اختلال سلوک نوعی اختلال رفتاری محسوب می‌شود که قبل از سن 10 سالگی بروز پیدا می‌کند و در نوجوانی شدت می‌گیرد. این اختلال شخصیت دارای الگوی ثابتی از رفتارهای پرخاشگرانه و نافرمانی است. درمقابل، اختلال بیش‌فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان است که منجر به ناتوانی در کنترل رفتار می‌شود. این دو اختلال تفاوت‌های زیادی دارند که در این مطلب به بررسی آنها می‌پردازیم.
تمایزات کلیدی اختلال سلوک و بیش‌فعالی
اختلالات رشد عصبی طیفی از بیماری‌ها را در بر می‌گیرند که با رشد غیرمعمول مغز مشخص می‌شوند و بر عملکرد شناختی، عاطفی و رفتاری تأثیر می‌گذارند. در میان این اختلالات، اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) و اختلال سلوک (CD) به‌عنوان بیماری‌های متمایز، هر کدام دارای ویژگی‌ها و معیارهای تشخیصی منحصربه‌فرد خود هستند. در ابتدا تمایزات کلیدی این دو اختلال را بررسی می‌کنیم:
در درجه اول اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی بر توجه، کنترل تکانشگری و بیش‌فعالی تأثیر می‌گذارد و اغلب منجر به مشکل در تمرکز و تکمیل وظایف می‌شود.
درمقابل، اختلال سلوک با الگوهای رفتاری پایدار که هنجارهای اجتماعی و حقوق دیگران را نقض می‌کنند مانند پرخاشگری، فریبکاری و قانون‌شکنی مشخص می‌شود.
اختلال بیش‌فعالی چیست؟
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، اختلالی عصبی‌رشدی است که با الگوهای بی‌توجهی مداوم، تکانشگری و بیش‌فعالی مشخص می‌شود و می‌تواند در عملکرد و رشد روزانه اختلال ایجاد کند. بیش‌فعالی در درجه اول بر فرایندهای شناختی و توجه تأثیر می‌گذارد. این اختلال مزمن اغلب از دوران کودکی شروع می‌شود و ممکن است تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. اختلال بیش‌فعالی پسرها را بیشتر از دخترها تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مطالعه بیشتر: انواع بیش‌فعالی کدام‌اند؟
ویژگیهای کلیدی
ویژگیهای کلیدی اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی شامل موارد زیر هستند:
بی‌توجهی: افراد مبتلا به بیش‌فعالی در حفظ توجه، انجام وظایف و سازماندهی فعالیت‌ها مشکل دارند.
تکانشگری: تکانشگری در افراد مبتلا به بیش‌فعالی ازطریق تصمیم‌گیری عجولانه، عدم رعایت نوبت و اقدام بدون در نظر گرفتن عواقب آشکار می‌شود.
بیش‌فعالی: رفتار بیش‌فعالی شامل بی‌قراری، زیاد حرف زدن و بی‌تابی است. این ویژگی در میان تمام افراد مبتلا به بیش‌فعالی مشاهده می‌شود.
انواع بیش‌فعالی
بیش‌فعالی بر اساس علائم غالب به سه گروه زیر طبقه‌بندی می‌شود:
- نوع بی‌توجهی: ویژگی بارز این نوع بیش‌فعالی، بی‌توجهی و عدم تمرکز است.
- نوع بیش‌فعالی تکانشی: ویژگی بارز این نوع بیش‌فعالی، حرف زدن بیش‌ازحد و بی‌قراری است.
- نوع ترکیبی: این نوع بیش‌فعالی، ترکیبی از رفتارهای دو نوع بالا را شامل می‌شود.
علائم بیش‌فعالی
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی الگوی مداوم بی‌توجهی، بیش‌فعالی-تکانشگری یا هر دو را نشان می‌دهند. علائم رایج بی‌توجهی در کودکان مبتلا به بیش‌فعالی عبارت‌اند از:
- عدم توجه به جزئیات یا اشتباهات مکرر به‌خاطر بی‌دقتی
- ناتوانی در توجه کردن در حین انجام وظایف یا بازی
- عدم تمرکز در حین صحبت با دیگران
- پیروی نکردن از دستورالعمل‌ها
- انجام ندادن وظایف
- مشکل در سازماندهی کارها
- ناتوانی در انجام کارهایی که نیاز به توجه یا تلاش ذهنی دارند
- فراموشکاری و گم کردن وسایل شخصی
- حواس‌پرتی
علائم شایع بیش‌فعالی و تکانشگری در کودکان مبتلا به بیش‌فعالی عبارت‌اند از:
- بی‌قراری و بی‌تابی
- تحرک بیش‌ازحد
- دویدن بدون هدف
- ناتوانی در انجام فعالیت‌های آرام
- بیش‌ازحد صحبت کردن
- قطع کردن صحبت دیگران
- رعایت نکردن نوبت
دلایل ابتلا به بیش‌فعالی
با وجود شایع بودن این اختلال، علت به وجود آمدن بیش‌فعالی چندان مشخص نیست. بااین‌حال، اعتقاد عمومی بر این است که بروز این بیماری به‌طور معمول دارای ریشه‌های عصبی و ژنتیکی است. تحقیقات نشان می‌دهند کاهش دوپامین از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در به‌وجود آمدن بیش‌فعالی است. دوپامین ماده‌ای شیمیایی است که ترشح آن به شکل قابل‌توجهی بر روی فعالیت‌های مغز و بدن انسان تأثیر می‌گذارد و به انتقال سیگنال‌های عصبی کمک می‌کند. این ماده در ایجاد پاسخ‌ها و واکنش‌های عاطفی مؤثر است.
طبق تحقیقات، حجم قشر خاکستری مغز مبتلایان به بیش‌فعالی از سایر افراد کمتر است. ماده خاکستری شامل نواحی خاصی از مغز است که کنترل برخی رفتارها و عملکردها مانند موارد زیر را برعهده دارد:
- گفتار
- خودکنترلی
- تصمیم‌گیری
- کنترل عضلات و ماهیچه‌ها
محققان هنوز هم برای آگاهی از دلایل بروز اختلال بیش‌فعالی تلاش می‌کنند. بااین‌حال، تحقیقات نشان می‌دهند موارد زیر اصلی‌ترین علل به وجود آمدن بیش‌فعالی هستند:
- ژنتیک
- قرار گرفتن درمعرض آلاینده‌هایی نظیر سرب
- مصرف الکل و دخانیات در دوران بارداری
- تولد زودهنگام و وزن کم هنگام تولد
- صدمات مغزی
تشخیص
برای تشخیص اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی، کودکان زیر 16 سال باید شش نشانه (یا بیشتر) از بی‌توجهی یا بیش‌فعالی و تکانشگری نشان دهند. علائم آنها باید حداقل به‌مدت 6 ماه و به‌شکلی نامناسب برای سن آنها ادامه داشته باشند.
برای اینکه پزشک بتواند بیش‌فعالی را تشخیص دهد، علائم باید در بیش از یک مکان مانند مدرسه یا خانه ظاهر شوند. آنها همچنین باید مانع توانایی بیمار برای عملکرد در مدرسه یا ایجاد ارتباط با دوستان و خانواده شوند.
درمان
علائم بیش‌فعالی با درمان بهتر می‌شوند ولی معمولاً از بین نمی‌روند. پزشک درخصوص کودکان زیر 6 سال مبتلا به بیش‌فعالی، آموزش مدیریت رفتار کودک را توصیه می‌کند. او برای کودکان 6 ساله و بزرگ‌تر مصرف دارو و روشهای درمانی دیگر را تجویز می‌کند. درمان اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی اغلب شامل ترکیبی از رفتاردرمانی، آموزش روانی و دارو است. داروهایی که معمولاً تجویز می‌شوند شامل محرک‌ها (مانند متیل فنیدات و آمفتامین‌ها) و غیرمحرک‌ها (مانند اتوموکستین) هستند. محرک‌ها رایج‌ترین داروها برای درمان بیش‌فعالی هستند.
اختلال سلوک چیست؟
اختلال سلوک، نوعی اختلال رفتاری است که با الگوی رفتاری تکراری و مداوم مشخص می‌شود که حقوق اولیه دیگران و هنجارهای اجتماعی را نقض می‌کند. این اختلال در درجه اول بر رفتار و تعاملات اجتماعی تأثیر می‌گذارد. این اختلال روانپزشکی شایع 5 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار داده و هنوز هم رو به افزایش است. این اختلال در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر شده و منجر به مشکلات اجتماعی و حقوقی قابل‌توجهی می‌شود.
ویژگیهای کلیدی
ویژگیهای کلیدی این بیماری در ادامه ذکر شده‌اند:
- پرخاشگری: رفتار پرخاشگرانه نسبت به افراد و حیوانات، مانند زورگویی، درگیری فیزیکی و استفاده از سلاح
- تخریب اموال: تخریب عمدی اموال، آتش زدن یا خرابکاری
- فریبکاری: دروغگویی مکرر، دزدی و سایر اشکال فریبکاری برای منافع شخصی
- نقض قوانین: نقض مداوم قوانین ازجمله فرار از مدرسه، فرار از خانه و انجام فعالیت جنسی در سنین پایین
انواع اختلال سلوک
بسته به ویژگیهای رفتاری غالب، اختلال سلوک می‌تواند در چندین دسته ظاهر شود:
- شروع دوران کودکی: علائم قبل از 10 سالگی ظاهر می‌شوند و اغلب شامل پرخاشگری، سرپیچی و قانون‌شکنی هستند.
- شروع نوجوانی: علائم در دوران نوجوانی ظاهر می‌شوند و شامل رفتارهای بزهکارانه هستند.
- شروع نامشخص: سن شروع نامشخص است یا با معیارهای شروع کودکی یا نوجوانی مطابقت ندارد.
علائم اختلال سلوک
نشانه‌های اختلالات سلوک در کودکان تکانشی بیشتر دیده می‌شوند، به‌‌طوری که مدیریت آنها بسیار دشوار است. مشخصه‌های اصلی این اختلال در طول زمان بروز پیدا می‌کنند. این مشخصه‌ها عبارت‌اند از:
- زورگویی، تهدید یا ارعاب دیگران
- شروع دعواهای فیزیکی
- استفاده از اسلحه، چاقو یا سایر مواردی که می‌توانند به دیگران آسیب برسانند
- آزار فیزیکی انسان‌ها یا حیوانات دیگر
- مجبور کردن دیگران به رابطه جنسی برخلاف میل آنها
- آتش‌سوزی اموال دیگران که عمداً باعث آسیب می‌شود
- نابود کردن اموال دیگران
- ورود غیرقانونی به خانه‌ها، اتومبیل‌ها یا ساختمان‌ها
- دروغگویی برای رسیدن به اهداف شخصی
- دزدی یا سرقت اموال دیگران
- فرار از خانه (بیش از یک‌بار)
- ترک تحصیل در سنین پایین
- بیرون ماندن طولانی‌مدت در طول شب در سنین قبل از 13سالگی
دلایل ابتلا به اختلال سلوک
محققان هنوز درمورد علت ابتلا به اختلال سلوک مطمئن نیستند. آنها تصور می‌کنند این اختلال ناشی از ترکیب پیچیده مجموعه عوامل زیر هستند:
عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی: تحقیقات نشان می‌دهند برخی از ویژگیهای اختلال سلوک مانند رفتار ضداجتماعی، تکانشگری، پرخاشگری، عدم حساسیت به نتیجه و خلق‌وخو می‌توانند ارثی باشند. همچنین بالا بودن سطح تستوسترون ارتباط نزدیکی با افزایش پرخاشگری دارد. از دیگر عوامل تشدیدکننده پرخاشگری باید به تشنج، آسیب تروماتیک مغزی و آسیب عصبی اشاره کنیم.
عوامل خانوادگی و محیطی: اگر والدین دارای رفتارهای ضداجتماعی و مصرف مواد مخدر باشند احتمال بروز اختلالات سلوک در نوجوان افزایش پیدا می‌کند. همچنین ابتلای والدین به اختلالات خلقی، اسکیزوفرنی (نوعی اختلال روانی مزمن است که معمولاً اثراتی نظیر تحریف واقعیت و توهم را به همراه دارد) یا اختلال شخصیت ضداجتماعی (اختلالی که فرد به درستی یا نادرستی رفتار خود توجهی ندارد) تأثیر زیادی در بروز اختلال سلوک در نوجوانان دارد.
تشخیص
تشخیص اختلال سلوک توسط متخصصان سلامت روان انجام می‌شود. ارزیابی‌ها شامل مصاحبه با بیمار، مراقبان او و بررسی سابقه رفتاری او هستند. فرد مبتلا به اختلال سلوک باید حداقل سه مورد از علائم ذکر‌شده را در سال گذشته و حداقل یکی از آنها را در 6 ماه گذشته داشته باشد. او باید الگوی ثابتی از رفتار آزاردهنده یا مضر نسبت به افراد، حیوانات یا دارایی‌ها نشان دهد که برخلاف قوانین یا هنجارهای اجتماعی باشد.
درمان
درمان این اختلال اغلب شامل ترکیبی از روان‌درمانی، خانواده درمانی و در برخی موارد دارو می‌باشد. هدف رویکردهای روان‌درمانی پرداختن به مسائل عاطفی و رفتاری در حین آموزش مهارت‌های اجتماعی مناسب و راهبردهای مقابله‌ای است. درمان اختلال سلوک آسان نیست. درمان ممکن است به بیمار کمک کند تا یاد بگیرد چگونه با آسیب‌رسانی کمتر، با دیگران تعامل داشته باشد. افراد مبتلا به اختلال سلوک اغلب به درمان طولانی‌مدت نیاز دارند و هیچ دارویی برای درمان آنها وجود ندارد. اما اگر فرزند شما علاوه بر اختلال سلوک به بیماری‌های دیگری مانند بیش‌فعالی، افسردگی یا بیماری‌های روانی مبتلا است، درمان این مشکلات باعث کاهش علائم اختلال سلوک می‌شود.
مروری بر تفاوت‌های اصلی اختلال سلوک و بیش‌فعالی
در ادامه به‌مرور کلی تفاوت‌های اصلی اختلال سلوک و بیش‌فعالی می‌پردازیم:
- منشأ اختلال سلوک و بیش‌فعالی متفاوت است. بیش‌فعالی اختلالی مزمن است، درحالی‌که اختلال سلوک به‌دلیل تأثیرات ژنتیکی، محیطی که کودک در آن رشد می‌کند، آزار روانی و طرد شدن از طرف والدین ایجاد می‌شود.
- اختلال سلوک زمانی اتفاق میفتد که کودک علائمی مانند رعایت نکردن پروتکل‌ها، عصبانیت، فرار از خانه، تحت تأثیر مواد مخدر و الکل قرار گرفتن و زورگویی را نشان می‌دهد. اما کودکان مبتلا به بیش‌فعالی علائمی مانند بیش‌فعالی، بی‌قراری مداوم و بی‌توجهی از خود بروز می‌دهند. کودکان مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است دچار اختلال سلوک شوند. از هر چهار کودک بیش‌فعال، یک نفر مبتلا به اختلال سلوک می‌شود.
- افراد مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی برای سازماندهی افکار و درک اطلاعات جدید تلاش می‌کنند، درحالی‌که افراد مبتلا به اختلال سلوک تغییرات رفتاری تهاجمی، مضر و نقض‌کننده نشان می‌دهند.
- اختلال بیش‌فعالی بر فعالیت مغز تأثیر می‌گذارد، درحالی‌که اختلال سلوک بر فعالیت‌های رفتاری افراد تأثیر می‌گذارد.
- افراد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است تحت شرایط خاص دچار اختلال سلوک شوند. درحالی‌که بیش‌فعالی یک بیماری مزمن است، اختلال سلوک بیماری‌ای ارثی است.
- دلایل ابتلا به بیش‌فعالی شامل عوامل ژنتیکی، صدمات مغزی، قرار گرفتن درمعرض آلاینده‌ها، مصرف الکل و دخانیات در بارداری و تولید زودهنگام می‌باشند. درحالی‌که دلایل ابتلا به اختلال سلوک عوامل ژنتیکی، آسیب‌های مغزی و عوامل خانوادگی مانند ابتلای والدین به اختلالات روانی مزمن هستند.
خدمات گروه توانبخشی راه کمال
یکی از خدمات گروه توانبخشی راه کمال رسیدگی به بیماران مبتلا به اختلال سلوک و بیش‌فعالی است. اختلال سلوک با الگوهای رفتاری پایدار که هنجارهای اجتماعی و حقوق دیگران را نقض می‌کنند، مشخص می‌شود. درحالی‌که اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی بر توجه، کنترل تکانشگری و بیش‌فعالی تأثیر می‌گذارد. متخصصان مرکز توانبخشی راه کمال در ابتدا به معاینه بیمار می‌پردازند و بر اساس علائم، بیماری او را تشخیص می‌دهند. سپس روش درمانی موردنظر را پیشنهاد می‌دهند. آنها تخصص کافی درزمینه شناخت بیماری‌های مختلف را دارند و می‌توانند اطلاعات لازم درخصوص بیماری‌های مختلف را در اختیار شما قرار دهند. بنابراین برای آگاهی از تفاوت اختلال سلوک و بیش‌فعالی و تشخیص و درمان این بیماری‌ها به مرکز ما مراجعه کنید و از خدمات کادر درمانی ما بهره‌مند شوید.
منابع
webmd.com
askanydifference.com
differbtw.com
مطالب مشابه
آموزش ریاضی به کودکان مبتلا به اوتیسم، در اغلب اوقات فرایندی چالش‌برانگیز است. اما به کارگیری روشهای صحیح باعث موفقیت و پیشرفت قابل‌توجه کودک می‌شود. در این مطلب به بررسی روشهای مختلف آموزش ریاضی به کودکان مبتلا به اوتیسم می‌پردازیم.
فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد اشاره دارد. ازآنجایی‌که آسیب آنقدر شدید نیست، اختلالات حرکتی ممکن است در سال‌های اولیه کودکی ناشناخته بمانند. بااین‌حال، با رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف، اختلالات حرکتی ممکن است آشکارتر شوند. خوشبختانه هیچ وقت برای بهبودی دیر نیست.
طول عمر کودکان فلج مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد با این حال با مراقبت و درمان‌های مناسب بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی می‌توانند زندگی طولانی و پرباری داشته باشند.پس برای آشنایی بیشتر با این موضوع با ما همراه باشید.
علائم فلج مغزی در نوزادان بر هماهنگی و توانایی آنها برای حرکت مستقل تأثیر می‌گذارد و همیشه بلافاصله قابل تشخیص نیست. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که علائم فلج مغزی خفیف باشند.
اختلال پردازش حسی (SPD) کودکان بیش فعال درصورت درک بیش‌ازحد حواس مختلف ازجمله لامسه یا شنوایی ایجاد شده که منجر به دشوار شدن عملکرد برای بیمار، احساس اضطراب یا حتی وحشت می‌شود.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.
اگر والدینی هستید که با لجبازی کودکان بیش‌فعال سر و کار دارید، احتمالاً این رفتار آنها را بسیار طاقت‌فرسا می‌دانید؛ زیرا احساس می‌کنید دائماً با مسائل مربوط به مدیریت خشم فرزند خود درگیر هستید. لجبازی کودکان مقاومت آشکار آنها در برابر قوانین و دستورالعمل‌ها است.