معلمان پیش دبستانی، اقوام و حتی دوستان در مورد فعالیت بیش از حد پ، عدم تمرکز و رفتار جسورانه فرزند شما نظر می دهند. هر روز رفتار افراطی کودکتان را مشاهده می کنید، اما در انجام ارزیابی ADHD تردید دارید، زیرا این ترسناک است که فکر کنید کودک شما دارای یک بیماری عصبی است که بر سلامت و شادی او تأثیر می گذارد. در اینجا دلایلی آورده شده که والدین اغلب برای به تاخیر انداختن تشخیص دارند و پاسخ های متخصصان ADHD نیز بیان شده که قویاً آنها را متقاعد می کنند تا در این مورد تجدید نظر کنند است.
آیا کودک 4 ساله من بیش فعالی دارد؟ در چه سنی می‌توان گفت؟
دستورالعمل‌های پزشکی برای تشخیص و درمان ADHD در کودکان مدت‌ها بر آن بود که ارزیابی ADHD فقط برای کودکان 6 سال یا بالاتر میسر بود. در سال 2011 همه‌چیز تغییر کرد، زمانی که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) اشاره کرد که کودکان از سن 4 سالگی نیز می‌توانند برای این بیماری تشخیص داده‌شده و تحت درمان قرار گیرند.
ADHD در کودکان بین 4 تا 6 سال معمولاً به شکل بی‌توجهی مداوم و ناتوان‌کننده، بیش فعالی و/یا تکانشگری به نظر می‌رسد. رفتاردرمانی اولین گزینه درمانی است که برای کودکان در این گروه سنی توصیه می‌شود و به دنبال آن دارودرمانی است. برای اطلاعات از همه گزینه های درمانی، مطلب درمان بیش فعالی در کودکان را مطالعه نمایید.
گرچه تشخیص این بیماری برای کودکان کمتر از 4 سال نیز بعید نیست اما، دستورالعمل مشخصی برای تشخیص زیر 4 سال وجود ندارد.
بااین‌حال، برخی از والدین از ارزیابی فرزندانشان قبل از رسیدن به سن مدرسه تردید دارند. چهار دلیل متداول در مورد اینکه که چرا والدین منتظر می‌مانند - و چرا نباید منتظر بمانند را بیان می‌کنیم.
نگرانی‌های رایج والدین
1- "فعالیت بیش‌ازحد و مشکل در توجه برای کودکان پیش‌دبستانی طبیعی است."
درست است که کودکان پیش‌دبستانی به‌طور طبیعی فعال هستند و معمولاً نمی‌توانند به‌اندازه بچه‌های بزرگ‌تر تمرکز کنند، اما تفاوت‌های فاحشی بین کودکان مبتلا به ADHD و کودکان دیگر وجود دارد.
پاتریشیا کوین، پزشک متخصص اطفال در امریکا، می‌گوید: «کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به ADHD بدون فکر کردن به خیابان می‌دوند.»
او می‌گوید: "تشخیص و درمان کودک شما در پیش از مدرسه به او کمک می‌کند تا علائمش را مدیریت کند و احتمالاً او را سالم و سلامت نگه می‌دارد."
2. " می‌ترسم به کودک 4 ساله‌ام دارو بدهم."
همانطور که گفته شد، رفتاردرمانی درواقع اولین نوع درمانی است که برای کودکان 4 ساله توصیه می‌شود. اگر رفتاردرمانی امتحان شده (معمولاً در یک برنامه 8 تا 12 هفته ای) و نتیجه نداده باشد ، پزشک می‌تواند استفاده از دارو را برای کودک 4 ساله در نظر بگیرد که طبق دستورالعمل‌ها آن هم برای این گروه سنی مؤثر و بی‌خطر است. درنهایت برای بسیاری از کودکان از هر دو روش درمانی و دارویی استفاده می‌شود.
مایکل ریف، پزشک اطفال می‌گوید: "دارو هرگز در هیچ سنی جادو نمی‌کند." اما اگر فرزند شما رفتارهای خطرناکی از خود نشان دهد که به‌طور قابل‌توجهی زندگی روزمره او را مختل می‌کند، منطقی به نظر می‌رسد که درمان دارویی را در نظر بگیرید.
3. "رفتاردرمانی کارساز نیست".
رفتاردرمانی درواقع به والدین کمک می‌کند تا با تغییر نحوه برخورد و تعامل با فرزندشان، رفتار کودک خود را به‌طور مؤثر مدیریت کرده و بهبود بخشند. این شکل از درمان که توسط یک درمانگر آموزش داده می‌شود و بارها و بارها ثابت شده که مداخله‌ای مؤثر برای کودکان، به‌ویژه در سنین 4 تا 6 سال است.
آری تاکمن، روانشناس، می‌گوید: «رفتاردرمانی سیم‌کشی مغز کودک را تغییر نمی‌دهد. بااین‌حال، می‌تواند حواس‌پرتی را به حداقل برساند و لحن تعامل بین کودک و والدین یا معلمان را تغییر دهد.»
او می‌افزاید: «رفتاردرمانی به کودک مبتلا به ADHD کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشد، همانطور که تغییر رژیم غذایی بیمار دیابتی می‌تواند به او کمک کند بدون تغییر در توانایی پردازش قند، حال و عملکرد بهتری داشته باشد.»
4. "من نمی‌خواهم به فرزندم برچسب بزنند."
اگر زودتر به ADHD او بپردازید، درواقع ممکن است کمتر به او لقب «دردسرساز»، «بچه بد» یا «خیال‌باف» داده شود.
مطالعه‌ای نشان داده که یک کودک مبتلا به ADHD درمان‌نشده در 10 سال اول زندگی 20000 پیام منفی دریافت کرده است. «اگر کودک اغلب بشنود: «تو خیلی شیطونی، سروکله زدن با تو غیرممکنه»، بر نحوه تفکر کودک در مورد خودش تأثیر می‌گذارد. درمان ADHD می‌تواند به عملکرد و رفتار کودک شما کمک کرده و به‌احتمال‌زیاد باعث افزایش عزت‌نفس او شود.
علائم اختلال بیش فعالی در کودک 4ساله
همانطور که گفته شد در سن 4سالگی، رفتارهای معمولی ممکن است با علائم بیش فعالی همپوشانی داشته باشند. بنابراین تمایز بین این دو دشوار است. بااین‌حال، در ادامه برخی از علائم رایج بیش فعالی در کودک 4ساله را نام می‌بریم:
- حرکت مداوم، تکان دادن زانو، تکان دادن پا، ضربه زدن به مداد و ناتوانی در نشستن بدون تکان خوردن
- نیاز مکرر به بلند شدن و حرکت کردن
- ناتوانی در انجام وظیفه زمانی که باید بی‌حرکت بنشینند
- ناتوانی در نشستن برای فعالیت‌های آرام مانند غذا خوردن و خواندن کتاب برای آنها
- صحبت کردن و ایجاد سر و صدای زیاد
- بالا رفتن مداوم از صندلی‌ها، مبل‌ها و میز
- دویدن بی‌هدف
- بی‌حوصلگی شدید
- امتناع از منتظر ماندن برای نوبت خود در طول بازی با کودکان دیگر
- قطع صحبت دیگران
- بروز رفتارهای تهاجمی در طول بازی
- نشان دادن رفتارهای بیش‌ازحد جسورانه
- انجام فعالیت‌های مخاطره‌آمیز
- خراب کردن اسباب‌بازی‌ها و چیزهای دیگر به‌دلیل عدم فکر کردن به عواقب آن
- مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها
- رؤیاپردازی مکرر
- اختلال خواب، پرخوابی یا کم‌خوابی
- انزوا و گوشه‌گیری
- ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران
- وابستگی بیش‌ازحد به والدین (راه‌های کاهش وابستگی کودک به والدین)
اگر میخواهید علادم در سنین مختلف را بدانید می توانید مطلب علائم بیش فعالی در کودکان را مطالعه نمایید.
توجه به این نکته ضروری است که این رفتارها در کودکانی که شیطنت سالم دارند نیز مشاهده می‌شوند. تفاوت در این است که کودکان سالم، حرف‌شنو هستند و پس از گوشزدهای والدین، میزان شیطنت خود را کنترل می‌کنند، اما کودکان مبتلا به بیش فعالی حتی پس از شنیدن تذکرات والدین نیز به رفتارهای خود (به‌خصوص دویدن‌های بی‌وقفه) ادامه می‌دهند.
مطالعه بیشتر: تفاوت بیش فعالی و شیطنت در کودک: چه موقع باید نگران شد؟
جمع بندی
تشخیص علائم بیش‌فعالی در کودک 4 ساله می‌تواند برای والدین چالش‌برانگیز باشد، اما شناسایی زودهنگام این علائم، مانند بی‌قراری مفرط، مشکلات در توجه و تمرکز، و ناتوانی در انجام فعالیت‌ها به مدت طولانی، می‌تواند به مدیریت بهتر رفتارهای کودک کمک کند. گروه توانبخشی راه کمال با تیم متخصص خود آماده است تا والدین را در شناسایی و درمان علائم بیش‌فعالی در کودکان کمک کرده و برنامه‌های درمانی مناسب را ارائه دهد. برای دریافت مشاوره و راهنمایی‌های تخصصی، همین حالا با ما تماس بگیرید و به بهبود وضعیت کودک خود کمک کنید.
مطالب مشابه
درمان شناختی‌رفتاری، رویکردی سه‌بعدی است که به کودک کمک می‌کند تا راهبردهای جدید و مؤثرتری برای تنظیم احساسات، افکار و رفتارهای پرخاشگرانه خود به دست آورد. تنظیم هیجان به کودک اجازه می‌دهد تا محرک‌های خشم و راهبردهای پیشگیرانه را بیاموزد.
اختلالات خلقی بیماری‌هایی هستند که منجر به تغییر جدی در خلق‌وخو و وضعیت احساسی کودک می‌شوند. مدیریت این اختلال‌ها برای کودکان بسیار دشوار است. بنابراین درمان زودهنگام آنها از اهمیت زیادی برخوردار است.
درمان تاخیر در گفتار از اهمیت زیادی برخوردار است، چون باعث می‌شود کودک نتواند درباره نیازها و احساساتش صحبت کند. نقش والدین در مسیر درمان این اختلال بسیار مهم است.
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در ارتباطات اجتماعی و تعامل با دیگران با چالش‌هایی مواجه هستند. در 18ماهگی، والدین باید توجه دقیقی به نحوه تعامل فرزندشان با اطرافیان داشته باشند. نشانه‌های رایجی که ممکن است در این سن ظاهر شوند عبارت‌اند از: فقدان تماس چشمی مؤثر، پاسخ محدود به نام، عدم علاقه به بازی‌های تعاملی و مشکلات در تقلید حرکات یا رفتارها
گزارش‌های موجود از سوی اسپکتروم نشان می‌دهند که سن 6سالگی برای کودکان مبتلا به اوتیسم نقطه عطف مهمی است؛ چرا که طبق مطالعه‌ای طولانی‌مدت، شدت ویژگی‌های اوتیسم در بسیاری از کودکان از سنین 3 تا 6 سالگی کاهش می‌یابند، ولی این پیشرفت معمولاً برای سه‌چهارم کودکان متوقف می‌شود.
تشخیص زودهنگام اوتیسم در کودکان 2 ساله نقشی حیاتی در بهبود نتایج بلندمدت دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که شناسایی و مداخله به‌موقع، به‌ویژه در دوران حساس رشد مغز، می‌تواند به توسعه مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری کودک کمک چشمگیری کند.
گفتاردرمانی و کاردرمانی پایه‌های اصلی مدیریت اوتیسم محسوب می‌شوند. بااین‌حال، بسیاری از خانواده‌ها برای تکمیل این روش‌ها به سراغ درمان‌های طبیعی و سنتی مانند شاهدانه، داروهای گیاهی و ... می روند.
یکی از مواردی که افراد مبتلا به اوتیسم برای جبران ناراحتی در هنگام برقراری ارتباط چشمی انجام می‌دهند، نگاه کردن به چیزی غیر از چهره دیگران در حین تعامل اجتماعی است. برای مثال دانش‌آموز مبتلا به اوتیسم در مدرسه می‌تواند هنگام نگاه کردن و ور رفتن با شیئی خاص، مانند اسباب‌بازی یا مداد بهتر روی درس تمرکز کند.
تیک‌ها، حرکات یا صداهای ناگهانی و سریعی هستند که کودک به‌طور مکرر و غیرارادی انجام می‌دهد. اگر کودک تیک حرکتی داشته باشد، ممکن است به‌طور مکرر پلک بزند یا شانه‌های خود را بارها و بارها بالا بیندازد. اگر تیک صوتی داشته باشد، احتمالاً به‌صورت ناخواسته صدای خرخر ایجاد می‌کند یا احساس نیاز به صاف کردن مداوم گلو دارد. تیک‌ها اغلب با گذشت زمان تغییر می‌کنند.
هنگامی که کودک به وسواس فکری عملی مبتلا می‌شود، افکار وسواسی و رفتاری اجباری می‌توانند بسیار مکرر و شدید شوند و در زندگی روزمره و رشد طبیعی کودک اختلال ایجاد کنند.
اختلال انفجاری متناوب (IED) نوعی اختلال رفتاری است که با دوره‌های مکرر خشم و پرخاشگری شدید مشخص می‌شود. این فوران‌ها می‌توانند کلامی یا جسمی باشند و اغلب غیرقابل پیش بینی هستند.
هنگامی که مغز در درک ورودی بصری دریافتی مشکل داشته باشد، اطلاعات به‌درستی درک نشده و نمی‌توانند با سایر حواس ادغام شوند.توجه به این نکته بسیار مهم است که اختلال حس بینایی به مشکلات مربوط به بینایی اشاره ندارد. درواقع کودکی که ازنظر بینایی دید 20/20 کامل دارد، اگر با اختلال حس بینایی دست و پنجه نرم کند، همچنان در درک آنچه می‌بیند با مشکل مواجه می‌شود.
آسیب سر می تواند به خفیفی ضربه، کبودی (کوفتگی) یا بریدگی روی سر باشد. یا می تواند ضربه مغزی، بریدگی عمیق یا زخم باز، شکستگی استخوان جمجمه، خونریزی داخلی یا آسیب به مغز باشد.