وقتی صحبت از مقایسه آسپرگر و اوتیسم می‌شود، معمولاً این نکته به ذهن می‌رسد که علائم آسپرگر خفیف‌تر هستند و افراد مبتلا به آن عملکرد بالاتری دارند.
افراد مبتلا به آسپرگر ممکن است در حرفه خود بسیار توانمند و موفق باشند، اما اغلب با چالش‌های جدی در روابط بین‌فردی مواجه می‌شوند. مهارت‌های زبانی این افراد معمولاً مشابه همسالانشان هستند، هرچند ممکن است استفاده آن‌ها از زبان گاهی غیرمعمول یا متفاوت به نظر برسد.
با این وجود، باید توجه داشت که آسپرگر دیگر یک تشخیص مستقل محسوب نمی‌شود. در عوض، شرایطی مانند آسپرگر، اختلال اوتیسم، اختلال فروپاشی دوران کودکی و اختلال نافذ رشدی که به طور خاص تعریف نشده است (PDD-NOS)، اکنون همگی تحت عنوان اختلال طیف اوتیسم شناخته می‌شوند.
سندرم آسپرگر چیست؟
در سال 1944، هانس آسپرگر، متخصص اطفال اهل وین، رفتارهای غیرمعمولی را در برخی کودکان شناسایی کرد. این کودکان از هوش و مهارت‌های زبانی عادی برخوردار بودند، اما در برقراری ارتباط اجتماعی و تعاملات اجتماعی با مشکلاتی مواجه بودند که به چالش‌های مشاهده‌شده در کودکان مبتلا به اوتیسم شباهت داشت. علائم آن‌ها در مقایسه با اوتیسم خفیف‌تر بودند و عدم وجود تأخیر زبانی، آن‌ها را از اوتیسم متمایز می‌کرد.
در سال 1994، سندرم آسپرگر به عنوان یک اختلال جداگانه از اوتیسم و سایر اختلالات عصبی-رشدی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-4) درج شد. اما کمتر از دو دهه بعد، در سال 2013، این تشخیص حذف شد و تحت عنوان جامع‌تر اختلال طیف اوتیسم قرار گرفت.
آیا این تغییر به معنای یکسان بودن آسپرگر و اوتیسم است؟ نه دقیقاً. اگرچه آسپرگر اکنون به عنوان بخشی از طیف اوتیسم شناخته می‌شود، علائم آن در مقایسه با اوتیسم کلاسیک، شدت و گستردگی کمتری دارند. در گروه توانبخشی راه کمال، ما تجربه درمان بسیاری از بیمارانی را داریم که مجموعه‌ای از علائم مشابه تشخیص قبلی آسپرگر را نشان می‌دهند. این درمان‌ها معمولاً در مقایسه با اوتیسم کلاسیک، پیچیدگی و چالش‌های کمتری دارند.
علائم و نشانه‌های سندروم آسپرگر
علائم سندرم آسپرگر شباهت زیادی به علائم اوتیسم دارند و معمولاً از دوران کودکی، زمانی که مغز هنوز در حال رشد است، بروز می‌کنند. این اختلال به عنوان یک مشکل عصبی-رشدی شناخته می‌شود و هیچ تفاوت فیزیکی آشکاری در ظاهر ایجاد نمی‌کند. در عوض، علائم عمدتاً بر تعاملات اجتماعی و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارند؛ زیرا این جنبه‌ها تحت تأثیر عملکرد مغز قرار دارند. برخی از علائم رایج عبارت‌اند از:
- اختلال در تعاملات اجتماعی و ارتباطات غیرکلامی
- علایق محدود و خاص
- رفتارهای تکراری
- عدم آگاهی از تأثیر رفتار یا اعمال خود بر دیگران
مروری بر اوتیسم و علائم آن
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی-رشدی است که شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. این اختلال با ویژگی‌هایی همچون رفتارهای تکراری، چالش در ارتباطات اجتماعی، علایق محدود و انعطاف‌ناپذیری در رفتارها شناخته می‌شود.
علت دقیق اوتیسم هنوز به طور قطعی مشخص نشده است، اما عوامل ژنتیکی، احتمالاً پیش از تولد، و عوامل محیطی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. اوتیسم می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد و در برخی موارد، تشخیص آن تا دوران بزرگسالی به تأخیر میفتد. بر اساس تحقیقات، از هر 68 کودک در ایالات متحده، یک نفر دارای نوعی اختلال طیف اوتیسم است.
اگرچه اوتیسم به عنوان یک اختلال قابل درمان شناخته نمی‌شود، مداخله زودهنگام و مناسب می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. تشخیص و درمان سریع، نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد. حتی در مواردی نادر، برخی افراد مبتلا به اوتیسم پس از دریافت درمان مناسب، دیگر معیارهای تشخیصی این اختلال را برآورده نمی‌کنند.
علائم اوتیسم، مشابه آسپرگر، عمدتاً بر ارتباطات اجتماعی و رفتار تأثیر می‌گذارند و تعامل با دیگران، به‌ویژه همسالان، را به چالشی جدی تبدیل می‌کنند. این علائم معمولاً از سنین پایین بروز می‌کنند، به همین دلیل نظارت بر نقاط عطف رشدی کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچند برخی از این نقاط عطف ممکن است در نگاه اول کم‌اهمیت به نظر برسند، اما می‌توانند اطلاعات مهمی درباره رشد مغز کودک ارائه دهند.
برخی از علائم اولیه اوتیسم شامل موارد زیر هستند:
- اجتناب از تماس چشمی
- عدم پاسخ به نام خود تا 9 ماهگی
- ناتوانی در بیان حالات عاطفی با چهره (مانند خوشحالی، ناراحتی یا عصبانیت) تا 9 ماهگی
- انجام ندادن بازی‌های تعاملی ساده تا 12 ماهگی
- استفاده کم از حرکات دست (مثلاً تکان ندادن دست برای سلام یا خداحافظی) تا 12 ماهگی
- عدم اشتراک‌گذاری علایق خود (مانند نشان دادن اسباب‌بازی مورد علاقه) تا 15 ماهگی
- عدم اشاره به اشیای جالب برای جلب توجه دیگران تا 18 ماهگی
- ناتوانی در درک احساسات دیگران (مانند شناسایی آسیب یا ناراحتی) تا 24 ماهگی
- بی‌توجهی یا بازی نکردن با کودکان دیگر تا 36 ماهگی
- تظاهر نکردن به ایفای نقش دیگران (مانند معلم یا شخصیت‌های تخیلی) تا 48 ماهگی
- انجام ندادن فعالیت‌های نمایشی مانند آواز خواندن، اجرا یا رقصیدن برای دیگران تا 60 ماهگی
نظارت دقیق بر این علائم می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مداخلات مؤثر کمک کند.
تشخیص سندروم آسپرگر
سندرم آسپرگر معمولاً در دوران کودکی شناسایی می‌شود، اما ممکن است چندین سال طول بکشد تا علائم آن به درستی تشخیص داده شوند. اگر گمان می‌کنید فرزند شما ممکن است مبتلا به آسپرگر باشد، بهتر است با پزشک یا پرستار کودک خود مشورت کنید. آن‌ها ممکن است شما را به موارد زیر ارجاع دهند:
- متخصص اطفال با تخصص در تشخیص اختلال طیف اوتیسم
- تیمی از متخصصان بهداشت که در ارزیابی کودکان همکاری می‌کنند
برای تشخیص آسپرگر آزمایش خاصی وجود ندارد. پزشک یا تیم متخصصان با شما و فرزندتان صحبت کرده و او را تحت نظر می‌گیرند تا ببینند آیا علائم خاصی دارد که نشان‌دهنده سندرم آسپرگر باشد. ارزیابی معمولاً شامل سؤالاتی درباره موارد زیر است:
- توانایی‌های اجتماعی و عاطفی
- مهارت‌های ارتباطی
- توانایی‌های یادگیری
- مهارت‌های حرکتی
- علایق خاص
تفاوت اصلی بین سندروم آسپرگر و اوتیسم چیست؟
سندروم آسپرگر در مقایسه با اوتیسم از جهات خاصی متمایز است. کودکان مبتلا به سندرم آسپرگر معمولاً علائم کمتری دارند و تأخیر زبانی در آن‌ها مشاهده نمی‌شود. در واقع، بسیاری از این افراد ممکن است مهارت‌های گفتاری و زبانی پیشرفته‌ای داشته باشند، اما در استفاده از زبان برای تعاملات اجتماعی یا درک مناسب اجتماعی ضعف نشان دهند.
به عنوان مثال، ممکن است فرد مبتلا به سندرم آسپرگر به طور مداوم در مورد موضوع مورد علاقه خود صحبت کند، حتی اگر طرف مقابل علاقه‌ای نشان ندهد، یا بدون درک تأثیر کلامش، صادقانه و گاهی به شکلی ناخوشایند، نظر بدهد. مغز آن‌ها اغلب در پردازش یا درک نحوه تأثیر رفتارشان بر دیگران با چالش مواجه است. همچنین، ممکن است در درک شوخ‌طبعی، طعنه، یا همدلی مشکل داشته باشند و تمایل داشته باشند مفاهیم را به‌صورت کاملاً تحت‌الفظی یا در قالب‌های سیاه‌وسفید تفسیر کنند.
افراد مبتلا به سندرم آسپرگر، بر اساس تعریف این اختلال، نباید اختلال شناختی قابل توجهی داشته باشند. در واقع، بسیاری از آن‌ها دارای توانایی شناختی متوسط یا بالاتر از حد معمول هستند. مطالعات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به سندروم آسپرگر معمولاً بهره هوشی کلامی بالاتر از متوسط دارند و در آزمون‌هایی که نیازمند استدلال هستند، عملکرد خوبی نشان می‌دهند.
برای تشخیص اینکه فرد مبتلا به سندرم آسپرگر است یا اوتیسم، ارزیابی بالینی تخصصی ضروری است. تشخیص صحیح می‌تواند به طراحی برنامه‌های درمانی و حمایتی مؤثر کمک کند.
آیا گزینه‌های درمانی برای آسپرگر و اوتیسم متفاوت هستند؟
افراد مبتلا به اوتیسم اغلب به‌عنوان واگرای عصبی شناخته می‌شوند، به این معنا که رفتارهای آن‌ها ممکن است با انتظارات اجتماعی معمول همخوانی نداشته باشد. با این حال، این به هیچ وجه نشان‌دهنده نقص یا مشکلی ذاتی در فرد نیست.
پذیرش، حمایت، و محبت از سوی اطرافیان برای افراد مبتلا به اوتیسم یا آسپرگر اهمیت بسیاری دارد.
در جامعه اوتیسم، دیدگاه‌های متفاوتی درباره نیاز به درمان وجود دارد. برخی معتقدند اوتیسم نیازمند درمان پزشکی است، در حالی که دیگران بر حمایت‌های اجتماعی و حقوقی تمرکز دارند. این گروه دوم، «درمان» اوتیسم را در قالب تضمین حقوق افراد، مانند شرایط شغلی منصفانه و پوشش مراقبت‌های بهداشتی، می‌دانند.
اگر فکر می‌کنید شما یا یکی از عزیزانتان نیاز به درمان برای مدیریت برخی از رفتارهای مرتبط با آسپرگر یا اوتیسم دارید، گزینه‌های زیر ممکن است مفید باشند:
- درمان روان‌شناختی. مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای کمک به مدیریت اضطراب یا چالش‌های اجتماعی
- داروها. برای کاهش علائم اضطراب یا اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD)
- گفتاردرمانی یا زبان‌درمانی. برای بهبود مهارت‌های ارتباطی
- تغییرات رژیمی یا مکمل‌های غذایی. برای تقویت سلامت کلی
- گزینه‌های درمانی تکمیلی. مانند ماساژ درمانی برای کاهش استرس و افزایش آرامش
جمع‌بندی
سندرم آسپرگر و اوتیسم هر دو اختلالات عصبی رشدی هستند که بر تعاملات اجتماعی و ارتباطات تأثیر می‌گذارند، اما تفاوت‌هایی دارند. افراد مبتلا به آسپرگر معمولاً علائم کمتری دارند، به ویژه در زمینه زبان که معمولاً پیشرفته است، در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در زبان و تعاملات اجتماعی مشکلات شدیدتری داشته باشند. اگر شما یا عزیزانتان با سندرم آسپرگر دست و پنجه نرم می‌کنید و به دنبال روشهای مؤثر برای بهبود توانایی‌های اجتماعی و ارتباطی خود هستید، گروه توانبخشی راه کمال آماده است تا با استفاده از روشهای تخصصی و نوین به شما کمک کند. برای مشاوره و درمان‌های هدفمند، با کلینیک های ما تماس بگیرید. سندرم آسپرگر قابل مدیریت است و ما در کنار شما خواهیم بود تا زندگی بهتری را تجربه کنید.
منابع
سوالات متداول
بله، درمان‌های مشابهی برای افراد مبتلا به آسپرگر و اوتیسم وجود دارد، مانند درمان‌های رفتاری، درمان شناختی-رفتاری، و گفتار درمانی، اما شدت و نوع نیاز به درمان ممکن است بسته به شدت علائم و نیازهای فرد متفاوت باشد.
مطالب مشابه
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در ارتباطات اجتماعی و تعامل با دیگران با چالش‌هایی مواجه هستند. در 18ماهگی، والدین باید توجه دقیقی به نحوه تعامل فرزندشان با اطرافیان داشته باشند. نشانه‌های رایجی که ممکن است در این سن ظاهر شوند عبارت‌اند از: فقدان تماس چشمی مؤثر، پاسخ محدود به نام، عدم علاقه به بازی‌های تعاملی و مشکلات در تقلید حرکات یا رفتارها
گزارش‌های موجود از سوی اسپکتروم نشان می‌دهند که سن 6سالگی برای کودکان مبتلا به اوتیسم نقطه عطف مهمی است؛ چرا که طبق مطالعه‌ای طولانی‌مدت، شدت ویژگی‌های اوتیسم در بسیاری از کودکان از سنین 3 تا 6 سالگی کاهش می‌یابند، ولی این پیشرفت معمولاً برای سه‌چهارم کودکان متوقف می‌شود.
تشخیص زودهنگام اوتیسم در کودکان 2 ساله نقشی حیاتی در بهبود نتایج بلندمدت دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که شناسایی و مداخله به‌موقع، به‌ویژه در دوران حساس رشد مغز، می‌تواند به توسعه مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری کودک کمک چشمگیری کند.
گفتاردرمانی و کاردرمانی پایه‌های اصلی مدیریت اوتیسم محسوب می‌شوند. بااین‌حال، بسیاری از خانواده‌ها برای تکمیل این روش‌ها به سراغ درمان‌های طبیعی و سنتی مانند شاهدانه، داروهای گیاهی و ... می روند.
یکی از مواردی که افراد مبتلا به اوتیسم برای جبران ناراحتی در هنگام برقراری ارتباط چشمی انجام می‌دهند، نگاه کردن به چیزی غیر از چهره دیگران در حین تعامل اجتماعی است. برای مثال دانش‌آموز مبتلا به اوتیسم در مدرسه می‌تواند هنگام نگاه کردن و ور رفتن با شیئی خاص، مانند اسباب‌بازی یا مداد بهتر روی درس تمرکز کند.
تیک‌ها، حرکات یا صداهای ناگهانی و سریعی هستند که کودک به‌طور مکرر و غیرارادی انجام می‌دهد. اگر کودک تیک حرکتی داشته باشد، ممکن است به‌طور مکرر پلک بزند یا شانه‌های خود را بارها و بارها بالا بیندازد. اگر تیک صوتی داشته باشد، احتمالاً به‌صورت ناخواسته صدای خرخر ایجاد می‌کند یا احساس نیاز به صاف کردن مداوم گلو دارد. تیک‌ها اغلب با گذشت زمان تغییر می‌کنند.
هنگامی که کودک به وسواس فکری عملی مبتلا می‌شود، افکار وسواسی و رفتاری اجباری می‌توانند بسیار مکرر و شدید شوند و در زندگی روزمره و رشد طبیعی کودک اختلال ایجاد کنند.
اختلال انفجاری متناوب (IED) نوعی اختلال رفتاری است که با دوره‌های مکرر خشم و پرخاشگری شدید مشخص می‌شود. این فوران‌ها می‌توانند کلامی یا جسمی باشند و اغلب غیرقابل پیش بینی هستند.
هنگامی که مغز در درک ورودی بصری دریافتی مشکل داشته باشد، اطلاعات به‌درستی درک نشده و نمی‌توانند با سایر حواس ادغام شوند.توجه به این نکته بسیار مهم است که اختلال حس بینایی به مشکلات مربوط به بینایی اشاره ندارد. درواقع کودکی که ازنظر بینایی دید 20/20 کامل دارد، اگر با اختلال حس بینایی دست و پنجه نرم کند، همچنان در درک آنچه می‌بیند با مشکل مواجه می‌شود.
آسیب سر می تواند به خفیفی ضربه، کبودی (کوفتگی) یا بریدگی روی سر باشد. یا می تواند ضربه مغزی، بریدگی عمیق یا زخم باز، شکستگی استخوان جمجمه، خونریزی داخلی یا آسیب به مغز باشد.