اختلال طیف اتیسم، اختلالی رشدی است که بر توانایی فرد در یادگیری، رفتار، برقراری ارتباط و تعامل با دیگران تأثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان می‌دهند حدود 25 تا 30 درصد از کودکان مبتلا به اتیسم دچار مشکلات گفتاری هستند. بنابراین گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اتیسم می‌تواند به توسعه یا بهبود مهارت‌های گفتاری و زبانی برای کمک به برقراری ارتباط و تعامل بهتر کمک کند. روش های درمان اتیسم متفاوت هستند و برای درمان باید گزینه های مختلف را امتحان کنید در این مطلب میخواهیم در مورد گفتاردرمانی دراتیسم بیشتر بگوییم.
روش های گفتاردرمانی کودکان اتیسم
تکنیکهای گفتار درمانی برای اتیسم، بسته به فردی که تحت درمان قرار می‌گیرد، اشکال مختلفی دارند. برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب گفتاردرمانی کودکان را بخوانید. در ادامه چند نمونه از تکنیکهای استفاده‌شده در طول گفتاردرمانی ذکر شده‌اند:
اشارات و حرکات بدنی
کودکان مبتلا به اتیسم اغلب در مهارت‌های زبان دریافتی و بیانی خود مشکل دارند. مهارت‌های زبان دریافتی شامل درک و تفسیر نشانه‌های کلامی و غیرکلامی هستند. زبان بیانی شامل استفاده از زبان برای برقراری ارتباط با افکار، خواسته‌ها و نیازهای ما است.
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم از آموزش استفاده از ارتباطات غیرکلامی بهره می‌برند. این آموزش‌ها شامل استفاده و تفسیر حرکات هستند و مهارتی مهم محسوب می‌شوند؛ زیرا بسیاری از ارتباطات ما شامل زبان کلامی نیستند. انسان‌ها با زبان بدن، حالات چهره، اشارات، حرکات بدنی و ژست‌ها ارتباط زیادی برقرار می‌کنند.
کودکان مبتلا به اتیسم اغلب به آموزش مستقیم در استفاده از ارتباطات غیرکلامی نیاز دارند؛ زیرا توانایی آن‌ها در تشخیص و تفسیر نشانه‌های اجتماعی مختل شده است.
گفتاردرمانگر می‌تواند به آموزش کودکان مبتلا به اتیسم در استفاده از حرکات بدنی با تمرین، بازی، فیلم و عکس بپردازد. کودکان مبتلا به اتیسم اغلب از تمرین‌های مکرر برای درک و استفاده از نشانه‌های اجتماعی سود می‌برند. گفتاردرمانگر فرصت‌های زیادی را برای کودکان ایجاد می‌کند تا حرکات بدنی را یاد بگیرند و آن‌ها را تمرین کنند. آن‌ها به کودکان اجازه می‌دهند تا از اشارات استفاده کرده و آن‌ها را تشویق به شناسایی حرکات مختلف می‌کنند.
حتماً بخوانید: آیا کودکان اوتیسم حرف می‌زنند؟
ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC)
ارتباط تقویتی و جایگزین، ابزاری قدرتمند در درمان اتیسم است. انواع مختلفی از ارتباطات تقویتی و جایگزین وجود دارند که به دو دسته تکنولوژی بالا و پایین تقسیم می‌شوند. بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم برای برقراری ارتباط با دیگران و برآورده کردن نیازهای خود از تابلوهای تصویری با عکس‌ها یا نقاشی‌های سفارشی استفاده می‌کنند. دستگاه‌های ارتباطی می‌توانند شامل کلمات و عبارات برنامه‌ریزی‌شده باشند. این دستگاه‌ها می‌توانند به پشتیبانی از ارتباطات و یادگیری زبان کمک کنند. در برخی موارد، این روش درمانی به کودک مبتلا به اتیسم در انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند. برخی نگرانند این روش درمانی باعث اتکای بیش‌ازحد کودک و عدم یادگیری شود. درحالی‌که ارتباط تقویتی و جایگزین مهارت‌های زبانی را توسعه داده و منجر به افزایش اعتمادبه‌نفس و تعاملات اجتماعی بیشتر می‌شود.
حمایت از ارتباط کلامی
گفتاردرمانگران به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کنند دایره لغات خود را گسترش دهند و مهارت‌های کلامی را بهبود بخشند. آن‌ها گفتاردرمانی را به فعالیت‌های سرگرم‌کننده برای این کودکان تبدیل می‌کنند. به‌عنوان مثال، اگر کودک مبتلا به اتیسم عاشق قطار باشد، گفتاردرمانگر می‌تواند از آن برای افزایش توجه کودک استفاده کند. همین فعالیت می‌تواند بر ساخت واژگان و ارتباطات کودک تمرکز کند.
سرگرم کردن کودک مبتلا به اتیسم در طول جلسات درمانی، راهی عالی برای درگیر نگه داشتن او و ایجاد انگیزه در یادگیری مهارت‌های ارتباطی جدید است.
فواید گفتار درمانی در اتیسم
هدف از گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اتیسم، بهبود توانایی‌های ارتباطی آن‌ها است. بااین‌حال، این روش درمانی فقط درخصوص یادگیری روش تکرار کلمات نیست و باعث توسعه مهارت‌های دیگر نیز می‌شود. در ادامه به بررسی مزایای گفتار درمانی کودکان مبتلا به اتیسم می‌پردازیم:
یادگیری مهارت‌های پیش‌زبانی
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم تحت درمان‌های زودهنگام قرار می‌گیرند. گفتاردرمانگرها به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های پیش‌زبانی، مانند تماس چشمی، حرکات و دیگر صداها را برای کمک به برقراری ارتباط یاد بگیرند.
توسعه ارتباط غیرکلامی
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم در درک نشانه‌های اجتماعی ظریف در زبان بدن مشکل دارند. گفتاردرمانگرها روشهای تشخیص این سیگنال‌های فیزیکی را به آن‌ها می‌آموزند. آن‌ها همچنین می‌توانند از ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC) مانند کارت‌های تصویری و دستگاه‌های الکترونیکی برای کمک به برقراری ارتباط استفاده کنند. تحقیقات نشان می‌دهند سیستم‌های ارتباط تقویتی و جایگزین به تسهیل و افزایش ارتباطات کمک می‌کنند. سیستم مشابهی به نام سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS) نیز ابزار دیگری است که در طول گفتاردرمانی برای بهبود مهارت‌های ارتباطی کودکان مبتلا به اتیسم استفاده می‌شود. این سیستم شامل تبادل فیزیکی تصاویر برای برقراری ارتباط با شخصی دیگر به‌منظور درخواست یا اظهارنظر می‌باشد. طبق تحقیقات انجام‌شده، این سیستم موجب تشویق کودکان به یادگیری می‌شود.
بهبود روانی گفتار
گفتاردرمانی به کودکان مبتلا به اتیسم با مشکلات روانی گفتار مانند لکنت و درهم ریختگی کمک می‌کند. این روش درمانی باعث می‌شود کودکان راحت‌تر و بدون زحمت صحبت کنند.
بهبود طرز گفتار
صحبت کردن مستلزم هماهنگی ساختارهای مختلف است. گفتار درمانی به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کند تا کنترل و هماهنگی بهتری بر روی ماهیچه‌های دهان، فک و گردن داشته باشند تا صداها و الگوهای صوتی را به‌شکلی بهتر تولید کنند.
یادگیری گرامر
کودکان مبتلا به اتیسم در مقایسه با کودکان دیگر در یادگیری واژگان مشکل دارند. گفتاردرمانی به آن‌ها کمک می‌کند تا اشتباهات گرامری را کاهش دهند و جملات بهتری بسازند.
توسعه گفتار کاربردی
برخی از کودکان مبتلا به اتیسم تمایل به تکرار کلمات یا صداها دارند. این حالت اکوالالیا نامیده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند اکولالیا مکانیسم مقابله‌ای این کودکان برای برقراری ارتباط است. درواقع این کودکان در زمانی که نمی‌توانند به‌طور خود به خود گفتار تولید کنند از اکولالیا استفاده می‌کنند. گفتاردرمانی به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کند بر اکولالیا غلبه کنند و گفتار کاربردی را توسعه دهند.
توسعه مهارت‌های اجتماعی
گفتاردرمانی راهنمایی‌های لازم درمورد نحوه برقراری ارتباط در محیط‌های مختلف را در اختیار کودکان قرار می‌دهد. گفتاردرمانگر این روش را در گروه‌های اجتماعی یا به‌صورت انفرادی آموزش می‌دهد.
بهبود ارتباط اجتماعی
کودکان مبتلا به اتیسم با مشکلاتی درخصوص ایجاد ارتباط و تعاملات اجتماعی مواجه می‌شوند که بر زندگی روزمره آن‌ها تأثیر می‌گذارند. گفتاردرمانی به این کودکان کمک می‌کند روش استفاده از گفتار برای اطلاع‌رسانی یا مطالبه‌گری را بیاموزند.
تمرین‌های گفتار درمانی اوتیسم در منزل
گفتار درمانی از تمرین‌های متنوعی برای تشویق کودک استفاده می‌کند. این تمرین‌ها متناسب با سن کودک طراحی می‌شوند. تمریناتی که والدین می‌توانند در منزل با فرزند خود انجام دهند در ادامه توضیح داده شده‌اند:
کودک تازه متولد‌شده تا 2 ساله
- به رنگ‌ها و شکل‌ها اشاره کنید.
- صداهایی مانند «ما»، «با» و «دا» را بگویید و کودک‌تان را وادار کنید که آن‌ها را تکرار کند.
- حرف‌های فرزند خود را کامل کنید. به‌عنوان مثال، اگر کودک می‌گوید «مامان»، با گفتن «مامان اینجاست» به او پاسخ دهید.
- آنچه را که می‌بینید بشمارید.
- درمورد صداهای حیوانات صحبت کنید تا به فرزندتان کمک کنید صداهای مختلف را تشخیص دهد.
- برای فرزندتان کتاب بخوانید. حتماً کتاب‌هایی با تصاویر بزرگ و رنگارنگ انتخاب کنید و از کودک بخواهید به اشیاء اشاره کند و نام آن‌ها را بگوید.
- از بازی‌هایی مانند ساخت لگوها، بازی با اسباب‌بازی‌ها یا خاک‌بازی برای تشویق کودک به حرف زدن استفاده کنید.
کودک 2 تا 4 ساله
- از کودک سؤالاتی بپرسید که مجبور باشد بین دو گزینه انتخاب کند. به‌عنوان مثال «سیب می‌خواهی یا پرتقال؟»
- آنچه فرزندتان می‌گوید را تکرار کنید تا نشان دهید متوجه حرف‌های او می‌شوید.
- کودکان از شما الگوبرداری می‌کنند. بنابراین با فرزندتان واضح و درست صحبت کنید.
- تصاویری از افراد و مکان‌های آشنا را به کودک خود نشان دهید و درمورد اینکه آن‌ها چه کسانی هستند یا در آنجا چه اتفاقی افتاده است، صحبت کنید.
- با نام بردن از اعضای بدن و صحبت درمورد هدف آن‌ها، به کودک خود کمک کنید تا کلمات جدید را یاد بگیرد. به‌عنوان مثال، «من با بینی خود گل‌ها را بو می‌کنم.»
- حرکاتی مانند اشاره کردن و سر تکان دادن را به کودک بیاموزید.
- حالات چهره را در حالت خوشحالی، عصبانیت، غم و ... به کودک نشان دهید.
کودک 4 تا 6 ساله
- وقتی فرزندتان چیزی به شما می‌گوید او را تحسین کنید تا متوجه شود حرف‌های او را می‌فهمید.
- بازی‌های حدس زدن انجام دهید و از کودک خود بخواهید آنچه را که شما توصیف می‌کنید حدس بزند. به‌عنوان مثال «از آن برای جارو کردن زمین استفاده می‌کنیم.»
- قبل از صحبت کردن، توجه فرزندتان را جلب کنید.
- به خرید مواد غذایی بروید و درمورد اقلامی که می‌خواهید خرید کنید با فرزند خود حرف بزنید. درمورد اندازه‌ها، شکل‌ها، وزن‌ها و تعداد چیزهایی که نیاز دارید نیز صحبت کنید.
- به کودک خود در یادگیری کلمات جدید کمک کنید. وقتی کلمات جدیدی در مکالمه ظاهر می‌شوند، معنی کلمات را توضیح دهید و از آن‌ها به‌گونه‌ای استفاده کنید که آن‌ها را بفهمد. به‌عنوان مثال، «فکر می‌کنم با این ماشین می‌توانیم به فروشگاه برویم.»
- بازی‌های مرتب‌سازی برای کودکان اتیسم بسیار جذاب هستند. از آن‌ها برای یادگیری نحوه برقراری ارتباط استفاده کنید.
- از فعالیت‌های پردازش حسی مانند جعبه‌های حسی، برنج، خاک رس یا لوبیا برای کمک به توسعه مهارت‌های کلامی کودک استفاده کنید.
- برای تشویق کار تیمی، بازی‌های مشارکتی انجام دهید.
جمع بندی
گفتار درمانی یکی از ارکان اساسی درمان اوتیسم است که می‌تواند به کودکان مبتلا به این اختلال در بهبود مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کمک کند. این فرآیند نه تنها به تقویت توانایی‌های زبانی کمک می‌کند، بلکه به کودکان این فرصت را می‌دهد تا روابط مثبت‌تری با دیگران برقرار کنند. اگر فرزندتان نیاز به حمایت‌های تخصصی در این زمینه دارد، گروه توانبخشی راه کمال با تیمی از متخصصین مجرب آماده است تا به شما در مسیر درمانی درست و مؤثر کمک کند. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر، همین حالا با ما تماس بگیرید و اولین قدم را به سوی بهبود بردارید.
منابع
مطالب مشابه
آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم پروسه‌ای چالش‌برانگیز است؛ زیرا نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، صبر و حوصله است. ازآنجایی‌که مهارت‌های سوادآموزی برای زندگی روزمره بسیار حیاتی هستند، باید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنید در این توانایی‌ها رشد کند.
بیش‌فعالی در اثر عوامل ژنتیکی، مشکلات دوران بارداری و زایمان، آسیب‌های مغزی، ترومای روانی و عوامل محیطی ایجاد می‌شود. اما هنوز علت اصلی ابتلا به بیش فعالی به طور قطعی و دقیق مشخص نشده است.
بیش فعالی معمولاً از دوران کودکی شروع می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. درحالی‌که علائم ممکن است در طول زمان تغییر کنند یا تکامل یابند، ویژگی‌های اصلی اغلب در طول زندگی فرد باقی می‌مانند.
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در ارتباطات اجتماعی و تعامل با دیگران با چالش‌هایی مواجه هستند. در 18ماهگی، والدین باید توجه دقیقی به نحوه تعامل فرزندشان با اطرافیان داشته باشند. نشانه‌های رایجی که ممکن است در این سن ظاهر شوند عبارت‌اند از: فقدان تماس چشمی مؤثر، پاسخ محدود به نام، عدم علاقه به بازی‌های تعاملی و مشکلات در تقلید حرکات یا رفتارها
گزارش‌های موجود از سوی اسپکتروم نشان می‌دهند که سن 6سالگی برای کودکان مبتلا به اوتیسم نقطه عطف مهمی است؛ چرا که طبق مطالعه‌ای طولانی‌مدت، شدت ویژگی‌های اوتیسم در بسیاری از کودکان از سنین 3 تا 6 سالگی کاهش می‌یابند، ولی این پیشرفت معمولاً برای سه‌چهارم کودکان متوقف می‌شود.
تشخیص زودهنگام اوتیسم در کودکان 2 ساله نقشی حیاتی در بهبود نتایج بلندمدت دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که شناسایی و مداخله به‌موقع، به‌ویژه در دوران حساس رشد مغز، می‌تواند به توسعه مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری کودک کمک چشمگیری کند.
گفتاردرمانی و کاردرمانی پایه‌های اصلی مدیریت اوتیسم محسوب می‌شوند. بااین‌حال، بسیاری از خانواده‌ها برای تکمیل این روش‌ها به سراغ درمان‌های طبیعی و سنتی مانند شاهدانه، داروهای گیاهی و ... می روند.
یکی از مواردی که افراد مبتلا به اوتیسم برای جبران ناراحتی در هنگام برقراری ارتباط چشمی انجام می‌دهند، نگاه کردن به چیزی غیر از چهره دیگران در حین تعامل اجتماعی است. برای مثال دانش‌آموز مبتلا به اوتیسم در مدرسه می‌تواند هنگام نگاه کردن و ور رفتن با شیئی خاص، مانند اسباب‌بازی یا مداد بهتر روی درس تمرکز کند.
تیک‌ها، حرکات یا صداهای ناگهانی و سریعی هستند که کودک به‌طور مکرر و غیرارادی انجام می‌دهد. اگر کودک تیک حرکتی داشته باشد، ممکن است به‌طور مکرر پلک بزند یا شانه‌های خود را بارها و بارها بالا بیندازد. اگر تیک صوتی داشته باشد، احتمالاً به‌صورت ناخواسته صدای خرخر ایجاد می‌کند یا احساس نیاز به صاف کردن مداوم گلو دارد. تیک‌ها اغلب با گذشت زمان تغییر می‌کنند.
هنگامی که کودک به وسواس فکری عملی مبتلا می‌شود، افکار وسواسی و رفتاری اجباری می‌توانند بسیار مکرر و شدید شوند و در زندگی روزمره و رشد طبیعی کودک اختلال ایجاد کنند.
اختلال انفجاری متناوب (IED) نوعی اختلال رفتاری است که با دوره‌های مکرر خشم و پرخاشگری شدید مشخص می‌شود. این فوران‌ها می‌توانند کلامی یا جسمی باشند و اغلب غیرقابل پیش بینی هستند.
هنگامی که مغز در درک ورودی بصری دریافتی مشکل داشته باشد، اطلاعات به‌درستی درک نشده و نمی‌توانند با سایر حواس ادغام شوند.توجه به این نکته بسیار مهم است که اختلال حس بینایی به مشکلات مربوط به بینایی اشاره ندارد. درواقع کودکی که ازنظر بینایی دید 20/20 کامل دارد، اگر با اختلال حس بینایی دست و پنجه نرم کند، همچنان در درک آنچه می‌بیند با مشکل مواجه می‌شود.
آسیب سر می تواند به خفیفی ضربه، کبودی (کوفتگی) یا بریدگی روی سر باشد. یا می تواند ضربه مغزی، بریدگی عمیق یا زخم باز، شکستگی استخوان جمجمه، خونریزی داخلی یا آسیب به مغز باشد.