درگیر شدن در تمرین‌های ناتوانی‌های یادگیری برای بهبود رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی ضروری است. این فعالیت‌ها به کودکان و بزرگسالان فرصتی می‌دهند تا مهارت‌های زندگی روزمره خود را بهبود بخشند، استقلالشان را افزایش داده و تعاملات اجتماعی معنادار را گسترش دهند.
چنین فعالیت‌هایی به رشد فردی کمک می‌کنند و رفاه کلی فرد را نیز بهبود می‌بخشند.
مروری بر اختلالات یادگیری
ناتوانی‌های یادگیری، مشکلاتی هستند که مادام‌العمر باقی می‌مانند و بر نحوه پردازش اطلاعات تأثیر می‌گذارند، به‌طوری که یادگیری مهارت‌های جدید و درک آن‌ها برای بیمار چالش‌برانگیز می‌شود. این مشکلات می‌توانند بر وظایف روزمره، مدرسه، کار و روابط اجتماعی تأثیر بگذارند. برخی از ویژگی‌های بارز افراد مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری عبارت‌اند از:
- مشکل در درک اطلاعات جدید یا پیچیده
- دشواری در یادگیری مهارت‌های جدید مانند خواندن یا حل مسائل
- چالش در برقراری ارتباط مؤثر
- مشکل در مدیریت مستقل وظایف
برخی از انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل موارد زیر هستند:
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی: مشکل در توجه و کنترل تکانه‌ها
- اوتیسم: چالش در ارتباطات اجتماعی و رفتارهای تکراری
- نارساخوانی: مشکل در خواندن، نوشتن و پردازش زبان
افراد مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری ممکن است در انجام کارهای روزمره با مشکل مواجه شوند. دریافت کمک و انجام تمرینات تخصصی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا با این چالش‌ها مقابله کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود دهند.
چرا تمرین‌های اختلال یادگیری برای افراد مبتلا به این ناتوانی‌ها ضروری هستند؟
تمرین‌های اختلال یادگیری به افرادی که دارای ناتوانی یادگیری هستند کمک می‌کنند تا مهارت‌های مهم زندگی را بیاموزند و توانایی‌های خود را در زمینه‌های مختلف بهبود بخشند. در اینجا چند استراتژی یادگیری تعاملی برای این بیماران آورده شده‌اند:
- تمرینات شناختی مانند پازل یا بازی‌های حافظه می‌توانند به بهبود تمرکز، حافظه و مهارت‌های حل مسئله کمک کنند.
- تعامل اجتماعی ازطریق فعالیت‌های گروهی به بیماران فرصت می‌دهد تا روابط اجتماعی برقرار کرده و مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنند.
- کارهای روزمره مانند آشپزی یا صنایع دستی به استقلال و خودکفایی بیشتر بیماران کمک می‌کنند.
- سلامت روان ازطریق فعالیت‌هایی مانند موسیقی‌درمانی بهبود می‌یابد که می‌تواند استرس را کاهش داده و اعتمادبه‌نفس را افزایش دهد.
فعالیت‌های حسی
فعالیت‌های حسی می‌توانند ابزار مؤثری برای کمک به افراد مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری در مدیریت نیازهای شناختی و عاطفی خود باشند. در اینجا چند ایده بازی حسی آورده شده‌اند که می‌توانند به ارتقای رفاه بیماران کمک کنند:
بازی لمسی
این فعالیت‌ها شامل استفاده از بافت‌های مختلف برای تحریک پردازش حسی هستند. این نوع فعالیت می‌تواند به‌ویژه برای افرادی که دارای اختلالات یادگیری هستند مفید باشد تا محیط اطراف خود را کشف و درک کنند. کودک می‌تواند با موادی مانند ماسه، برنج یا دانه‌های آب بازی کرده تا احساسات مختلفی را تجربه کند و مهارت‌های حرکتی خود را بهبود بخشد. بازی لمسی روشی آرامش‌بخش برای کاوش حس لامسه است. فعالیت‌های لمسی کلیدی عبارت‌اند از:
- بازی با دانه‌های آب یا اسفنج‌ها
- ریختن یا پیمانه کردن برنج یا شن
- شکل دادن به خاک رس یا خمیر بازی
رایحه درمانی
رایحه درمانی روشی مؤثر برای ایجاد آرامش است. استفاده از روغن‌های ضروری مانند بابونه یا اسطوخودوس می‌تواند به کاهش استرس و تقویت آرامش کمک کند. این فعالیت به افراد با نیازهای خاص کمک می‌کند تا احساس امنیت و راحتی کنند.
- استفاده از روغن‌های ضروری برای آرامش
- معرفی رایحه‌های آرامش‌بخش در حین فعالیت‌های آرام
- استفاده از پخش‌کننده‌های معطر برای ایجاد محیط آرام
موسیقی درمانی
موسیقی درمانی، روشی جذاب و مؤثر برای حمایت از تنظیم عاطفی، تعامل اجتماعی و بهزیستی ذهنی افراد دارای اختلالات یادگیری است. موسیقی، چه ازطریق آواز خواندن، نواختن ساز یا صرفاً گوش دادن، بیماران را به هم متصل می‌کند. همچنین خلاقیت را برای بیان خود فراهم می‌کند و استرس را کاهش می‌دهد. روش‌های کلیدی برای موسیقی درمانی عبارت‌اند از:
- آواز خواندن با آهنگ‌های آشنا
- استفاده از سازهای کوبه‌ای برای بیان ریتمیک
- نواختن سازهای ساده برای ارتباط عاطفی
- شرکت در جلسات موسیقی گروهی برای پیوند اجتماعی
این فعالیت‌ها نه‌تنها برای بهبود توانمندی‌های حسی مؤثر هستند، بلکه به تقویت احساس موفقیت، کاهش استرس و بهبود روابط اجتماعی نیز کمک می‌کنند.
فعالیت‌های داخل خانه
شرکت در فعالیت‌های داخل خانه می‌تواند به افراد دارای ناتوانی‌های یادگیری کمک کند تا مهارت‌های مختلفی مانند خلاقیت، مهارت‌های حرکتی ظریف، حل مسئله و اجتماعی شدن را بهبود بخشند. در اینجا چند نوع فعالیت مفید آورده شده‌اند:
هنر و صنایع دستی
فعالیت‌های هنری و صنایع دستی با ارتقای خلاقیت، بیان عاطفی و مهارت‌های حرکتی ظریف، مزایای بسیاری برای افراد دارای اختلالات یادگیری دارند. این فعالیت‌ها به توسعه هماهنگی چشم و دست کمک می‌کنند و فضایی برای ابراز خود فراهم می‌آورند.
- نقاشی با انگشت: تشویق به بازی حسی و خلاقیت
- برش و چسباندن: ایجاد کلاژهای رنگارنگ
- کاردستی با خاک رس: کاوش لمسی و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف
- اوریگامی: تقویت تمرکز و دقت
- کار با مهره: بهبود هماهنگی دست
- خلاقیت‌های کاغذی: کاردستی‌های سرگرم‌کننده
- تزیین پارچه: تشویق خلاقیت و بیان شخصی
آشپزی
آشپزی، فعالیتی جذاب است که به تقویت مهارت‌های مهم زندگی مانند برنامه‌ریزی، ترتیب و تکمیل وظایف کمک کرده و مسئولیت‌پذیری و استقلال را تشویق می‌کند.
- مخلوط کردن مواد: کمک به ایجاد هماهنگی
- خرد کردن میوه‌ها یا سبزیجات نرم: بهبود مهارت‌های حرکتی با استفاده از ابزار مناسب
- پیروی از دستورالعمل‌ها: توسعه مهارت‌های سازمانی و توالی
بازی‌ها
بازی‌ها، ابزارهایی عالی برای توسعه مهارت‌های حل مسئله و کار گروهی هستند. آن‌ها راهی سرگرم‌کننده برای تمرین مهارت‌ها، از کنترل حرکتی گرفته تا استدلال منطقی، فراهم می‌کنند.
- بازی‌های حافظه: مانند کارت‌های تطبیق برای بهبود یادآوری و تمرکز
- لگو و بلوک‌های بازی: پرورش خلاقیت و برنامه‌ریزی
- بازی‌های رومیزی: مانند مار و پله برای توسعه مهارت‌های اجتماعی، مانند نوبت گرفتن و صبر
این فعالیت‌ها در عین حال که باعث افزایش استقلال، خلاقیت و رفاه اجتماعی می‌شوند، به افراد با ناتوانی‌های یادگیری کمک می‌کنند تا مهارت‌های شناختی، اجتماعی و حرکتی خود را بهبود بخشند.
فعالیت‌های فضای باز
فعالیت‌های خارج از منزل به بیماران فرصتی می‌دهند تا با طبیعت ارتباط برقرار کرده، در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند و در فعالیت‌های سرگرم‌کننده و غنی مشغول شوند. در اینجا برخی از فعالیت‌های مفید در فضای باز برای افراد با ناتوانی‌های یادگیری آورده شده‌اند:
باغبانی
باغبانی نه‌تنها باعث تقویت ارتباط با طبیعت می‌شود، بلکه به توسعه مهارت‌های حرکتی، صبر و آرامش نیز کمک می‌کند. فعالیت‌هایی مانند کاشت گل، آبیاری و بیرون آوردن علف‌های هرز به رشد مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کنند و باعث آرامش می‌شوند.
- تمرکز روی کارهای خاص مانند کاشت بذر و آبیاری
- تقویت صبر با انتظار برای رشد گیاهان
- ترویج آرامش در محیطی طبیعی و آرام
پیاده‌روی و گشتن در پارک‌ها
پیاده‌روی در فضای باز و رفتن به پارک فعالیت‌های ساده و مؤثری برای بهبود سلامت جسمانی و ارتقای تعاملات اجتماعی هستند. پیاده‌روی به‌عنوان ورزشی ملایم می‌تواند با نیازهای هر فرد تطبیق یابد.
- پیاده‌روی برای ورزش ملایم و بهبود آمادگی جسمانی
- رفتن به پارک برای تحریک حسی و آرامش
- فرصت‌های تعامل اجتماعی با دیگران
این فعالیت‌ها به‌ویژه برای تقویت مهارت‌های اجتماعی مفید هستند؛ زیرا فضایی برای ملاقات با افراد جدید و ارتباط با جامعه فراهم می‌کنند.
گردش‌های گروهی
گردش‌های گروهی فرصتی عالی برای یادگیری اجتماعی هستند. این فعالیت‌ها به بیماران این امکان را می‌دهند که با دیگران ارتباط برقرار کرده، دوستی‌های جدید بسازند و احساس تعلق به گروه‌های اجتماعی را تجربه کنند.
- ایجاد دوستی‌ها و تقویت تعاملات اجتماعی
- توسعه مهارت‌های ارتباطی در محیطی راحت
- تجربه احساس تعلق به گروهی اجتماعی
این فعالیت‌ها به بهبود مهارت‌های اجتماعی و برقراری ارتباطات معنادار با دیگران کمک می‌کنند.
فعالیت‌های آموزشی و رشد شناختی
فعالیت‌های آموزشی و شناختی، نقشی حیاتی در ایجاد مهارت‌های تحصیلی و رشد ذهنی بیماران دارند. در اینجا چند فعالیت عملی برای تقویت یادگیری و رشد شناختی آورده شده‌اند:
بازی‌های آموزشی برای نیازهای خاص
بازی‌ها و پازل‌های آموزشی می‌توانند به‌طور خاص برای نیازهای فردی طراحی شوند و یادگیری را لذت‌بخش‌تر کنند. برای مثال، به‌جای استفاده از پازل‌های سنتی، می‌توانید از اشیاء آشنا استفاده کنید.
- ایجاد بازی با وسایل خانگی: مانند قاشق، فنجان یا جوراب برای هماهنگی رنگ‌ها یا ساختن الگوها.
- استفاده از اشیاء روزمره: برای حل پازل‌ها یا ایجاد الگوهای ساده.
یادگیری زبانی جدید
یادگیری زبان‌های جدید می‌تواند به‌طور چشمگیری به رشد شناختی کمک کند و اعتمادبه‌نفس را افزایش دهد.
- شروع با مهارت‌های واج‌شناختی پایه مانند تلفظ و شناخت کلمات ساده.
- استفاده از فعالیت‌های روزمره مانند زمان غذا خوردن برای معرفی کلمات جدید.
- ساخت فلش کارت‌ها با تصاویر و کلمات برای جذابیت بیشتر.
- کاهش سرعت آموزش و تمرکز بر اصطلاحات ساده.
- استفاده از روش‌های چندحسی مانند حرکات یا صداها برای تقویت واژگان.
ژورنال‌نویسی تطبیقی
ژورنال‌نویسی (روزمره‌نویسی) می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای ابراز احساسات و حمایت از رشد ذهنی و رفاه عاطفی عمل کند.
- استفاده از تصاویر یا فیلم‌ها برای الهام‌بخشی به نوشتار.
- طرح سؤالات راهنما مانند «امروز چه چیزی شما را خوشحال کرد؟»
- استفاده از رسانه‌های مختلف مانند نقاشی، برچسب‌گذاری یا ضبط صدا.
- پذیرش بازبینی و دیدگاه‌های تازه.
- نگه داشتن ژورنال بدون قضاوت برای جریان یافتن احساسات به‌طور طبیعی.
مدیتیشن ذهن‌آگاهی برای بهزیستی عاطفی
مدیتیشن ذهن‌آگاهی می‌تواند به بیماران کمک کند تا استرس، اضطراب و رفاه عاطفی خود را مدیریت کنند.
- مدیتیشن با توجه متمرکز: انتخاب شیء، صدا یا فکر برای تمرکز و تنفس عمیق.
- مراقبه نظارت باز: توجه به احساسات و افکار بدون قضاوت.
- نکات کاربردی:
- استفاده از فضای آرام: برای تمرین روزانه.
- شروع کوچک: تمرین 2 تا 5 دقیقه‌ای و افزایش تدریجی زمان.
- استفاده از برنامه‌های هدایت‌شده.:مانند Headspace یا Calm برای دستورالعمل‌های ساده.
این فعالیت‌ها می‌توانند به رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی افراد مبتلا به اختلال یادگیری کمک کنند و باعث شوند به مهارت‌های مختلف دست یابند.
فعالیت‌های اجتماعی
فعالیت‌های اجتماعی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی و ایجاد روابط معنادار برای بزرگسالان با ناتوانی‌های یادگیری حیاتی هستند. این فعالیت‌ها به تقویت اعتمادبه‌نفس کمک می‌کنند. افراد مبتلا به اختلال یادگیری با برقراری ارتباطات مؤثر، احساس تعلق به جامعه را تجربه می‌کنند. در اینجا چند فعالیت اجتماعی مفید آورده شده‌اند:
فرصت‌های داوطلبانه
کار داوطلبانه به بیماران کمک می‌کند تا اعتمادبه‌نفس، مهارت‌های ارتباطی و توانایی کار تیمی خود را تقویت کنند. این فعالیت‌ها به آن‌ها فرصتی برای ایجاد روابط اجتماعی مثبت و مشارکت در جامعه می‌دهند.
- نکاتی برای شروع کار داوطلبانه:
- شروع با کارهای ساده و آشنا برای راحتی بیشتر.
- تطبیق نقش‌های داوطلبانه با علایق شخصی برای ایجاد انگیزه.
- همراهی با مربی یا دوست برای کمک به تنظیمات اولیه.
- مشارکت در مناسبت‌های کوچک محلی یا پروژه‌های اجتماعی.
کارگاه‌های تئاتر و نمایش
کارگاه‌های تئاتر می‌توانند به بیماران کمک کنند تا اعتمادبه‌نفس خود را تقویت کرده، عواطف خود را کشف کنند و مهارت‌های ارتباطی خود را ازطریق بازیگری و ایفای نقش بهبود دهند.
- نکاتی برای شرکت در فعالیت‌های نمایشی:
- شروع با بازی‌های نقش‌آفرینی ساده و کوتاه برای راحتی بیشتر.
- اجازه دادن به افراد برای انتخاب نقش‌هایی که با آن‌ها ارتباط دارند.
- تشویق به مشارکت در نقش‌های روی صحنه و پشت صحنه.
باشگاه‌ها و گروه‌های حمایتی
عضویت در باشگاه‌هایی که بر علایق مشترک تمرکز دارند، مانند باغبانی یا هنر، به بیماران کمک می‌کند تا در محیطی آرام و راحت جمع شوند. گروه‌های حمایتی نیز فضای امنی را برای آن‌ها فراهم می‌کنند تا تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
- مزایای فعالیت‌های باشگاهی و حمایتی:
- کاهش احساس انزوا.
- ایجاد حس تعلق و اجتماعی بودن.
- ارائه فرصت‌هایی برای تعامل و دوستی.
این فعالیت‌ها نقش مهمی در توسعه مهارت‌های اجتماعی دارند و به افراد با ناتوانی‌های یادگیری کمک می‌کنند تا احساس ارزشمندی و ارتباط بیشتری با محیط خود داشته باشند.
تطبیق فعالیت‌ها با نیازهای فردی
برای اینکه فعالیت‌ها برای افراد دارای اختلالات یادگیری مؤثرتر و مناسب‌تر باشند، باید آن‌ها را به‌گونه‌ای تطبیق دهیم که با توانایی‌ها و علایق فرد هماهنگ شوند. در اینجا چند روش برای تطبیق فعالیت‌ها آورده شده‌اند:
- دستورالعمل‌ها را ساده کنید:
- وظایف را به مراحل کوچک و قابل مدیریت تقسیم کنید.
- از دستورالعمل‌های واضح و ساده استفاده کنید.
- از وسایل کمک بصری استفاده کنید:
- تصاویر، ویدیوها یا نشانه‌ها می‌توانند در درک و یادگیری مفاهیم کمک کنند.
- فعالیت‌های مختلف پیشنهاد دهید:
- فعالیت‌های مختلفی که متناسب با علایق و توانایی‌های فرد هستند، ارائه دهید تا فرد احساس کنترل و مشارکت بیشتری داشته باشد.
- فرصت کافی در اختیار کودک بگذارید:
- زمان بیشتری را برای فعالیت‌ها در نظر بگیرید تا کودک به‌راحتی در آن شرکت کند و از فشار زیاد جلوگیری شود.
- محیطی حمایتی ایجاد کنید:
- حواس‌پرتی‌ها را کاهش دهید و محیطی آرام و بدون استرس برای فعالیت‌های گروهی فراهم کنید.
ابزارهای مفید برای تطبیق فعالیت‌ها
- اسباب‌بازی‌های تطبیقی:
- استفاده از اسباب‌بازی‌هایی با دستگیره‌های بزرگ‌تر یا ویژگی‌های قابل دسترسی می‌تواند فعالیت‌ها را برای افراد با ناتوانی‌های حرکتی یا شنوایی راحت‌تر کند.
- برنامه‌های آموزشی:
- استفاده از برنامه‌هایی که پازل‌های تعاملی یا کمک‌های بصری دارند، می‌تواند یادگیری را جذاب‌تر و سرگرم‌کننده‌تر کند.
- دستگاه‌های کمکی:
- تبلت‌ها، برنامه‌های کنترل‌شده با صدا یا صفحه‌کلیدهای تطبیقی می‌توانند به بیماران کمک کنند تا راحت‌تر در فعالیت‌ها شرکت کنند.
چگونه فعالیت‌ها زندگی افراد دارای ناتوانی یادگیری را بهبود می‌بخشند؟
فعالیت‌های هدفمند و تطبیق‌شده می‌توانند تأثیر چشمگیری بر رشد، مهارت‌های اجتماعی، و استقلال افراد دارای ناتوانی یادگیری داشته باشند. این فعالیت‌ها نه‌تنها به بهبود سلامت عاطفی کمک می‌کنند بلکه به بیماران کمک می‌کنند مهارت‌های اساسی زندگی را یاد بگیرند و به خوداعتمادی و احساس تعلق برسند. این تجربیات می‌توانند تفاوت‌های معناداری در کیفیت زندگی بیماران ایجاد کنند و به آن‌ها فرصتی برای رشد و یادگیری دهند.
منابع
مطالب مشابه
درگیر شدن در تمرین‌های ناتوانی‌های یادگیری برای بهبود رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی ضروری است. این فعالیت‌ها به کودکان و بزرگسالان فرصتی می‌دهند تا مهارت‌های زندگی روزمره خود را بهبود بخشند، استقلالشان را افزایش داده و تعاملات اجتماعی معنادار را گسترش دهند.
اختلال یادگیری املا (دیسورتوگرافی) نوعی ناتوانی در نوشتن است که در افراد مختلف به‌ویژه کودکان به‌صورت مشکل در نوشتن صحیح کلمات و رعایت قوانین گرامری بروز می‌کند.افراد مبتلا به این اختلال در تشخیص صداها و نوشتن آن‌ها دچار مشکل هستند. پ
لالی انتخابی (SM)، اختلال سلامت روان است که باعث می‌شود بیمار به‌دلیل ترس یا اضطراب نتواند در موقعیت‌های خاص صحبت کند. این بیماری معمولاً کودکان خردسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند نوجوانان و بزرگسالان را نیز درگیر کند.
آسیب نخاعی در کودکان بسیار نادر است، اما می‌تواند در پی تولد تروماتیک، حوادث رانندگی، سقوط، آسیب‌های ورزشی یا خشونت (مانند زخم‌های چاقو) رخ دهد. این ضایعه‌ها تأثیر قابل توجهی بر زندگی کودک و خانواده او می‌گذارند و می‌توانند منجر به فلج یا از دست دادن حواس شوند.
کاردرمانی طیفی از مداخلات را برای کمک به کودکان مبتلا به روماتیسم مفصلی پیشنهاد می‌دهد. این مداخلات شامل ارائه بازی‌های طراحی‌شده ویژه برای حداکثر کردن دامنه حرکت یا ارائه مشاوره درمورد وضعیت قرارگیری، حداکثر کردن مهارت‌ها و گاهی‌اوقات ارائه آتل هستند.
تأخیر در رشد، زمانی است که کودک شما در دستیابی به یک یا چند نقطه عطف رشدی در مقایسه با همسالان خود کندتر عمل می‌کند. نقاط عطف رشدی شامل مهارت‌هایی مانند موارد زیر هستند: لبخند زدن برای بار اول، غلت زدن، بلند شدن و ایستادن، بای‌بای کردن، برداشتن اولین قدم و گفتن اولین کلمه مانند «بابا»
هر کودک پس از سکته مغزی مسیر بهبودی منحصربه‌فردی را طی می‌کند. با وجود اینکه سریع‌ترین پیشرفت‌ها معمولاً در ماه‌های اولیه پس از سکته مغزی رخ می‌دهند، اما فرایند توانبخشی می‌تواند برای سال‌ها ادامه یابد و نیازمند تعهد، صبر و کار تیمی متخصصان است.
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است صورتی با ویژگی‌های خاص داشته باشند که آن‌ها را از افراد عادی متمایز می‌کند. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از پیشانی بزرگ، چشم‌های برجسته یا گشاد، لب بالایی نازک، بینی پهن و فیلتروم کوتاه (شیار بین بینی و لب بالایی)
شناخت علائم اولیه اوتیسم در نوزادان ۶ ماهه نقشی کلیدی در تضمین رشد سالم آن‌ها دارد. والدین با توجه به نشانه‌هایی مانند کاهش تماس چشمی، نبود پاسخ‌های اجتماعی، و تأخیر در مهارت‌های ارتباطی می‌توانند اقدامات زودهنگام را برای تشخیص و مداخلات مؤثر انجام دهند.
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در ارتباطات اجتماعی و تعامل با دیگران با چالش‌هایی مواجه هستند. در 18ماهگی، والدین باید توجه دقیقی به نحوه تعامل فرزندشان با اطرافیان داشته باشند. نشانه‌های رایجی که ممکن است در این سن ظاهر شوند عبارت‌اند از: فقدان تماس چشمی مؤثر، پاسخ محدود به نام، عدم علاقه به بازی‌های تعاملی و مشکلات در تقلید حرکات یا رفتارها