اختلال بیش‌فعالی نوعی اختلال یادگیری نیست اما می‌تواند مشکلاتی در یادگیری ایجاد کند. همچنین احتمال بروز بیش‌فعالی همراه با اختلالات یادگیری وجود دارد. نکته مهم، درمان همزمان این دو بیماری است. در این مطلب به بررسی ارتباط این دو اختلال، علائم، روش‌های درمان و ... میپردازیم.
اختلال بیش‌فعالی چیست؟
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات سلامت روان است که با کمبود توجه، بیش‌فعالی یا تکانشگری مشخص می‌شود. به‌علاوه این اختلال در پسرها به‌صورت بیرونی ظاهر می‌شود بنابراین تشخیص این اختلال در پسرها راحت‌تر است.
اختلال یادگیری چیست؟
اختلالات یادگیری مشکلاتی بسیار رایج هستند. اختلال یادگیری، نوعی اختلال عصبی‌رشدی است که اغلب در افراد متوسط یا باهوش رخ می‌دهد. نکته قابل‌توجه این است که افراد مبتلا به اختلال یادگیری معلولیت ذهنی ندارند بلکه می‌توانند به‌سادگی اطلاعات را به‌شکلی متفاوت از همتایان خود پردازش کنند.
تحقیقات نشان می‌دهند حدود 5 تا 15 درصد جمعیت جهان تحت تأثیر اختلالات یادگیری قرار دارند. این اختلالات یادگیری خواندن، نوشتن، املاء یا حل ریاضی را برای بیمار سخت‌تر می‌کنند. همچنین بر حافظه بلندمدت و کوتاه‌مدت، مهارت‌های گوش دادن و صحبت کردن، سازماندهی و یادآوری اطلاعات تأثیر می‌گذارند.
به‌علاوه، این اختلالات به‌صورت مادام‌العمر همراه بیمار هستند و تنها راه مقابله با آنها مدیریت علائم آنها است.
انواع مختلف اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری به شکل‌های مختلف بر روی توانایی‌های فرد تأثیر می‌گذارند. در ادامه به بررسی انواع اختلالات یادگیری میپردازیم:
- نارساخوانی: این اختلال بر پردازش زبان تأثیر می‌گذارد و خواندن، نوشتن، صحبت کردن و درک کلمات را چالش‌برانگیزتر می‌کند.
- دیسکالکولیا: دیسکالکولیا اختلالی است که باعث مشکلات ریاضی ازجمله مشکل در درک اعداد و عملیات محاسباتی می‌شود.
- دیسگرافی: نوشتارپریشی اختلالی است که نوشتن را به‌دلیل مشکلات حافظه، واژگان، املاء و دستور زبان دشوارتر می‌کند.
- دیسپراکسی: این اختلال باعث ایجاد مشکلاتی در مهارت‌های حرکتی می‌شود.
- دیسفازی/ آفازی: اختلال زبان‌پریشی باعث ایجاد اختلال در گفتار و زبان می‌شود.
- اختلال پردازش شنوایی: اختلال پردازش شنوایی باعث می‌شود مغز اطلاعات شنیداری را اشتباه تفسیر کند. به‌علاوه این اختلال باعث دشوارتر شدن پردازش صداها می‌شود.
- اختلال پردازش بینایی: این اختلال باعث ایجاد مشکلاتی در نحوه پردازش اطلاعات بصری توسط مغز می‌شود.
آیا اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی نوعی اختلال یادگیری است؟
اختلالات یادگیری مستقیماً در توانایی یادگیری کودک دخالت می‌کنند. کودکانی که مبتلا به اختلال یادگیری هستند، در پردازش و بازیابی اطلاعات مشکل دارند.
اختلال بیش‌فعالی نوعی اختلال یادگیری نیست اما می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در یادگیری شود. مشکلات یادگیری در اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی ناشی از رفتارهای مربوط به مشکلات عملکرد اجرایی هستند. اختلال یادگیری و بیش‌فعالی می‌توانند به‌صورت همزمان در فرد بروز پیدا کنند.
بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری
یادگیری شامل استفاده از عملکردهای اجرایی مغز، به‌ویژه توانایی تمرکز، توجه، انجام فعالیتی خاص و استفاده از حافظه فعال است. همان‌طور که می‌دانید اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی بر عملکردهای اجرایی مغز تأثیر می‌گذارد.
بسیاری از افراد مبتلا به بیش‌فعالی به‌دلیل مشکلات عملکرد اجرایی مربوط به این اختلال، با یادگیری و انجام تکالیف مدرسه دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بااین‌حال مشکلات آنها به اندازه‌ای نیست که آنها را در دسته افراد مبتلا به اختلال یادگیری قرار دهد.
اگر فردی به‌صورت همزمان مبتلا به بیش‌فعالی و اختلال یادگیری باشد، دارای اختلال گسترده‌ای در عملکردهای اجرایی است. همچنین با اختلال در مهارت‌های خاص موردنیاز برای خواندن، نوشتن و ریاضی نیز مواجه است.
تأثیر اختلال بیش‌فعالی بر یادگیری
اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی به شکل‌های مختلف بر یادگیری تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این اختلال، علاوه بر کاهش عملکرد اجرایی با موارد زیر مواجه می‌شوند:
- مشکل در توجه کردن
- مقابله با عوامل مختلف برای انجام وظیفه
- ناتوانی در کنترل رفتارهای تکانشی
- عدم توجه به جزئیات
- ناتوانی در سازماندهی وظایف
بهتر است بدانید اختلال بیش‌فعالی، نوعی اختلال عصبی است که می‌تواند بر یادگیری تأثیر مثبت بگذارد. به‌عنوان مثال، برخی از افراد مبتلا به این اختلال، بیش‌ازحد تمرکز می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود آنها بتوانند روی موضوعات موردعلاقه خود با دقت بیشتری مطالعه و تحقیق داشته باشند.
تأثیر بیش‌فعالی و اختلال یادگیری بر بیمار
اختلالات یادگیری و بیش‌فعالی اغلب در مدرسه و به‌دلیل مشکلات تحصیلی کشف می‌شوند. بااین‌حال، اثرات آنها فراتر از محیط کلاس هستند. در ادامه به بررسی اثرات اختلالات یادگیری و بیش‌فعالی بر زندگی بیمار میپردازیم:
- می‌توانند بر روابط خانوادگی، زندگی خصوصی و شغل بیمار تأثیر بگذارند.
- باعث کاهش عزت نفس و سلامتی عاطفی بیمار می‌شوند.
- باعث ایجاد مشکلاتی در برقراری رابطه و حفظ دوستی‌ها می‌شوند.
- باعث می‌شوند دانش‌آموز در یادگیری و نشان دادن دانش خود به روش سنتی مشکلاتی را تجربه کند.
- باعث بروز مشکلات رفتاری در مدرسه می‌شوند. به‌عنوان مثال، دانش‌آموزان نمی‌توانند به مدت طولانی روی صندلی بی‌حرکت بنشینند.
- باعث ناتوانی دانش‌آموزان در انجام فعالیت‌های راحت می‌شوند که درنتیجه، دانش‌آموز با انزوا و سرخوردگی مواجه می‌شود.
اختلالات یادگیری و بیش‌فعالی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
هنگامی که فردی بیش از یک بیماری داشته باشد، تشخیص بیماری دوم دشوارتر است؛ زیرا علائم بیماری با یکدیگر همپوشانی دارند. به همین دلیل اگر ابتدا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی در بیمار تشخیص داده شود، تشخیص اختلال یادگیری دشوار می‌شود؛ زیرا تمامی مشکلات به اختلال بیش‌فعالی ارتباط داده می‌شوند. به‌علاوه اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی در افراد مختلف به‌شکلی متفاوت بروز پیدا می‌کند. این امر درخصوص اختلالات یادگیری نیز صدق می‌کند. بنابراین این تفاوت‌ها تشخیص آنها را دشوارتر می‌کند.
اختلال یادگیری نیز مانند بیش‌فعالی می‌تواند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی ایجاد شود. پس اگر والدین مبتلا به این اختلال باشند، احتمال بروز آن در فرزند آنها افزایش می‌یابد.
درمان اختلال بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری
درمان همزمان دو اختلال از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌عنوان مثال، اگر کودک شما برای درمان اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی دارو مصرف کند، اختلال ناتوانی یادگیری همچنان ادامه خواهد داشت. همچنین اگر برای اختلال یادگیری به درمان بپردازد ولی به بیش‌فعالی توجه نکند، با مشکلات تمرکز و تکانشگری دست‌وپنجه نرم می‌کند. بنابراین توجه به درمان هر دو اختلال بسیار مهم است.
حتما بخوانید: درمان اختلال بیش‌فعالی
تحقیقات نشان می‌دهند تشخیص و حمایت صحیح می‌تواند به بهبود نتایج یادگیری کمک کند.
به یاد داشته باشید ابتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی و اختلال یادگیری به این معنی است که مغز شما متفاوت عمل می‌کند. این بدان معناست که نوع درمان و حمایت مناسب به فرد و نیازهای او بستگی دارد.
استراتژی‌هایی که می‌توانند به درمان بیمار کمک کنند عبارت‌اند از:
- آموزش درمورد بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری: والدین و درمانگران باید اطلاعات کافی درمورد بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری کسب کنند تا بتوانند به حمایت بهتر از بیمار بپردازند.
- بررسی استراتژی‌های مختلف: مدیریت برخی از ویژگی‌های اختلال بیش‌فعالی ممکن است به استراتژی‌های متفاوتی نیاز داشته باشد. بنابراین باید روش‌های مختلف را امتحان کنید تا بفهمید کدام روش برای شما مفیدتر است.
- استفاده از دارودرمانی: دارودرمانی برای برخی از افراد مبتلا به اختلال بیش‌فعالی مفید است. تحقیقات نشان می‌دهند داروهای بیش‌فعالی به موفقیت بیمار در یادگیری و تحصیل کمک می‌کنند.
- مراجعه به متخصصی باتجربه: سعی کنید به متخصصی مراجعه کنید که درزمینه بیش‌فعالی و اختلال یادگیری تخصص دارد. او می‌تواند اطلاعات زیادی درمورد اختلالات و روش‌های درمانی در اختیار شما قرار دهد.
چگونه به کودک مبتلا به اختلالات یادگیری و بیش‌فعالی کمک کنیم؟
در حال حاضر، هیچ درمانی برای اختلالات یادگیری یا بیش‌فعالی وجود ندارد. بااین‌حال، برای کمک به کودکانی که دارای اختلال یادگیری، بیش‌فعالی یا هر دو هستند، کارهای زیادی می‌توان انجام داد. خدمات آموزش ویژه و درمان، دو مداخله رایج برای کمک به موفقیت دانش‌آموزان ازنظر تحصیلی و اجتماعی هستند.
هنگام پرداختن به این اختلالات، شناسایی علائم مشترکی که کودک تجربه می‌کند مهم است. علائمی که می‌توانند هم بخشی از اختلالات یادگیری و هم بیش‌فعالی باشند عبارت‌اند از:
- ناتوانی در سازماندهی
- دشواری در انتقال مهارت‌ها و دانش (به کارگیری راهبردهای آموخته‌شده در یک موقعیت در موقعیتی دیگر)
- بی‌توجهی و توانایی تمرکز (درحالی‌که این خود بخشی از اختلالات یادگیری نیست، می‌تواند درنتیجه ناامیدی و استرس کودک از مدرسه رخ دهد)
درک علائم مشترک به درمان بیماری کمک می‌کند؛ زیرا نقطه شروعی برای کمک به کودکان برای مقابله با دو اختلال چالش‌برانگیز است که بر زندگی آنها تأثیر قابل‌توجهی دارند. پس از درک مشکلات منحصربه‌فرد کودک، باید اثرات اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی را از اختلالات یادگیری جدا کنیم. به این ترتیب، هر یک را می‌توان با تمرکز خاص مورد بررسی قرار داد. کمک به کودک برای یادگیری و سایر چالش‌ها جدا از حوزه‌های رفتاری و توجه می‌تواند بسیار مؤثر باشد. به این ترتیب، آنها می‌توانند مهارت‌های فردی را تقویت کنند و بر خود و پیشرفت خود کنترل بیشتری داشته باشند.
خدمات گروه توانبخشی راه کمال برای بیش‌فعالی و اختلال یادگیری
اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی نوعی اختلال یادگیری نیست اما بر یادگیری تأثیر می‌گذارد. این اختلال علائمی مشابه با اختلالات یادگیری دارد و در بسیاری از موارد همراه با اختلالات یادگیری اتفاق میفتد. توجه به درمان همزمان این بیماری‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. گروه توانبخشی راه کمال با کمک کادر درمانی مجرب و دلسوز به درمان بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری می‌پردازد. متخصصان این مرکز پس از معاینه بیمار، به تشخیص بیماری می‌‌پردازند. آنها در ادامه راهکارهایی برای درمان این اختلال‌ها پیشنهاد می‌دهند. روش‌های درمانی پیشنهادشده به بهبود علائم بیمار کمک می‌کنند. بنابراین اگر خودتان یا یکی از عزیزان‌تان به‌صورت همزمان مبتلا به بیش‌فعالی و اختلال یادگیری شده‌اید، با ما مراجعه کنید و از خدمات کارشناسان باتجربه ما بهره‌مند شوید.
منابع
مطالب مشابه
در برخی موارد تأخیر در راه رفتن کودکان علت جدی ندارد و خود به خود برطرف می‌شود. اما در بسیاری از موارد بیماری‌های مختلف موجب این تأخیر می‌شوند. در این مطلب به بررسی بیماری‌هایی که موجب تأخیر در راه رفتن کودکان می‌شوند، میپردازیم.
کاردرمانی دست بازتوانی دست‌ها، مچ دست و اندام فوقانی را پس از آسیب یا به‌دلیل بیماری‌ای مزمن را انجام می‌دهد. گروه توانبخشی راه کمال با کمک کادر فنی و مجرب خود به تشکیل جلسات کاردرمانی دست کودکان می‌پردازد.
گفتاردرمانی در اتیسم، بسته به فردی که تحت درمان قرار می‌گیرد، اشکال مختلفی دارد. گفتاردرمانگران به کودکان مبتلا به اتیسم کمک می‌کنند دایره لغات خود را گسترش دهند و مهارت‌های کلامی را بهبود بخشند.
نوزادان نارس با مغزهای رشدنکرده به دنیا می‌آیند و این مسئله آنها را در برابر آسیب‌هایی که می‌توانند باعث فلج مغزی شوند آسیب‌پذیرتر می‌کند. با مداخله زود هنگام علائم و عوارض فلج مغزی را می‌توان برای بهینه‌سازی کیفیت زندگی کودک به حداقل رساند.
فلج مغزی خفیف به اختلالات حرکتی ناشی از آسیب خفیف به مغز در حال رشد اشاره دارد. ازآنجایی‌که آسیب آنقدر شدید نیست، اختلالات حرکتی ممکن است در سال‌های اولیه کودکی ناشناخته بمانند. بااین‌حال، با رشد کودکان مبتلا به فلج مغزی خفیف، اختلالات حرکتی ممکن است آشکارتر شوند. خوشبختانه هیچ وقت برای بهبودی دیر نیست.
طول عمر کودکان فلج مغزی به عوامل متعددی بستگی دارد با این حال با مراقبت و درمان‌های مناسب بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی می‌توانند زندگی طولانی و پرباری داشته باشند.پس برای آشنایی بیشتر با این موضوع با ما همراه باشید.
علائم فلج مغزی در نوزادان بر هماهنگی و توانایی آنها برای حرکت مستقل تأثیر می‌گذارد و همیشه بلافاصله قابل تشخیص نیست. این امر به‌ویژه زمانی صادق است که علائم فلج مغزی خفیف باشند.
اختلال پردازش حسی (SPD) کودکان بیش فعال درصورت درک بیش‌ازحد حواس مختلف ازجمله لامسه یا شنوایی ایجاد شده که منجر به دشوار شدن عملکرد برای بیمار، احساس اضطراب یا حتی وحشت می‌شود.
کودکان مبتلا به بیش‌فعالی بیشتر درمعرض خطر مشکلاتی هستند که بر عملکرد آنها در تحصیل و مدرسه تأثیر منفی می‌گذارند.آنها در ریاضی و مهارت خواندن توانایی کمتری دارند و اختلال می تواند بر میانگین نمرات دانش‌آموزان تأثیر بگذارد.
رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان بیش‌فعال مکرر و شدید هستند. درک و مدیریت این خشم و پرخاشگری کلید کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی است. ترکیبی از دارودرمانی، رفتاردرمانی و سایر درمان‌ها به کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند.
پر حرفی و صحبت کردن بیش‌ازحد یکی از علائم رایج برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی است که اغلب در مهار و کنترل پاسخ‌های خود مشکل دارند.
بسیاری از فعالیت‌ها و ورزش‌ها به تخلیه انرژی کودکان بیش‌فعال کمک می‌کنند و باعث بهبود علائم آنها می‌شوند. از بین آنها می توان به شنا، ورزش های رزمی، مدیتیشن، تنیس و .... اشاره کرد. این ورزش ها جنب و جوش زیادی دارند و باعث تحرک مداوم و سوزاندن انرژی کودکان بیش فعال می شوند.
موسیقی‌درمانی می‌تواند درمانی بسیار مؤثر برای درمان علائم اصلی بیش‌فعالی و سایر اختلالاتی مانند اضطراب و مشکلات خواب باشد که اغلب با هم اتفاق میفتند. موسیقی‌درمانی از ریتم و موسیقی برای بهبود مهارت‌های اجتماعی، تنظیم احساسات و اختلالات اجرایی استفاده می‌کند و اغلب در ترکیب با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا رفتاردرمانی استفاده می‌شود.