بیش‌فعالی اختلالی است که باعث حواس‌پرتی، از دست دادن تمرکز، بیش‌فعالی، رفتارهای تکانشی و اعتمادبهنفس پایین و عملکرد ضعیف در کودکان بیش‌فعال می‌شود. مشاوره کودکان بیش‌فعال ازطریق رفتاردرمانی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ... به بهبود رفتارهای تکانشی کودکان کمک می‌کند.
بیش‌فعالی
بیش‌فعالی اختلالی است که به سه نوع بی‌توجهی، بیش‌فعالی/ تکانشی و نوع ترکیبی دسته‌بندی می‌شود. کودکان بیش‌فعال معمولاً احساسات مختلفی مانند سردرگمی، ناامیدی، بی‌قراری، احساس گم شدن، قطع ارتباط و غیره را تجربه می‌کنند.
مشاوره کودکان بیش‌فعال
درمان یا مشاوره کودک بیش‌فعال بخشی از درمان او محسوب می‌شود. در جلسات مشاوره، درمانگر به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌ها و رفتارهای متناسب با سن خود را ازطریق تکنیک‌های مختلف مانند ایفای نقش، نقاشی، هنردرمانی، بازی‌درمانی و غیره بیاموزند.
درمان برای تنظیم هیجانی کودکان عالی است. آن ها یاد می‌گیرند چگونه آگاهانه توجه کرده، منتظر نوبت خود باشند، به درستی ارتباط برقرار کنند و ... .
مشاور می‌تواند برخی از تکنیک‌های تنفس یا آرامش را برای کمک به آرامش کودکان بیش‌فعال آموزش دهد.
مشاور در کنار درمان کودکان بیش‌فعال، جلساتی برای والدین یا مراقبان کودکان برگزار می‌کند. در این جلسات، او درخصوص سابقه پزشکی کودک و پیشرفت او با والدین صحبت می‌کند. با این کار، مشاور ممکن است تکنیک‌هایی را به خانواده پیشنهاد دهد تا با کمک آنها به پیشرفت فرزند خود کمک کنند.
اهداف مشاوره کودکان بیش‌فعال
اهداف مشاوره کودکان بیش‌فعال معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- بهبود عملکرد تحصیلی با کمک به والدین در ایجاد برنامه‌ها، سیستم‌های سازمانی و برنامه‌های رفتاری در منزل
- کمک به کودک و نوجوان برای تصمیم‌گیری ازطریق آموزش درمورد ماهیت بیش‌فعالی و توسعه مهارت‌های مقابله شناختی برای تفکر مؤثرتر در موقعیت‌ها
- بهبود مهارت‌های اجتماعی با افزایش توانایی درک دیدگاه دیگران، شناسایی و اصلاح رفتارهای اجتماعی منفی و یادگیری راهبردهای اجتماعی مؤثرتر
- کاهش نافرمانی در منزل و برنامه‌ریزی رفتاری
- شناسایی و تغییر تفکری که منجر به تصمیم‌گیری ضعیف، رفتارهای تکانشی و انگیزه کم می‌شوند
- بهبود احساس عزت نفس و کاهش احساس بی‌کفایتی در کودکان بیش‌فعال
- جلوگیری از انتخاب‌های ضعیف با عواقب مضر
مشاوره کودکان مبتلا به بیش‌فعالی چگونه است؟
مشاوره به طرق مختلف به کودک مبتلا به بیش‌فعالی کمک شایانی می‌کند و مهمترین بخش درمان بیش‌فعالی محسوب می‌شود. کودکان مبتلا به بیش‌فعالی در حین درمان احساس درک شدن، دیده و شنیده شدن می‌کنند. مشاوره و درمان کودکان مبتلا به بیش‌فعالی به آنها کمک می‌کنند در مدرسه و خانه عملکرد بهتری داشته باشند.
درمانگرانی که با کودکان سروکار دارند، درزمینه اختلالات رشدی و اختلالاتی که در دوران کودکی رخ می‌دهند، آموزش دیده‌اند. به همین دلیل، درمانگران مهارت‌های مناسبی دارند تا ابتدا با موقعیت کودک همدلی کرده و سپس او را به سمت رشد هدایت کنند.
بیش‌فعالی می‌تواند برای والدین یا مراقبان کودکان، طاقت‌فرسا و گاهی ناامیدکننده باشد. این عواطف یا احساسات ممکن است تأثیر ناسالمی بر کودک و رشد او بگذارند. درمانگر با دانستن مشکلات این والدین، آنها را راهنمایی می‌کند. حل مشکل والدین به‌طور غیرمستقیم به کودک کمک می‌کند.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی باید در جلسات مشاوره شرکت کنند؛ زیرا این جلسات به تمرکز بهتر، توجه آگاهانه به رفتارهای خود و آشنایی با رفتارهای مفید کمک می‌کنند. درمان می‌تواند به این کودکان کمک کند تا مهارت‌های جدیدی مانند گوش دادن به مطلبی بدون حواس‌پرتی، قطع نکردن صحبت دیگران، عدم بی‌قراری شدید در برخی رویدادها و ... را بیاموزد.
بهترین درمان برای کودکان مبتلا به بیش‌فعالی
بسته به نوع بیش‌فعالی، میزان ناراحتی‌ای که برای کودکان و همچنین والدین ایجاد می‌شود و همچنین نیازهای کودکان، درمان‌های مختلفی برای کودکان مبتلا به بیش‌فعالی وجود دارند. این درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:
رفتاردرمانی
این درمان به مشاور کمک می‌کند تا به کودکان آموزش دهد در رفتار خود تغییراتی ایجاد کنند. در این روش درمانی، درمانگر از کمک والدین، مراقبان و معلمان کودک نیز بهره می‌برد. رفتار خوب پاداش داده می‌شود و رفتار منفی با سلب امتیازاتی مانند عدم حضور در نمایش یا کاهش زمان بازی برای درک پیامدهای رفتار منفی کودکان به آموزش کودک می‌پردازد. رفتاردرمانی با کودکان کوچک‌تر بهترین نتیجه را دارد، اما فرایندی طولانی است و نیاز به صبر دارد.
بازی‌درمانی
بازی‌درمانی یکی از روش‌های موردعلاقه کودکان است. در جلسات بازی‌درمانی کودکان بیش‌فعال، به کودکان آزادی داده می‌شود تا هر گونه فعالیتی را انجام دهند. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل بازی با شن، پازل، اسباب‌بازی، نقش‌آفرینی و غیره باشند. درمانگر کودک را در طول بازی مشاهده می‌کند و ممکن است در این بین به او آموزش دهد، ممکن است درمورد هر یک از احساساتی که در طول بازی ایجاد می‌شود نظر دهد، یا روی موقعیتی خاص کار کند. این روش درمانی به کودک کمک می‌کند تا سریع‌تر به بینشی درست دست یابد.
کاردرمانی
کاردرمانی به کودکان در انجام فعالیت‌های روزانه مانند دوش گرفتن، مرتب کردن تخت، مرتب کردن اسبا‌ب‌بازی‌ها پس از بازی، بستن بند کفش و غیره کمک می‌کند. همچنین در یادگیری سایر فعالیت‌ها مانند سازماندهی وظایف، کنترل سطح انرژی، هماهنگی چشم و دست، مهارت‌های حرکتی ظریف و غیره نیز تأثیرگذار است. اطلاعات بیشتر را در مطلب «کاردرمانی کودکان بیش‌فعال» بخوانید.
گفتاردرمانی
گفتاردرمانی روش سنتی است که در آن، مشاور و کودک درمورد مواردی که کودک را آزار می‌دهند، صحبت می‌کنند. گاهی‌اوقات مشاور ممکن است درمورد موضوعات مربوط به تنظیم هیجانی صحبت کند. او در برخی از جلسات به توسعه مهارت‌های مختلف می‌پردازد. گفتاردرمانی با کودکان ممکن است شامل بازی‌درمانی، برخی تکنیک‌های رفتاردرمانی، برخی فعالیت‌های آرامش‌بخش و ... نیز باشد.
آموزش ذهن‌آگاهی
آموزش ذهن‌آگاهی به کودکان کمک می‌کند تا سطح توجه و خودتنظیمی خود را بهبود بخشند. این روش درمانی به آنها کمک می‌کند تا هر زمان که توسط تکانشگری تحریک می‌شوند به آرام کردن خود بپردازند. درصورت لزوم می‌توان از ذهن‌آگاهی در ترکیب با سایر روش‌های درمانی استفاده کرد.
دارودرمانی
انواع مختلفی از داروها وجود دارند که می‌توانند برای درمان بیش‌فعالی استفاده شوند. درحالی‌که داروها نباید به‌عنوان درمان تلقی شوند، اما می‌توانند به افزایش تمرکز، آرامش و تمرین مهارت‌های جدید در کودکان مبتلا بیش‌فعالی کمک کنند. داروهای بیش‌فعالی مزایا و عوارض مختلفی دارند و حتما باید توسط پزشک تجویز شوند.
درمان شناختی‌رفتاری (CBT)
درمان شناختی‌رفتاری نوعی گفتاردرمانی است که به کودک کمک می‌کند تا با تغییر طرز تفکر و رفتار خود، مشکلات را مدیریت کند. این روش درمانی راهی عالی برای کمک به هر گونه اضطراب مرتبط با بیش‌فعالی است.
مؤثرترین مداخله برای بیش‌فعالی چیست؟
بر اساس تحقیقات اخیر، رفتاردرمانی درمانی مؤثر برای کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. اما لزوماً رفتاردرمانی بهترین گزینه برای تمام کودکان بیش‌فعال نیست بلکه بهترین روش درمانی با توجه به نیازهای کودک مشخص می‌شود.
رفتاردرمانی به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی کمک می‌کند تا نظم و انضباط را رعایت کرده و پیامدهای رفتار خود را درک کنند. درست است که رفتارهای کودکان بیش‌فعال عمدی نیستند، اما برای رشد آنها نیز مفید نیستند. به همین دلیل است که با استفاده از رفتاردرمانی، کودکان یاد می‌گیرند که به نیازهای دیگران نیز اهمیت دهند. همچنین انگیزه دادن به این کودکان نیز به درمان رفتارهای آنها کمک می‌کند؛ زیرا رفتار خوب آنها مورد ستایش و پاداش قرار می‌گیرد و زمینه را برای رفتارها و الگوهای فکری سالم فراهم می‌کند.
در مجموع، رفتاردرمانی به ترویج رفتارهای خوب و آشنایی با رفتارهای بد و ناسالم کمک می‌کند.
جمع‌بندی
مشاوره کودکان بیش‌فعال ازطریق روش‌های مختلف به بهبود مهارت‌های اجتماعی و تعاملات آنها کمک می‌کند. بهترین مداخله، رفتاردرمانی کودکان بیش‌فعال است که به‌شکلی مؤثر به درمان مشکلات رفتاری آنها کمک می‌کند. مشاوران کلینیک توانبخشی راه کمال در این راستا به شما و فرزندتان کمک می‌کنند.
منابع
مطالب مشابه
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.
اگر والدینی هستید که با لجبازی کودکان بیش‌فعال سر و کار دارید، احتمالاً این رفتار آنها را بسیار طاقت‌فرسا می‌دانید؛ زیرا احساس می‌کنید دائماً با مسائل مربوط به مدیریت خشم فرزند خود درگیر هستید. لجبازی کودکان مقاومت آشکار آنها در برابر قوانین و دستورالعمل‌ها است.
ارتوپدی فنی کودکان از فناوری‌های مختلف برای بهبود کیفیت زندگی و حفظ استقلال کودک بهره می‌گیرند.ارتزها بریس‌هایی هستند که پس از آسیب، ضعف یا عملکرد نادرست به کودک کمک می کنند.
مشاوره کودکان بیش‌فعال ازطریق رفتاردرمانی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ... به بهبود رفتارهای تکانشی کودکان کمک می‌کند. بیش‌فعالی اختلالی است که به سه نوع بی‌توجهی، بیش‌فعالی/ تکانشی و نوع ترکیبی دسته‌بندی می‌شود.
آریپیپرازول می‌تواند برای کودکان بیش‌فعال مفید باشد و به مدیریت چالش‌های خاصی که ممکن است با آنها مواجه شوند، می‌پردازد. مصرف این دارو به‌شکل قابل توجهی باعث بهبود علائم بیش‌فعالی و کاهش سطح پرولاکتین در کودکان می‌شود.
فلوکستین داروی ضدافسردگی رایجی است که دهه‌ها مورداستفاده قرار گرفته است. این دارو اغلب برای افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب و سایر بیماری‌های سلامت روان تجویز می‌شود. بااین‌حال، فلوکستین را برای درمان بیش‌فعالی نیز تجویز می‌کنند.
ریسپریدون دارو‌یی است که برای اختلال کمبود توجه یا بیش‌فعالی استفاده می‌شود، ریسپریدون باعث بهبود قابل توجه رفتارهای پرخاشگرانه و سایر رفتارهای مخرب جدی کودکان بیش‌فعال می‌شود.