اختلال طیف اتیسم، اختلالی رشدی است که بر توانایی فرد در یادگیری، رفتار، برقراری ارتباط و تعامل با دیگران تأثیر می‌گذارد. تحقیقات نشان می‌دهند حدود 25 تا 30 درصد از کودکان مبتلا به اتیسم دچار مشکلات گفتاری هستند. بنابراین گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اتیسم می‌تواند به توسعه یا بهبود مهارت‌های گفتاری و زبانی برای کمک به برقراری ارتباط و تعامل بهتر کمک کند. روش های درمان اتیسم متفاوت هستند و برای درمان باید گزینه های مختلف را امتحان کنید در این مطلب میخواهیم در مورد گفتاردرمانی دراتیسم بیشتر بگوییم.
روش های گفتاردرمانی کودکان اتیسم
تکنیکهای گفتار درمانی برای اتیسم، بسته به فردی که تحت درمان قرار می‌گیرد، اشکال مختلفی دارند. برای اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب گفتاردرمانی کودکان را بخوانید. در ادامه چند نمونه از تکنیکهای استفاده‌شده در طول گفتاردرمانی ذکر شده‌اند:
اشارات و حرکات بدنی
کودکان مبتلا به اتیسم اغلب در مهارت‌های زبان دریافتی و بیانی خود مشکل دارند. مهارت‌های زبان دریافتی شامل درک و تفسیر نشانه‌های کلامی و غیرکلامی هستند. زبان بیانی شامل استفاده از زبان برای برقراری ارتباط با افکار، خواسته‌ها و نیازهای ما است.
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم از آموزش استفاده از ارتباطات غیرکلامی بهره می‌برند. این آموزش‌ها شامل استفاده و تفسیر حرکات هستند و مهارتی مهم محسوب می‌شوند؛ زیرا بسیاری از ارتباطات ما شامل زبان کلامی نیستند. انسان‌ها با زبان بدن، حالات چهره، اشارات، حرکات بدنی و ژست‌ها ارتباط زیادی برقرار می‌کنند.
کودکان مبتلا به اتیسم اغلب به آموزش مستقیم در استفاده از ارتباطات غیرکلامی نیاز دارند؛ زیرا توانایی آن‌ها در تشخیص و تفسیر نشانه‌های اجتماعی مختل شده است.
گفتاردرمانگر می‌تواند به آموزش کودکان مبتلا به اتیسم در استفاده از حرکات بدنی با تمرین، بازی، فیلم و عکس بپردازد. کودکان مبتلا به اتیسم اغلب از تمرین‌های مکرر برای درک و استفاده از نشانه‌های اجتماعی سود می‌برند. گفتاردرمانگر فرصت‌های زیادی را برای کودکان ایجاد می‌کند تا حرکات بدنی را یاد بگیرند و آن‌ها را تمرین کنند. آن‌ها به کودکان اجازه می‌دهند تا از اشارات استفاده کرده و آن‌ها را تشویق به شناسایی حرکات مختلف می‌کنند.
حتماً بخوانید: آیا کودکان اوتیسم حرف می‌زنند؟
ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC)
ارتباط تقویتی و جایگزین، ابزاری قدرتمند در درمان اتیسم است. انواع مختلفی از ارتباطات تقویتی و جایگزین وجود دارند که به دو دسته تکنولوژی بالا و پایین تقسیم می‌شوند. بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم برای برقراری ارتباط با دیگران و برآورده کردن نیازهای خود از تابلوهای تصویری با عکس‌ها یا نقاشی‌های سفارشی استفاده می‌کنند. دستگاه‌های ارتباطی می‌توانند شامل کلمات و عبارات برنامه‌ریزی‌شده باشند. این دستگاه‌ها می‌توانند به پشتیبانی از ارتباطات و یادگیری زبان کمک کنند. در برخی موارد، این روش درمانی به کودک مبتلا به اتیسم در انجام فعالیت‌های روزانه کمک می‌کند. برخی نگرانند این روش درمانی باعث اتکای بیش‌ازحد کودک و عدم یادگیری شود. درحالی‌که ارتباط تقویتی و جایگزین مهارت‌های زبانی را توسعه داده و منجر به افزایش اعتمادبه‌نفس و تعاملات اجتماعی بیشتر می‌شود.
حمایت از ارتباط کلامی
گفتاردرمانگران به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کنند دایره لغات خود را گسترش دهند و مهارت‌های کلامی را بهبود بخشند. آن‌ها گفتاردرمانی را به فعالیت‌های سرگرم‌کننده برای این کودکان تبدیل می‌کنند. به‌عنوان مثال، اگر کودک مبتلا به اتیسم عاشق قطار باشد، گفتاردرمانگر می‌تواند از آن برای افزایش توجه کودک استفاده کند. همین فعالیت می‌تواند بر ساخت واژگان و ارتباطات کودک تمرکز کند.
سرگرم کردن کودک مبتلا به اتیسم در طول جلسات درمانی، راهی عالی برای درگیر نگه داشتن او و ایجاد انگیزه در یادگیری مهارت‌های ارتباطی جدید است.
فواید گفتار درمانی در اتیسم
هدف از گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اتیسم، بهبود توانایی‌های ارتباطی آن‌ها است. بااین‌حال، این روش درمانی فقط درخصوص یادگیری روش تکرار کلمات نیست و باعث توسعه مهارت‌های دیگر نیز می‌شود. در ادامه به بررسی مزایای گفتار درمانی کودکان مبتلا به اتیسم می‌پردازیم:
یادگیری مهارت‌های پیش‌زبانی
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم تحت درمان‌های زودهنگام قرار می‌گیرند. گفتاردرمانگرها به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت‌های پیش‌زبانی، مانند تماس چشمی، حرکات و دیگر صداها را برای کمک به برقراری ارتباط یاد بگیرند.
توسعه ارتباط غیرکلامی
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم در درک نشانه‌های اجتماعی ظریف در زبان بدن مشکل دارند. گفتاردرمانگرها روش‌های تشخیص این سیگنال‌های فیزیکی را به آن‌ها می‌آموزند. آن‌ها همچنین می‌توانند از ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC) مانند کارت‌های تصویری و دستگاه‌های الکترونیکی برای کمک به برقراری ارتباط استفاده کنند. تحقیقات نشان می‌دهند سیستم‌های ارتباط تقویتی و جایگزین به تسهیل و افزایش ارتباطات کمک می‌کنند. سیستم مشابهی به نام سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS) نیز ابزار دیگری است که در طول گفتاردرمانی برای بهبود مهارت‌های ارتباطی کودکان مبتلا به اتیسم استفاده می‌شود. این سیستم شامل تبادل فیزیکی تصاویر برای برقراری ارتباط با شخصی دیگر به‌منظور درخواست یا اظهارنظر می‌باشد. طبق تحقیقات انجام‌شده، این سیستم موجب تشویق کودکان به یادگیری می‌شود.
بهبود روانی گفتار
گفتاردرمانی به کودکان مبتلا به اتیسم با مشکلات روانی گفتار مانند لکنت و درهم ریختگی کمک می‌کند. این روش درمانی باعث می‌شود کودکان راحت‌تر و بدون زحمت صحبت کنند.
بهبود طرز گفتار
صحبت کردن مستلزم هماهنگی ساختارهای مختلف است. گفتار درمانی به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کند تا کنترل و هماهنگی بهتری بر روی ماهیچه‌های دهان، فک و گردن داشته باشند تا صداها و الگوهای صوتی را به‌شکلی بهتر تولید کنند.
یادگیری گرامر
کودکان مبتلا به اتیسم در مقایسه با کودکان دیگر در یادگیری واژگان مشکل دارند. گفتاردرمانی به آن‌ها کمک می‌کند تا اشتباهات گرامری را کاهش دهند و جملات بهتری بسازند.
توسعه گفتار کاربردی
برخی از کودکان مبتلا به اتیسم تمایل به تکرار کلمات یا صداها دارند. این حالت اکوالالیا نامیده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند اکولالیا مکانیسم مقابله‌ای این کودکان برای برقراری ارتباط است. درواقع این کودکان در زمانی که نمی‌توانند به‌طور خود به خود گفتار تولید کنند از اکولالیا استفاده می‌کنند. گفتاردرمانی به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کند بر اکولالیا غلبه کنند و گفتار کاربردی را توسعه دهند.
توسعه مهارت‌های اجتماعی
گفتاردرمانی راهنمایی‌های لازم درمورد نحوه برقراری ارتباط در محیط‌های مختلف را در اختیار کودکان قرار می‌دهد. گفتاردرمانگر این روش را در گروه‌های اجتماعی یا به‌صورت انفرادی آموزش می‌دهد.
بهبود ارتباط اجتماعی
کودکان مبتلا به اتیسم با مشکلاتی درخصوص ایجاد ارتباط و تعاملات اجتماعی مواجه می‌شوند که بر زندگی روزمره آن‌ها تأثیر می‌گذارند. گفتاردرمانی به این کودکان کمک می‌کند روش استفاده از گفتار برای اطلاع‌رسانی یا مطالبه‌گری را بیاموزند.
تمرین‌های گفتار درمانی اوتیسم در منزل
گفتار درمانی از تمرین‌های متنوعی برای تشویق کودک استفاده می‌کند. این تمرین‌ها متناسب با سن کودک طراحی می‌شوند. تمریناتی که والدین می‌توانند در منزل با فرزند خود انجام دهند در ادامه توضیح داده شده‌اند:
کودک تازه متولد‌شده تا 2 ساله
- به رنگ‌ها و شکل‌ها اشاره کنید.
- صداهایی مانند «ما»، «با» و «دا» را بگویید و کودک‌تان را وادار کنید که آن‌ها را تکرار کند.
- حرفهای فرزند خود را کامل کنید. به‌عنوان مثال، اگر کودک می‌گوید «مامان»، با گفتن «مامان اینجاست» به او پاسخ دهید.
- آنچه را که می‌بینید بشمارید.
- درمورد صداهای حیوانات صحبت کنید تا به فرزندتان کمک کنید صداهای مختلف را تشخیص دهد.
- برای فرزندتان کتاب بخوانید. حتماً کتاب‌هایی با تصاویر بزرگ و رنگارنگ انتخاب کنید و از کودک بخواهید به اشیاء اشاره کند و نام آن‌ها را بگوید.
- از بازی‌هایی مانند ساخت لگوها، بازی با اسباب‌بازی‌ها یا خاک‌بازی برای تشویق کودک به حرف زدن استفاده کنید.
کودک 2 تا 4 ساله
- از کودک سؤالاتی بپرسید که مجبور باشد بین دو گزینه انتخاب کند. به‌عنوان مثال «سیب می‌خواهی یا پرتقال؟»
- آنچه فرزندتان می‌گوید را تکرار کنید تا نشان دهید متوجه حرفهای او می‌شوید.
- کودکان از شما الگوبرداری می‌کنند. بنابراین با فرزندتان واضح و درست صحبت کنید.
- تصاویری از افراد و مکان‌های آشنا را به کودک خود نشان دهید و درمورد اینکه آن‌ها چه کسانی هستند یا در آنجا چه اتفاقی افتاده است، صحبت کنید.
- با نام بردن از اعضای بدن و صحبت درمورد هدف آن‌ها، به کودک خود کمک کنید تا کلمات جدید را یاد بگیرد. به‌عنوان مثال، «من با بینی خود گل‌ها را بو می‌کنم.»
- حرکاتی مانند اشاره کردن و سر تکان دادن را به کودک بیاموزید.
- حالات چهره را در حالت خوشحالی، عصبانیت، غم و ... به کودک نشان دهید.
کودک 4 تا 6 ساله
- وقتی فرزندتان چیزی به شما می‌گوید او را تحسین کنید تا متوجه شود حرفهای او را می‌فهمید.
- بازی‌های حدس زدن انجام دهید و از کودک خود بخواهید آنچه را که شما توصیف می‌کنید حدس بزند. به‌عنوان مثال «از آن برای جارو کردن زمین استفاده می‌کنیم.»
- قبل از صحبت کردن، توجه فرزندتان را جلب کنید.
- به خرید مواد غذایی بروید و درمورد اقلامی که می‌خواهید خرید کنید با فرزند خود حرف بزنید. درمورد اندازه‌ها، شکل‌ها، وزن‌ها و تعداد چیزهایی که نیاز دارید نیز صحبت کنید.
- به کودک خود در یادگیری کلمات جدید کمک کنید. وقتی کلمات جدیدی در مکالمه ظاهر می‌شوند، معنی کلمات را توضیح دهید و از آن‌ها به‌گونه‌ای استفاده کنید که آن‌ها را بفهمد. به‌عنوان مثال، «فکر می‌کنم با این ماشین می‌توانیم به فروشگاه برویم.»
- بازی‌های مرتب‌سازی برای کودکان اتیسم بسیار جذاب هستند. از آن‌ها برای یادگیری نحوه برقراری ارتباط استفاده کنید.
- از فعالیت‌های پردازش حسی مانند جعبه‌های حسی، برنج، خاک رس یا لوبیا برای کمک به توسعه مهارت‌های کلامی کودک استفاده کنید.
- برای تشویق کار تیمی، بازی‌های مشارکتی انجام دهید.
جمع بندی
گفتار درمانی یکی از ارکان اساسی درمان اوتیسم است که می‌تواند به کودکان مبتلا به این اختلال در بهبود مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کمک کند. این فرآیند نه تنها به تقویت توانایی‌های زبانی کمک می‌کند، بلکه به کودکان این فرصت را می‌دهد تا روابط مثبت‌تری با دیگران برقرار کنند. اگر فرزندتان نیاز به حمایت‌های تخصصی در این زمینه دارد، گروه توانبخشی راه کمال با تیمی از متخصصین مجرب آماده است تا به شما در مسیر درمانی درست و مؤثر کمک کند. برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر، همین حالا با ما تماس بگیرید و اولین قدم را به سوی بهبود بردارید.
منابع
مطالب مشابه
آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم پروسه‌ای چالش‌برانگیز است؛ زیرا نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، صبر و حوصله است. ازآنجایی‌که مهارت‌های سوادآموزی برای زندگی روزمره بسیار حیاتی هستند، باید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنید در این توانایی‌ها رشد کند.
بیشفعالی در اثر عوامل ژنتیکی، مشکلات دوران بارداری و زایمان، آسیب‌های مغزی، ترومای روانی و عوامل محیطی ایجاد می‌شود. اما هنوز علت اصلی ابتلا به بیش فعالی به طور قطعی و دقیق مشخص نشده است.
بیش فعالی معمولاً از دوران کودکی شروع می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. درحالی‌که علائم ممکن است در طول زمان تغییر کنند یا تکامل یابند، ویژگی‌های اصلی اغلب در طول زندگی فرد باقی می‌مانند.
اختلال هماهنگی رشدی (DCD)، اختلالی عصبی است که تعادل، هماهنگی و مهارت‌های حرکتی بیمار ازجمله مهارت‌های حرکتی ظریف، درشت و برنامه‌ریزی حرکتی را دچار مشکل می کند.
یکی از نکات مهم در هنگام یافتن مرکز درمانی اوتیسم، نزدیکی مرکز به محل زندگی بیمار است. در این صورت والدین با خیالی آسوده مراحل درمان فرزند خود را شروع می‌کنند. اگر در شمال تهران ساکن هستید و به مرکز درمانی اوتیسم نیاز دارید، گروه توانبخشی راه کمال با بهره‌گیری از تیمی مجرب و حرفهای، خدمات تخصصی و نوین برای درمان کودک شما ارائه می‌دهد.
فلج مغزی، بیماری مادام‌العمری است که به درمان‌های طولانی‌مدت نیاز دارد. درحالی‌که اثربخشی بوتاکس در تسکین اسپاستیسیته در افراد مبتلا به فلج مغزی ثابت شده است، اثرات آن موقتی هستند.
امتناع کودک از غذا خوردن می‌تواند برای والدین ناراحت‌کننده باشد. مقداری بدغذایی در زمان غذا خوردن برای هر نوزاد یا کودک نوپایی طبیعی است، اما باید به‌مرور زمان از بین برود. هنگامی که بدغذایی یا مشکلات تغذیه ماه‌ها یا سال‌ها طول می‌کشند، ممکن است مشکلی پزشکی یا رفتاری در ریشه علائم آن‌ها وجود داشته باشد.
اختلال بلع یا دیسفاژی به معنی ناتوانی در عبور آسان غذا یا مایعات از دهان، گلو و سپس مری و معده در طی فرایند بلعیدن است. این اختلال می‌تواند منجر به آسپیراسیون (ورود غذا یا مایعات به نای و ریه‌ها) شود.
اگر با کودکی اوتیسمی زندگی یا کار کنید، می‌دانید که بال بال زدن در اوتیسم، رفتاری خودتحریکی (استیمینگ) در نظر گرفته می‌شود. کودک مبتلا به اوتیسم از رفتارهای استیمینگ برای خودتنظیمی احساسات یا اضطراب خود استفاده می‌کند.
رفتاردرمانی شناختی بر این ایده استوار است که احساسات، افکار و رفتارهای ما همگی به هم مرتبط هستند و می‌توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند. وقتی کودکان احساس اضطراب یا افسردگی می‌کنند، به‌راحتی در چرخه افکار منفی یا غیرمفید گرفتار می‌شوند.
اصطلاح «اوتیسم با عملکرد بالا» تشخیص پزشکی رسمی نیست، بلکه به‌طور عمومی برای اشاره به افرادی استفاده می‌شود که به‌طور نسبی نیاز به حمایت کمتری دارند و قادرند به‌طور مستقل‌تری در زمینه‌هایی مانند خواندن، نوشتن، صحبت کردن و مدیریت مهارت‌های زندگی عمل کنند.
انواع اختلالات رفتاری شایع در کودکان شامل این موارد هستند:اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD)، اوتیسم ، سلوک (CD)، اختلالات یادگیری، نافرمانی مقابله‌ای (ODD)، انفجاری متناوب، وسواس فکری- عملی (OCD)، دو قطبی، اضطرابی، اختلالات خوردن و ...
سندروم ساوان حالتی نادر است که در آن بیمار مبتلا به اختلالات رشدی، مهارت‌های چشمگیری در حوزه‌ای خاص از خود نشان می‌دهد. این سندرم اغلب با اختلال طیف اوتیسم (ASD) مرتبط است.