کودک مبتلا به اوتیسم در درک عواقب رفتارهای خود مشکل دارد. بنابراین تنبیه کردن او بهخاطر بروز رفتارهای نامناسب روشی غیرمنطقی است. درواقع شناخت رفتارهای کودک به شما کمک میکند راحتتر با او ارتباط برقرار کنید. در این مطلب به بررسی رفتارهای مختلف کودک مبتلا به اوتیسم و روشهای مدیریت رفتارهای او میپردازیم. با ما همراه باشید.
ویژگیهای کودک مبتلا به اختلال اوتیسم
اختلال اوتیسم، اختلال رشدی است و بر نحوه تعامل و ارتباط کودکان با دیگران تأثیر میگذارد. برخی از کودکان مبتلا به این اختلال قادر به صحبت کردن هستند و درنهایت میتوانند بهتنهایی زندگی کنند. اما برخی دیگر حتی قادر به حرف زدن نیستند.
بسیاری از رفتارهای کودکان مبتلا به اوتیسم ناشی از تلاش آنها برای بیان نیازها یا خواستههایشان یا درک هنجارها و نشانههای اجتماعی هستند. بنابراین نباید بهخاطر این رفتارها آنها را تنبیه کنید، بلکه باید بهدنبال راهی برای درک بهتر رفتارهای آنها باشید.
در اینجا به بررسی ویژگیهای کودکان مبتلا به اوتیسم میپردازیم:
- ممکن است نتوانند ارتباطات غیرکلامی شما را درک کنند و معمولاً به لبخند یا اخم شما واکنش نشان نمیدهند.
- متوجه استعارهها، کنایهها و جوکها نمیشوند. بنابراین باید منظور خود را واضح برای آنها توضیح دهید.
- قادر به مدیریت مراحل پیچیده فعالیتهای مختلف نیستند. بنابراین سعی کنید مکالمات را بهصورت متمرکز و ساده بیان کنید.
- معمولاً تمایل دارند در زمانی خاص فقط درمورد چیزی که واقعاً علاقه دارند صحبت کنند. همچنین ممکن است بخواهند بارها و بارها درخصوص موضوع مورعلاقه خود حرف بزنند.
- مسائل را متفاوت از شما میبینند. در برخی موارد شما متوجه صداها، مزهها، بوها و ... نمیشوید اما آنها تمام حواس را بهخوبی درک کرده و گاهی نیز ازنظر جسمی احساس درد میکنند.
- قادر به برقراری ارتباط با دیگران نیستند و در برقراری تماس چشمی مشکل دارند.
- نسبت به همسالان و بزرگسالان، پرخاشگری فیزیکی مانند گاز گرفتن، تف کردن یا لگد زدن نشان میدهند.
- معمولاً با گاز گرفتن دست و انگشتان خود، ضربه زدن به سر خود و ... به خود آسیب میرسانند.
- رفتارهای خودتحریکی مانند تکان دادن دست یا پا از خود نشان میدهند.
حتما بخوانید: ماساژ کودکان اتیسم
برقراری ارتباط با کودکان مبتلا به اوتیسم
یادگیری مهارتهای لازم برای برقراری ارتباط با کودک مبتلا به اوتیسم برای والدین بسیار مهم است. درواقع ناتوانی والدین برای برقراری ارتباط باعث ناراحتی شدید کودک میشود. بنابراین سعی کنید اطلاعات کافی درخصوص این اختلال و نحوه رفتار با فرزند خود کسب کنید. در ادامه به توضیح راهکارهایی مناسب برای ارتباط مؤثر با کودک مبتلا به اوتیسم میپردازیم:
- صبور باشید: کودک مبتلا به اوتیسم برای پردازش اطلاعات به زمان بیشتری نیاز دارد. بنابراین در طول مکالمه با سرعت کمتری پیش بروید و سعی کنید مکثهای طولانیتری داشته باشید.
- به کودک بیاموزید چگونه خشم خود را بدون پرخاشگری ابراز کند: کودکان مبتلا به اوتیسم باید بدانند مجبور نیستند خشم و ناامیدی خود را سرکوب کنند. بنابراین راهکارهایی برای بروز خشم بدون پرخاشگری به آنها بیاموزید. از تکنیکهای خودآرامسازی برای کنترل احساسات استفاده کنید. یکی از روشهای ساده خودآرامسازی تنفس ازطریق بینی است. به کودک بگویید چشمهای خود را ببندد و چیزی را که دوست دارد (مانند بچهگربه یا تفریح موردعلاقه خود) تصور کند. همچنین در برخی موارد در آغوش گرفتن کودک به آرام شدن او کمک میکند.
- انعطافپذیر باشید: نسبت به رفتارهای کودک حساس و زودرنج نباشید. همانطور که میدانید کودکان مبتلا اوتیسم در بیان و کنترل احساسات خود مشکل دارند. بنابراین از رفتارهای آنها ناراحت یا عصبی نشوید.
- او را تشویق کنید: کودک مبتلا به اوتیسم نسبت به تشویق و تحسین واکنش بهتری نشان میدهد. بنابراین اگر رفتار خوبی مشاهده کردید، او را تشویق کنید و درخصوص رفتارهای مثبت او حرف بزنید.
- به رفتارهای آزاردهنده کودک توجه نکنید: گاهیاوقات کودک مبتلا به اوتیسم رفتارهای آزاردهنده اما غیرمخربی از خود نشان میدهد و سعی میکند توجه شما را به رفتارهای خود جلب کند. بهعنوان مثال، رفتارهای خودتحریکی مانند تکان دادن دست را بروز میدهد. در این حالت به رفتارهای بد او که باعث ایجاد مشکل یا آسیب به دیگران نمیشوند، توجه نکنید.
- ازطریق ورزش با کودک تعامل داشته باشید: کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً دامنه توجه کوتاهی دارند. این ویژگی آنها در هنگام برقراری ارتباط بهوضوح دیده میشود. ورزش، دویدن و بازی کردن به آرامش کودک کمک میکنند و باعث میشوند زمان بیشتری را در کنار کودک باشید.
- مهربان باشید: کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب نیاز دارند مانند سایر کودکان در آغوش گرفته شوند. البته برخی از کودکان اوتیسم نسبت به لمس فیزیکی حساس هستند. بنابراین پیش از بغل کردن کودک به علایق او توجه کنید و هرگز محبت جسمی را بهصورت ناخواسته به او تحمیل نکنید.
- عشق و علاقه خود را نشان دهید: کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در نشان دادن احساسات خود مشکل داشته باشند. اما هنوز باید بدانند آنها را دوست دارید. برای ابراز علاقه، مراقبت و حمایت به شیوه موردعلاقه آنها عمل کنید.
- به کودک خود ایمان داشته باشید: کودک مبتلا به اوتیسم قبل از هر چیز یک کودک است. او فردی در حال رشد با مهارتهای ناشناخته است. به کاری که کودک میتواند انجام دهد ایمان داشته باشید و تواناییهای او را بهخاطر بیماریاش زیر سؤال نبرید.
- در رفتار با فرزند خود به روتینها پایبند باشید: بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم خواهان ثبات و نظم هستند و مختل شدن روالهای معمول و مواجهه با موقعیتهای غیرمنتظره برای آنها مشکلساز هستند. بنابراین به برنامهای قابل پیشبینی پایبند باشید و فعالیتهای روزمره کودک را طبق برنامه پیش ببرید.
- محیط کودک را کنترل کنید: برای کودکان مبتلا به اوتیسم، آرام و مساعد بودن محیط اطراف اهمیت زیادی دارد. پر کردن محل بازی یا اتاق خواب با اسباببازیها و اشیاء موردعلاقه این کودکان میتواند در آنها احساس امنیت و راحتی بیشتری ایجاد کند. همچنین سعی کنید از موقعیتهایی که باعث تحریک کودکان اوتیسم میشوند، اجتناب کنید. بهعنوان مثال، مکانهای شلوغ یا پر سر و صدا برای بعضی از کودکان مبتلا به اوتیسم آزاردهنده هستند. اتاق مناسب برای کودک اوتیستیک فضایی آرام و رشددهنده را برای فرزندتان ایجاد می کند.
- بهطور واضح ارتباط برقرار کنید: بهتر است هنگام ارتباط با کودک مبتلا به اوتیسم از زبان ساده استفاده کنید. این کودکان اغلب در درک ظرافتهای زبان یا زبان بدن با مشکل مواجه میشوند.
- ایمنی را در اولویت قرار دهید: بسیاری از رفتارهای کودکان مبتلا به اوتیسم به خود آنها یا دیگران آسیب نمیزنند. بااینحال، هر زمان که کودک شروع به نشان دادن واکنشهای فیزیکی کرد، باید از امنیت او و اطرافیانش مطمئن شوید. اگر عصبانیت کودک را بهسختی میتوانید متوقف کنید، حتماً اجسام سخت یا تیز را از دسترس او دور نگه دارید.
- به متخصص مراجعه کنید: اگر قادر به مدیریت رفتارهای فرزند خود نیستید، حتماً به متخصص اطفال یا روانشناس مراجعه کنید. آنها از روشهای مختلف برای کنترل رفتارهای فرزند شما استفاده میکنند.
- مراقب خودتان باشید: گاهیاوقات از دوستان یا خانواده بخواهید مراقبت فرزند شما باشند و استراحت کنید. خستگی باعث میشود رفتاری غیرمنطقی و نامناسب با فرزند خود داشته باشید.
جمع بندی
مراقبت و نگهداری از کودکان مبتلا به اوتیسم نیازمند شناخت دقیق اصول و روشهای تخصصی است که به بهبود رفتار و تعاملات اجتماعی آنها کمک میکند. با پیروی از شیوههای صحیح، میتوان فضای امن و حمایتی را برای رشد و پیشرفت این کودکان ایجاد کرد. گروه توانبخشی راه کمال با تیم مجرب و متخصص خود، آماده است تا والدین را در این مسیر همراهی کند. برای مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر، همین حالا با ما تماس بگیرید.
منابع
سوالات متداول
در ابتدا باید با معلمها و مسئولان مدرسه فرزندتان همکاری کنید تا رویکردی مشترک برای نظم و انضباط ایجاد کنید. داشتن انتظارات و استراتژیهای مشابه به کودکان این امکان را میدهد که آموختههای خود را از مدرسه به خانه (یا برعکس) منتقل کنند.
مطالب مشابه
هیدروتراپی، که به آن آب درمانی نیز گفته میشود، شکل تخصصی فیزیوتراپی است که از آب برای درمان بیماریها استفاده میکند. این نوع درمان محیطی امن و حمایتی را برای کودکان فراهم میکند که در آن میتوانند بدون تنش جاذبه در فعالیتهای فیزیکی شرکت کنند.
والدین میتوانند با استفاده از بازیهای ساده و سرگرمکننده در محیط خانه، رفتارهای کلیدی فرزند خود را در حوزههای مهمی مانند ارتباط چشمی، تقلید، تعاملات اجتماعی و حساسیتهای حسی زیر نظر بگیرند. این بازیها برای کودک جذاب هستند و در عین حال، به والدین کمک میکنند تا درصورت مشاهده علائم نگرانکننده، بهموقع با متخصصان رشد کودک مشورت نمایند.
کودکان مبتلا به CDD تا حداقل ۲سالگی رشد معمولی متناسب با سن را در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، روابط اجتماعی، بازی و رفتار انطباقی دارند. آنها بین سنین ۲ تا ۱۰سالگی، مهارتهای کسبشده قبلی خود را به شکلی قابل توجه در دو یا چند مورد از دست میدهند.
یکی از تفاوتهای بزرگ بین اوتیسم و آسپرگر این است که کودکان مبتلا به اوتیسم دیرتر صحبت کردن را شروع میکنند. اما کسانی که سندرم آسپرگر دارند معمولاً تأخیر زبانی را تجربه نمیکنند. در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب منزوی به نظر میرسند، افراد دارای آسپرگر معمولاً میخواهند با دیگران تعامل داشته باشند اما برای برقراری ارتباط با مشکل مواجه میشوند.
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی تأثیر میگذاشتند، مورد استفاده قرار میگرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) مینامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان میتواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته میشود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ میدهد که مهارتهای زبانی بهدرستی رشد نمیکنند ولی این چالشها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را میفهمند و میتوانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیتهای اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل میکند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.
اختلال سلوک (CD) بیماری سلامت روان است که کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار میدهد و رفتارهای پرخاشگرانه و اقداماتی که به آسایش دیگران آسیب میرساند مشخص میشود.