سندرم دیجیتال اختلالی است که در کودکان زیر سه سال دیده می‌شود و به‌دلیل استفاده زیاد از وسایل دیجیتال اتفاق میفتد. این اختلال تأثیری قابل‌توجه بر رفتارهای اجتماعی کودک می‌گذارد و علائمی شبیه به اوتیسم ایجاد می‌کند. بنابراین آشنایی با این بیماری اهمیت زیادی دارد. در این مطلب به بررسی سندرم دیجیتال، علائم، دلایل، روش‌های درمان و ... می‌پردازیم.
سندرم دیجیتال چیست؟
سندرم دیجیتال اختلالی است که در کودکان خردسال (زیر سه سال) که بیش‌ازحد از وسایل دیجیتال استفاده می‌کنند، ایجاد می‌شود. این اختلال علائمی شبیه به اوتیسم در کودک ایجاد می‌کند.
تفاوت بین اوتیسم و سندرم دیجیتال
اوتیسم، اختلالی عصبی‌رشدی است و می‌تواند از بدو تولد وجود داشته باشد. اما سندرم دیجیتال می‌تواند صرفاً به‌دلیل استفاده بیش‌ازحد کودک از وسایل دیجیتال ایجاد شود. کودکان در سنین اولیه 2 تا 4 سالگی مستعد ابتلا به این اختلال هستند.
گاهی‌اوقات، کودکی که در معرض محیط مجازی قرار می‌گیرد، فقط برخی از احساسات (بصری و شنوایی) را تجربه می‌کند و نمی‌تواند به‌طور طبیعی رشد کند؛ زیرا نمی‌تواند بین بینایی و شنوایی و سایر حواس مانند حس لامسه، بویایی، چشایی و ... ارتباط برقرار کند.
علل ابتلا به سندرم دیجیتال چیست؟
بزرگ‌ترین دلیل ابتلا به سندرم دیجیتال، استفاده بیش‌ازحد از وسایل دیجیتال است. مطالعات نشان می‌دهند کودکانی که کمتر از 3 ساعت در روز از وسایل دیجیتال استفاده می‌کنند، بازه توجه بیشتر و تأخیر زبانی کمتری دارند. اما کودکانی که بیش از 3 ساعت در روز از وسایل دیجیتال استفاده می‌کنند، بیش‌فعال هستند، بازه توجه کوتاه و تأخیر زبانی بیشتری دارند.
همچنین، افزایش زمان استفاده از وسایل دیجیتال با کاهش انتقال‌دهنده عصبی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) همراه است و در نتیجه منجر به رفتارهای ناهنجار، کاهش عملکرد شناختی و مشکلات رشد زبان می‌شود.
علائم سندرم دیجیتال
برخی از علائم اصلی این اختلال عبارت‌اند از:
- کاهش توانایی شناختی
- بیش‌فعالی
- ناتوانی در تمرکز
- عدم علاقه به فعالیت‌های دیگر
- اختلال گفتار و زبان به‌دلیل کاهش تعامل اجتماعی
- تحریک‌پذیری
- بازه توجه کوتاه‌تر
- نوسانات خلقی
- تحریک‌پذیری و ناامیدی مکرر به‌دلیل انتقال از محیط مجازی به موقعیت‌های واقعی
- مشکل در حفظ تمرکز بر یک فعالیت یا مکالمه خاص برای مدت طولانی
- تغییرات ناگهانی و قابل‌توجه در احساسات و خلق‌وخو و بروز رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی
تأثیر سندرم دیجیتال بر کودکان
سندرم دیجیتال می‌تواند اثرات مضری بر رفاه و رشد کلی کودکان داشته باشد. مطالعات نشان می‌دهند استفاده بیش‌ازحد از وسایل دیجیتال مانند تلفن همراه، تبلت، لپ‌تاپ و ... می‌تواند منجر به سندرم دیجیتال شود. در اینجا برخی از تأثیرات کلیدی این اختلال بر کودکان ذکر شده‌اند:
رشد اجتماعی
استفاده طولانی‌مدت از وسایل دیجیتال مانع از توانایی کودکان برای توسعه مهارت‌های اجتماعی ضروری مانند ارتباط، همدلی و درک نشانه‌های غیرکلامی می‌شود. صرف زمان بیشتر در محیط‌های مجازی، تعاملات رو در رو را کاهش می‌دهد و به‌طور بالقوه مانع از توانایی آنها در ایجاد روابط معنادار و ارتباط عاطفی با دیگران می‌شود.
توسعه شناختی
کودکانی که در تجارب مجازی غوطه‌ور هستند، مواجهه محدودی با تعاملات زبانی در دنیای واقعی دارند که این مسئله باعث تأخیر در رشد زبان و اکتساب واژگان می‌شود. قرار گرفتن مداوم در معرض محتوای دیجیتالی می‌تواند منجر به کاهش توجه و مشکل در تمرکز بر کارهای دنیای واقعی شود.
بهزیستی عاطفی
قرار گرفتن طولانی‌مدت در محیط‌های مجازی منجر به افزایش استرس و اضطراب در کودکان می‌شود. تعاملات محدود رو در رو و قرار گرفتن در معرض محتوای دیجیتال پویا، توانایی آنها را برای درک و همدلی با احساسات دیگران کاهش می‌دهند.
سلامت جسمانی
درگیر شدن با دستگاه‌های دیجیتال برای مدت طولانی منجر به سبک زندگی بی‌تحرکی می‌شود که با مشکلاتی مختلف مانند چاقی و آمادگی جسمانی ضعیف همراه است. تماشای بیش‌ازحد صفحه نمایش، به‌ویژه قبل از خواب، الگوی خواب کودکان را مختل می‌کند و بر سلامت و رفاه کلی آنها تأثیر می‌گذارد.
پیوند والدین و فرزند
استفاده بیش‌ازحد از دستگاه‌های دیجیتال زمان صرف تعامل و ارتباط با کودکان را کاهش می‌دهد. این مسئله رابطه عاطفی بین والدین و فرزندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تأثیر آموزشی
قرار گرفتن بیش‌ازحد در معرض یادگیری مبتنی بر صفحه نمایش، کاوش عملی و یادگیری تجربی کودکان را محدود می‌کند و به‌طور بالقوه مانع از رشد کلی شناختی آنها می‌شود.
درمان سندرم دیجیتال
درحالی‌که هیچ درمان خاصی برای سندرم دیجیتال وجود ندارد، می‌توانید اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای کاهش اثرات آن بر روی فرزند خود انجام دهید. در اینجا چند استراتژی وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند:
- زمان استفاده از وسایل دیجیتال را محدود کنید: زمان مشخصی برای استفاده از وسایل دیجیتال تعیین کنید و فعالیت‌های جایگزین مانند بازی در فضای باز، کتاب خواندن و بازی‌های خلاقانه را به کودک پیشنهاد بدهید. کاهش زمان نمایش به کودک این امکان را می‌دهد که تمرکز خود را بر روی انواع دیگر فعالیت‌های خلاقانه متمرکز کند. این کار به تقویت مهارت‌های دیگر کمک می‌کند. همچنین اعتمادبهنفس کودک را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود بر روی کشف دنیای اطراف تمرکز کند.
- کودک را به برقراری ارتباط با دیگران تشویق کنید: تعاملات رو در رو را با اعضای خانواده، همسالان و مراقبان برای ارتقای مهارت‌های اجتماعی و رشد عاطفی تقویت کنید.
- به کودک پاداش بدهید: سعی کنید درصورت رفتار خوب به کودک پاداش‌های کوچک بدهید. به‌عنوان مثال اگر در یک روز کودکی زمان استفاده از وسایل دیجیتال را از 2 ساعت به 1 ساعت کاهش داد، برای رفتار منضبطانه‌اش به او پاداش دهید. این کار باعث می‌شود به‌تدریج احساس آگاهی و نگرشی مسئولانه نسبت به روال روزانه زندگی‌اش داشته باشد.
- محیطی پرورشی فراهم کنید: محیطی امن و محرک برای کودک فراهم کنید تا از رشد شناختی، عاطفی و فیزیکی او حمایت کند.
- به‌دنبال راهنمایی حرفه‌ای باشید: اگر نگرانی‌هایی درمورد سندرم دیجیتال دارید، برای ارزیابی دقیق و مداخلات مناسب به متخصص مراجعه کنید.
حتما بخوانید: درمان اتیسم در کودکان
رژیم غذایی مناسب
تغذیه نقش مهمی در سلامت کودکان دارد. رژیم غذایی‌ای که می‌تواند به کاهش علائم سندرم دیجیتال کمک کند شامل مواد غذایی زیر است:
- آجیل: تمام مغزها مانند بادام، گردو، بادام هندی، بادام زمینی و فندق سرشار از ویتامین ای هستند و به تقویت حافظه کمک می‌کنند. آنها همچنین آنتی‌اکسیدانی هستند که از آسیب سلولی محافظت می‌کنند. گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است و ماده‌ای ارزشمند برای عملکرد مغز، حافظه و توانایی‌های تفکر است. این اسید چرب همچنین عملکردهای شناختی را تشویق کرده و به رشد کلی گفتار کمک می‌کند.
- دانه‌ها: به غیر از آجیل، دانه‌هایی مانند کتان، چیا، دانه خربزه، کنجد و کدوتنبل نیز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند ویتامین ای هستند که از مغز در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. تخمه آفتابگردان بر خلق‌وخوی کلی و قدرت پردازش ذهنی تأثیر می‌گذارد و بنابراین به‌عنوان تقویت‌کننده مغز در نظر گرفته می‌شود. دانه‌های کدوتنبل حاوی منیزیم، مس و روی بسیار بیشتری نسبت به سایر دانه‌ها هستند که به افزایش تمرکز، حافظه و تمرکز کمک می‌کنند.
- پودر کاکائو: پودر کاکائو خالص (شیرین نشده) حاوی اجزای تقویت‌کننده مغز است؛ زیرا حاوی تعداد زیادی مولکول آنتی‌اکسیدان است که اصلی‌ترین آن اپی کاتچین است که برای بهبود شناخت و اختلالات گفتاری مفید است. از این رو پودر کاکائو ماده غذایی مهمی برای رشد مغز کودکان است.
- براهمی: براهمی غذایی فوق‌العاده برای مغز است و اعتقاد بر این است که با محافظت از سلول‌ها و افزایش مواد شیمیایی مرتبط با یادگیری و حافظه، مغز را تقویت می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند این ماده غذایی یادگیری فضایی، تمرکز و توجه را در کودکان بهبود می‌بخشد.
- شانخ پوشپی (از خانواده پیچک): شانخ پوشپی درمانی سنتی برای افزایش عملکرد مغز است. آنتی‌اکسیدان‌ها و فلاونوئیدهای قوی موجود در آن باعث بهبود ظرفیت حافظه، تمرکز، آرامش و هوشیاری کودک می‌شوند. این گیاه دارویی حافظه، استدلال، حل مسئله و سایر توانایی‌های شناختی را بهبود می‌بخشد.
- آشواگاندا: آشواگاندا به کاهش اضطراب و استرس کمک می‌کند. علاوه بر این، سطح استیل کولین (یکی از مهم‌ترین انتقال‌دهنده‌های عصبی) را افزایش می‌دهد که از حافظه، تمرکز ذهنی و هوش بهتر پشتیبانی می‌کند. آشواگاندا همچنین ارتباط بین سلول‌های عصبی را بهبود می‌بخشد و ظرفیت بدن را برای التیام هرگونه آسیب به سیستم عصبی تحریک می‌کند. همچنین منجر به بهبود گفتار نیز می‌شود.
بنابراین رژیم غذایی متعادل و اقدامات مؤثر می‌توانند به معکوس کردن تأثیرات سندرم دیجیتال کمک کنند.
خدمات گروه توانبخشی راه کمال برای سندرم دیجیتال
سندرم دیجیتال اختلالی شبیه به اوتیسم است که در کودکان دیده می‌شود. این اختلال به‌دلیل استفاده زیاد از وسایل دیجیتال مانند تلفن همراه، تبلت، لپ‌تاپ، تلویزیون و ... ایجاد می‌شود. کودکان مبتلا به سندرم دیجیتال علائمی شبیه به اوتیسم از خود نشان می‌دهند و ازنظر اجتماعی تمایلی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند. بنابراین درمان این بیماری از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از گروه راه کمال درمان کودکان مبتلا به سندرم دیجیتال است. کارشناسان و متخصصان این مرکز پس از تشخیص اختلال به ارائه راهکارهای درمانی می‌پردازند. بنابراین اگر فرزند شما مبتلا به سندرم دیجیتال است به ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع:
مطالب مشابه
آموزش ریاضی به کودکان مبتلا به اوتیسم، در اغلب اوقات فرایندی چالش‌برانگیز است. اما به کارگیری روش‌های صحیح باعث موفقیت و پیشرفت قابل‌توجه کودک می‌شود. در این مطلب به بررسی روش‌های مختلف آموزش ریاضی به کودکان مبتلا به اوتیسم می‌پردازیم.
داروهای تجویز شده برای اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی درمان دائمی محسوب نمی‌شوند اما به تمرکز بهتر کودک، افزایش آرامش او، یادگیری مهارت‌های جدید و کاهش تکانشگری کمک می‌کنند.
گاهی‌اوقات، داستان‌هایی درخصوص درمان اوتیسم با کمک تغییر رژیم غذایی، رفتاردرمانی و ... می‌شنوید. باید به این نکته توجه داشته باشید که بهبود علائم اوتیسم امکان‌پذیر است، اما درمان آن و از بین رفتن اتیسم با بزرگ شدن فرد ممکن نیست.
اختلال سلوک نوعی اختلال رفتاری محسوب می‌شود که قبل از سن 10 سالگی بروز پیدا می‌کند. درمقابل، اختلال بیش‌فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان است که منجر به ناتوانی در کنترل رفتار می‌شود.
اختلال پردازش حسی (SPD) کودکان بیش فعال درصورت درک بیش‌ازحد حواس مختلف ازجمله لامسه یا شنوایی ایجاد شده که منجر به دشوار شدن عملکرد برای بیمار، احساس اضطراب یا حتی وحشت می‌شود.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.
اگر والدینی هستید که با لجبازی کودکان بیش‌فعال سر و کار دارید، احتمالاً این رفتار آنها را بسیار طاقت‌فرسا می‌دانید؛ زیرا احساس می‌کنید دائماً با مسائل مربوط به مدیریت خشم فرزند خود درگیر هستید. لجبازی کودکان مقاومت آشکار آنها در برابر قوانین و دستورالعمل‌ها است.
ارتوپدی فنی کودکان از فناوری‌های مختلف برای بهبود کیفیت زندگی و حفظ استقلال کودک بهره می‌گیرند.ارتزها بریس‌هایی هستند که پس از آسیب، ضعف یا عملکرد نادرست به کودک کمک می کنند.
مشاوره کودکان بیش‌فعال ازطریق رفتاردرمانی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ... به بهبود رفتارهای تکانشی کودکان کمک می‌کند. بیش‌فعالی اختلالی است که به سه نوع بی‌توجهی، بیش‌فعالی/ تکانشی و نوع ترکیبی دسته‌بندی می‌شود.
آریپیپرازول می‌تواند برای کودکان بیش‌فعال مفید باشد و به مدیریت چالش‌های خاصی که ممکن است با آنها مواجه شوند، می‌پردازد. مصرف این دارو به‌شکل قابل توجهی باعث بهبود علائم بیش‌فعالی و کاهش سطح پرولاکتین در کودکان می‌شود.