده که از تمرینات و بازی‌های مختلف استفاده می‌کند. او در طول کاردرمانی به توسعه مهارت‌های زیر می‌پردازد:

مهارت‌های خود‌مراقبتی

کودکان مبتلا به سندرم داون برای انجام فعالیت‌های روزمره خود ازجمله لباس پوشیدن و غذا خوردن با مشکل مواجه می‌شوند. کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی به آموزش روش‌ها و تکنیک‌های مفید می‌پردازد و مهارت‌های خودمراقبتی کودک را بهبود می‌دهد.

مهارت‌های حرکتی ظریف

به‌طور کلی تمام کودکان برای انجام مهارت‌های حرکتی ظریف مشکل دارند. اما کودکان مبتلا به سندرم داون به‌خاطر مشکلات رشد شناختی و عصبی، بیشتر از همسالان خود با این چالش مواجه می‌شوند. از‌آنجایی‌که انگشتان آن‌ها نسبت به کودکان دیگر کوتاه‌تر هستند، انجام فعالیت‌های حرکتی ظریف برای آن‌ها دشوارتر است. کاردرمانگر در طول کار درمانی از روش‌ها و فعالیت‌های سرگرم‌کننده برای رفع این مشکل کودک استفاده می‌کند. او تمرین‌های زیادی برای تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف کودک پیشنهاد می‌دهد.

مهارت‌های حرکتی درشت

مهارت‌های حرکتی درشت شامل تعادل، راه رفتن، دویدن یا پریدن هستند. کودکان مبتلا به سندرم داون در انجام این مهارت‌ها ضعیف هستند. بنابراین کاردرمانگر با استفاده از روش‌های کاردرمانی به تقویت این مهارت‌ها می‌پردازد.

فعالیت‌های یکپارچگی حسی

کودکان مبتلا به سندرم داون اغلب در یکپارچه‌سازی تحریک حسی‌ و واکنش نسبت به محیط اطراف خود مشکل دارند. کاردرمانگر در طول جلسات کار درمانی به تشخیص مشکلات حسی کودک می‌پردازد و در جهت درمان آن‌ها گام برمی‌دارد.

توجه و تمرکز

یکی از مشکلات کودکان مبتلا به سندرم داون، توجه و تمرکز بر روی فعالیت‌های خاص است که باعث می‌شود انجام فعالیت‌های درسی برای آن‌ها دشوار باشد. کاردرمانگر با استفاده از روش‌های مختلف به افزایش تمرکز کودک کمک می‌کند و مهارت‌های لازم را برای پیشرفت در تحصیل به او آموزش می‌دهد.

مهارت‌های اجتماعی

کودکان با همسالان، مراقبان، معلمان و اعضای جامعه تعامل دارند. مهارت‌های مهم اجتماعی برای هر کودک یک مزیت محسوب می‌شوند. کاردرمانگر از روش‌هایی مانند ایجاد موقعیت نقش‌آفرینی، فیلم‌ها و داستان‌های اجتماعی برای تسهیل مهارت‌های مهم اجتماعی و زندگی استفاده می‌کند.

اعتماد به نفس

همان‌طور که می‌دانید کودکان مبتلا به سندرم داون با مشکلاتی در جامعه روبرو می‌شوند که موجب کاهش عزت نفس و اعتماد‌به‌نفس آن‌ها می‌شوند. کاردرمانگران در طول جلسات کاردرمانی از روش‌های مختلف برای افزایش اعتمادبه‌نفس و تشویق کودکان استفاده می‌کنند.

مهارت‌های شناختی

رشد شناختی را می‌توان ازطریق فعالیت‌هایی که باعث افزایش توجه، حافظه و مهارت‌های حل مسئله می‌شوند، حمایت کرد. کاردرمانگران در طول کاردرمانی از بازی‌ها، ‌پازل‌ها و سایر تمرینات شناختی برای توسعه مهارت‌های شناختی کودک مبتلا به سندرم داون استفاده می‌کنند.
به‌علاوه کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی به انجام فعالیت‌های زیر می‌پردازد:

• معرفی تجهیزات و فناوری‌های کمکی: کاردرمانگر به کودک کمک می‌کند از تجهیزات یا فناوری‌های کمکی برای حفظ استقلال خود در فعالیت‌های روزمره استفاده کند.
• آموزش والدین و مراقبان: کاردرمانگر اغلب از نزدیک با والدین و مراقبان کودک همکاری می‌کند و آموزش‌ها و راهبردهایی برای حمایت از رشد کودک در خانه ارائه می‌دهد. این آموزش‌ها معمولاً شامل راهنمایی برای ایجاد محیطی دوستانه در منزل هستند.

هدف کاردرمانی کودکان مبتلا به سندرم داون

کودک مبتلا به سندرم داون برخلاف سایر کودکان، برای رشد به حمایت و تشویق بیشتری نیاز دارد. پزشک در ابتدا به تشخیص بیماری کودک می‌پردازد و سپس برنامه‌ای درمانی متناسب با شرایط او ارائه می‌کند. هدف از کاردرمانی کودکان مبتلا به سندرم داون بهبود موارد زیر است:

• تکنیک‌های موقعیت‌یابی و تغذیه
• توجه و تمرکز
• مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف
• دستیابی به نقاط عطف حرکتی ازجمله غلت زدن، نشستن، تغییر وضعیت و استفاده از بازوها، پاها و غیره
• مهارت‌های خودمراقبتی
• نیازهای حسی
• نیازهای اجتماعی یا عاطفی
• اعتمادبه‌نفس
• استقلال
• کیفیت زندگی

فعالیت‌های کاردرمانی برای کودکان مبتلا به سندرم داون

کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی از فعالیت‌های مختلف برای رفع نیازهای رشدی کودکان مبتلا به سندرم داون استفاده می‌کند. فعالیت‌های کاردرمانی برای بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت، یکپارچگی حسی، توانایی‌های شناختی، مهارت‌های اجتماعی و ... طراحی شده‌اند. در ادامه چند نمونه از فعالیت‌های کاردرمانی برای کودکان مبتلا به سندرم داون ذکر‌ شده‌اند:

مهارت‌های حرکتی ظریف:

• رشته‌ کردن مهره‌ها: این فعالیت باعث هماهنگی چشم و دست و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف کودک می‌شود.
• بازی با خمیر: ورز دادن خمیر باعث بهبود قدرت و هماهنگی دست کودک می‌شود.

حتما بخوانید: کاردرمانی دست کودکان

مهارت‌های حرکتی درشت:

• مهارت‌های حرکتی: کودک را تشویق به راه رفتن، پریدن، بالا رفتن از پله‌ها و ... کنید تا مهارت‌های حرکتی درشت و هماهنگی را بیاموزد.
• بازی با توپ: بازی کردن یا چرخاندن توپ به جلو و عقب به بهبود هماهنگی دست و چشم و مهارت‌های حرکتی درشت کمک می‌کند.

یکپارچه‌سازی حسی:

• سطل‌های حسی: سطل‌های حسی را با موادی مانند برنج، لوبیا یا ماسه تهیه کنید. کودکان می‌توانند بافت ها را کشف کنند و مهارت‌های پردازش حسی خود را بهبود بخشند.
• تاب خوردن: تاب خوردن به تعادل و هماهنگی بدن کودک کمک می‌کند.

حتما بخوانید: کاردرمانی حسی کودکان

مهارت‌های خودمراقبتی:

• تمرین لباس پوشیدن: مهارت‌های لباس پوشیدن را با استفاده از لباس‌های مختلف تمرین کنید.
• تمرین مسواک زدن: از تصویری جذاب برای راهنمایی مراحل مسواک زدن استفاده کنید.

مهارت‌های اجتماعی و بازی:

• بازی‌های رومیزی: بازی‌های رومیزی ساده، رعایت نوبت، پیروی از قوانین و تعامل اجتماعی را به کودک می‌آموزند.
• بازی‌های وانمودی: بازی‌های وانمودی از تخیل کودک استفاده می‌کنند و منجر به ارتقای خلاقیت و مهارت‌های اجتماعی او می‌شوند.

مهارت‌های شناختی:

• پازل‌ها: با پازل‌های ساده شروع کنید و به‌تدریج به سراغ پازل‌های پیچیده‌تر بروید تا مهارت‌های حل مسئله را در کودک توسعه دهید.
• بازی‌های حافظه: بازی‌های حافظه به بهبود تمرکز و حافظه کودک کمک می‌کنند.

فعالیت‌های ارتباطی:

• سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS): از سیستم ارتباطی تبادل تصویر برای تشویق کودک به ایجاد ارتباط با تصاویر یا نمادها برای بیان نیازها یا خواسته‌ها استفاده کنید.
• داستان سرایی: از وسایل کمکی بصری برای حمایت از داستان سرایی، توسعه زبان و خلاقیت استفاده کنید.

بسیار مهم است که فعالیت‌های کاردرمانی متناسب با نیازها، توانایی‌ها و علایق کودک باشند. همکاری نزدیک با کاردرمانگر می‌تواند به اطمینان از مناسب و مؤثر بودن فعالیت‌ها برای کودک کمک کند. علاوه بر این، مشارکت دادن والدین و مراقبان در این فعالیت‌ها می تواند منجر به پیشرفت کلی کودک شود.

خدمات گروه توانبخشی راه کمال برای کاردرمانی سندرم داون

سندرم داون اختلالی ژنتیکی است که بر توانایی‌ها و مهارت‌های اساسی کودک تأثیر می‌گذارد و باعث مختل شدن آن‌ها می‌شود. بنابراین یافتن راهی برای درمان آن بسیار مهم است. یکی از خدمات گروه توانبخشی راه کمال رسیدگی به کودکان مبتلا به سندرم داون است. متخصصان و کارشناسان این مرکز در طول جلسات کاردرمانی به آموزش مهارت‌های مختلف می‌پردازند. آن‌ها از فعالیت‌ها و بازی‌های متنوع برای جذب و تشویق کودک استفاده می‌کنند. بنابراین اگر فرزند شما مبتلا به سندرم داون است به ما مراجعه کنید و از خدمات کاردرمانی مرکز ما بهره‌مند شوید.

منابع

theottoolbox.com

pulsecenter.ae
dynamicoccupationaltherapy.com