بیماری‌های مرتبط با دست و آسیب‌های وارده به دست، مفاصل، تاندون‌ها و ... موجب ناتوانی کودک در انجام مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت می‌شوند. یکی از روش‌های درمان این مشکلات، کاردرمانی است. کاردرمانی به بهبود و تقویت مهارت‌های دستی کودکان می‌پردازد و توانایی‌های آنها را توسعه می‌دهد. در این مطلب به بررسی کاردرمانی دست کودکان می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
کاردرمانی دست کودکان چیست؟
دست‌درمانی شکلی از کاردرمانی است که بازتوانی دست‌ها، مچ دست و اندام فوقانی را پس از آسیب یا به‌دلیل بیماری‌ای مزمن انجام می‌دهد.
به‌طور کلی، کاردرمانی به درمانی اطلاق می‌شود که هدف آن بهبود توانایی کودک برای انجام وظایفی است که در خانه یا مدرسه انجام می‌دهد. نمونه‌هایی از کاردرمانی در رابطه با دست‌درمانی عبارت‌اند از:
- بستن بند کفش
- مسواک زدن دندان‌ها
- نوشتن و تایپ کردن
- غذا خوردن
- نگه داشتن و بلند کردن اشیاء
- فشار دادن گیره‌های لباس یا بطری‌های مختلف
- استفاده از انبر یا موچین
کاردرمانی نقش مهمی در درمان بیماری‌های مربوط به درست دارد؛ زیرا هدف اصلی کاردرمانی بهبود و حفظ عملکرد است و ازآنجایی‌که بخش زیادی از فعالیت‌های روزمره ما با استفاده از دست‌هایمان انجام می‌شوند، منطقی است که رویکردهای مورداستفاده در کاردرمانی در درمان بیماری‌های مرتبط با دست مفید باشند.
کاردرمانی دست کودکان چه آسیب‌هایی را درمان می‌کند؟
کاردرمانی به درمان آسیب‌های وارده به دست، مچ دست یا اندام فوقانی می‌پردازد. آسیب‌های رایجی که ممکن است نیاز به کاردرمانی داشته باشند عبارت‌اند از:
- رگ‌به‌رگ شدن مفصل و دررفتگی
- تاندونوپاتی (آسیب‌های تاندون)
- تاندونیت (التهاب تاندون)
- شکستگی‌ها
- استفاده بیش‌ازحد و آسیب‌های ناشی از حرکت‌های مکرر مانند سندرم تونل کارپال (شایع‌ترین نوروپاتی ناشی از گیر افتادن عصب است که در ناحیه دالان مچ دست (تونل کارپال) ایجاد می‌شود)
- پارگی‌های پوست، اعصاب، تاندون‌ها، ماهیچه‌ها یا رباط‌های دست یا مچ دست
- زخم‌ها
- سوختگی‌ها
- حساسیت مفرط
- سندرم درد منطقه‌ای پیچیده (CRPS) (سندرمی است با درد مداوم ناحیه‌ای از بدن که کاملاً ازنظر زمان و شدت بروز درد تناسبی با نوع و شدت ضایعه یا تروما ندارد)
- قطع عضو
- آرتروز
- فشرده‌سازی عصب محیطی «مانند سندرم تونل کوبیتال (آسیب‌دیدگی عصب اولنار واقع در بازو) یا سندرم تونل رادیال (درد، تحریک، سردی و ضعف عضلات در ناحیه آرنج و ساعد)»
- انگشت ماشه‌ای (حالتی است که در آن حرکت تاندون ماهیچه‌های خم‌کننده انگشتان در داخل نیام عضله به‌راحتی صورت نمی‌گیرد و ممکن است با درد نیز همراه باشد)
- فیبرومیالژیا (اختلالی مزمن که باعث درد، سفت شدن و نازکی ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و مفاصل می‌شود)
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- آسیب‌های ورزشی
- کشیدگی‌های عضلانی
- درد دست یا مچ دست ناشی از بی‌ثباتی یا بیش‌حرکتی مفصل
- ناتوانی در انجام مهارت‌های حرکتی ظریف به‌دلیل مشکلات هماهنگی یا ضعف عضلانی ناشی از دیسپراکسی (اختلالی حرکتی مبتنی بر مغز که بر مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت، برنامه‌ریزی حرکتی و هماهنگی تأثیر می‌گذارد)، سکته مغزی و سایر اختلالات
در حین کاردرمانی چه اتفاقی میفتد؟
اولین کاری که کاردرمانگر در طول جلسه کاردرمانی دست انجام می‌دهد این است که وضعیت یا آسیبی را که روی دست کودک تأثیر می‌گذارد، ارزیابی می‌کند. او در طول معاینه به بررسی موارد زیر می‌پردازد:
- تورم
- بدشکلی
- تغییر رنگ
- حساسیت
- تغییر در عملکرد کلی
- دامنه حرکت
- مهارت
- قدرت
کاردرمانگر در حین تکمیل ارزیابی بصری و لمسی دست و مچ دست کودک، از تمرینات ساده برای درک بهتر محدودیت‌های فعلی و شدت آسیب استفاده می‌کند. او در طول هر جلسه درمانی به بررسی محدوده حرکت، قدرت، وضعیت بدن و حالت عصبی کودک می‌پردازد و تمرین‌هایی برای توسعه توانایی‌های او در خانه پیشنهاد می‌دهد.
درمان‌های مورداستفاده در طول کاردرمانی دست
هنگامی که ارزیابی انجام شد، کاردرمانگر برنامه‌ای درمانی متناسب با شرایط کودک طراحی می‌کند تا به مدیریت یا بهبودی مشکلات دست یا مچ دست او کمک کند.
چند نمونه از درمان‌های مورداستفاده در طول کاردرمانی دست عبارت‌اند از:
- تولید ارتز
- آموزش درمورد گزینه‌های درمانی و خود بیماری
- مدیریت درد
- ماساژ عضلانی
- حساسیت‌زدایی
- مشاوره برای سازگاری با شرایط
- توانبخشی تصویرسازی حرکتی (تمرینی ذهنی که در آن حرکت تصور شده اما انجام نمی‌شود)
- کاردرمانی برای مدیریت وظایف روزمره در خانه و مدرسه
- تمرینات یا فعالیت‌هایی برای بهبود دامنه و الگوهای حرکتی
- آموزش مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت
- مراقبت از زخم
- مدیریت تورم
- روش‌های حرارتی (مانند سرما و گرما)
- تمرینات قدرتی
- یونتوفورزیس (استفاده از جریان‌های بسیار پایین برای درمان تعریق بیش‌ازحد کف دست)
- آموزش‌های لازم برای جلوگیری از آسیب مجدد
- تحریک الکتریکی
- روش‌های متحرک‌سازی بافت نرم و مفاصل
کاردرمانگر در گام اول تمریناتی ارائه می‌دهد که بیشتر بالینی بوده و کمتر شبیه به فعالیت‌های روزمره زندگی هستند. او سپس تمرینات ضروری را در برنامه زندگی روزمره کودک جای می‌دهد. به‌عنوان مثال، با یک سری تمرینات برای دامنه حرکتی و تقویت عضلات شروع می‌کند. اما کم‌کم به سمت فعالیت‌هایی مانند انجام فعالیت‌های خودمراقبتی مانند برس زدن موها یا نوشتن تکالیف می‌رود. بنابراین، کاردرمانگر روی رویکردهای ایمن‌تر و مؤثرتر برای نقش‌ها و عادات روزمره کودک کار می‌کند تا از بهبود آسیب‌ها و عدم عود آنها اطمینان حاصل کند.
اهداف کاردرمانی دست
اگر کاردرمانی دست بعد از آسیب یا جراحی انجام شود با هدف بهبود و بازیابی سطح فعالیت قبلی کودک پیش می‌رود. اما هدف از کاردرمانی بعد از بیماری‌های مزمن، کمک به کودک برای سازگاری با شرایط، به حداقل رساندن درد و ناراحتی و به حداکثر رساندن عملکرد و استقلال است.
مزایای کاردرمانی دست کودکان
صدمات دست و سایر بیماری‌هایی که روی دست‌ها تأثیر می‌گذارند، مطمئناً زندگی روزمره و تحصیل کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهند. کاردرمانی به کودک کمک می‌کند به‌صورت مستقل به انجام فعالیت‌های روزمره بپردازد و با همسالان خود تعامل داشته باشد. در ادامه به برخی از مزایای کاردرمانی دست کودکان اشاره می‌کنیم:
- حفظ نقش‌ها، عادات و سلامت روانی
- افزایش انگیزه برای درمان
- توانبخشی مقرون‌به‌صرفه تر با استفاده از وسایل مورداستفاده در زندگی روزمره
- مشارکت بیمار در روند درمان با استفاده از تمرین فعالیت‌های روزمره زندگی
ازآنجایی‌که دست‌های ما یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای ما هستند، منطقی است که کاردرمانی می‌تواند نقش کلیدی در درمان بیماری‌های مربوط به دست‌ها داشته باشد.
خدمات گروه راه کمال برای کاردرمانی دست کودکان
اختلالات و بیماری‌های مرتبط با دست‌ها و آسیب‌های وارده به دست، مچ دست، تاندون، مفاصل و ... موجب ناتوانی کودک در انجام فعالیت‌های مختلف در زندگی روزمره می‌شوند. از این رو درمان این اختلالات و بیماری‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از روش‌های درمان بیماری‌ها و آسیب‌های دست، کاردرمانی است. گروه توانبخشی راه کمال با کمک کادر فنی و مجرب خود به تشکیل جلسات کاردرمانی دست کودکان می‌پردازد. کاردرمانگران این مرکز پس از بررسی و معاینه شرایط کودک، برنامه‌ای متناسب با آسیب یا بیماری طراحی می‌کنند. آنها فعالیت‌هایی را در طول جلسات درمانی به کودک پیشنهاد می‌دهند که به توسعه مهارت‌های حرکتی او کمک می‌کنند. بنابراین اگر دست فرزند شما دچار آسیب شده یا مبتلا به بیماری‌های مرتبط با دست است به ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
thehandtherapist.co.uk
countrysideortho.com
hss.edu
مطالب مشابه
آموزش نوشتن به کودکان مبتلا به اوتیسم پروسه‌ای چالش‌برانگیز است؛ زیرا نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، صبر و حوصله است. ازآنجایی‌که مهارت‌های سوادآموزی برای زندگی روزمره بسیار حیاتی هستند، باید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنید در این توانایی‌ها رشد کند.
علت و دلایل زیادی برای بروز اختلال نقض توجه یا بیش‌فعالی گزارش شده است. بیش‌فعالی در اثر عوامل ژنتیکی، مشکلات دوران بارداری و زایمان، آسیب‌های مغزی، ترومای روانی و عوامل محیطی ایجاد می‌شود.
گفتاردرمانی در اتیسم، بسته به فردی که تحت درمان قرار می‌گیرد، اشکال مختلفی دارد. گفتاردرمانگران به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کنند دایره لغات خود را گسترش دهند و مهارت‌های کلامی را بهبود بخشند.
نوزادان نارس با مغزهای رشدنکرده به دنیا می‌آیند و این مسئله آنها را در برابر آسیب‌هایی که می‌توانند باعث فلج مغزی شوند آسیب‌پذیرتر می‌کند. با مداخله زود هنگام علائم و عوارض فلج مغزی را می‌توان برای بهینه‌سازی کیفیت زندگی کودک به حداقل رساند.
فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد اشاره دارد. ازآنجایی‌که آسیب آنقدر شدید نیست، اختلالات حرکتی ممکن است در سال‌های اولیه کودکی ناشناخته بمانند. بااین‌حال، با رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف، اختلالات حرکتی ممکن است آشکارتر شوند. خوشبختانه هیچ وقت برای بهبودی دیر نیست.
طول عمر کودکان فلج مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد با این حال با مراقبت و درمان‌های مناسب بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی می‌توانند زندگی طولانی و پرباری داشته باشند.پس برای آشنایی بیشتر با این موضوع با ما همراه باشید.
علائم فلج مغزی در نوزادان بر هماهنگی و توانایی آنها برای حرکت مستقل تأثیر می‌گذارد و همیشه بلافاصله قابل تشخیص نیست. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که علائم فلج مغزی خفیف باشند.
اختلال پردازش حسی (SPD) کودکان بیش فعال درصورت درک بیش‌ازحد حواس مختلف ازجمله لامسه یا شنوایی ایجاد شده که منجر به دشوار شدن عملکرد برای بیمار، احساس اضطراب یا حتی وحشت می‌شود.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.