اوتیسم شدید که به عنوان اوتیسم سطح 3 شناخته می‌شود، نوعی اوتیسم با نیازهای حمایتی بالا است. این به این معنی است که کودک مبتلا به اوتیسم شدید ممکن است غیرکلامی باشد یا گفتار بسیار محدود و مهارت‌های اجتماعی بسیار کمی داشته باشد. این کودکان معمولاً با مشکلاتی در پردازش حسی و مشکلات زیادی در مواجهه با تغییرات در روال روزمره روبه‌رو هستند. چالش‌های رفتاری مانند پرخاشگری، فرار یا سرگردانی و خودآزاری نیز در اوتیسم شدید شایع است. این افراد با نیازهای حمایتی بالا چالش‌های زیادی را تجربه می‌کنند و نیاز به حمایت و مراقبت زیادی دارند. آنها معمولاً قادر به زندگی مستقل نیستند و به مراقبت 24 ساعته نیاز دارند.
ویژگی‌های اوتیسم شدید (با نیازهای حمایتی بالا)
اوتیسم در سه سطح تشخیص داده می‌شود. سطح 1 به افرادی اطلاق می‌شود که استقلال بیشتری دارند و نیازهای حمایتی کمتری دارند، در حالی که سطح 3 به افراد مبتلا به اوتیسم با ویژگی‌های شدید و نیازهای حمایتی بالا اشاره دارد. سطح 2 در بین این دو قرار دارد.
برخی ویژگی‌های اوتیسم در تمامی سطوح مشترک هستند، اما برخی دیگر معمولاً مختص افرادی هستند که نیاز به حمایت‌های زیاد دارند. برای تشخیص اوتیسم، این ویژگی‌ها باید تأثیرات قابل توجهی بر زندگی روزمره داشته باشند. ویژگی‌های سطح 3 اتیسم بیشترین تأثیر را بر زندگی افراد دارند و منجر به ناتوانی‌ها و چالش‌های شدیدتری می‌شوند. به همین دلیل، این افراد معمولاً به مراقبت و نظارت 24 ساعته نیاز دارند. ویژگی‌های اتیسم شدید عبارت‌اند از:
گفتار و مهارت‌های اجتماعی
تمامی افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی دچار مشکل هستند.
کودکان مبتلا به اوتیسم شدید معمولاً غیرکلامی هستند یا به سختی از زبان گفتاری برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است به نظر برسد که توجهی به افراد اطراف خود ندارند.
اختلال عملکرد حسی
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم سطح 3 ویژگی‌های اختلال عملکرد حسی دارند. این به این معناست که آنها یا نسبت به نور، بو، صدا، لمس و مزه حساسیت بیش‌ازحد دارند یا به اندازه کافی حساس نیستند.
این کودکان همچنین ممکن است با سیستم‌های حسی "پنهان" در بدن نیز مشکل داشته باشند که شامل موارد زیر هستند:
- درک داخلی. احساسات بدنی مانند گرسنگی، تشنگی، نیاز به استفاده از توالت و واکنش به تغییرات دمایی
- حس عمقی. درک حرکت بدن، نیرو و مکان
- حس دهلیزی. تعادل، جهت‌یابی فضایی و هماهنگی
کودکان مبتلا به اوتیسم با نیازهای حمایتی بالا معمولاً حساسیت بسیار زیادی دارند و محیط‌های شلوغ، پرنور یا پر سر و صدا می‌توانند برای آنها بسیار آزاردهنده و طاقت‌فرسا باشند. این اضافه‌بار حسی ممکن است منجر به فروپاشی‌های احساسی یا رفتارهای ناخواسته شود.
چالش‌های شناختی
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم دارای ضریب هوشی بالا هستند، اما برخی ضریب هوشی نزدیک به 75 دارند که مرز ناتوانی ذهنی محسوب می‌شود. به طور کلی، کودکان اوتیستیک با نیازهای حمایتی بالا معمولاً ضریب هوشی پایین تا بسیار پایین دارند، حتی زمانی که با استفاده از ابزارهای تست غیرکلامی ارزیابی می‌شوند.
رفتارهای تکراری
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم رفتارهای تکراری و خودتحریکی دارند. کسانی که به حمایت کمتری نیاز دارند، ممکن است دست‌های خود را تکان دهند، بدنشان را به جلو و عقب حرکت دهند یا انگشتانشان را تکان دهند، اما معمولاً قادر به کنترل این رفتارها برای مدتی هستند.
کودکان اوتیستیک با نیازهای حمایتی بالا احتمالاً رفتارهای تکراری شدیدتری دارند که کنترل آنها دشوار است. این رفتارها می‌توانند شامل تکان دادن شدید بدن، کوبیدن به در یا ناله کردن باشند.
ویژگی‌های فیزیکی
کودکان مبتلا به اوتیسم شدید ممکن است با اختلالات دیگری نیز مواجه باشند. این مشکلات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- بی‌خوابی
- صرع
- مشکلات گوارشی
به دلیل مشکلات ارتباطی، ممکن است این مسائل به‌درستی شناسایی یا تشخیص داده نشوند. عدم تشخیص یک بیماری فیزیکی می‌تواند منجر به درد جسمی شود که این درد ممکن است باعث ایجاد یا تشدید مشکلات رفتاری شود.
بیماریهای همراه با اوتیسم شدید
زندگی با اوتیسم شدید خود به اندازه کافی چالش‌برانگیز است، اما زمانی که فرد با بیماری پیچیده‌ای نیز دست‌وپنجه نرم می‌کند، یافتن مراقبت و درمان مناسب دشوارتر می‌شود. برای این افراد، داشتن یک تیم پزشکی میان رشته‌ای که توانایی ارائه مراقبت‌های جامع را داشته باشد، ضروری است.
برخی از شایع‌ترین بیماریهای همراه با اوتیسم شدید عبارت‌اند از:
- صرع. اختلالات تشنجی در میان افراد مبتلا به اوتیسم بیشتر از جمعیت عادی است. خطر ابتلا به صرع در افراد دارای ناتوانی ذهنی و کسانی که اختلال زبانی شدید دارند بیشتر است.
- اختلالات گوارشی. بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم سطح 3 مشکلات گوارشی مانند یبوست، اسهال، درد شکم و بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) را تجربه می کنند.
- اختلالات خواب. مشکلات خواب در اوتیسم، از جمله مشکل در به خواب رفتن، خواب ماندن، یا الگوهای خواب نامنظم، بسیاری از افراد اوتیستیک را درگیر می کند.
- اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی (ADHD). علائم بی‌توجهی، بیش‌فعالی و تکانشگری اغلب در افراد مبتلا به اوتیسم دیده می‌شوند.
- اختلالات اضطرابی. اختلالات اضطرابی از جمله اختلال اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی و فوبیاهای خاص، بیماریهای مشترک رایج در افراد مبتلا به اوتیسم هستند.
- اختلالات حرکتی. مشکلات حرکتی، از جمله هماهنگی ضعیف، مسائل برنامه‌ریزی حرکتی، و هیپوتونی (تون عضلانی پایین)، در میان بیماران مبتلا به اوتیسم شدید رایج هستند.
- مشکلات تغذیه و کمبودهای تغذیه‌ای. خوردن انتخابی، بیزاری از غذا و مشکلات تغذیه نیز در این بیماران رایج هستند و گاهی‌اوقات منجر به کمبودهای تغذیه‌ای می‌شوند.
- بیماریهای سلامت روانی و رفتاری. به غیر از اضطراب، افراد مبتلا به اوتیسم شدید ممکن است افسردگی، اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) و اختلال در تنظیم رفتاری را نیز تجربه کنند.
تشخیص اوتیسم شدید
تشخیص اوتیسم شدید در کودکان با مشاهده علائم رفتاری و استفاده از ارزیابی‌های تخصصی انجام می‌شود. این مراحل شامل موارد زیر هستند:
- مشاهده و گزارش والدین. مشکلاتی مانند ناتوانی در صحبت کردن، عدم تعامل اجتماعی، و رفتارهای تکراری
- غربالگری اولیه. استفاده از ابزارهایی مانند M-CHAT-R برای شناسایی علائم اولیه
- معاینه توسط پزشک اطفال. ارزیابی کلی و ارجاع کودک به تیم تخصصی در صورت لزوم
- ارزیابی تخصصی. انجام آزمایش‌ها توسط روانشناس، گفتاردرمانگر، متخصص مغز و اعصاب، و شنوایی‌شناس برای بررسی دقیق‌تر
- معیارهای تشخیصی. مشکلات ارتباطی، رفتارهای تکراری، و تأثیر علائم بر زندگی روزمره کودک
- بررسی بیماریهای همراه. مانند صرع، اختلالات خواب یا اضطراب
تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی می‌توانند به بهبود مهارت‌های کودک کمک کنند.
کاهش چالش‌های اوتیسم شدید با دارو و درمان
اگرچه هیچ دارویی به طور خاص برای درمان علائم اصلی اوتیسم طراحی نشده است، اما چندین درمان دارویی و غیردارویی وجود دارند که می‌توانند به مدیریت علائم همراه و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم کمک کنند.
داروها
- داروهای ضد روان‌پریشی. داروهایی مانند ریسپریدون و آریپیپرازول که برای درمان تحریک‌پذیری و پرخاشگری در کودکان مبتلا به اوتیسم تأیید شده‌اند، می‌توانند به کاهش عصبانیت، رفتارهای خودآسیب‌زننده و پرخاشگری کمک کنند.
- داروهای ضد افسردگی. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) ممکن است برای درمان اضطراب، افسردگی یا اختلالات وسواسی-اجباری تجویز شوند.
- محرک‌ها. داروهای محرک که معمولاً برای درمان اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی استفاده می‌شوند، در برخی موارد برای کمک به مشکلات اتیسم تجویز می‌گردند.
- داروهای ضد صرع. در صورت وجود تشنج، که در حدود 20 تا 30 درصد افراد مبتلا به اوتیسم مشاهده می‌شود، ممکن است داروهای ضد صرع تجویز شوند.
درمان‌ها
- تحلیل رفتار کاربردی (ABA). ABAیکی از درمان‌های پرکاربرد برای اوتیسم است که بر بهبود مهارت‌های اجتماعی، ارتباطات و یادگیری تمرکز دارد. این روش شامل تقسیم مهارت‌ها به مراحل کوچک‌تر و تقویت رفتارهای مثبت است.
- کاردرمانی (OT). کاردرمانی اوتیسم به کودکان مبتلا به اوتیسم شدید کمک می‌کند تا مهارت‌های زندگی روزمره و استقلال مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و مهارت‌های حرکتی را بهبود دهند.
- گفتار درمانی. این درمان بر بهبود مهارت‌های ارتباطی شامل گفتار، ارتباط غیرکلامی و استفاده اجتماعی از زبان متمرکز است.
- فیزیوتراپی (PT). فیزیوتراپی به بهبود مهارت‌های حرکتی، تعادل و هماهنگی کودکان مبتلا به اوتیسم سطح 3 که با مشکلات حرکتی مواجه هستند، کمک می‌کند.
- درمان یکپارچگی حسی. این درمان به کودکان مبتلا به اوتیسم شدید که حساسیت‌های حسی دارند کمک می‌کند تا اطلاعات حسی را بهتر پردازش و به آنها پاسخ دهند.
- آموزش مهارت‌های اجتماعی. درمان‌های گروهی یا فردی به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند و هنجارهای اجتماعی را بهتر درک کنند.
- درمان شناختی-رفتاری(CBT). درمان شناختی- رفتاری برای کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم شدید کاربرد دارد و می‌تواند در درمان اضطراب، افسردگی و دیگر مشکلات سلامت روان مفید باشد.
به‌طور کلی، اثربخشی این درمان‌ها ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. یک رویکرد جامع و بین‌رشته‌ای شامل پزشکان، درمانگران و مربیان می‌تواند برای برطرف کردن نیازهای خاص کودکان مبتلا به اوتیسم شدید ضروری باشد.
چه زمانی باید فرزندم را از نظر اوتیسم غربالگری کنم؟
زمان مناسب برای غربالگری فرزندتان از نظر اوتیسم زمانی است که دو یا چند علامت از علائم را در او مشاهده کنید. اگر کودک شما نتواند معیارهای رشد طبیعی را برآورده کند، این نیز می‌تواند نشانه‌ای از نیاز به ارزیابی باشد. برای تشخیص، یک تیم متخصص کمک می‌کند. فرآیند غربالگری معمولاً با یک پرسشنامه آغاز می‌شود تا بررسی شود که فرزند شما چگونه رفتار می‌کند. این ارزیابی شامل سؤالاتی درباره رفتار کودک در خانه، مدرسه و محیط‌های اجتماعی است و ممکن است نیاز به نظرات پزشک اطفال و معلم کودک نیز داشته باشد.
جمع‌بندی
کودک مبتلا به اوتیسم سطح 3 نسبت به سایر گروه‌ها به کمک بیشتری نیاز دارد؛ زیرا ویژگی‌های اوتیسم او شدیدتر هستند. این کودکان ممکن است نتوانند حرف بزنند، صداهای بلند یا نورهای زیاد آنها را اذیت می‌کند و گاهی کارهایی مثل تکان دادن بدن یا تکرار رفتارها را زیاد انجام می‌دهند که کنترلش سخت است. بنابراین درمان به موقع این اختلال اهمیت زیادی دارد. روش‌های درمان شامل مصرف دارو، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی هستند. اگر فرزندتان مبتلا به اوتیسم سطح 3 است، می‌توانید درباره این بیماری بیشتر یاد بگیرید و از پزشکان و متخصصان کمک بگیرید. گروه توانبخشی راه کمال می‌تواند در این مسیر به شما و فرزندتان کمک کند. این گروه با کمک متخصصان حرفه‌ای به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌هایی مثل حرف زدن، برقراری ارتباط و رفتار بهتر را یاد بگیرند و زندگی راحت‌تری داشته باشند.
منابع
سوالات متداول
برخی از این کودکان ممکن است غیرکلامی باشند یا مهارت‌های زبانی بسیار محدودی داشته باشند. گفتاردرمانی می‌تواند به بهبود توانایی ارتباطی آنها کمک کند.
مطالب مشابه
گروه توانبخشی راه کمال، یکی از بهترین مراکز کاردرمانی در تهران است که با بهره‌گیری از کادری مجرب و دلسوز، خدمات تخصصی کاردرمانی را در محیطی مجهز و کودک‌پسند ارائه می‌دهد.
اتاق‌های حسی فضاهایی چندمنظوره هستند که می‌توانند به طیف وسیعی از افراد، ازجمله کسانی که با چالش‌های پردازش حسی، معلولیت‌ها یا نیازهای درمانی خاص روبرو هستند، کمک کنند.
کودکان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی معمولاً در زمینه‌هایی مانند خواندن، رمزگشایی زبان، املا، واژگان یا یادآوری موارد مشکلی ندارند؛ بااین‌حال، ممکن است در ادراک بصری، فضایی یا لمسی دچار مشکل شوند.
کودکان مبتلا به اختلال زبان دریافتی ممکن است در پردازش و درک کلمات، جملات و دستورالعمل‌ها مشکل داشته باشند. آنها ممکن است در فهم معنا، زمینه و ظرافت‌های زبان دچار مشکل شوند.
اختلال زبان بیانی، که به آن تأخیر گفتار بیانی نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که با ناتوانی در استفاده از کلمات و ساخت جملات متناسب با سن کودک، مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است برای تشکیل جملات منسجم، پیدا کردن کلمات مناسب و انتقال مؤثر پیام‌های خود با مشکل روبرو شوند.
تأخیر در گفتار کودکان، نوعی اختلال ارتباطی است که بر تکلم کودک تأثیر می‌گذارد. اگر فرزند شما با وجود تکامل جسمی همچنان به نقاط عطف گفتار نرسیده باشد، ممکن است اختلال در تکلم داشته باشد.
اختلال پردازش زبان، نوعی ناتوانی یادگیری است که بر توانایی کودک در درک یا تولید کلمات تأثیر می‌گذارد. این مشکل به‌دلیل ناتوانی در شنیدن یا تولید فیزیکی صداها نیست، بلکه به توانایی فرد در ایجاد معنا از صداها برای برقراری ارتباط مربوط می‌شود.
ناتوانی‌های یادگیری می‌توانند فرایند یادگیری را مختل کنند. این کودکان ممکن است در مهارت‌هایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه، درک مطالب، به خاطر سپردن اطلاعات، انجام ریاضی یا هماهنگی حرکات مشکل داشته باشند. انواع رایج ناتوانی‌های یادگیری شامل نارساخوانی (دیسلکسیا)، اختلال نوشتن (دیسگرافی)، اختلال یادگیری ریاضی (دیسکالکولیا)، اختلاللات پردازش زبان، بینایی، شنوایی وناتوانی یادگیری غیرکلامی هستند.
اختلال حسی حرکتی زمانی رخ می‌دهد که مغز در دریافت و پاسخ دادن به اطلاعاتی که ازطریق حواس می‌آیند و بر حرکت و هماهنگی بیمار تأثیر می‌گذارند، مشکل داشته باشد. این اختلال باعث ناتوانی بیمار در پردازش ورودی‌های حسی و هماهنگی پاسخ‌های حرکتی می‌شود و چالش‌هایی در تعادل، حرکت و کنترل کلی بدن ایجاد می‌کند.
اختلال دوقطبی، اختلال سلامت روان است که باعث چرخه‌های شدید تغییرات عاطفی می‌شود. کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی دو دوره را تجربه می‌کنند: دوره‌هایی که در آنها فوق‌العاده شاد و پرانرژی هستند، که به آن دوره شیدایی گفته می‌شود. و دوره‌های دیگری که در آنها بسیار افسرده هستند.