اکولالیا به تکرار دقیق کلمات و صداها (پژواک با صدای بلند) گفته میشود. این رفتار میتواند نشانهای از بیماریهایی مانند آفازی، زوال عقل، آسیب مغزی تروماتیک یا اسکیزوفرنی باشد، اما بیشتر با اختلال طیف اوتیسم (ASD) مرتبط است. در حالی که اکولالیا در بزرگسالان مبتلا به اوتیسم نیز دیده میشود، شیوع آن در کودکان بیشتر است.
برخلاف رفتارهایی مثل تکان دادن دستها یا حرکات تکراری که اغلب بهعنوان ابزار خودآرامبخش برای کودکان مبتلا به اوتیسم شناخته میشوند، اکولالیا همیشه نقش خودآرامبخشی ندارد. این رفتار دارای الگوهای مشخصی است و حتی ممکن است اولین شیوهای باشد که کودک اوتیستیک از گفتار برای برقراری ارتباط استفاده میکند.
در حالی که اکولالیا یکی از ویژگیهای مرتبط با اوتیسم است، میتواند فرصتی برای والدین و متخصصان گفتاردرمانی فراهم کند تا به کمک آن، مراحل اولیه رشد گفتار و ارتباط را با کودک آغاز کنند. این رفتار بهعنوان نقطه شروعی برای تقویت مهارتهای زبانی و ارتباطی کودک عمل میکند.
اکولالیا در فرآیند رشد کودکان
اکولالیا بخشی طبیعی از روند یادگیری زبان در کودکان است. کودکان نوپای نوروتیپیک هنگام یادگیری صحبت کردن، اغلب صداها و کلماتی را که میشنوند، تقلید میکنند. این مرحله به تدریج با پیشرفت در مهارتهای زبانی جایگزین میشود و کودک میآموزد که کلمات را با یکدیگر ترکیب کرده و از آنها برای بیان نیازها و ایدههای خود استفاده کند.
معمولاً تا سن 3 سالگی، کودکان شروع به برقراری ارتباط با استفاده از کلمات و عبارات خاص خود میکنند. در این مرحله، لحن و انتخاب کلمات به شیوهای منحصربهفرد شکل میگیرد.
در سنین 4 یا 5 سالگی، کودکان قادرند به راحتی سؤال بپرسند، پاسخ دهند و در مکالمات شرکت کنند. آنها از زبان به طور مؤثر برای تعامل با دیگران و برقراری ارتباط بهره میگیرند.
اکولالیا در اوتیسم
اکولالیا یکی از ویژگیهای رایج در افراد مبتلا به اوتیسم است. اگرچه حدود یکچهارم تا یکسوم از کودکان مبتلا به اوتیسم غیرکلامی یا کمکلام هستند (کمتر از 30 کلمه استفاده میکنند)، بسیاری از آنها از کلمات و جملات پیچیده و حتی رسمی مانند زبان بزرگسالان استفاده میکنند.
با این حال، در اکولالیا این واژگان و عبارات به نوعی متعلق به خود فرد نیستند. کودک، کلمات یا جملات را دقیقاً به همان ترتیبی که آنها را شنیده است و اغلب با همان لحن تکرار میکند. این الگوهای گفتاری ممکن است از برنامههای تلویزیونی، کتابها، یا صحبتهای معلمان و بزرگسالان در زندگی او گرفته شده باشد.
یکی از چالشهای درک اکولالیا در کودکان مبتلا به اتیسم این است که این الگوهای تکراری ممکن است به دلایل متنوعی مورد استفاده قرار گیرند و حتی هدف از استفاده آنها در طول زمان تغییر کند. همچنین ممکن است فرد از اکولالیا برای دستیابی به چندین هدف به طور همزمان استفاده کند.
دلایل اکولالیا در کودکان مبتلا به اوتیسم
دلایل مختلفی وجود دارند که چرا کودک مبتلا به اوتیسم دچار اکولالیا می شود و این دلایل ممکن است در طول زمان تغییر کنند. همچنین، فرزند شما ممکن است دلایل متعددی برای استفاده از گفتار تکراری داشته باشد.
برخی از رایجترین دلایلی که کودک شما ممکن است از اکولالیا استفاده کند عبارتاند از:
- خودتحریکی. کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است مشکلات حسی داشته باشد و در محیطهای خاص یا با صداهای مشخصی احساس اختلال کند. این مسئله ممکن است منجر به خودتحریکی یا «تحریک» شود که برای آرامش پیدا کردن است. یکی از راههای تحریک استفاده از اکولالیا است.
- برقراری ارتباط در شرایط استرسزا. مانند بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، کودک شما ممکن است در موقعیتهای استرسزا یا چالشبرانگیز، برقراری ارتباط را دشوار بیابد. در این مواقع، ممکن است از گفتار تکراری برای بیان احساسات خود مانند ناامیدی یا استرس استفاده کند.
- کمک به خود. اکولالیا میتواند ابزار مفیدی برای کودک باشد تا در فرآیندهای دشوار با خود کمک کند. آنها ممکن است از جملات یا عباراتی که از والدین، همسالان، معلمان یا حتی برنامههای تلویزیونی یاد گرفتهاند، برای تسهیل و راهحلدهی استفاده کنند.
- تعامل با دیگران. گفتار تکراری ممکن است روشی باشد که فرزندتان برای برقراری ارتباط و به اشتراک گذاشتن ایدههای خود با شما استفاده میکند.
- درخواست چیزها. تأخیر در گفتار در کودکان اوتیسم طبیعی است و به همین دلیل ممکن است از جملات مشابهی استفاده کنند که یک کودک نوپا برای درخواست چیزی بیان میکند. به جای اینکه بگویند: «میتوانم ناگت مرغ بخورم؟»، ممکن است همان جمله را همانطور که از شما شنیدهاند، تکرار کنند: «آیا ناگت مرغ میخواهید؟»
- پاسخ مثبت. فرزند شما ممکن است سؤالاتی را که از او پرسیدهاید، تکرار کند تا به طور غیرمستقیم پاسخ مثبت دهد. به عنوان مثال، اگر از او بپرسید: «آیا بستنی میخواهی؟»، او ممکن است بگوید: «بستنی میخواهی؟» که به نوعی پاسخ مثبت به سؤال شما است.
هرچه دلایل استفاده از اکولالیا در کودک شما باشد، درک این نکته مهم است که گفتار تکراری میتواند گام اولی در مسیر یادگیری زبان و برقراری ارتباط کلامی باشد.
انواع اکولالیا
در اوتیسم، دو نوع اصلی اکولالیا وجود دارد: اکولالیای فوری و اکولالیای تأخیری. همچنین این اکولالیا میتواند به دو شکل تعاملی و غیرتعاملی باشد. تشخیص اینکه کودک مبتلا به اوتیسم کدام نوع از اکولالیا را تجربه میکند ممکن است پیچیده باشد، اما در ادامه انواع اکولالیا را شرح میدهیم.
اکولالیای فوری
در اکولالیای فوری، کودک بلافاصله بعد از شنیدن چیزی آن را تکرار میکند. به عنوان مثال، اگر از او بپرسید: «میخواهی یک میان وعده بخوری؟»، او ممکن است همان جمله را بلافاصله تکرار کند. حتی اگر کمی تأخیر در پاسخ کودک وجود داشته باشد، هنوز هم این نوع اکولالیا به عنوان اکولالیای فوری در نظر گرفته میشود.
اکولالیای تأخیری
اکولالیای تأخیری زمانی است که کودک شما عباراتی را که در طول روز قبلاً شنیده است، در زمانی دیگر تکرار میکند. این عبارات میتوانند با قصد تکرار بیان شوند، یا صرفاً صداهایی باشند که کودک شنیده و دوباره میگوید. برای مثال، اگر فرزند شما صبح در حال تماشای یک برنامه تلویزیونی باشد، ممکن است در بعدازظهر همان جملهای که شخصیتها در آن گفتهاند، تکرار کند.
اکولالیای تعاملی
اکولالیای تعاملی، که به آن «اکولالیای عملکردی» نیز گفته میشود، زمانی اتفاق میفتد که کودک شما از عباراتی که به یاد دارد، به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط استفاده میکند. به عنوان مثال، اگر کودک شما عبارتی از یک تبلیغ تلویزیونی مانند «بهترین صبحانه در شهر» را بشنود، ممکن است همان جمله را بگوید تا نشان دهد که گرسنه است. این نوع اکولالیا میتواند نشانهای از تلاش کودک برای برقراری ارتباط باشد و ممکن است نیاز به کمی دقت و توجه از طرف شما داشته باشد.
اکولالیای غیرتعاملی
اکولالیای غیرتعاملی، که به آن «اکولالیای غیرعملکردی» نیز گفته میشود، به معنای تکرار بیهدف و غیر کاربردی کلمات یا عبارات است. کودک شما بدون اینکه منظور خاصی داشته باشد، صرفاً کلمات و جملات را تکرار میکند. این نوع اکولالیا ممکن است نشاندهنده تلاش کودک برای آرامش یا مقابله با احساسات ناخوشایند باشد. اگر کودک شما مشغول تکرار جملات کامل از یک برنامه تلویزیونی باشد، ممکن است این رفتار نشانهای از استرس یا ناراحتی باشد که به روش خود آن را مدیریت میکند.
رفتارها و بیماریهای مرتبط
اکولالیا گاهی با رفتارها یا بیماریهای دیگر همراه است که در اوتیسم رایج هستند. این رفتارها میتوانند شباهتهایی به اکولالیا داشته باشند، اما هر کدام ویژگیهای منحصربهفرد خود را دارند. درک این تمایزها به مراقبان و متخصصان کمک میکند تا به شکل بهتری به نیازهای ارتباطی کودک پاسخ دهند.
پالیلالیا
پالیلالیا یک اختلال گفتاری است که با تکرار غیرارادی کلمات یا عبارات خود کودک مشخص میشود. این اختلال شباهتهایی به اکولالیا دارد، اما تفاوتهای کلیدی میان آنها وجود دارند:
- در اکولالیا، تکرار بر اساس کلمات یا عباراتی است که از دیگران شنیده میشود.
- در مقابل، پالیلالیا شامل تکرار گفتار خود فرد، معمولاً با سرعت بیشتر و صدایی که ممکن است کمکم ضعیفتر شود، است.
پالیلالیا منحصر به اوتیسم نیست و میتواند در بیماریهای دیگری نیز دیده شود، از جمله:
- سندرم تورت
- بیماری پارکینسون
- اختلالات تشنجی
علاوه بر این، پالیلالیا ممکن است یکی از عوارض جانبی برخی داروها باشد.
اکوپراکسی
گاهی اکولالیا با پدیدهای مشابه به نام اکوپراکسی اشتباه گرفته میشود.
- اکوپراکسی شامل تکرار حرکات دیگران است، نه کلمات.
- این تکرار غیرارادی است و بیشتر شبیه به یک عمل بازتابی عمل میکند.
بهعنوان مثال فردی ممکن است ببیند که شخص دیگری سر خود را میخاراند و بدون آگاهی، همان حرکت را تکرار کند.
اکوپراکسی میتواند در افراد مبتلا به اوتیسم دیده شود، اما همچنین یکی از علائم رایج سندرم تورت است.
اسکریپت
اسکریپتنویسی نیز پدیدهای است که شباهتهایی به اکولالیا دارد. در این حالت، فرد مبتلا به اوتیسم عبارات یا کلماتی را که قبلاً شنیده است، به طور عمدی استفاده میکند. در اسکریپتنویسی، استفاده از عبارات اغلب هدفمند و استراتژیک است. برای مثال، کودک ممکن است برای تعامل با همکلاسیها از دیالوگهای یک شخصیت تلویزیونی استفاده کند، زیرا نمیداند چه باید بگوید.
درمان اکولالیا
ممکن است شما بخواهید که تکرار کلمات یا جملات توسط کودکتان، مخصوصاً در مکانهای عمومی، کمتر شود یا حتی کاملاً از بین برود. با این حال، مهم است که بدانید این رفتار ممکن است مزایای خاصی داشته باشد و در شرایط مناسب میتواند یک ابزار مفید در روند رشد کودک باشد. اگرچه اکولالیا در برخی مواقع میتواند اذیتکننده باشد، اما در واقع میتواند به عنوان یک نقطه شروع برای استفاده از درمانهای مختلف مانند گفتار درمانی مفید باشد. برای مثال، ممکن است کودکتان بخشهایی از یک برنامه تلویزیونی که دوست دارد، حفظ کند و آنها را بارها تکرار کند. این نوع تکرار ممکن است به او کمک کند تا احساس آرامش کرده و اضطراب خود را کاهش دهد. علاوه بر این، این رفتار ممکن است نشاندهنده علاقه کودک به جنبههای خاصی از آن برنامه باشد.
اگر اکولالیا بهطور هدفمند و معنادار استفاده شود، باید آن را به عنوان یک نشانه مثبت در نظر بگیرید. این یعنی کودک شما در حال استفاده از تکرار کلمات و جملات به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط و رفع نیازهای خود است. در چنین شرایطی، گفتار درمانگر میتواند به کودک کمک کند تا از این رفتار برای بهبود مهارتهای زبانی و ارتباطی خود بهرهبرداری کند.
تکنیکهای گفتاردرمانی جهت بهبود ارتباطات
برقراری ارتباط مؤثر با کودک مبتلا به اکولالیا ممکن است دشوار باشد، اما روشهایی وجود دارند که گفتار درمانگران از آنها برای تسهیل این فرآیند استفاده میکنند. این تکنیکها را میتوان در تعاملات روزمره و تمرینهای خانگی به کار برد:
محدود کردن سؤالات پیچیده
سؤالاتی مانند «چه کسی؟»، «چه؟»، «کی؟»، «کجا؟»، و «چرا؟» میتوانند برای کودک گیجکننده باشند. ممکن است کودک قادر به پاسخ دادن به این سؤالات نباشد و تنها به تکرار آنها بپردازد. برای تسهیل پاسخدهی کودک، از سؤالات انتخابی استفاده کنید، به جای پرسیدن سؤال باز مانند «چه چیزی برای میان وعده میخواهی؟»، بپرسید «آیا پرتقال میخواهی یا پنیر؟». این کار به کودک کمک میکند که راحتتر انتخاب کند و درک بهتری از سؤالها پیدا کند.
استفاده از ابزارهای بصری
هنگامی که سؤالات انتخابی مطرح میکنید، گزینهها را بهصورت بصری به کودک نشان دهید (مانند نمایش عکسها یا اشیاء). این روش کمک میکند تا کودک انتخابهای خود را بهطور واضحتری درک کند. استفاده از ابزارهای بصری میتواند واژگان کودک را تقویت کرده و به ارتباط بهتر کمک کند.
واکنش فوری به انتخابها
هنگامی که کودک انتخاب خود را انجام میدهد، بلافاصله واکنش نشان دهید و مکالمه را با آن انتخاب ادامه دهید. این روند به کودک کمک میکند که یاد بگیرد اشیاء را با نامشان شناسایی کند. برای مثال، میتوانید نام شی را تکرار کنید و این به کودک کمک میکند تا رابطه بین اشیاء و کلمات را بهتر درک کند.
مدلسازی مکالمه با استفاده از اصطلاحات کلیدی
تمرکز بر واژگان کلیدی میتواند به کودک کمک کند تا ارتباطات خود را بهتر و دقیقتر بیان کند. به جای پرسیدن سؤال خاصی، از کلمات و اصطلاحات مرتبط استفاده کنید تا کودک مفهوم را راحتتر درک کند. به عنوان مثال به جای پرسیدن «آیا خستهای؟»، از کلمات «خسته» یا «خوابآلود» استفاده کنید. این کار به کودک کمک میکند که این واژگان را در دایره لغات خود گنجانده و یاد بگیرد.
با استفاده از تکنیکهای مختلف، میتوانید به کودک خود در بهبود مهارتهای ارتباطی کمک کنید. این روشها به کاهش تکرارهای بیهدف اکولالیا و تقویت درک زبان کودک کمک میکنند، در حالی که به او کمک میکنند مهارتهای ارتباطی خود را بهطور مستقل گسترش دهد.
جمعبندی
اکولالیا به معنی تکرار کلمات یا عبارات است و یک رفتار رایج در افراد مبتلا به اوتیسم به شمار میرود که میتواند عملکردهای مختلفی داشته باشد. برای بسیاری از کودکان اوتیستیک، انواع مختلف اکولالیا میتواند گامی مهم در توسعه مهارتهای زبانی و یادگیری نحوه برقراری ارتباط باشد.
اگر مطمئن نیستید که استفاده کودک شما از اکولالیا چه معنایی دارد یا آیا برای او مفید است، همکاری با یک گفتاردرمانگر میتواند کمککننده باشد. گفتاردرمانگران گروه توانبخشی راه کمال میتوانند به شما در درک اکولالیا و حمایت از فرزندتان در فرآیند یادگیری ارتباط کمک کنند. جهت دریافت مشاوره رایگان و یا دریافت وقت ویزیت با کلینیک های گروه توانبخشی راه کمال در تماس باشید.
منابع
مطالب مشابه
هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص بیش فعالی وجود ندارد. پزشک علاوه بر شناسایی علائم از تست هایی همچون مقیاس ارزیابی واندربیلت، سیستم ارزیابی رفتار کودکان، چک لیست رفتار کودک و مقیاس کارنرز استفاده می کند.
آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم پروسهای چالشبرانگیز است؛ زیرا نیازمند برنامهریزی دقیق، صبر و حوصله است. ازآنجاییکه مهارتهای سوادآموزی برای زندگی روزمره بسیار حیاتی هستند، باید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنید در این تواناییها رشد کند.
آموزش ریاضی به کودکان مبتلا به اوتیسم، در اغلب اوقات فرایندی چالشبرانگیز است. اما به کارگیری روشهای صحیح باعث موفقیت و پیشرفت قابلتوجه کودک میشود. در این مطلب به بررسی روشهای مختلف آموزش ریاضی به کودکان مبتلا به اوتیسم میپردازیم.
هیدروتراپی، که به آن آب درمانی نیز گفته میشود، شکل تخصصی فیزیوتراپی است که از آب برای درمان بیماریها استفاده میکند. این نوع درمان محیطی امن و حمایتی را برای کودکان فراهم میکند که در آن میتوانند بدون تنش جاذبه در فعالیتهای فیزیکی شرکت کنند.
والدین میتوانند با استفاده از بازیهای ساده و سرگرمکننده در محیط خانه، رفتارهای کلیدی فرزند خود را در حوزههای مهمی مانند ارتباط چشمی، تقلید، تعاملات اجتماعی و حساسیتهای حسی زیر نظر بگیرند. این بازیها برای کودک جذاب هستند و در عین حال، به والدین کمک میکنند تا درصورت مشاهده علائم نگرانکننده، بهموقع با متخصصان رشد کودک مشورت نمایند.
کودکان مبتلا به CDD تا حداقل ۲سالگی رشد معمولی متناسب با سن را در ارتباطات کلامی و غیرکلامی، روابط اجتماعی، بازی و رفتار انطباقی دارند. آنها بین سنین ۲ تا ۱۰سالگی، مهارتهای کسبشده قبلی خود را به شکلی قابل توجه در دو یا چند مورد از دست میدهند.
یکی از تفاوتهای بزرگ بین اوتیسم و آسپرگر این است که کودکان مبتلا به اوتیسم دیرتر صحبت کردن را شروع میکنند. اما کسانی که سندرم آسپرگر دارند معمولاً تأخیر زبانی را تجربه نمیکنند. در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب منزوی به نظر میرسند، افراد دارای آسپرگر معمولاً میخواهند با دیگران تعامل داشته باشند اما برای برقراری ارتباط با مشکل مواجه میشوند.
اختلال فراگیر رشد (PDD) زمانی اصطلاحی بود که برای توصیف گروهی از تأخیرهای رشدی که بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی تأثیر میگذاشتند، مورد استفاده قرار میگرفت. اما در حال حاضر، پزشکان آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) مینامند.
گرانی والدین درخصوص دیر حرف زدن فرزندشان امری کاملاً طبیعی است. اما باید توجه داشته باشید رشد گفتار در کودکان میتواند تحت تأثیر طیف وسیعی از عوامل قرار گیرد و یکی از این عوامل، تغذیه است که اغلب نادیده گرفته میشود.
اختلال ویژه زبانی (SLI)، اصطلاحی برای اختلال زبان رشدی است. این اختلال زمانی رخ میدهد که مهارتهای زبانی بهدرستی رشد نمیکنند ولی این چالشها به سایر مشکلات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم، آسیب مغزی تروماتیک، آپراکسی گفتار یا کم شنوایی مربوط نیستند.
کودکان مبتلا به اختلال ارتباط اجتماعی در استفاده از زبان برای تعامل با دیگران مشکل دارند. آنها زبان را میفهمند و میتوانند در برخی شرایط از آن استفاده کنند، اما در موقعیتهای اجتماعی در برقراری ارتباط با مشکل روبرو هستند.
اختلال گفتاری آفازی در کودکان نوعی اختلال ارتباطی است که توانایی کودک در درک، تولید و استفاده از زبان را مختل میکند. کودکان مبتلا به آفازی اغلب در ابراز وجود و درک زبان دیگران مشکل دارند. نکته مهم این است که آفازی نشانه کمبود هوش نیست، بلکه اختلالی در پردازش زبان است.
اختلال سلوک (CD) بیماری سلامت روان است که کودکان و نوجوانان را تحت تأثیر قرار میدهد و رفتارهای پرخاشگرانه و اقداماتی که به آسایش دیگران آسیب میرساند مشخص میشود.