اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، اختلالی است که کودک در آن به پرتحرکی، بی‌توجهی و رفتارهای ناگهانی مبتلا می‌شود. این اختلال از سنین پایین قابل تشخیص است. اما در برخی موارد علائم این بیماری با شیطنت‌های کودکانه اشتباه گرفته می‌شوند. بنابراین شناخت این علائم امری ضروری است. در این مطلب به بررسی علائم بیش فعالی در کودک 5ساله می‌پردازیم. اگر میخواهید علادم در سنین مختلف را بدانید می توانید مطلب علائم بیش فعالی در کودکان را مطالعه نمایید
اگر فکر می‌کنید کودک پیش‌دبستانی یا خردسال شما ADHD دارد چهار سوال وجود دارد که می توانید از خود بپرسید. از این چک‌لیست برای رمزگشایی رفتار فرزندتان و رسیدگی به علائم بیش فعالی قبل از تشدید آنها استفاده کنید. تشخیص و مداخله زودهنگام می‌تواند دنیایی از تفاوت را در کودکان مبتلا به بیش فعالی رقم بزند.
وقتی یک کودک پیش‌دبستانی به‌شدت بیش فعال یا تکانشی است، والدین اغلب احساس می‌کنند که باید «صبر کنند و ببینند» آیا واقعاً به اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD) مبتلا است یا خیر. حقیقت این است که علائم و نشانه‌های بیش فعالی می‌توانند در سنین بسیار پایین ظاهر شوند. علاوه بر این، دستورالعمل‌های پزشکی امروزه به این نکته اشاره می‌کنند که کودکان 4 ساله نیز ممکن است مبتلا به ADHD تشخیص داده شوند.
بااین‌حال، اشتباه گرفتن رفتارهای عادی کودک پیش‌دبستانی با ADHD می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد ازجمله تلاش برای تمرکز و توجه، بی‌حوصلگی یا پرت شدن سریع حواس، بی‌قراری و موارد دیگر. وجه تمایز ADHD درجه این علائم و پرسیدن سؤالات درست است.
اگر میخواهید علادم در سنین مختلف را بدانید می توانید مطلب علائم بیش فعالی در کودکان را مطالعه نمایید.
آیا کودک 5 ساله من ADHD دارد؟
برای تعیین اینکه آیا رفتار کودک فراتر از حد معمول است، والدین باید این چهار سؤال را در نظر بگیرند:
- آیا رفتاری که در فرزندم مشاهده می‌کنم شبیه رفتار سایر کودکانی است که او با آنها روبرو می‌شود؟
- آیا رفتاری که از فرزندم انتظار دارم ازنظر رشدی با سن او مناسب است؟
- آیا وقتی فرزندم درگیر فعالیت‌های مختلف می‌شود، یک الگوی رفتاری می‌بینم؟
- آیا الگوی رفتاری را در شرایط مختلف می‌بینم؟
بیش فعالی چه شکلی است: سناریوها
در پایان هر بعدازظهر، پیش‌دبستانی حامد 3 ساله، یک وقت بازی آزاد دارد. والدین در این زمان می‌آیند تا بازی بچه‌هایشان را قبل از رفتن به خانه تماشا کنند. مریم متوجه شد که پسرش به طرز وحشیانه‌ای در اطراف زمین بازی می‌دوید و معلم پارها به او گفت که «از تاب‌ها دوری کند». مریم توجه خود را بر چهار سؤال مهم بالا متمرکز کرد. این چیزی است که او متوجه شد:
- بچه‌های دیگر پس از میزان زیادی فعالیت آرام می‌گیرند. حامد به دویدن ادامه می‌دهد و به نظر می‌رسد که با گذشت زمان از کنترل خارج می‌شود.
- همه بچه‌ها تقریباً هم سن هستند. وقتی از معلم در مورد رفتارش پرسیدم، او به‌طور ضمنی گفت که حامد در زمین بازی مانند یک کودک کوچک‌تر رفتار می‌کند.
- در حین بازی آزاد، حامد هیجان‌زده اما به‌شدت آشفته به نظر می‌رسد. او با کسی بازی نمی‌کند. درحالی‌که در بازی‌های دونفره، می‌نشیند و بی‌حرکت است.
- حامد در خانه آرام است و معلمش هم می‌گوید که در فضای داخلی آرام تر است.
رفتار حامد می‌تواند به تشخیص بیش فعالی اشاره کند. بااین‌حال، در حال حاضر، مریم به این نتیجه رسید که پسرش برای بازی آزاد در یک زمین بازی با تعداد زیادی از بچه‌های دیگر آماده نیست. او شروع به بردن حامد قبل از بازی آزاد و ترتیب دادن بازی‌های دونفره در خانه کرد. در پایان سال تحصیلی، حامد چندین دوست خوب پیدا کرد.
یک سناریوی دیگر هم وجود دارد: امیر هر شب به دختر پنج‌ساله خود، کیمیا، در انجام تکالیف مدرسه کمک می‌کرد. او اغلب برگه‌های تکالیفش را به خانه می‌آورد زیرا نمی‌توانست آنها را در کلاس تمام کند. هنگامی‌که امیر نظرش را درباره میزان "تکلیف" مهدکودک‌ها با یکی دیگر از والدین در میان گذاشت، پدر دیگر تعجب کرده بود. امیر متوجه شده بود که انجام تکالیف برای کیمیا کار سختی بود - او بی‌قراری می‌کرد، به دستشویی می‌رفت، خوراکی می‌خواست یا در مورد چیزی نامربوط صحبت می‌کرد. کیمیا گفت که مدرسه را دوست دارد، اما نمی‌تواند روی تکالیف مدرسه تمرکز کند. امیر فکر کرد:
- به نظر می‌رسد که اکثر همکلاسی‌های کیمیا می‌توانند در زمان‌های بازی برای مدت طولانی‌تری به یک بازی یا مکالمه پایبند باشند.
- والدین سایر کودکان کلاس کیمیا می‌گویند که فرزندانشان تقریباً همیشه تکالیف خود را در کلاس به پایان می‌رسانند و تعداد کمی برگه که گاهی به خانه می‌آورند زمان کوتاهی برای انجام نیاز دارند.
- کارهایی که نیاز به تمرکز زیاد دارند برای کیمیا دشوار است، مگر اینکه او عاشق یک فعالیت باشد.
- کیمیا در کلاس‌های عملی یا یادگیری به شیوه‌ای فعال به‌خوبی عمل می‌کند. اما هنگامی‌که باید بی‌حرکت بنشیند، نمی‌تواند سر کاری که انجام می دهد بماند.
امیر تصمیم گرفت با معلم کیمیا که مشاهدات مشابهی داشت صحبت کند. او گفت ممکن است کیمیا کمی کوچک باشد، اما بررسی بیشتر ضرری ندارد. هنگامی‌که کیمیا توسط متخصص یادگیری و رفتار ارزیابی شد، او تمام علائم را برای تشخیص خفیف ADHD مشاهده کرد.
اصلاح رفتار، اولین درمان ADHD است که توسط انجمن پزشکان اطفال پیشنهاد شده است و والدین کیمیا این کار را انجام دادند. آنها در مورد این اختلال مطالعه کردند و تغییراتی را در محیط خانه و نحوه تربیت خود ایجاد کردند ازجمله استفاده از نمودار رفتاری، پیروی از یک برنامه معمول و فشرده‌تر و اتخاذ رویکرد مثبت فرزند پروری همچنین کمک اضافی را در مدرسه برایش ترتیب دادند. به لطف دقت سام، کیمیا هنوز مدرسه را دوست دارد - و هر شب آن را با خود به خانه نمی‌آورد.
مطالعه بیشتر: بیش فعالی در کودکان
علائم اختلال بیش فعالی در کودک 5 ساله
اختلال نقص توجه و بیش فعالی ممکن است در هر کودک به‌شکلی متفاوت به نظر برسد، اما برخی از علائم رایج احتمالاً به این معنی هستند که کودک 5ساله شما دارای اختلال بیش فعالی است. این علائم عبار‌ت‌اند از:
- بی‌توجهی و ناتوانی در تمرکز روی کاره
- تکانشی بودن مانند قطع حرف دیگران یا عمل بدون فکر کردن
- فعالیت بیش‌ازحد مانند بی‌قراری زیاد یا مشکل در نشستن
- صحبت کردن بیش‌ازحد
- عدم توجه به نوبت دیگران
- عدم پایبندی به برنامه‌های روزمره
- ناتوانی در پیروی از دستورالعمل‌ها یا به پایان رساندن وظایف
- رؤیاپردازی
- انجام فعالیت‌های تکراری و ناتوانی در مدیریت فعالیت‌های خود
- وابستگی به والدین (راه‌های کاهش وابستگی کودک به والدین)
- ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران
- رها نمودن نیمه‌کاره بازی‌ها یا فعالیت‌های مختلف
- واکنش بیش‌ازحد به سر و صدا
- اختلال خواب، کم‌خوابی یا پرخوابی
- بی‌حالی و پریشانی
- فراموشی و گم کردن وسایل شخصی
جمع بندی
شناسایی علائم بیش‌فعالی در کودکان 5 ساله می‌تواند به والدین کمک کند تا در مراحل اولیه، اقدامات مناسبی را برای مدیریت رفتارهای آنها انجام دهند. این علائم شامل بی‌قراری، مشکل در تمرکز، و عدم توانایی در ماندن در یک فعالیت برای مدت طولانی است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر روند رشد کودک داشته باشد. گروه توانبخشی راه کمال با تیم متخصص خود می‌تواند به شما در شناسایی دقیق این علائم و ارائه راهکارهای درمانی مؤثر کمک کند.
منابع
مطالب مشابه
اختلال خواب کودکان مشکلی رایج بین آنها است که می‌تواند روی عملکردشان در مدرسه، فعالیت‌های فوق‌برنامه و روابط اجتماعی آنها تأثیر منفی بگذارد. تقریباً نیمی از کودکان از یکی از انواع اختلال خواب رنج می‌برند.
اختلال یادگیری خواندن یا دیسلکسیا، نوعی اختلال یادگیری است که بر نحوه پردازش زبان نوشتاری مغز تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به نارساخوانی، در خواندن و مهارت‌های مرتبط با آن مشکل دارند.
رفتار درمانی کودکان به رفع رفتارهای ناسالم کودکان است که تأثیر قابل‌توجهی بر روابط اجتماعی و زندگی روزمره آنها دارند، کمک می‌کند و به کودک می‌آموزد مهارت‌های زندگی مانند توانایی مدیریت استرس، خشم و ناامیدی را فرا بگیرد.
علائم ADHD در دختران اغلب به‌عنوان ویژگی‌های شخصیتی تلقی می‌شوند. به همین دلیل است که اغلب نادیده گرفته یا توجیه می‌شوند. اگر بیش فعالی در دختران تشخیص داده نشود، می‌تواند به مشکلاتی مانند عدم تطبیق شرایط در کلاس درس، عزت نفس پایین و سرزنش خود منجر شود. حتی می‌تواند سلامت روان را تا بزرگسالی تحت تأثیر قرار دهد.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) به‌طور مؤثر به درمان اضطراب، افسردگی، و اختلال بی‌نظمی خلقی اخلال‌گرانه (DMDD) در کودکان کمک می‌کند. این روش با آموزش تکنیک‌هایی به کودکان برای تنظیم احساسات و رفتارهایشان کار می‌کند.
کاردرمانگران نقش حیاتی در راهنمایی کودکان قطع عضو در فرایند توانبخشی، به‌ویژه در استفاده از وسایل پروتزی ایفا می‌کنند. مشارکت آنها از همان مرحله پیش از عمل جراحی آغاز می‌شود و بر مدیریت زخم و توصیه‌هایی برای تجهیزات تطبیقی تمرکز دارد که بیماران را برای جراحی آماده می‌کند.
اتیسم غیرکلامی زمانی است که کودک مبتلا به اوتیسم صحبت نمی‌کند، اما ممکن است انواع صداهای آوایی را تولید کند. اوتیسم غیرکلامی به این معنی نیست که کودک نمی‌تواند تعامل داشته باشد، یا کلمات و گفتار را درک کند. بلکه به این معناست که آنها قادر به استفاده از زبان کلامی برای برقراری ارتباط نیستند.
لکنت زبان اختلالی گفتاری است که عضلات مورد استفاده برای صحبت کردن، به‌طور غیرقابل کنترلی منقبض شده یا حرکت می‌کنند و باعث مکث، صداهای ناخواسته و گیر کردن روی کلمات می‌شود.
کلاترینگ با ویژگی‌هایی مانند صحبت کردن بسیار سریع و استفاده از کلمات پُرکننده مانند «اِم» و «آه» همراه است. استفاده گاه‌به‌گاه از این کلمات در گفتار منسجم کاملاً عادی است، اما درصورت ابتلای کودک به این وضعیت، این ویژگی‌ها به عادتی همیشگی تبدیل شده و اغلب مانع از درک صحبت‌های او توسط دیگران می‌شوند.
زمانی که فردی اختلال لیسپ دارد، زبان خود را به گونه‌ای قرار می‌دهد که جریان هوای لازم برای تولید صداهای «س» و «ز» را مسدود یا تحریف می‌کند. این تحریف جریان هوا باعث می‌شود کودک به‌صورت نوک زبانی حرف بزند.
با گذشت زمان، کودکان مبتلا به سندرم رت مشکلات فزاینده‌ای در استفاده از عضلات کنترل‌کننده حرکت، هماهنگی و ارتباط پیدا می‌کنند. سندرم رت همچنین می‌تواند باعث تشنج و ناتوانی‌های ذهنی شود.
سندرم تورت، اختلالی است که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد تیک می‌شود. تیک‌ها، حرکات یا صداهایی هستند که کودک بارها و بارها تکرار می‌کند و قادر به کنترل آنها نیست. به‌عنوان مثال، کودکان مبتلا به سندرم توره ممکن است مدام گلوی خود را صاف کنند یا چشمک بزنند.
تشخیص اولیه کف پای صاف در کودکان اغلب توسط متخصصان اطفال انجام می‌شود. اگر فرزند شما هیچ درد یا علائم دیگری را تجربه نکند، معمولاً نیازی به آزمایش بیشتر نیست. کودکانی که علائم دارند باید توسط متخصصان ارتوپدی کودکان معاینه شوند.