یکی از نگرانی‌های والدین تأخیر در راه رفتن کودکان است. این اختلال به‌دلایل مختلف اتفاق میفتد و در برخی موارد ناشی از بیماری خاصی است. بنابراین توجه به آن، تعیین دلیل ابتلا و درمان زودهنگام آن از اهمیت زیادی برخوردار هستند. در این مطلب به بررسی دلایل تأخیر در راه رفتن و روش‌های درمان آن می‌پردازیم.
کودکان از چه سنی شروع به راه رفتن می‌کنند؟
بیشتر کودکان نوپا بین 11 تا 16ماهگی راه رفتن را شروع می‌کنند، اما برخی از آنها تا 18ماهگی راه نمی‌روند. به یاد داشته باشید که اکثر مشکلات راه رفتن کودکان بدون درمان حل می‌شوند. بااین‌حال، اگر فرزند شما در 18ماهگی قادر به ایستادن یا راه رفتن نیست، باید به متخصص اطفال مراجعه کنید.
علائم اولیه تأخیر در راه رفتن
علائم اولیه‌ای که نشان‌دهنده تأخیر در راه رفتن کودکان هستند، در ادامه ذکر شده‌اند:
- کودک تا 9ماهگی نمی‌تواند بدون حمایت بنشیند.
- کودک تا 12ماهگی حتی با حمایت هم نمی‌تواند بایستد.
- کودک در 16-23ماهگی به‌طور پیوسته راه نمی‌رود.
- کودک به‌طور مداوم روی نوک پا راه می‌رود.
- کودک با تأخیر در رشد مواجه می‌شود. به‌عنوان مثال، در بالا نگه داشتن سر، غلت زدن و نشستن مشکل دارد.
- اگر کودک در 16 تا 23ماهگی راه نمی‌رود، باید به پزشک مراجعه کنید تا به بررسی قدرت عضلانی، دامنه حرکتی و انعطاف‌پذیری مفاصل او بپردازد. تأخیر در راه رفتن می‌تواند علامت هشدار اولیه برای فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا سایر بیماری‌های ژنتیکی باشد.
حتما بخوانید: تاخیر حرکتی در کودکان چیست؟
چه چیزی باعث تأخیر در راه رفتن کودکان می‌شود؟
در برخی موارد تأخیر در راه رفتن کودکان دلیلی جدی ندارد و خود به خود برطرف می‌شود. اما در بسیاری از موارد بیماری‌های مختلف موجب این تأخیر می‌شوند. در ادامه به بررسی بیماری‌هایی که موجب تأخیر در راه رفتن کودکان می‌شوند، می‌پردازیم:
اختلالات عصبی
برخی از اختلالات عصبی مانند فلج مغزی یا سندرم داون ممکن است راه رفتن را به‌کلی به تأخیر بیندازند. توجه به علائم این بیماری‌ها، تشخیص و درمان زودهنگام آنها به رفع تأخیر در راه رفتن کمک می‌کنند.
دیستروفی عضلانی/مشکلات عضلانی
دیستروفی عضلانی، اختلالی عصبی‌عضلانی است که به‌صورت ارثی به کودک منتقل می‌شود و ماهیتی پیشرونده دارد. این اختلال یکی از شایع‌ترین علل تأخیر در راه رفتن در کودکان است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. دیستروفی عضلانی معمولاً باعث ضعف در عضلات می‌شود. آتروفی عضلانی نخاعی نیز یکی دیگر از دلایل تأخیر در راه رفتن در کودکان است. در این بیماری ژنتیکی، اعصاب موردحمله قرار می‌گیرند و این مسئله باعث ایجاد اختلال در کنترل بدن می‌شود.
کمبود ویتامین دی
در کنار کلسیم، ویتامین دی نقش مهمی در رشد استخوانی نوزادان دارد. فقدان این ویتامین یکی از دلایل احتمالی تأخیر در راه رفتن است.
راشیتیسم (نرمی استخوان)
تحقیقات نشان می‌دهند بین راشیتیسم و تأخیر در راه رفتن رابطه وجود دارد. بااین‌حال، اگر این بیماری به مرحله پیشرفته نرسیده باشد، برگشت‌پذیر است و درمان به‌موقع آن باعث می‌شود کودک شروع به راه رفتن کند.
کم‌کاری تیروئید
تحقیقات نشان می‌دهند تیروئید کم‌کار باعث به تأخیر انداختن مراحل رشد می‌شود. عملکرد ضعیف تیروئید ممکن است منجر به ضعف عضلات، ضعف عضلانی و تأخیر در راه رفتن شود.
مهارت‌های حرکتی و راه رفتن
برخی از کودکان مشکل تأخیر در مهارت‌های حرکتی دارند که باعث می‌شود دیرتر از بقیه راه بروند. دلایل زیادی برای این تأخیر وجود دارند که صرفاً به شخصیت آنها مربوط می‌شوند. در ادامه دلایل تأخیر در مهارت‌های حرکتی ذکر شده‌اند:
- برخی از کودکان ترجیح می‌دهند منتظر بمانند تا احساس اعتمادبهنفس کنند، سپس شروع به راه رفتن می‌کنند.
- هیپوتونیا اختلالی است که در آن افراد کنترل کمتری بر بدن خود دارند. این بیماری می‌تواند بر راه رفتن کودکان تأثیر بگذارد. هیپوتونیا معمولاً در اثر آسیب مغزی ایجاد می‌شود و ممکن است ناشی از اختلالات عضلانی، اعصاب تأمین‌کننده ماهیچه‌ها یا عفونت باشد.
- در برخی موارد کودکان دچار ناتوانی یادگیری هستند. بنابراین با تأخیر در راه رفتن مواجه می‌شوند. در این حالت بهتر است از فیزیوتراپ کمک بگیرید. او می‌تواند به آموزش مهارت‌ها و ایجاد قدرت برای شروع راه رفتن بپردازد.
عوامل ژنتیکی
اگر یکی از والدین یا هر دوی آنها سابقه تأخیر در راه رفتن در دوران اولیه کودکی داشته باشند، کودک نیز در معرض این اختلال قرار می‌گیرد. در این حالت تأخیر به‌دلیل بیماری نیست، بلکه مسئله‌ای ژنتیکی است که به مرور زمان برطرف می‌شود.
نارس بودن
نوزادی که نارس به دنیا می‌آید، درجاتی از تأخیر در رشد داشته و میزان این تأخیر به سطح نارس بودن نوزاد بستگی دارد.
سندروم ژنتیکی
گاهی‌اوقات تأخیر در راه رفتن ممکن است نشانه یا علامت بیماری نادری باشد. نمونه‌هایی از این موارد عبارت‌اند از سندروم بارت (اختلالی ژنتیکی که مشخصه‌اش فقدان موضعی پوست، بیماری پروانه‌ای، ضایعات مخاطی دهان و ناخن‌های دیستروفیک است)، سندروم رت (یکی از اختلالات نادر پسرفت رشد نوزادان بوده که ناشی از مشکلات رشد مغزی است) و سندروم راسل-سیلور (نوعی اختلال نادر که با عقب‌ماندگی رشد داخل‌رحمی و کمبود رشد پس از زایمان مشخص می‌شود). اگر پزشک به بیماری‌های نادر مشکوک باشد، از آنالیز ژنتیکی برای تعیین علت تأخیر حرکتی در کودک استفاده می‌کند.
وزن کم هنگام تولد
تحقیقات نشان می‌دهند نوزادانی که با وزن کم متولد می‌شوند، بیشتر در معرض خطر تأخیر در راه رفتن، تأخیرهای شناختی و تأخیر در مهارت‌های حرکتی ظریف هستند. زیر نظر گرفتن رشد کودک می‌تواند به شناسایی زودهنگام تأخیرها کمک کند.
دلایل دیگر
- تون عضلانی بالا (عضلات بسیار منقبض)
- سفت شدن اندام‌ها یا تعادل ضعیف
- بغل کردن بیش‌ازحد کودک
- ناتوانی ذهنی
چگونه به راه رفتن کودک خود کمک کنیم؟
والدین می‌توانند اقدامات مختلفی را برای آموزش راه رفتن به کودک خود انجام دهند. در ادامه به بررسی این اقدامات می‌پردازیم:
- کودک را تشویق به اکتشاف کنید: به کودک خود فرصت‌های زیادی برای کاوش در محیط بدهید. به‌عنوان مثال، به او اجازه بدهید روی تشک غلت بزند یا با کمک اسباب‌بازی‌های خود راه برود. این فعالیت‌ها به او کمک می‌کنند مهارت‌های حرکتی خود را توسعه دهد و اعتمادبهنفس لازم برای برداشتن اولین قدم‌های خود را داشته باشد.
- از او حمایت کنید: هنگامی که کودک سعی می‌کند بایستد، با گرفتن دست‌های او به ایستادن او کمک کنید. این کار باعث می‌شود اولین قدم‌های خود را با قدرت و اعتمادبهنفس بیشتر بردارد.
- به فیزیوتراپ مراجعه کنید: اگر فرزند شما به بیماری‌ای مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی مبتلا است که بر توانایی او در راه رفتن تأثیر گذاشته‌اند، به فیزیوتراپ مراجعه کنید. فیزیوتراپی به بهبود تون عضلات، هماهنگی و تعادل کودک کمک می‌کند. به‌علاوه فیزیوتراپ می‌تواند با شما همکاری کرده و برنامه‌ای درمانی متناسب با شرایط کودک ایجاد کند.
- با متخصص اطفال مشورت کنید: اگر درمورد رشد کودک خود نگران هستید، به متخصص اطفال مراجعه کنید. او می‌تواند به معاینه فرزند شما بپردازد و راهنمایی‌های لازم را درمورد مراحل بعدی ازجمله ارجاع به متخصص ارائه کند.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید: رژیم غذایی سالم برای رشد و تکامل کودک شما ضروری است. اطمینان حاصل کنید که کودک شما به اندازه کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی، به‌ویژه کلسیم، فسفر و ویتامین دی را که برای رشد استخوان و ماهیچه‌ها مهم هستند، مصرف می‌کند.
- کودک را تشویق کنید مستقل باشد: همان‌طور که فرزند شما رشد می‌کند و تحرک بیشتری دارد، او را به استقلال بیشتر در محیط‌های امن و داشتن حق انتخاب تشویق کنید. به‌عنوان مثال، به او اجازه دهید اسباب‌بازی موردنظرش را برای بازی انتخاب کند. همچنین می‌توانید او را تشویق کنید بدون کمک شما از صندلی‌های کوتاه بالا برود تا اعتمادبهنفس و مهارت‌های حل مسئله را در خود توسعه دهد.
- به رفتارهای مثبت کودک پاداش بدهید: تمجید و تشویق رفتارهای مثبت کودک می‌توانند به افزایش اعتمادبهنفس او کمک کنند. همچنین باعث می‌شوند کودک به تلاش ادامه دهد. وقتی کودک شما اولین قدم‌هایش را برمی‌دارد، حتماً او را تشویق کنید و کف بزنید تا متوجه شود چقدر به موفقیت او افتخار می‌کنید.
- صبور باشید: به یاد داشته باشید هر نوزاد با سرعت خودش رشد می‌کند. درحالی‌که برخی از نوزادان ممکن است از 9ماهگی شروع به راه رفتن کنند، برخی دیگر تا 15ماهگی راه نمی‌روند. بنابراین صبور باشید و کودک خود را با کودکان دیگر مقایسه نکنید.
به‌طور کلی، کمک به کودک برای یادگیری راه رفتن نیاز به ترکیبی از صبر، حمایت و تشویق دارد. والدین می‌توانند با فراهم کردن فرصت‌هایی برای اکتشاف، حفظ رژیم غذایی سالم و مشورت با متخصص اطفال، از رشد کودک خود حمایت کرده و به او کمک کنند تا به این نقطه عطف مهم دست یابد.
خدمات کلینیک توانبخشی راه کمال برای درمان تأخیر در راه رفتن کودکان
تأخیر در راه رفتن کودکان یکی از اختلالاتی است که به تأخیر رشدی در کودکان مرتبط است. در برخی موارد نیز تأخیر در راه رفتن به‌خاطر بیماری‌های دیگر می‌باشد. بنابراین تشخیص دلیل ابتلا به این بیماری و درمان آن بسیار مهم است. یکی از خدمات کلینیک توانبخشی راه کمال رفع مشکلات مربوط به تأخیر رشدی در کودکان است. کارشناسان و متخصصان حاذق این مجموعه ابتدا به معاینه فرزند شما پرداخته و پس از تشخیص دلیل تأخیر در راه رفتن، با تشکیل جلسات آموزشی برای والدین به آموزش راهکارهای تشویق کودک به راه رفتن می‌پردازند. آنها همچنین با تشکیل جلسات درمانی به کودک کمک می‌کنند تا راه رفتن را شروع کند. بنابراین اگر فرزند شما با تأخیر در راه رفتن مواجه شده است، به ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
مطالب مشابه
آموزش نوشتن به کودکان مبتلا به اوتیسم پروسه‌ای چالش‌برانگیز است؛ زیرا نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، صبر و حوصله است. ازآنجایی‌که مهارت‌های سوادآموزی برای زندگی روزمره بسیار حیاتی هستند، باید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنید در این توانایی‌ها رشد کند.
نوزادان نارس با مغزهای رشدنکرده به دنیا می‌آیند و این مسئله آنها را در برابر آسیب‌هایی که می‌توانند باعث فلج مغزی شوند آسیب‌پذیرتر می‌کند. با مداخله زود هنگام علائم و عوارض فلج مغزی را می‌توان برای بهینه‌سازی کیفیت زندگی کودک به حداقل رساند.
فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد اشاره دارد. ازآنجایی‌که آسیب آنقدر شدید نیست، اختلالات حرکتی ممکن است در سال‌های اولیه کودکی ناشناخته بمانند. بااین‌حال، با رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف، اختلالات حرکتی ممکن است آشکارتر شوند. خوشبختانه هیچ وقت برای بهبودی دیر نیست.
طول عمر کودکان فلج مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد با این حال با مراقبت و درمان‌های مناسب بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی می‌توانند زندگی طولانی و پرباری داشته باشند.پس برای آشنایی بیشتر با این موضوع با ما همراه باشید.
علائم فلج مغزی در نوزادان بر هماهنگی و توانایی آنها برای حرکت مستقل تأثیر می‌گذارد و همیشه بلافاصله قابل تشخیص نیست. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که علائم فلج مغزی خفیف باشند.
اختلال پردازش حسی (SPD) کودکان بیش فعال درصورت درک بیش‌ازحد حواس مختلف ازجمله لامسه یا شنوایی ایجاد شده که منجر به دشوار شدن عملکرد برای بیمار، احساس اضطراب یا حتی وحشت می‌شود.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.