شناخت و درک علائم اولیه اختلال طیف اوتیسم (ASD) در نوزادان میتواند یکی از چالشبرانگیزترین مسائل پیش روی والدین باشد. تحقیقات نشان میدهند که تشخیص زودهنگام نقش کلیدی در ارائه مداخلات مؤثر دارد و والدین باید به طور فعال روند رشد فرزند خود را از همان ماههای ابتدایی زیر نظر داشته باشند. این دوره ممکن است رفتارهایی ازجمله کاهش ارتباط چشمی، عدم واکنش به محرکهای اجتماعی، یا تأخیر در برقراری ارتباطات اولیه را آشکار کند که میتوانند نشانهای از اوتیسم باشند.
با شناخت این شاخصها و آگاهی از منابع موجود، والدین میتوانند نقش مؤثری در حمایت از نیازهای فرزند خود ایفا کنند.
مروری بر اختلال طیف اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم (ASD) میتواند به شکلهای متنوعی ظاهر شود و اغلب در مراحل اولیه رشد، یعنی در حدود 6 ماهگی، علائمی از خود نشان دهد. تشخیص زودهنگام نقش مهمی در مدیریت و حمایت از رشد کودک دارد.
مطالعات نشان میدهند که تقریباً از هر 6 کودک 3 تا 17 ساله در ایالات متحده، یک نفر با نوعی ناتوانی رشدی شناسایی میشود. این آمار نشاندهنده اهمیت شناسایی زودهنگام این علائم و شروع مداخلات لازم است.
والدینی که به این علائم آگاه هستند میتوانند نقش فعالی در پیگیری رشد کودک خود ایفا کنند. اقدام سریع ممکن است به دسترسی به خدمات توانبخشی و رفتاردرمانی کمک کند و از هزینههای بالقوه بیشتر در آینده جلوگیری کند. برای مثال، درمانهای اولیه رفتاری میتوانند بهرهوری و کیفیت زندگی کودک را به میزان قابلتوجهی بهبود بخشند.
بنابراین تشخیص زودهنگام و اقدام بهموقع میتواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا از پشتیبانیهای لازم برای رشد و پیشرفت بهرهمند شوند. والدین باید هوشیار باشند و درصورت مشاهده هرگونه تأخیر یا علامت غیرمعمول، به متخصصان مراجعه کنند.
علائم کلیدی اوتیسم در نوزادان 6 ماهه
شناسایی علائم اوتیسم در نوزادان میتواند به مداخلات زودهنگام و بهبود پیشآگهی کودک کمک کند. در اینجا برخی از شاخصهای رفتاری کلیدی برای نوزادان 6 ماهه آورده شدهاند:
- کاهش تماس چشمی: کودکان معمولاً ازطریق تماس چشمی با والدین و مراقبان خود ارتباط برقرار میکنند. این رفتار بهعنوان یکی از اولین ابزارهای غیرکلامی برای برقراری ارتباط و ایجاد پیوند عاطفی شناخته میشود. نوزادانی که بهطور مداوم از برقراری تماس چشمی خودداری میکنند یا تماس چشمی آنها بسیار کوتاه و گذرا است، ممکن است تفاوتهایی در پردازش اطلاعات اجتماعی داشته باشند. بهعنوان مثال، در محیطهای شلوغ، ممکن است تمایلی به نگاه کردن به چهرهها نشان ندهند، که میتواند نشانه اولیه از چالشهای اجتماعی مرتبط با اوتیسم باشد.
- کمبود لبخند اجتماعی یا پاسخهای متقابل: لبخند اجتماعی، که معمولاً در پاسخ به تعاملات مراقبین ایجاد میشود، یکی از نقاط عطف رشد عاطفی و اجتماعی نوزادان است. اگر کودکی بهندرت لبخند بزند یا به لبخند دیگران واکنش نشان ندهد، این میتواند نشانهای از چالشهای اجتماعی باشد. بهویژه در اوتیسم، این پاسخهای متقابل اغلب محدود یا کاملاً غایب هستند و میتوانند بیانگر دشواری در برقراری ارتباط عاطفی باشند.
- تأخیر در غان و غون کردن: غان و غون کردن مرحلهای کلیدی در رشد زبان است که معمولاً از حدود 4 تا 6 ماهگی آغاز میشود. نوزادان در این سن معمولاً با تولید صداهای ساده مانند «آه» و «اوو» با محیط خود تعامل میکنند. عدم تولید این صداها یا تأخیر در شروع آنها، ممکن است نشانهای از چالشهای زبانی و ارتباطی باشد. این تأخیر میتواند بیانگر نیاز به بررسیهای دقیقتر برای ارزیابی رشد کودک باشد.
- واکنشهای غیرمعمول به محرکهای حسی: نوزادان مبتلا به اوتیسم ممکن است حساسیت بیشازحد (مانند گریه بهخاطر صدای جاروبرقی) یا واکنشهای بسیار کم (مانند بیتفاوتی به صدای بلند) نشان دهند. این واکنشها میتوانند به تفاوتهایی در نحوه پردازش اطلاعات حسی اشاره داشته باشند. این حساسیتها ممکن است در آینده منجر به چالشهایی در محیطهای شلوغ یا دارای محرکهای زیاد شوند.
- عدم علاقه به بازی اجتماعی: نوزادانی که از بازیهای تعاملی مانند دالیبازی یا قلقلک دادن لذت نمیبرند یا به آنها توجه نمیکنند، ممکن است در برقراری تعاملات اجتماعی اولیه دچار چالش باشند. این عدم علاقه میتواند نشاندهنده تفاوتهایی در توانایی کودک برای درک و مشارکت در ارتباطات اجتماعی باشد.
- حرکات تکراری مانند تکان دادن دستها: نوزادانی که بهطور مکرر دستهای خود را تکان میدهند یا رفتارهای تکراری دیگری انجام میدهند، ممکن است در تلاش برای آرام کردن خود باشند. این رفتارها که بهعنوان استیمینگ شناخته میشوند، اغلب در کودکان اوتیسمی دیده میشود و میتوانند بهدلیل اضطراب، تحریک بیشازحد حسی، یا تلاش برای ایجاد حس نظم در محیط بروز کنند.
- بیعلاقگی به برخی صداها: نوزادان معمولاً به صداهای اطراف خود مانند چرخاندن سر به سمت صدای آشنا یا توقف فعالیت برای گوش دادن واکنش نشان میدهند. اگر کودکی به صداها بیتفاوت باشد یا تمایلی به جستجوی منبع صدا نشان ندهد، این میتواند به تفاوتهای حسی یا پردازشی اشاره کند.
- فقدان محبت درکشده: کودکان معمولاً ازطریق در آغوش گرفتن یا لمس کردن محبت خود را ابراز میکنند. اگر کودکی بهندرت چنین رفتاری نشان دهد یا از در آغوش گرفتن اجتناب کند، این ممکن است نشاندهنده تفاوت در تعاملات عاطفی و اجتماعی باشد.
- بیان کلامی محدود: تولید صداهای احساسی مانند جیغ شادی، خندیدن، یا صداهای مشابه در نوزادان طبیعی است. کاهش این رفتارها ممکن است نشانهای از چالشهای زبانی یا اجتماعی بوده و میتواند نیازمند ارزیابی تخصصی باشد.
- عدم تلاش برای رسیدن به اشیاء: نوزادانی که به اشیاء جالب علاقه نشان نمیدهند یا برای رسیدن به آنها تلاش نمیکنند، ممکن است در تعامل با محیط خود دچار چالش باشند. این رفتار میتواند به تأخیر در رشد حرکتی یا حسی مرتبط باشد.
- نگرفتن اشیاء: کودکانی که اشیاء را نمیگیرند یا با آنها بازی نمیکنند، ممکن است تفاوتهایی در رشد مهارتهای حرکتی ظریف یا درک حسی داشته باشند. این موضوع میتواند نیازمند مداخله زودهنگام باشد.
- حالات صورت محدود و واکنش عاطفی کاهشیافته.:حالات چهره نقش مهمی در برقراری ارتباط غیرکلامی دارند. کودکانی که بهندرت لبخند میزنند یا تنوع زیادی در حالات چهره خود ندارند، ممکن است در برقراری ارتباط عاطفی با دیگران دچار چالش باشند. این کاهش واکنش عاطفی میتواند نشاندهنده تفاوتهایی در پردازش اجتماعی باشد.
تشخیص این نشانهها در مراحل اولیه والدین را قادر میسازد تا به متخصصان مراجعه کنند و از مداخلات زودهنگام بهرهمند شوند. اقدامات سریع و هدفمند میتواند نقش مهمی در حمایت از رشد کودک و بهبود کیفیت زندگی او ایفا کند.
اگر میخواهید در مورد علائم اوتیسم در سنین مختلف بیشتر بدانید مقاله مربوطه را مطالعه نمایید.
جمعبندی
شناخت علائم اولیه اوتیسم در نوزادان 6 ماهه نقشی کلیدی در تضمین رشد سالم آنها دارد. والدین با توجه به نشانههایی مانند کاهش تماس چشمی، نبود پاسخهای اجتماعی، و تأخیر در مهارتهای ارتباطی میتوانند اقدامات زودهنگام را برای تشخیص و مداخلات مؤثر انجام دهند. تشخیص زودهنگام تأثیر مستقیمی بر بهبود مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودک دارد؛ زیرا مطالعات نشان دادهاند که هرچه مداخلات زودتر آغاز شوند، نتایج بهتری در رشد کودک حاصل میشود. در صورت نیاز به مشاوره غربالگری رایگان و یا ویزیت توسط متخصص با شماره های کلینیک های راه کمال تماس حاصل فرمایید.
منابع
مطالب مشابه
اختلالات تکاملی، شرایط فیزیکی یا مبتنی بر مغز هستند که بر پیشرفت کودک هنگام رشد و کسب مهارتهای ضروری زندگی تأثیر میگذارند. بسیاری از اختلالات تکاملی کودکی قبل از تولد وجود دارند و در طول زندگی ادامه مییابند. همچنین ممکن است درنتیجه آسیب، ضربه یا سایر عوامل پزشکی در طول کودکی رخ دهند.
هیدروتراپی، که به آن آب درمانی نیز گفته میشود، شکل تخصصی فیزیوتراپی است که از آب برای درمان بیماریها استفاده میکند. این نوع درمان محیطی امن و حمایتی را برای کودکان فراهم میکند که در آن میتوانند بدون تنش جاذبه در فعالیتهای فیزیکی شرکت کنند.
والدین میتوانند با استفاده از بازیهای ساده و سرگرمکننده در محیط خانه، رفتارهای کلیدی فرزند خود را در حوزههای مهمی مانند ارتباط چشمی، تقلید، تعاملات اجتماعی و حساسیتهای حسی زیر نظر بگیرند. این بازیها برای کودک جذاب هستند و در عین حال، به والدین کمک میکنند تا درصورت مشاهده علائم نگرانکننده، بهموقع با متخصصان رشد کودک مشورت نمایند.
کودکان مبتلا به CDD تا حداقل ۲سالگی رشد معمولی متناسب با سن را در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، روابط اجتماعی، بازی و رفتار انطباقی دارند. آنها بین سنین ۲ تا ۱۰سالگی، مهارتهای کسبشده قبلی خود را به شکلی قابل توجه در دو یا چند مورد از دست میدهند.
یکی از تفاوتهای بزرگ بین اوتیسم و آسپرگر این است که کودکان مبتلا به اوتیسم دیرتر صحبت کردن را شروع میکنند. اما کسانی که سندرم آسپرگر دارند معمولاً تأخیر زبانی را تجربه نمیکنند. در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب منزوی به نظر میرسند، افراد دارای آسپرگر معمولاً میخواهند با دیگران تعامل داشته باشند اما برای برقراری ارتباط با مشکل مواجه میشوند.
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی تأثیر میگذاشتند، مورد استفاده قرار میگرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) مینامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان میتواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته میشود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ میدهد که مهارتهای زبانی بهدرستی رشد نمیکنند ولی این چالشها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را میفهمند و میتوانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیتهای اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل میکند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.